8/7/2015
Chương 3 THẤM DƯỚI ÐÁY CÔNG TRÌNH
1) Định luật Darcy
2) Phương pháp hệ số sức kháng trugaep
3) Phương pháp tỷ lệ đường thẳng
4) Phương pháp lưới thấm
5) Tác hại của dòng thấm và biện pháp khắc phục
1
1) Chuyển động có áp: khi dòng thấm bị giới hạn bởi các biên cứng, dòng thấm không có mặt thoáng, chuyển động giống như chui qua một đường ống có áp;
2) Chuyển động không áp: khi dòng thấm có mặt thoáng. Trên đó áp lực tương đương áp lực khí trời (thấm qua đập đất). Mặt thoáng này nằm theo đường cong gọi là đường bão hòa.
2
1
8/7/2015
Các giả thiết cơ bản:
1) Nước ngầm chuyển động theo định luật Darcy:
V = k×J
trong đó: V: lưu tốc, m/s; k: hệ số thấm của đất nền; J: độ dốc thuỷ lực (gradient thuỷ lực) tại điểm tính toán.
2) Ðất nền là môi trường đồng nhất và đẳng hướng.
3) Dòng thấm ổn định.
4) Nước chứa đầy các khe rỗng trong đất và không thể ép co được.
3
Ðối với thấm qua nền và thấm qua đập đất, ta thêm 2 giả
thiết sau:
1) Trong miền thấm không có điểm tiếp nước cũng không
có điểm rút nước;
2) Bài toán thấm phẳng.
Các yếu tố của dòng thấm cần tìm là:
- Cột nước thấm;
- Lưu lượng thấm;
- Gradient và vận tốc thấm.
4
2
8/7/2015
1) Phương pháp hệ số sức kháng Trugaep
- Bộ phận cửa vào và bộ phận cửa ra (thường có cừ hoặc có bậc);
- Bộ phận giữa (thường có cừ đứng hoặc bậc thẳng đứng);
- Bộ phận ngang.
5
Cột nước tiêu hao trong mỗi bộ phận tính theo công thức:
6
3
8/7/2015
7
8
4
8/7/2015
9
10
5
8/7/2015
11
12
6
8/7/2015
13
2) Phương pháp lưới thấm
Cơ sở của phương pháp này là bảo đảm xây dựng được một lưới thấm điển hình có các mắt lưới đều là hình vuông cong (các đường đẳng thế và các đường dòng vuông góc nhau).
Tỷ số không đổi giữa các cạnh của từng ô lưới khi vẽ lưới thường lấy bằng 1 (DS = DL)
Ðường thế
Ống dòng
Ðường dòng
Tổn thất
14
7
8/7/2015
H
S
T
15
1
2
3
4
5
a) Vẽ đường dòng: - Ðường viền dưới đáy công trình là đường dòng đầu tiên; - Mặt tầng không thấm là đường dòng cuối cùng; - Miền thấm giữa hai đường dòng liên tiếp gọi là ống dòng; - Có m+1 đường dòng tạo thành m ống dòng.
16
8
1
2
3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
8/7/2015
b) Vẽ đường thế: - Ðường thế đầu tiên: h = H1 là đáy sông thượng lưu công trình (H1: cột nước thượng lưu); - Ðáy sông hạ lưu công trình là đường thế cuối cùng: h = H2 (H2: cột nước hạ lưu); - Miền thấm giữa hai đường thế liên tiếp gọi là dải; - Có n+1 đường thế tạo thành n dải và mỗi ống dòng có n mắt lưới.
17
18
9
8/7/2015
19
m = ? n = ?
20
10
8/7/2015
m = ? n = ?
21
m = ? n = ?
22
11
8/7/2015
m = ? n = ?
23
m = ? n = ?
24
12
Lớp sạn sỏi
Mực nước tại A
Tầng không thấm
8/7/2015
25
26
13
8/7/2015
27
28
14
8/7/2015
29
30
15
8/7/2015
31
32
16
8/7/2015
33
34
17
8/7/2015
35
36
18
8/7/2015
37
THẤM TRONG NỀN KHÔNG ÐỒNG NHẤT
Hướng dọc các lớp
Hướng thẳng góc các lớp
38
19
8/7/2015
THẤM TRONG NỀN KHÔNG ÐỒNG NHẤT
Hướng dọc các lớp
Hướng thẳng góc các lớp
39
XÁC ÐỊNH BỀ DÀY CỦA BẢN ÐÁY
40
20
8/7/2015
41
TÁC HẠI CỦA DÒNG THẤM VÀ BIỆN PHÁP KHẮC PHỤC
Tác hại của dòng thấm - Dòng thấm gây tác hại đối với công trình như sau: + Làm mất nước đối với công trình trữ nước; + Giảm ổn định công trình như: đẩy trượt công trình; + Giảm ổn định hoặc làm mất ổn định nền: đẩy trượt công trình kéo
theo một bộ phận đất nền, gây xói ngầm, trôi đất.
42
21
- Phân tích tác hại của dòng thấm, ta có một số kết luận sau: + Tăng chiều dài đường viền thấm thì gradient thấm và lưu lượng
thấm bình quân giảm.
+ Tăng chiều dài đoạn thượng lưu thì áp lực thấm dưới đáy công
trình giảm nhỏ.
+ Giảm chiều dài đoạn hạ lưu thì áp lực thấm dưới đáy công trình
giảm nhanh.
+ Các đoạn đường viền thẳng đứng có tác dụng tiêu hao cột nước
thấm lớn hơn các đoạn đường viền nằm ngang có cùng độ dài.
8/7/2015
43
Biện pháp khắc phục
Xói ngầm
Thiết kế đường viền thấm đủ dài để gradient thấm trong đất nền
không vượt quá gradient thấm cho phép.
- Phương pháp Lane: Ltt ≥ C×H - Phương pháp Trugaep: khi phân tích vấn đề thấm ổn định của đất nền, Trugaep đưa ra khái niệm thấm toàn bộ và thấm cục bộ. Việc thiết kế đường viền thấm trước hết phải bảo đảm ổn định thấm toàn bộ đất nền, sau đó kiểm tra lại ổn định thấm cục bộ.
44
22
8/7/2015
45
46
23
8/7/2015
47
48
24
8/7/2015
49
50
25
8/7/2015
51
52
26
8/7/2015
Figure 9.13 Uplift and seepage This diagram represents the flow of water under a floodwall. The equipotential lines represent the drop in pressure and the flow lines represent the seepage paths. In this illustrative example, 30% of the differential hydrostatic head (H) is dissipated over the depth of the wall base on the landward side. This yields a high exit gradient and hence the potential for piping. Note that the uplift pressure at Point A is calculated as (h − 0.4H). It is the hydrostatic head (h) less the dissipation of differential head (40% of H).
53
Figure 9.14 Effect of a cutoff The cutoff (in this case positioned on the landward side of the wall) has two impacts: it increase the seepage path length and thus reduces the exit gradient (the rate of dissipation of headin the soil on the defended side), in this case to about half; but it also increases the uplift pressure under the base of the wall (which acts together with the horizontalhydrostatic force to overturn the wall). The uplift pressure at point A is now about (h − 0.2H).
54
27
