TR C Đ A Đ A CHÍNH
Ắ
Ị
Ị B
GVGD: TS. CAO DANH TH NHỊ
C
h ng 1 ươ
N
ấ ữ ề ề ị ả ị
h ng v n đ v đ a chính và qu n lý đ a chính
1
.1. Khái quát v qu n lý lãnh th ề ả ổ
1) Đ c tính c a đ t đai và quan h đ t ệ ấ ủ ặ ấ
đai
Đ t đai là s n ph m c a t nhiên, là ngu n ủ ự ả ấ ẩ ồ
tài nguyên vô cùng quý giá. Đ t đai là t li u ấ ư ệ
s n xu t đ c bi t, là thành ph n quan tr ng ấ ặ ả ệ ọ ầ
c a môi tr ng s ng, là đ a bàn phân b dân ủ ườ ố ố ị
c , xây d ng các công trình kinh t , văn hóa, ự ư ế
qu c phòng, …. T xa x a loài ng i đã bi t ừ ư ố ườ ế
khai
thác s d ng tài nguyên đ t. Cùng v i s phát ớ ự ử ụ ấ
tri n c a xã h i, vi c s d ng đ t lâu dài đã ệ ử ụ ể ủ ộ ấ
n y sinh v n đ quan h gi a con ng i v i ệ ữ ề ấ ả ườ ớ
con ng i liên quan đ n đ t đai, đ c bi t là ườ ế ấ ặ ệ
v n đ chi m h u và s d ng, v n đ phân ử ụ ữ ề ề ế ấ ấ
ph i và qu n lý đ t. Đ đ m b o quy n s ề ử ể ả ố ả ả ấ
d ng đ t, s h u đ t, đo đ c đ a chính, qu n ấ ở ữ ạ ị ụ ấ ả
lý đ a chính và qu n lý đ t đai ra đ i và phát ờ ả ấ ị
tri n. L ch s đ a chính quan h ch t v i l ch ệ ặ ớ ị ử ị ể ị
m i dân t c, s và kinh t ử ế ỗ ộ
qu c gia, ch đ qu n lý nhà n c v đ t đai. ế ộ ố ả ướ ề ấ
Ngay t khi ra đ i, v n đ s h u đ t đai ừ ề ở ữ ấ ờ ấ
đã gi ữ ộ m t vai trò quan tr ng, là c s đ t o ọ ơ ở ể ạ
nên c a c i v t ch t xã h i. Do v y mà thu ế ủ ả ậ ộ ấ ậ
đã ra đ i. Đ đ m b o vi c phân b đúng đ n ể ả ố ờ ệ ả ắ
ngu n thu t đ t, c n bi ồ ừ ấ ầ ế t di n tích và giá tr ị ệ
đ t. Vi c s h u đ t đai còn kéo theo v n đ ề ệ ở ữ ấ ấ ấ
ng, th a k và phân chia đ t đai. chuy n nh ể ượ ừ ế ấ
Ngoài ra, ng i c m quy n r t mu n bi t ườ ầ ố ề ấ ế
kho ng tr i ờ ả
thu c quy n cai tr c a mình, cho nên vi c đo ị ủ ộ ệ ề
đ c đ a chính là r t c n thi t. ấ ầ ạ ị ế
Ngày nay, ng i ta đã tìm th y nh ng ườ ữ ấ
b ng ch ng l ch s phát tri n c a đ a chính ể ủ ử ứ ằ ị ị
nh nh ng khoanh vùng chi m đ t làm nông ữ ư ế ấ
nghi p t ệ ừ ố cu i th k đ đá, ph ế ỷ ồ ươ ng ti n đ ể ệ
phân chia đ t là hàng rào, b d u, …. ờ ậ ấ
B n ngàn năm tr c công nguyên, bình ố ướ
đ c a thành ph c a Dunghi đã đ ồ ủ ố ủ ượ c v . ẽ
Sau đó ở
i ta l p b ng thu đ t theo di n Ai C p ng ậ ườ ế ấ ệ ả ậ
tích đ t t ấ ừ 3200 – 280 TCN và nó là c s đ ơ ở ể
phân chia l i đ t đai sau lũ l t. ạ ấ ụ
N n đ a chính v i nh ng đ ng nét hình ữ ớ ề ị ườ
h c nghiêm ng t và chính xác là công c giúp ụ ọ ặ
vi c quy ho ch lãnh th . Nó đ c v n d ng ổ ệ ạ ượ ậ ụ
nh m t công c đa năng trong vi c phân vi c ư ộ ụ ệ ệ
chia đ t đai thành hàng, lo i, xác đ nh kho nh ấ ạ ả ị
lô, … Do v y, ki m tra c dân c sinh s ng t ư ố ể ậ ả i ạ
đó, đây
là c s đ thu thu . Các ph ng pháp đo đ c ơ ở ể ế ươ ạ
ra đ i, các lo i s sách qu n lý đ t đ c xây ạ ổ ấ ượ ờ ả
d ng đ l u tr các thông tin v di n tích, lo i ề ệ ể ư ữ ự ạ
đ t,…ấ
1.2. Khái ni m v đ a chính và qu n lý đ a ề ị ệ ả ị
chính
1) Khái ni m v đ a chính ề ị ệ
Đ a chính đ ị ượ c xem nh là tr ng thái h ộ ư ạ
t ch c a quy n s h u đ t đai. Ngày nay đ a ị ề ở ữ ủ ấ ị
chính đ li u và văn ượ c hi u là t ng h p các t ổ ợ ể ư ệ
b n xác đ nh rõ v trí, ranh gi ả ị ị ớ i, phân lo i, s ạ ố
l ng, ch t l ng c a đ t đai, quy n s h u, ượ ấ ượ ề ở ữ ủ ấ
s d ng đ t và nh ng v t ki n trúc kèm theo. ử ụ ữ ế ấ ậ
Th i kỳ đ u, đ a chính ra đ i ch y u nh m ủ ế ờ ờ ầ ằ ị
thu thu . Ngày nay nó còn bao g m vi c đăng ồ ệ ế
ký quy n s h u, quy n s d ng đ t, th ng ề ử ụ ề ở ữ ố ấ
kê di n tích, phân lo i, c tính giá đ t, … ạ ướ ệ ấ
Vi c qu n lý đ a chính bao g m thành ồ ệ ả ị
li u đ a chính. Khi l p, c p nh t b o qu n t ậ ậ ả ả ư ệ ậ ị
công ngh thông tin ra đ i và phát tri n ng i ờ ể ệ ườ
ta s ử
d ng máy tính đ l p c s d li u đ a chính, ể ậ ơ ở ữ ệ ụ ị
do v y h th ng thông tin đ t đai ra đ i và ệ ố ờ ậ ấ
tr thành công c đ c l c ph c v qu n lý ụ ắ ự ụ ụ ở ả
đ a chính. ị
Do có tính không gian và pháp lý cao nên
li u đ a chính ph i chính xác, liên t c và t ư ệ ụ ả ị
quan h ch t v i đo đ c đ a chính. N u không ệ ặ ớ ạ ị ế
có đo v đ a chính thì không th nói đ n đ a ẽ ị ế ể ị
chính. Vì v y có th nói đ a chính và đo đ c ể ậ ạ ị
đ a chính là 2 ị
m t c a cùng 1 công vi c. ặ ủ ệ
2) Ch c năng c a đ a chính ủ ị ứ
Đ a chính có các ch c năng sau: ứ ị
a) Ch c năng k thu t ậ ứ ỹ
Đ th c hi n ch c năng t li u, pháp lý ể ự ứ ệ ư ệ
và thu khóa, ngành đ a chính có m t công c ụ ị ộ ế
r t c b n là b n đ đ a chính. M t ch d a ồ ị ấ ơ ả ỗ ự ộ ả
tr c ti p không th thi u cho m i ho t đ ng ế ự ế ạ ộ ọ ể
đ c đi m t nhiên c a đ t phân d ng, mô t ạ ả ặ ể ự ủ ấ
đai. V y vi c xây d ng và duy trì b n đ đ a ồ ị ự ệ ậ ả
chính là y uế
c b n c a ch c năng k thu t c a đ a t ố ơ ả ậ ủ ủ ứ ỹ ị
chính. B n đ đ a chính th hi n chính xác, v ị ể ệ ồ ị ả
trí, kích th ướ c, di n tích, … c a các th a đ t ủ ử ấ ệ
trong đ n v hành chính và các y u t đ a lý có ơ ị ế ố ị
liên quan trong m t h t a đ th ng nh t. ộ ệ ọ ộ ố ấ
B n đ đ a chính th ng xuyên đ ồ ị ả ườ ượ c c p ậ
nh t thông tin v s thay đ i h p pháp c a ổ ợ ề ự ủ ậ
đ t đai. ấ
li u b) Ch c năng t ứ ư ệ
Đ a chính là ngu n cung c p t li u ồ ấ ị ư ệ
phong phú v nhà, đ t, kinh t , thu , … đó là ề ấ ế ế
các t ư
li u d ng b n đ , s đ và các văn b n. Các ồ ơ ồ ệ ả ạ ả
li u này th ng thông qua ba quá trình: t ư ệ ườ
+ Xây d ng t li u ban đ u ự ư ệ ầ
+ C p nh t t ậ ư ệ li u khi có bi n đ ng đ t ế ộ ậ ấ
đai
+ Cung c p t li u ấ ư ệ
c) Ch c năng pháp lý ứ
Đây là ch c năng c b n c a đ a chính. ơ ả ủ ứ ị
Sau khi có đ t ủ ư ệ li u đ xác đ nh hi n tr ng ị ệ ể ạ
và ngu n g c đ t đai thông qua vi c đăng ký ố ấ ồ ệ
và ch ng nh n thì t li u đ a chính có hi u ứ ậ ư ệ ệ ị
l c ự pháp
lý và là c s v quy n s h u, quy n s ử ề ơ ở ề ở ữ ề
d ng đ t và b t đ ng s n. Ch c năng pháp lý ả ấ ộ ứ ụ ấ
có 2 tính ch t:ấ
+ Tính đ i v t: là nh n d ng, xác đ nh ố ậ ạ ậ ị
v m t v t lý c a đ t và tài s n. ề ặ ậ ủ ấ ả
+ Tính đ i nhân: là vi c nh n bi t quy n ố ệ ậ ế ề
i khác. s h u, quy n s d ng và các quy n l ở ữ ề ở ụ ề ợ
d) Ch c năng đ nh thu ứ ị ế
Đây là nhi m v nguyên th y và c b n ơ ả ụ ủ ệ
c a đ a chính. Nh vào di n tích, h ng đ t ,…. ủ ị ờ ệ ạ ấ
đ
ể xác đ nh thu . ế ị
3) Phân lo i đ a chính ạ ị
a) Phân lo i theo giai đo n phát tri n ể ạ ạ
+ Đ a chính thu thu : Đó là vi c đăng ký đ a ệ ế ị ị
chính đ ph c v cho tính thu ể ụ ụ ế
+ Đ a chính pháp lý: Đó là vi c đăng ký đ a ệ ị ị
dùng đ b o h cho quy n s h u đ t. Khi ề ở ữ ể ả ộ ấ
đ t đai đã đ c đăng ký thì quy n s d ng ấ ượ ề ử ụ
đã đ c pháp lu t b o h . ượ ậ ả ộ
+ Đ a chính đa m c đích: Là s phát tri n ự ụ ể ị
m t b c c a hai lo i đ a chính nói trên, m c ộ ướ ủ ạ ị ụ
đích không ch đ thu thu và đăng ký quy n ỉ ể ề ế
s d ng mà còn cung c p nh ng t ử ụ ữ ấ ư ệ li u c ơ
b n cho qu n lý đ t đai toàn di n cho vi c l p ệ ậ ệ ả ả ấ
quy ho ch, k ho ch s d ng đ t và phát ử ụ ế ạ ạ ấ
tri n kinh t ng. ể ế , xã h i, b o v môi tr ộ ả ệ ườ
b) Phân lo i theo đ c đi m và nhi m v ụ ặ ệ ể ạ
c a đ a chính ủ ị
+ Đ a chính ban đ u: Trên m t khu v c ự ộ ầ ị
ộ ấ ệ ề
ti n hành đi u tra toàn di n toàn b đ t đai, ế l pậ
b
ả ồ ị n đ đ a chính l p đ a b . ị ạ ậ
+ Đ a chính th ị ườ ng xuyên hay đ a chính bi n ị ế
đ ng là s bi n đ ng các tình tr ng s ố ự ộ ộ ế ạ
l ng, ch t l ng phân b không gian, ượ ấ ượ ố
quy n s h u,… ề ở ữ
Đ a chính bi n đ ng d a trên đ a chính ban ự ộ ế ị ị
đ u đ b sung và đ i m i. ổ ớ ể ổ ầ
c) Phân chia đ a chính theo c p qu n lý hành ả ấ ị
chính
hành
+ Đ a chính qu c gia: Ph c v qu n lý ụ ụ ả ố ị
c
hính th ng nh t trong ph m vi toàn qu c. ố ố ấ ạ
+ Đ a chính đ a ph ng: Đ i t ng đ a ị ị ươ ố ượ ị
chính thu c s h u qu c gia, t p th ho c ộ ở ữ ố ể ậ ặ
cá nhân trong ph m vi đ a ph ng. ạ ị ươ
d) Phân lo i theo đ chính xác ộ ạ
+ Đ a chính đ gi i: Là đ a chính thi t l p ồ ả ị ị ế ậ
trên c s đo v đ gi ẽ ồ ả ả ơ ở i, s n ph m là các ẩ
bình đ đ a chính t l l n. Có th dùng ồ ị ỷ ệ ớ ể
ph ng pháp đ gi i đ đ c t a đ , di n ươ ồ ả ể ọ ọ ộ ệ
tích, … đ chính xác h n ch . ộ ế ạ
+ Đ a chính cho t a đ gi i tích: Dùng các ọ ộ ả ị
máy đi n t đ đo các y u t ệ ử ể ế ố góc c nh r i ạ ồ
tính ra t a đ , di n tích (GPS t a đ ). Đ ộ ọ ộ ọ ộ ệ
chính xác cao h n.ơ
4) Qu n lý đ a chính ả ị
a) N i dung qu n lý đ a chính ả ộ ị
Qu n lý đ a chính là tên g i chung các ọ ả ị
công tác đ a chính, đó là h th ng các bi n ệ ố ệ ị
pháp giúp cho nhà n c n m đ c các thông ướ ắ ượ
tin đ t đai, qu n lý đ ấ ả ượ c quy n s h u, s ử ề ở ữ
d ng.ụ
N i dung bao g m: Đi u tra, đo đ c, l p ạ ậ ộ ồ ề
b n đ đ a chính, đăng ký, c p gi y ch ng ồ ị ứ ả ấ ấ
nh n, phân h ng, đ nh giá, … có ý nghĩa to l n ớ ạ ậ ị
v i n n kinh t ớ ề . ế
b) Nguyên t c qu n lý ắ ả
+ Qu n lý đ a chính c n ti n hành theo ế ả ầ ị
quy ch th ng nh t do Nhà n c đ ra và ế ố ấ ướ ề
đ c c th hóa b ng các văn b n, ngh đ nh, ượ ụ ể ằ ả ị ị
….
+ T li u đ a chính ph i có tính nh t ư ệ ả ấ ị
quán, liên t c và h th ng. ệ ố ụ
+ Có đ chính xác và tin c y cao ộ ậ
+ Đ m b o tính khái quát và hoàn ch nh ả ả ỉ
4) Đo đ c đ a chính ạ ị
a) Đo đ c đ a chính và qu n lý đ a chính ạ ị ả ị
Qu n lý đ a chính là qu n lý c s trong ơ ở ả ả ị
qu n lý đ t đai nói chung, còn đo đ c đ a ấ ả ạ ị
chính là công tác k thu t c s c c kỳ quan ậ ơ ở ự ỹ
tr ng, là n i dung tr ng tâm c a qu n lý đ a ủ ộ ọ ọ ả ị
chính. Nó đ m b o đ tin c y và chính xác ộ ả ậ ả
thông tin đ t đai nh v trí, di n tích, … qu n ư ị ệ ấ ả
lý đ a chính mà ị
không có đo đ c đ a chính thì không th th c ể ự ạ ị
hi n đ c. ệ ượ
Đo đ c đ a chính bao g m đo đ c ban ồ ạ ạ ị
đ u đ thành l p b n đ , h s đ a chính và ồ ồ ơ ị ể ậ ầ ả
đo đ c hi u ch nh khi th a đ t có s thay đ i. ử ấ ự ổ ệ ạ ỉ
S n ph m đo đ c đ a chính là b n đ đ a ả ồ ị ạ ị ẩ ả
chính và các văn b n mang tính pháp lý, k ỹ ả
thu t ph c v cho qu n lý đ t đai. Nó khác đo ụ ụ ậ ả ấ
đ c thông th ng ch có tính chuyên môn ạ ườ ở ỗ
cao nh :ư
+ Có đ chính xác cao đáp ng yêu c u ứ ộ ầ
qu n lý đ t. ấ ả
+ Có t ư ệ li u đ ng b g m b n đ , s ồ ổ ộ ồ ồ ả
sách, b ng bi u ả ể
+ Hành vi hành chính có tính pháp lý cao
+ Mang tính xác th c, hi n th i ờ ự ệ
+ S thay đ i không nh t thi ự ổ ấ ế t ph i theo ả
chu kỳ mà theo s thay đ i đ a chính. ổ ị ự
5) Nhi m v và tác d ng c a đo đ c đ a ạ ị ụ ủ ụ ệ
chính
Đo đ c đ a chính là công tác đo đ c, đi u ạ ị ề ạ
tra, xác đ nh các thông tin v th a đ t nh ư ề ử ấ ị
kích th c, di n tích, … và các v t ph trên ướ ụ ệ ậ
đó.
Đ c đi m đo đ c đ a chính ngoài vi c ị ệ ể ặ ạ
đ m b o đ chính xác đúng yêu c u v b n ề ả ộ ả ả ầ
đ t l l n còn ph i đi u tra thu th p các ồ ỷ ệ ớ ề ậ ả
thông tin v kinh t , đ a lý, pháp lu t c a đ t ề ế ị ậ ủ ấ
đai. Các thông tin này c n hoàn ch nh, có h ệ ầ ỉ
th ng và đ c bi u th d c các hình th c ố ượ ị ướ ể ứ
nh b n đ , b ng bi u,… và biên t p thành ể ồ ả ư ả ậ
các h s , đ a b . ồ ơ ị ạ
S đ a b và b n đ đ a chính g i chung ồ ị ố ị ọ ạ ả
là tài li u đo v đ a chính, là k t qu cu i ẽ ị ố ế ệ ả
cùng c a đo đ c đ a chính, đó là tài li u c s ệ ơ ở ạ ị ủ
cho qu n lý đ a chính đ ng th i là t li u ờ ồ ả ị ư ệ
quan tr ng trong t ọ ư ệ li u đ a chính. ị
Đo đ c đ a chính c n tuân theo nguyên ầ ạ ị
ng pháp đo đ c hoàn ch nh nh t t c và ph ắ ươ ư ừ ạ ỉ
toàn di n đ n c c b , t kh ng ch đ n đo ế ụ ộ ừ ệ ế ế ố
chi ti ế t. N i dung đo đ c đ a chính g m có: ạ ị ồ ộ
+ Đo đ c l ạ ướ i kh ng ch t a đ và đ ộ ế ọ ộ ố
cao đ a chính ị
+ Đo v các th a đ t, các lo i đ t và các ử ấ ạ ấ ẽ
công trình trên đ tấ
+ Đi u tra thu th p t ậ ư ệ li u v quy n s ề ử ề ề
d ng đ t, s h u nhà, phân h ng, tính thu , ế ấ ở ữ ụ ạ
…
+ Khi có bi n đ ng đ t đai c n k p th i ờ ộ ế ấ ầ ị
đo v , c p nh t ậ ẽ ậ
+ Căn c yêu c u s d ng đ t, quy ử ụ ứ ấ ầ
ho ch đ t, … đ ti n hành các công vi c đo ể ế ệ ấ ạ
v có liên ẽ
quan.
Đo đ c đ a chính đòi h i chính xác xác ỏ ạ ị
đ nh v trí m t b ng, còn đ cao không yêu ặ ằ ộ ị ị
c u ch t ch . ẽ ặ ầ
B n đ đ a chính là thành qu ch y u ả ủ ế ồ ị ả
c a đo đ c đ a chính. Đây là b n đ chuyên ủ ồ ạ ả ị
ngành, nh ng nó khác b n đ chuyên ngành ư ồ ả
thông th t l ng ph m vi đo v trên toàn ườ ở ỷ ệ ẽ ạ
qu c.ố
1.3. Đ a chính Vi t Nam ị ệ
1) L ch s phát tri n ử ể ị
Th k 11 ng i Vi t Nam đã ti n hành ế ỷ ườ ệ ế
ki m tra đi n đ a. Th k 15, b H ng Đ c ộ ồ ế ỷ ứ ề ể ị
b n đ đ c thành l p. Năm 1806, vua Gia ồ ượ ả ậ
Long ban hành s c lu t đ c đi n trong ph m ậ ạ ề ắ ạ
vi toàn lãnh th và l p m i xã m t b s đ a ộ ộ ổ ị ổ ỗ ậ
b . Trong s này ghi rõ ranh gi i, quy mô di n ổ ạ ớ ệ
tích các lo i đ t, ch s h u, … Đ n th i ủ ở ữ ạ ấ ờ ế
Thi u Tr thì công vi c ki m kê đ t đai còn ệ ể ệ ấ ị
đ c th c hi n nghiêm ch nh h n và 5 năm ượ ự ơ ệ ỉ
ph i tu ch nh 1 l n. Nh ư v yậ ả ầ ỉ
T đ u th k 19 t li u đ a chính c a ta đã ừ ầ ế ỷ ư ệ ủ ị
đ ượ c xây d ng và c p nh t đ y đ . ậ ầ ủ ậ ự
Trong g n 100 năm, t Nam, Pháp đã ầ Vi ở ệ
, xã s d ng đ a chính vào đi u hành kinh t ử ụ ề ị ế
h i. T năm 1871 – 1895, ng i Pháp đã l p ừ ộ ườ ậ
l i tam giác ướ ở Nam kỳ, l p b n đ đ a chính ả ồ ị ậ
khác ở các thành ph , th xã, thôn xã v i t l ị ớ ỷ ệ ố
nhau t 1: 200 đ n 1: 2000,… L p s đ a chính ừ ậ ổ ị ế
hay đ a b đ tính thu . L p ra các nha đ a ế ậ ạ ể ị ị
chính B c, Trung, Nam kỳ. ở ắ
Trong nh ng năm 1955 đ n 1975, Nam kỳ ữ ế
có nha đ a chính nh m qu n lý đ a chính. ằ ả ị ị
mi n B c có các ty đ a chính đ c Ở ề ắ ị ượ
thành l p, t ng c c qu n lý ru ng đ t và sau ả ụ ổ ộ ậ ấ
đó t ng c c đ a chính ra đ i. ụ ị ổ ờ
2) C ch qu n lý đ a chính Vi t Nam ơ ế ả ị ệ
hi n nay ệ
C ch qu n lý đ t đai đ c thi t l p ơ ế ả ấ ượ ế ậ
trên c s quan h đ t đai. Đây là m i quan ệ ấ ơ ở ố
h gi a con ng i v i con ng i v đ t đai. ệ ữ ườ ớ ườ ề ấ
Hi n pháp n c Vi t Nam và lu t đ t ế ướ ệ ậ ấ
đai kh ng đ nh: Đ t đai thu c s h u toàn ộ ở ữ ẳ ấ ị
dân, do Nhà n c th ng nh t qu n lý. Nhà ướ ố ấ ả
n c giao đ t cho các t ch c, h gia đình, cá ướ ấ ổ ứ ộ
nhân s d ng lâu dài ho c cho thuê. Lu t còn ử ụ ậ ặ
c v đ t quy đ nh rõ ch đ qu n lý Nhà n ế ộ ả ị ướ ề ấ
đai, ch đ s d ng các lo i đ t, quy n và ế ộ ử ụ ạ ấ ề
nghĩa v c a ng i s d ng. ụ ủ ườ ử ụ
t Nh v y, vi c qu n lý đ t đai c a Vi ả ư ậ ủ ệ ấ ệ
Nam đ c d a trên c s hi n pháp, các lu t, ượ ự ơ ở ế ậ
…
c th c hi n thông qua Vi c qu n lý đ ả ệ ượ ự ệ
c: Qu c h i, H i h th ng c quan nhà n ơ ệ ố ướ ộ ộ ố
đ ng nhân dân các c p, Chính ph và y ban Ủ ủ ồ ấ
nhân dân các c p. H th ng các c quan ệ ơ ố ấ
chuyên môn nh t ng c c đ a chính, s đ a ư ổ ở ị ụ ị
chính, …
