Mời các bạn tham khảo bài giảng Vai trò của gia đình trong sức khỏe và bệnh tật của ThS. Phan Chung Thùy Linh sau đây để có thể hiểu được định nghĩa gia đình, chức năng của gia đình, những mô hình gia đình truyền thống và hiện đại của Việt Nam; các công cụ đánh giá chức năng gia đình.
ThS PHAN CHUNG THÙY LYNH
Nêu được định nghĩa gia đình, chức năng
của gia đình, những mô hình gia đình truyền thống và hiện đại của Việt Nam
Kể được các công cụ đánh giá chức năng
gia đình
Giải thích được ảnh hưởng của gia đình lên sự
Giải thích được vai trò của gia đình trong hổ trợ
hình thành bệnh tật
điều trị
Giải thích được vai trò của gia đình trong phòng
ngừa bệnh tật
tật lên gia đình
Chứng minh được những ảnh hưởng của bệnh
Ứng dụng tam giác trị liệu Bác sĩ-Gia đình-Bệnh
nhân trong chăm sóc sức khỏe gia đình của BSGĐ ở tuyến cơ sở trong 3 trường hợp cụ thể dưới sự giám sát của giảng viên
Chấp nhận việc tìm hiểu vai trò của gia đình
trong chăm sóc và điều trị bệnh cho bệnh nhân ở tuyến cơ sở là cần thiết
Tự nguyện ứng dụng tam giác trị liệu trong chăm
sóc và điều trị cho bệnh nhân ở tuyến cơ sở
Tại sao phải tìm hiểu vai trò của gia đình khi
chăm sóc sức khỏe cho bệnh nhân?
thành sức khỏe và bệnh tật?
Gia đình có ảnh hưởng như thế nào đến sự hình
Trước đây y học chỉ nhấn mạnh: bệnh học và bệnh tật thầy thuốc của các chuyên khoa chỉ tập trung vào bệnh lý của cá thể không nhận ra vai trò tác động của gia đình lên bệnh tật và ngược lại.
Gia đình là một nhóm người có liên hệ với nhau bằng hôn nhân, máu mủ hay thông qua sự nuôi nấng
Mô hình truyền thống thường gặp: cha đi làm nuôi dưỡng gia đình+ mẹ ở nhà nội trợ + những đứa con chưa trưởng thành + ông bà đã già
Tình yêu - Tình nghĩa
Sex và sinh sản
Sự hòa nhập xã hội của con cái
Nâng đỡ (đặc biệt trong giai đoạn khủng hoảng)
Kinh tế
Mô hình hiện đại?
Mô hình gia đình hiện đại của Việt Nam?
Single parent family (do mang thai trong tuổi vị
Những gia đình đa sắc tộc
thành niên, ly dị hoặc do lựa chọn)
không có con)
Sống với nhau không cần kết hôn (có hoặc
Những gia đình đồng tính, Hà Lan đã hợp pháp hóa hôn nhân đồng tính (con nuôi, thụ tinh nhân tạo)
Vai trò của gia đình trong:
Hình thành bệnh tật
Hổ trợ điều trị
Phòng ngừa bệnh tật
khỏe và hành vi sức khỏe
1) Gia đình là nguồn gốc ban đầu của niềm tin sức
Vd: Tôn giáo & sức khỏe (phép chữa bệnh bằng
đức tin), tự điều trị
Các bệnh di truyền
2) Học tập những hành vi liên
quan đến sức khỏe
Vd: Chế độ ăn uống và sức khỏe (béo phì, tiểu đường, tăng huyết áp), hút thuốc lá và hút thuốc lá thụ động, uống rượu, những hành vi có lợi
3) Ảnh hưởng trên những bệnh nhân bệnh mạn
tính
Các thành viên trong gia đình, dù không phải là những chuyên gia về sức khỏe, nhưng là những người chăm sóc sức khỏe cho người thân tốt nhất
4) Gia đình là nguồn nâng đỡ cho bệnh nhân, giúp
Ít nâng đỡ về sức khỏe tâm thần, hồi phục sẽ
phục hồi sức khỏe
chậm hơn
5) “Những gia đình có vấn đề, rắc rối sẽ ảnh hưởng xấu đến thể chất, tâm lý và hạnh phúc của từng thành viên trong gia đình”
Những gia đình mất chức năng và những bố mẹ
không tốt:
lạm dụng lời nói, lạm dụng tình dục
Trẻ em bị đối xử tệ – bị bỏ bê, lạm dụng thân thể,
Bạo lực
Quá buông thả
Nghiện rượu
Nghiện thuốc
Cờ bạc
Người ta thấy rằng những trải nghiệm bất lợi trong thời thơ ấu như bạo lực gia đình hay bị cha mẹ bỏ bê là nguy cơ cao của: Hút thuốc
Nghiện rượu
Lạm dụng thuốc
Béo phì
Bệnh phổi Viêm gan Bệnh tim Tiểu đường Tự tử (Felitti, 1998)
Trầm cảm
Những gia đình có cha mẹ ly dị không phải là
những gia đình mất chức năng!
6) Những thay đổi của gia đình có ảnh hưởng lên
“Những biến cố trong cuộc sống” như lập gia đình, ly dị, cái chết của người thân… đều tăng nguy cơ bệnh tật cho những thành viên trong gia đình
sức khỏe
Vai trò thay đổi Áp lực kinh tế
1) Ảnh hưởng của những bệnh mạn tính hoặc sự chết
2) Stress từ việc chăm sóc thành viên bị bệnh
Vd: Bệnh Alzheimer, bệnh tâm thần, những bệnh
nằm liệt giường hoặc tiêu tiểu không tự chủ
Vd: sự xa lánh của hàng xóm, sự ruồng bỏ của gia
3) Những bệnh “mang tiếng xấu” như HIV/AIDS
đình
Genogram
Family APGAR
Family circle
SCREEM
Minuchin’s family map
Famiy lifeline
Song 78
Nam 77
To 81
Xinh 78
5 anh trai
Hue 53
Hung 27
Van 26
Ngân 29
Long 29
Dat 2m
•Nam được đặt bên trái nữ/ hôn nhân •Con cái được xếp từ lớn -> nhỏ: trái -> phải. Bệnh nhân =index. Ngày sinh đặt ở trên các biểu tượng. •Các cặp sống với nhau: đường gạch nối •Năm kết hôn được đặt trên đường nối •Ly thân •Ly dị •Chết •Đa hôn nhân
mỗi khi gặp khó khăn hay rắc rối
chia sẻ cách giải quyết vấn đề của tôi
thực hiện những ý tưởng mới.
chúng tôi cùng nhau san sẻ tất cả.
Quan hệ hàng xóm, xã hội tốt
Social Xã hội
Cultural Văn hóa
Ngại tiếp xúc với bên ngoài (đi bộ, bơi lội…)
Không xung đột
Religious Tôn giáo
Economic Kinh tế
Giáo dục tốt
Educational Giáo dục
Medical Y tế
Thiếu phương tiện y khoa/địa phương
Gia đình tác động sâu sắc đến sức khỏe và bệnh tật của bệnh nhân.
Trong thực hành y học gia đình, BSGĐ chăm sóc sức khỏe theo nguyên tắc lấy gia đình làm trọng tâm, coi gia đình như một đơn vị chăm sóc.
