Bài giảng Xã hội học: Chương IX

Chia sẻ: Na Na | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:51

Thêm vào BST

Báo xấu

164
lượt xem 28
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Xã hội học: Chương IX trình bày phương pháp nghiên cứu xã hội học nhằm trang bị cho học viên hệ thống tri thức cơ bản về phương pháp điều tra xã hội học, quy trình của một cuộc điều tra xã hội học, kỹ thuật của một cuộc điều tra xã hội học, nắm được các bước điều tra, các thao tác chính trong từng giai đoạn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Xã hội học: Chương IX

CHƯƠNG IX : LOGO
PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRA XÃ HỘI HỌC Mục đích Yêu cầu Trang bị cho học viên hệ Giảng dạy theo phương pháp thống tri thức cơ bản về cùng tham gia. Người học bước phương pháp điều tra xã đầu nắm được các tri thức cơ hội học, quy trình của một bản về các phương pháp điều tra cuộc điều tra xã hội học, kỹ xã hội học, các bước của một thuật của một cuộc điều tra cuộc điều tra xã hội học, có kỹ xã hội học, nắm được các năng vận dụng các phương pháp, bước điều tra, các thao tác các quy trình điều tra xã hội học chính trong từng giai đoạn. vào nghiên cứu thực tiễn xã hội tại địa phương. LOGO Edit your company slogan
Thực tế xã hội Xác định vấn đề Tiến hành thu thập Xã hội hoá kết cần nghiên cứu thông tin quả nghiên cứu Xây dựng khung Lựa chọn và tập lý thuyết, giả thiết huấn điều tra viên Trình bày báo cáo kết quả nghiên cứu Chọn phương pháp Lập biểu đồ điều tra tiến độ điều tra Kiểm định giả thuyết nghiên cứu Xây dựng bảng câu hỏi điều tra Công tác tiền trạm Tập hợp tài liệu Chọn mẫu điều tra Chuẩn bị kinh xử lý và phân tích phí điều tra Kết thúc công Chọn thời điểm Xử lý và phân tác chuẩn bị điều tra tích thông tin
QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU XÃ HỘI HỌC Logic Logic LÝ THUYẾT diễn quy Chia nhỏ dịch Xác định khi niệm nạp Khái niệm Đặt giả thuyết Khái quát Nghiên cứu thông tin Xử lý & Đặt câu hỏi phân tích TT ĐIỀU TRA THỰC TẾ Chọn mẫu
Phương pháp quan sát Phương pháp Phương phân tích tài pháp phỏng liệu vấn MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP Ộ Ố PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRA XÃ HỘI HỌC ĐIỀU TRA XÃ HỘ HỌC Phương pháp Phương pháp thực nghiệm Phương pháp Ankét(tcyk) Chuyên gia
A. Phương phỏp quan sỏt 1. Khái niệm “Là phương phỏp thu thập thụng tin xó hội về đối tượng nghiờn cứu thụng qua tri giỏc trực tiếp và ghi chộp trung thực nh ững nhõn t ố cú li ờn quan để đi đến kết luận về bản chất của chỳng”. 2. Các loại phương pháp quan sát Quan sát trực tiếp / gián tiếp Quan sát tổng hợp / lựa chọn Quan sát có chuẩn mực / không CM Quan sát 1 lần / n lần Quan sát có tham gia / không tham gia
. Các bước của quá trình quan sát: Bước 1: Xác định mục tiêu, khách thể và đối tượng quan sát,. Bước 2: Xác định thời gian, liên hệ và xin phép cơ sở, đơn vị sẽ thực hiện quan sát Bước 3: Lựa chọn loại hình quan sát. Bước 4: Chuẩn bị các tài liệu và công cụ, thiết bị kỹ thuật v.v.. Bước 5: Tiến hành các cuộc quan sát, thu thập tư liệu và thông tin. Bước 6: Ghi chép kết quả, thực hiện các phiếu dùng để ghi chép, biên bản quan sát, nhật ký quan sát, sử dụng các phương tiện nghe nhìn để ghi nhận thông tin. Bước 7: Kiểm tra việc thực hiện các quan sát. Bước 8: Báo cáo.
LOGO A. Phương phỏp quan sỏt 3. Yờu cầu khi thực hiện quan sỏt(5W) 1 2 Xác định 3 Xác định khách thể, Căn cứ vào nội 4 được thời mục tiêu, dung, đối tượng gian, địa Tiến hành 5 nhiệm vụ, quan sát lựa điểm tiến quan sát thu đối tượng Phân tích hành quan chọn loại loại thập thông quan sát dữ liệu, sát phương pháp tin, ghi chép viết báo cáo quan sát các dữ kiện
A. Phương pháp quan sát 4. Ưu nhược điểm của phương pháp quan sát Ưu điểm: Thông tin có đặc tính mô tả, cụ thể, khách quan, chân thực. Thông tin thu được một cách trực tiếp ghi lại những biến đổi khác nhau của đối tượng từ các thời điểm khác nhau. Nhược điểm: Tốn nhiều thời gian, công sức. Nghiên cứu những sự kiện đang diễn ra. Sự có mặt của nhà nghiên cứu ảnh hưởng tới thông tin
B. Phương phỏp phõn tớch tài liệu 1. Khỏi niệm “Là phương phỏp thu thập thụng tin xó hội dựa trờn sự phõn tớch n ội dung những tài liệu đó cú sẵn”. Các loại tài liệu (có nhiều cách phân loại tài liệu): tài liệu viết, tài li ệu thống kê, tài liệu điện quang, tài liệu ghi âm… 2. Yờu cầu . Chớnh xỏc, linh hoạt Lựa chọn tài liệu được phải căn cứ vào nội dung, nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu của cuộc điều tra xã hội học. Xác định tài liệu là bản chính, bản sao hay dị bản. Có thái độ phê phán đối với tài liệu (tên tài liệu, hoàn cảnh ra đời, đ ộ tin cậy, tính xác thực, ảnh hưởng xã Logo ủa tài liệu, giá trị sử dụng...). Company hội c
B. Phương phỏp phõn tớch tài liệu 3. Các phương pháp phân tích tài liệu Phân tích truyền thống (phương pháp phân tích định tính) Dễ rơi vào sự phân tích chủ quan. Phân tích bên ngoài. Phân tích bên trong. Phân tích hình thức hoá (phương pháp phân tích định lượng) Phân tích theo nhóm các dấu hiệu, các phạm trù, tìm ra m ối quan hệ nhân quả giữa các nhóm chỉ báo.
B. Phương phỏp phõn tớch tài liệu 4. Ưu nhược điểm của phương pháp phân tích tài liệu Ưu điểm: Tiết kiệm được thời gian, công sức, kinh phí, nhân lực. Thu được thông tin đa dạng, nhiều mặt; giúp nhà nghiên cứu tìm hiểu những đối tượng trong quá khứ, hiện tại. Nhược điểm: Tài liệu ít được phân chia theo dấu hiệu mà ta mong muốn. Thông tin dễ bị ảnh hưởng bởi quan điểm, tư tưởng của tác giả. Tổng hợp thông tin rất khó, có những tài liệu đòi hỏi phải có chuyên gia có trình độ cao, nhiều tài liệu bảo mật cản trở việc nghiên cứu.
C. Phương pháp phỏng vấn 1. Khỏi niệm “Là phương pháp thu thập thông tin xã hội thông qua đ ối tho ại theo m ột chủ đề, một trật tự nhất định giữa nhà nghiên cứu với khách th ể nghiên cứu”. 2. Yêu cầu thực hiện phỏng vấn Nghệ thuật đặt câu hỏi tại sao. Nghệ thuật lắng nghe. Phỏng vấn là một quá trình sáng tạo. 3. Các loại phỏng vấn Phỏng vấn tự do Phỏng vấn trực tiếp / gián tiếp Phỏng vấn nhóm / cá nhân
 Phương pháp phỏng vấn sâu  Phỏng vấn sâu là một phương pháp thu thập thông tin trong đó người được phỏng vấn sẽ trả lời một số câu hỏi do nhà nghiên cứu đặt ra. Phỏng vấn sâu giúp nhà nghiên cứu cố gắng đi sâu vào một số khía cạnh của những cảm nhận, động cơ, thái độ hoặc lịch sử cuộc đời của người cung cấp thông tin. Các phỏng vấn viên phải biết rõ những gì mà họ muốn người cung cấp thông tin đề cập tới, song họ cần phải rất linh hoạt, mềm dẻo và tạo cơ hội cho người được hỏi có thể thoải mái nói về những điều quan trọng, trong hoàn cảnh của mình.  Phỏng vấn có thể chuyển tiếp thông tin về số liệu thực tế như cấu trúc hộ gia đình, phân công lao động và cách làm ăn sinh sống. Phỏng vấn cũng có thể sử dụng để tìm hiểu về quan niệm, giá trị và cách ứng xử của con người.
B. Phương phỏp phỏng vấn 4. Ưu nhược điểm của phương pháp phỏng vấn Ưu điểm: Thu được thông tin trực tiếp, bổ ích, lọi bỏ được các sai số trung gian. Nhà nghiên cứu có thể kiểm tra thăm dò đối tượng khi thấy thông tin chưa đủ độ tin cậy. Phỏng vấn thu được thông tin nhiều mặt. Nhược điểm: Tốn thời gian, công sức, kinh phí (xử lý tốn kém, phức t ạp). Thái độ của người phỏng vấn có thể ảnh hưởng đến độ tin cậy của thông tin.
D. Phương pháp ANkets – trưng cầu ý kiến 1. Khái niệm “Là phương pháp thu thập thông tin xã hội gián tiếp d ựa trên b ảng h ỏi (phiếu trưng cầu ý kiến)”. 2. Yêu cầu Bảng hỏi đã được quy chuẩn chung cho mọi đối tượng. Chọn mẫu đại diện hết sức nghiêm ngặt. Cộng tác viên đòi hỏi phải được tập huấn chu đáo. Bảng hỏi phải thể hiện được nội dung nghiên cứu, đảm bảo tính lô- gích hợp lý.
B. Phương phỏp trưng cầu ý kiến 3. Ưu nhược điểm của phương pháp ankets Ưu điểm: Tiết kiệm được kinh phí (cùng một lúc thu được ý kiến của nhiều người). Thông tin thu được có độ tin cậy tương đối cao. Phù hợp cho những nghiên cứu định lượng. Nhược điểm: Phải đầu tư nhiều thời gian công sức soạn thảo một bảng hỏi quy chuẩn. Thu hồi lại bảng hỏi thường gặp khó khăn, do đó ảnh hưởng trực tiếp tới tính đại diện của thông tin. Nhiều câu hỏi không nhận được sự trả lời của khách thể hạn chế tính đầy đủ của thông tin.
E. Phương pháp thực nghiệm 1. Khái niệm Thực nghiệm là phương pháp thu nhận và phân tích các tài liệu kinh Thực nghiệm là phương pháp nghiệm nhằm kiểm tra giả thuyết thu thập thông tin xã hội thông về những mối quan hệ nhân quả qua việc kiểm tra giả thuyết này giữa các hiện tượng và các quá hay giả thuyết khác, để có những trình xã hội. tri thức mới có giá trị lý luận hoặc thực tiễn. 2. Cỏc loại thực nghiệm cơ bản Thực nghiệm ở hiện trường / trong phòng thí nghiệm Thực nghiệm tự nhiên Thực nghiệm kiểm tra
E. Phương pháp thực nghiệm 3. Yêu cầu phương pháp thực nghiệm 1 2 3 4 Tiến hành thực Phải đặt giả Để đảm bảo được Nhà nghiên cứu thực nghiệm cần xác thuyết về sự tồn mối quan hệ nhân- nghiệm phải có kinh định được mối tại của mối liên quả, thực nghiệm nghiệm, hiểu tâm lý cần được tiến đối tượng và có khả quan hệ phụ hệ nhân quả hành theo một trình năng điều chỉnh quá thuộc mang tính giữa các hiện tự thời gian nhất trình diễn biến các nhân-quả. tượng được định và đảm bảo sự kiện trong thực nghiên cứu. tính khách quan. nghiệm. 2. Lưu ý Các phương pháp nghiên cứu xã hội học cơ bản đều có ưu điểm, nhược điểm khác nhau. Do đó, trong quá trình thu thập thông tin xã h ội, nhà nghiên cứu phải biết phối hợp các phương pháp nghiên cứu. Thông tin thu được mang tính khách quan, chân thực.
II. CÁCH THỨC TIẾN HÀNH MỘT CUỘC ĐIỀU TRA XÃ HỘI HỌC 1Giai đoạn 2Giai 3Giai đoạn xử lý, phõn chuẩn bị đoạn tổ tớch và xó hội hoỏ kết chức điều quả điều tra xó hội tra học