SIÊU ÂM KHỚP KHUỶU
Giáo sư James Teh Đại học Oxford
• Khớp phức tạp • Dễ bị chấn thương • Khảo sát tốt trên siêu âm
Giới thiệu
• Các mốc giải phẫu • Kĩ thuật • Các bệnh lý
Mục tiêu học tập
Giải phẫu Kĩ thuật
Tràn dịch Viêm bao hoạt dịch Dị vật
• Khớp • Gân cơ • Bao hoạt dịch • Dây chằng • Dây thần kinh
Chỉ định
Giải phẫu-mặt trước
• Tư thế càng cua
Giải phẫu-mặt sau
• Tràn dịch khớp • Viêm màng hoạt dịch • Dị vật
Bệnh lý
Tràn dịch-mặt trước
Tràn dịch-mặt trước
Tràn dịch-mặt sau
Tràn dịch- Chẩn đoán phân biệt
• Nhiễm khuẩn • Viêm (Viêm khớp dạng thấp) • Chấn thương • Haemophilia • PVNS (Pigmented Villonodular Synovitis)- Viêm bao hoạt dịch
thể lông nhú sắc tố
• SOC (Secondary synovial osteochondromatosis) – Tăng sinh
màng hoạt dịch thứ phát
Viêm màng hoạt dịch-Rh A
Synovial osteochondromatosis (tăng sản xương sụn-màng hoạt dịch)
• 20-40 • Đau, sưng • Cứng khớp • Loạn sản màng
hoạt dịch
• Dị vật vôi hóa
Chọc hút khớp
• Vị trí thường gặp đứng thứ 2 • Sau chấn thương, Thoái hóa khớp, Thoái hóa sụn tách, Rối loạn tăng sinh màng hoạt dịch
• Sụn, xương, xơ, fibrin • Đau và cứng khớp
Dị vật
• Có hồi âm • Bóng lưng sau • Chụp khớp cản quang có
thể hỗ trợ chẩn đoán
Dị vật
Osteochondritis dissecans Thoái hóa sụn tách
Giải phẫu Kĩ thuật
Khuỷu tay tennis Rách cơ tam đầu Rách cơ nhị đầu
• Khớp • Gân cơ • Bao hoạt dịch • Dây chằng • Dây thần kinh
Chỉ định
• 4 khoang • Khoang trước: cơ nhị đầu, cơ cánh tay • Khoang sau: cơ tam đầu • Khoang ngoài: chỗ bám gân cơ duỗi chung -
CEO
• Khoang trong: chỗ bám gân cơ gấp chung-
CFO
Giải phẫu gân cơ
Chỗ bám gân cơ duỗi chung
• Sờ được lồi cầu ngoài
xương cánh tay
• So sánh bên đối diện
Chỗ bám gân cơ duỗi chung
Chỗ bám gân cơ duỗi chung
• Tổn thương do cử động nhiều • Viêm gân xơ mạch hóa – Angio-
fibroplastic tendinosis
• 35% rách đại thể • Tổn thương dây chằng bên quay
• Doppler có vai trò quan trọng
Khuỷu tay tennis Viêm lồi cầu ngoài
• Sưng • Mất cấu trúc bình thường • Giảm hồi âm
So sánh hai bên
Gân duỗi chung-Châm cứu
Gân duỗi chung- Máu tự thân
Gân gấp chung-rách bán phần
Khuỷu tay “người đánh golf”
Khuỷu tay “người đánh golf”
Viêm gân cơ tam đầu cánh tay
• Gặp ở người hay nâng vật
nặng hoặc người già
• Ít gặp • Có thể gây tàn tật
• Nhầm lẫn với viêm bao hoạt
dịch
Viêm gân cơ tam đầu cánh tay
Viêm gân cơ tam đầu cánh tay
Bệnh lý chỗ bám gân cơ tam đầu
Rách cơ tam đầu
Giải phẫu cơ nhị đầu cánh tay
• Gân mỏng • Gắn vào củ xương
quay
• Dễ bị bất thường
không đẳng hướng
Giải phẫu cơ nhị đầu
Giải phẫu bình thường
VĐV cử tạ Đàn ông trung niên 80% ở tay thuận • Rách bán phần-điều trị bảo tồn • Rách toàn phần-điều trị phẫu thuật
Rách gân nhị đầu
•Bong lồi củ xương quay •Bị co rút lại tùy vào mức toàn vẹn còn lại của trẽ cân cơ nhị đầu – lacertus fibrosus
Rách gân nhị đầu
• Mất liên tục các sợi gân
• Cơ nhị đầu co rút
Rách gân nhị đầu
• Co rút các mảnh xương
• Bóng lưng sau
• Dịch ở khoảng trống
Rách gân nhị đầu
Trẽ cân cơ nhị đầu còn nguyên
? Tư thế tối ưu
MRI FABS-tư thế rắn hổ mang
- Bao hoạt dịch gân cơ nhị đầu-xương quay - Bao hoạt dịch mỏm khuỷu
• Khớp • Gân cơ • Bao hoạt dịch • Dây chằng • Dây thần kinh
Chỉ định
Giải phẫu bao hoạt dịch gân nhị đầu- xương quay
Viêm bao hoạt dịch gân nhị đầu- xương quay
• Kết hợp • Bệnh khớp do viêm • Viêm gân mạn • Rách bán phần
Viêm bao hoạt dịch gân nhị đầu-xương quay
Đừng nhầm lẫn với u
Viêm bao hoạt dịch mỏm khuỷu
• Bệnh khớp • Nhiễm khuẩn • Chấn thương
Viêm bao hoạt dịch mỏm khuỷu
• Phì đại màng hoạt dịch • Thường không tràn dịch khớp • Khớp có bị ảnh hưởng?
Mỏm khuỷu
Viêm bao hoạt dịch mỏm khuỷu
• Khoảng ảo • Lát bởi màng hoạt dịch • Chấn thương, viêm, nhiễm khuẩn
Viêm bao hoạt dịch mỏm khuỷu
Viêm bao hoạt dịch vôi hóa
Giải phẫu Kĩ thuật
• Khớp • Gân cơ • Bao hoạt dịch • Dây chằng • Dây thần kinh
Chấn thương dây chằng bên quay (RCL) Chần tương dây chằng bên trụ (UCL)
Chỉ định
Dây chằng bên quay
Tổn thương dây chằng bên quay
• Trật khớp sau ngoài • Kết hợp rách gân duỗi
chung
• Phẫu thuật gân duỗi
chung
• Chẩn thương mạn tính dẫn đến mất vững sau
Tổn thương dây chằng bên quay
Viêm gân duỗi chung
Gân duỗi chung trái
Dây chằng bên trụ
Chấn thương dây chằng bên trụ
• Thường gặp ở Mỹ • Vận động viên hay có động
tác ném
• Trật khớp ra ngoài khi gấp
khuỷu
• Thoái hóa khớp sớm
Rách dây chằng bên trụ
Tổn thương dây chằng bên trụ
Rách dây chằng bên trụ - lỏng lẻo
• Khớp • Gân cơ • Bao hoạt dịch • Dây chằng • Dây thần kinh
Thần kinh trụ Thần kinh gian cốt sau
Chỉ định
Chèn ép thần kinh
•Xác định cấu trúc cạnh mỏm khuỷu – funny bone •Hình ảnh nhiều đốm/chấm
Giải phẫu thần kinh trụ
• Gãy lồi cầu • Rãnh lồi cầu • Ống thần kinh trụ (giữa hai đầu cơ gấp cổ tay trụ)
Chèn ép TK trụ
Chèn ép thần kinh trụ
• TK trụ có thể bị bán trật • Viêm thần kinh trụ • Phẫu thuật chuyển đổi
Xung đột TK trụ
• Sưng khu trú • Thay đổi hồi âm
Viêm thần kinh trụ
Bán trật thần kinh trụ
Bán trật thần kinh trụ
Cơ sấp tròn
Chèn ép thần kinh gian cốt sau
Nguyên nhân • Hạch TK quay-chỏm con • Viêm màng hoạt dịch • U • Đinh kết hợp xương đặt lệch
Khi duỗi 2 ngón 3, 4 không duỗi được, trong khi đó các ngón 2 và 5 dựng đứng Diễn tiến của liệt cuối cùng dẫn đến yếu tất cả các cơ duỗi ngón
Hạch TK quay-chỏm con
• Tiếp cận có hệ thống • Chú ý các chỉ định
• Viêm màng hoạt dịch • Dị vật • Khuỷu tay tennis • Chấn thương cơ nhị đầu • Bẫy thần kinh
• MRI và siêu âm hỗ trợ nhau
Kết luận
