Đề tài nghiên cứu các nội dung: Thu thập các mẫu nước, phân tích các tỉ số đồng vị, phân tích H(T) và thành phần hóa của các mẫu nước, qua đó đánh giá tốc độ thấm và mối liên hệ giữa nước hồ với nước thấm ở các vai đập, các mạch sủi ở sau thân đập phụ A của hồ Đông Mô. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.
tù nhiªn phôc vô ®¸nh gi¸ an toµn
®Ëp ®ång m«
hµ néi - 2007
Bé khoa häc vµ c«ng nghÖ ViÖn n¨ng l−îng nguyªn tö viÖt nam B¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi khoa häc c«ng nghÖ cÊp bé n¨m 2005 - 2006 Nghiªn cøu sö dông kü thuËt ®ång vÞ tù nhiªn phôc vô ®¸nh gi¸ an toµn ®Ëp §ång M« (M(cid:2) sè B0/05/04-01)
C¬ quan chñ tr×: ViÖn Khoa häc vµ Kü thuËt H¹t nh©n Chñ nhiÖm ®Ò tµi: ThS., NCVC Bïi §¾c Dòng
Hµ Néi, th¸ng 9/2007
STT
Danh s¸ch Nh÷ng ng−êi tham gia thùc hiÖn ®Ò tµi
Häc hµm, häc vÞ, chuyªn m«n
NCVC, ThS
Hä vµ tªn C¬ quan c«ng t¸c
NCV, KS
1 Bïi §¾c Dòng ViÖn Khoa häc vµ Kü thuËt H¹t nh©n
NCVC, KS
2 TrÞnh V¨n Gi¸p ViÖn Khoa häc vµ Kü thuËt H¹t nh©n
CN
3 Lª TiÕn Qu©n ViÖn Khoa häc vµ Kü thuËt H¹t nh©n
CN
4 §Æng Anh Minh ViÖn Khoa häc vµ Kü thuËt H¹t nh©n
5 §inh BÝch LiÔu ViÖn Khoa häc vµ Kü thuËt H¹t nh©n
KTV
6 NguyÔn M¹nh Hïng KTV ViÖn Khoa häc vµ Kü thuËt H¹t nh©n
KS
7 Ph¹m Quèc Kû ViÖn Khoa häc vµ Kü thuËt H¹t nh©n
KS
8 T¹ Hång §øc
KS
9 §Æng V¨n LËp
C¸c c¬ quan, ®¬n vÞ phèi hîp thùc hiÖn ®Ò tµi
10 Phïng V¨n Lôc Côc Thuû lîi, Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n. C«ng ty khai th¸c c«ng tr×nh thuû lîi Phï Sa- §ång M« C«ng ty khai th¸c c«ng tr×nh thuû lîi Phï Sa- §ång M«
1. Côc Thuû lîi, Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n.
2
2. C«ng ty khai th¸c c«ng tr×nh thuû lîi Phï Sa- §ång M«, S¬n T©y, Hµ T©y.
Trang
4
5
6
7
10
10
12
13
17
môc lôc
23
23
26
26
26
29
2.1. T×nh h×nh nghiªn cøu trªn thÕ giíi. 2.2. T×nh h×nh nghiªn cøu trong n−íc. 2.3. C¬ së lý thuyÕt kü thuËt ®ång vÞ tù nhiªn 2.4. Tæng quan vÒ ®Ëp phô A vµ hå §ång M«
30
32
32
34
35
39
43
44
46
46
3.3.1. Ph−¬ng ph¸p lÊy mÉu vµ xö lý mÉu. 3.3.2. Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch mÉu 3.3.3. Ph−¬ng ph¸p xö lý sè liÖu vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ 3.1. ThiÕt kÕ nghiªn cøu 3.2. Néi dung nghiªn cøu 3.3. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu
48
48
49
50
51
51
58
60
4.1. KÕt qu¶ quan tr¾c mùc n−íc thÊm 4.2. KÕt qu¶ ®o c¸c th«ng sè mÉu n−íc 4.3. KÕt qu¶ ph©n tÝch c¸c ®ång vÞ bÒn 4.4. KÕt qu¶ x¸c ®Þnh mèi liªn hÖ cña c¸c lo¹i n−íc 4.4. KÕt qu¶ x¸c ®Þnh tèc ®é thÊm 4.4. KÕt qu¶ ph©n tÝch ®ång vÞ phãng x¹ triti 4.5. KÕt qu¶ ph©n tÝch c¸c thµnh phÇn hãa häc 4.6. KÕt qu¶ ph©n tÝch c¸c th«ng sè m«i tr−êng
B¶ng c¸c tõ viÕt t¾t Abstract Tãm t¾t néi dung I. më ®Çu II. Tæng quan tµi liÖu III. ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu IV. KÕt qu¶ nghiªn cøu vµ th¶o luËn V. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ 5.1. KÕt luËn 5.2. KiÕn nghÞ Tµi liÖu tham kh¶o PhÇn Phô lôc
3
Phô lôc 1. KÕt qu¶ ph©n tÝch c¸c ®ång vÞ bÒn. Phô lôc 2. KÕt qu¶ ph©n tÝch thµnh phÇn hãa häc Phô lôc 3. B¶ng gi¶i tr×nh tµi chÝnh
B¶ng c¸c tõ viÕt t¾t
Ký hiÖu
Gi¶i thÝch Kü thuËt h¹t nh©n KTHN
§ång vÞ tù nhiªn §VTN
Thñy v¨n ®ång vÞ TV§V
C¬ quan N¨ng l−îng Nguyªn tö thÕ giíi IAEA
Khèi phæ kÕ tØ sè ®ång vÞ
MS TP§V δ2Η(‰) δ2Ο(‰) 3H(T) TU
VSMOW
4
GMWL Thµnh phÇn ®ång vÞ TP§V 2H TP§V 18O Triti Hµm l−îng triti. Mét TU t−¬ng øng víi mét nguyªn tö 3H trong 1018 nguyªn tö hy®ro. MÉu tham chiÕu (reference) = Vienna Standard Mean Ocean Water §−êng n−íc khÝ t−îng toµn cÇu (Global Meteoric Water Line).
Abstract
Operating and exploiting reservoirs need frequent monitoring and maintenance of
the problems affecting safety of the reservoirs’ dams. The §ång M« reservoir was
constructed in 1969. In 1984 at the sub dam A (FA) toe a seepage pond had
occurred with high charging rate, so this dam was repaired in 1991. However, the
seepage rate is still high, and in addition, there are large seepage areas that could
expand unsafe problems of the dam FA.
To help end-users generate information on the origin of the seepage water and the
seepage rate we have conducted a research project on “Research on the use of
environmental isotopes technique for safety assessment of the §ång M« reservoir”
(Code: B0/05/04-01) in the 2005-2006 period. The experiences gained in this project
are needed for recommending further use of the technique in other reservoirs. The
main works were collecting water samples, analyzing for 18O/16O, 2H(D)/1H ratios,
analyzing for 3H(T) and chemical contents, then drawing conclusions about the
origin of the seepage water and the seepage rate at the dam FA of the §ång M«
reservoir.
Findings of the project showed that: a) Waters at the piezometers on the top and the
1st roof are not originated from lake water; b) Waters at the piezometers on 1st and
2nd levels, as well as seepage waters at the dam toe are mixed of lake and ground
waters, and the old river bed could be the channel for ground water upcoming from
beneath the dam body; c) The transit times of water from the lake to the observation
points are from 3 to 4 months, and the seepage velocity is of about 1,1x10-3 cm/s; d)
The findings from tritium analyses show that all waters around the §ång M« area
are recent waters recharged regularly by meteoric water.
Based on the findings of the project we have recommended that the environmental
isotope technique be applied for further investigations of origin of leakage and
seepage water at other dams.
5
Tãm t¾t néi dung
VËn hµnh vµ khai th¸c an toµn c¸c hå chøa n−íc ®ßi hái ph¶i cã sù theo dâi vµ xö lý
c¸c nguyªn nh©n dÉn ®Õn mÊt an toµn ®Ëp. Hå §ång M« ®−îc x©y dùng vµo n¨m
1969, ®Õn n¨m 1984 sau ®Ëp phô A xuÊt hiÖn hè sñi l−u l−îng lín do ®ã ®Ëp nµy
®−îc söa ch÷a vµo n¨m 1991. Tuy nhiªn l−u l−îng sñi vÉn cßn cao, ngoµi ra còng t¹i
®Ëp phô A ®(cid:2) xuÊt hiÖn c¸c vïng thÊm réng cã thÓ g©y mÊt an toµn ®Ëp.
§Ó gãp phÇn ®¸nh gi¸ tèc ®é thÊm vµ mèi liªn hÖ gi÷a n−íc hå víi n−íc thÊm ë c¸c
vai ®Ëp, c¸c m¹ch sñi ë sau th©n ®Ëp chóng t«i ®(cid:2) tæ chøc thùc hiÖn ®Ò tµi khoa häc
c«ng nghÖ cÊp Bé “Nghiªn cøu sö dông kü thuËt ®ång vÞ tù nhiªn phôc vô ®¸nh gi¸
an toµn ®Ëp §ång M«” (M(cid:2) sè: B0/05/04-01) trong c¸c n¨m 2005-2006. ViÖc thùc
hiÖn ®Ò tµi nµy còng lµ ®Ó ®−a ra c¸c kiÕn nghÞ cô thÓ cho viÖc ¸p dông kü thuËt
®ång vÞ tù nhiªn vµo c¸c hå chøa n−íc kh¸c. Néi dung nghiªn cøu chÝnh cña ®Ò tµi
lµ thu thËp c¸c mÉu n−íc, ph©n tÝch c¸c tØ sè ®ång vÞ bÒn 18O/16O , 2H(D)/1H, ph©n
tÝch 3H(T) vµ thµnh phÇn hãa cña c¸c mÉu n−íc, qua ®ã ®¸nh gi¸ mèi liªn hÖ gi÷a
n−íc hå víi n−íc thÊm ë c¸c vai ®Ëp, c¸c m¹ch sñi ë sau th©n ®Ëp phô A cña hå
§«ng M« vµ tèc ®é thÊm qua th©n ®Ëp.
Tõ nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi chóng t«i cã kÕt luËn lµ: a)N−íc trong c¸c
pizometer trªn mÆt ®Ëp vµ trªn m¸i 1 kh«ng ph¶i lµ n−íc tõ hå thÊm ra; b) N−íc
trong c¸c pizometer trªn c¬ 1 vµ c¬ 2 còng nh− n−íc thÊm ch¶y ra d−íi ch©n ®Ëp
kh«ng ph¶i chØ do n−íc hå thÊm trùc tiÕp qua th©n ®Ëp mµ cßn do n−íc ¸p lùc tõ
phÝa d−íi th©n ®Ëp ®i lªn cã nguån gèc lµ n−íc ngÇm. Lßng suèi cæ cã thÓ lµ kªnh
dÉn chÝnh ®−a n−íc ngÇm lªn; c) Thêi gian di chuyÓn cña n−íc tõ hå ®Õn c¸c vÞ trÝ
quan tr¾c lµ kho¶ng tõ 3 ®Õn 4 th¸ng, vµ vËn tèc thÊm lµ kho¶ng 1,1x10-3 cm/s; d)
KÕt qu¶ ph©n tÝch triti cho thÊy tÊt c¸c c¸c mÉu n−íc trong khu vùc hå §ång M« lµ
n−íc hiÖn ®¹i ®−îc bæ cËp th−êng xuyªn.
Trªn c¬ së c¸c kÕt luËn cña ®Ò tµi chóng t«i kiÕn nghÞ cho ¸p dông kü thuËt ®ång vÞ
tù nhiªn trªn c¸c ®Ëp chøa n−íc kh¸c ®Ó nhËn biÕt mèi liªn hÖ cña c¸c lo¹i n−íc vµ
kÕt luËn liÖu n−íc thÊm, sñi cã ch¶y trùc tiÕp tõ hå qua th©n ®Ëp hay kh«ng.
6
C¸c hå chøa n−íc ®ãng mét vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n.
I. më ®Çu
VËn hµnh vµ khai th¸c an toµn c¸c hå nµy ®ßi hái ph¶i cã sù theo dâi vµ xö lý
c¸c nguyªn nh©n dÉn ®Õn mÊt an toµn ®Ëp. C¸c sè liÖu vÒ mèi liªn hÖ gi÷a
n−íc hå víi n−íc trong c¸c m¹ch n−íc thÊm, c¸c m¹ch sñi vµ n−íc ngÇm ë
khu vùc xung quanh hå cã thÓ gãp phÇn ®¸nh gi¸ møc ®é vµ tèc ®é thÊm cña
n−íc hå qua th©n ®Ëp. C¸c ph−¬ng ph¸p ®¸nh dÊu ®ång vÞ (phãng x¹ vµ tù
nhiªn) ®(cid:2) ®−îc ¸p dông réng r(cid:2)i ë nhiÒu n−íc trªn thÕ giíi ®Ó ®¸nh gi¸ nguån
gèc vµ l−u l−îng thÊm, qua ®ã ®¸nh gi¸ ®−îc møc ®é an toµn cña c¸c ®Ëp
chøa n−íc. HiÖn nay trªn thÕ giíi cã h¬n 60 phßng thÝ nghiÖm chuyªn dïng
c¸c ph−¬ng ph¸p ®¸nh dÊu ®ång vÞ ®Ó nghiªn cøu c¸c mèi liªn hÖ gi÷a n−íc
mÆt (s«ng, hå) víi n−íc ngÇm, n−íc thÊm, sñi. Theo thèng kª cña C¬ quan
N¨ng l−îng Nguyªn tö thÕ giíi (IAEA), hµng tr¨m ®Ëp chøa n−íc ®(cid:2) ®−îc
®¸nh gi¸ møc ®é an toµn th«ng qua c¸c øng dông cña ph−¬ng ph¸p ®ång vÞ.
T¹i ViÖt Nam, c¸c nhµ nghiªn cøu ®(cid:2) sö dông kü thuËt ®¸nh dÊu ®ång vÞ
phãng x¹ (131I) vµ ®ång vÞ bÒn (52Cr) ®Ó nghiªn cøu tèc ®é thÊm thµnh c«ng t¹i
c¸c ®Ëp thuû ®iÖn Yaly vµ Hoµ B×nh. ViÖc sö dông c¸c ®ång vÞ tù nhiªn -
§VTN (18O, 2H(D) vµ 3H (T)) nh− nh÷ng chÊt ®¸nh dÊu míi chØ b¾t ®Çu ®−îc
sö dông t¹i ViÖt Nam ®Ó ®¸nh gi¸ tuæi vµ nguån gèc n−íc ngÇm ë mét sè khu
vùc cña ®ång b»ng s«ng Hång.
ViÖt nam cã kho¶ng 3500 hå chøa n−íc, trong ®ã cã kho¶ng trªn 600 hå chøa
n−íc lín víi dung tÝch h¬n 10 triÖu khèi n−íc. RÊt nhiÒu ®Ëp, ®Æc biÖt lµ c¸c
®Ëp thuû lîi bÞ dß rØ vµ thÊm do ®−îc thiÕt kÕ vµ x©y dùng ®(cid:2) l©u. Mét trong
c¸c hå ®ã lµ hå §ång M«. Hå nµy ®−îc x©y dùng vµo n¨m 1969, gåm 7 ®Ëp,
dung tÝch thiÕt kÕ 110 triÖu m3 (cao ®é 24,5 m). N¨m 1984, sau ®Ëp phô A
xuÊt hiÖn hè sñi l−u l−îng 20 lÝt/s. §Ëp nµy ®−îc ch÷a vµo n¨m 1991. Tuy
7
nhiªn l−u l−îng sñi vÉn cßn 7 lÝt/s, vµ vµo mïa lò 2004 ®(cid:2) t¨ng lªn lµ 14 lÝt/s
(víi cao ®é tÝch n−íc lµ 19 m). Còng t¹i ®Ëp phô A ®(cid:2) xuÊt hiÖn vïng thÊm
réng 20 m2, ë cao tr×nh 15 m, c¸ch vai tr¸i 20 m.
§Ó gãp phÇn ®¸nh gi¸ tèc ®é thÊm vµ mèi liªn hÖ gi÷a n−íc hå víi n−íc thÊm
ë c¸c vai ®Ëp, c¸c m¹ch sñi ë sau th©n ®Ëp chóng t«i ®(cid:2) tæ chøc thùc hiÖn ®Ò
tµi khoa häc c«ng nghÖ cÊp Bé “Nghiªn cøu sö dông kü thuËt ®ång vÞ tù
nhiªn phôc vô ®¸nh gi¸ an toµn ®Ëp §ång M«” (M(cid:2) sè: B0/05/04-01). ViÖc
thùc hiÖn ®Ò tµi nµy còng lµ ®Ó ®−a ra c¸c kiÕn nghÞ cô thÓ cho viÖc ¸p dông
kü thuËt §VTN vµo c¸c hå chøa n−íc kh¸c.
Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n RAS/8/093 (2001-2003), IAEA ®(cid:2) hç trî mét
sè thiÕt bÞ m¸y mãc, tµi liÖu, vµ cö chuyªn gia h−íng dÉn sö dông kü thuËt
®ång vÞ ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é an toµn cña c¸c ®Ëp chøa n−íc. Sau mét ®ît lÊy
mÉu b−íc ®Çu ®−a ra ®−îc mét sè kÕt qu¶ vÒ mèi liªn hÖ gi÷a n−íc hå vµ n−íc
t¹i c¸c m¹ch sñi ë ch©n ®Ëp phô A §ång M«. Tuy nhiªn, do c¸c mÉu n−íc ®Òu
ph¶i göi ®i ph©n tÝch t¹i c¸c phßng thÝ nghiÖm cña IAEA ë n−íc ngoµi nªn kÕt
qu¶ ®¹t ®−îc cßn bÞ h¹n chÕ vÒ nhiÒu mÆt. HiÖn nay, phßng thÝ nghiÖm Thuû
v¨n ®ång vÞ t¹i ViÖn Khoa häc vµ Kü thuËt H¹t nh©n ®(cid:2) ®−îc trang bÞ c¸c hÖ
m¸y hiÖn ®¹i cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu ph©n tÝch c¸c §VTN. §©y lµ ®iÒu kiÖn
rÊt quan träng ®Ó thùc hiÖn tèt ®Ò tµi nµy.
Sö dông kü thuËt §VTN cã −u thÕ h¬n so víi c¸c kü thuËt ®¸nh dÊu b»ng c¸c
®ång vÞ phãng x¹ vµ ®ång vÞ bÒn kh¸c do kh«ng ph¶i th¶ c¸c chÊt ®¸nh dÊu
vµo c¸c lç khoan quan tr¾c (pizometer). Ngoµi ra, kh«ng ph¶i ®Ëp nµo còng cã
hÖ thèng pizometer. V× vËy, kü thuËt §VTN cã thÓ sö dông réng r(cid:2)i h¬n trªn
c¸c ®Ëp chøa n−íc, ®ång thêi kh«ng lµm ¶nh h−ëng ®Õn m«i tr−êng xung
quanh. ViÖc x¸c ®Þnh ®−îc tèc ®é thÊm cña n−íc hå qua ®Ëp b»ng kü thuËt
§VTN, còng nh− ®¸nh gi¸ ®−îc nguån gèc n−íc t¹i c¸c m¹ch sñi lµ mét viÖc
lµm rÊt quan träng. C¸c th«ng sè nµy sÏ trùc tiÕp gióp cho C«ng ty Khai th¸c
8
C«ng tr×nh Thuû lîi Phï Sa - §ång M« ®¸nh gi¸ møc ®é an toµn cña ®Ëp phô
A vµ cã biÖn ph¸p xö lý c¸c m¹ch sñi ë th©n ®Ëp, gãp phÇn b¶o vÖ an toµn cho
®Ëp.
Còng nh− ®Ëp phô A §ång M«, hiÖn nay cã rÊt nhiÒu ®Ëp thuû lîi do Côc
Thuû lîi, Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n qu¶n lý bÞ dß rØ cÇn ph¶i
®¸nh gi¸ møc ®é thÊm vµ an toµn. KÕt qu¶ cña ®Ò tµi sÏ ®−îc chuyÓn giao cho
hä nh− lµ mét c«ng cô trong ®iÒu tra an toµn c¸c ®Ëp chøa n−íc. Ngoµi ra, kü
thuËt §VTN cßn cã thÓ ®−îc ¸p dông cho c¸c hå thuû ®iÖn lín nh− Hoµ B×nh,
S¬n La trong viÖc ®¸nh gi¸ møc ®é an toµn cña ®Ëp còng nh− ®¸nh gi¸ møc ®é
mÊt n−íc cña hå.
§Ò tµi do c¸c c¸n bé cña ViÖn Khoa häc vµ Kü thuËt H¹t nh©n (VKHKTHN)
thùc hiÖn víi sù tham gia cña Côc Thuû lîi, Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn
N«ng th«n (t¹o ®iÒu kiÖn tham kh¶o tµi liÖu, thiÕt kÕ nghiªn cøu) vµ C«ng Ty
Khai Th¸c C«ng Tr×nh Thuû lîi Phï Sa- §ång M« (tham gia thu thËp tµi liÖu,
thiÕt kÕ c¸c vÞ trÝ nghiªn cøu, lÊy mÉu vµ xö lý ®¸nh gi¸ møc ®é an toµn cña
®Ëp §ång M«). §Ò tµi ®−îc hùc hiÖn trong hai n¨m 2005 - 2006, víi nguån
kinh phÝ lµ 250 triÖu ®ång do Bé Khoa häc vµ C«ng nghÖ cÊp tõ Ng©n s¸ch Sù
nghiÖp Khoa häc.
Néi dung nghiªn cøu chÝnh cña ®Ò tµi lµ thu thËp c¸c mÉu n−íc, ph©n tÝch c¸c
tØ sè ®ång vÞ bÒn 18O/16O , 2H(D)/1H, ph©n tÝch 3H(T) vµ thµnh phÇn hãa cña
c¸c mÉu n−íc, qua ®ã ®¸nh gi¸ tèc ®é thÊm vµ mèi liªn hÖ gi÷a n−íc hå víi
n−íc thÊm ë c¸c vai ®Ëp, c¸c m¹ch sñi ë sau th©n ®Ëp phô A cña hå §«ng M«.
B¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi gåm 5 Ch−¬ng vµ 3 Phô lôc. C¸c phÇn chÝnh cña b¸o
c¸o bao gåm c¸c ch−¬ng: I - Më ®Çu, II - Tæng quan tµi liÖu, III - Ph−¬ng ph¸p
9
nghiªn cøu, IV - KÕt qu¶ vµ Th¶o luËn, vµ V - KÕt luËn vµ KiÕn nghÞ.
II. Tæng quan tµi liÖu
2.1. T×nh h×nh nghiªn cøu trªn thÕ giíi. C¸c hå chøa n−íc ®ãng mét vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n nh−
cung cÊp n−íc ngät, t−íi, chèng lò vµ s¶n xuÊt ®iÖn. VËn hµnh vµ khai th¸c an
toµn c¸c hå nµy ®ßi hái ph¶i cã sù theo dâi vµ xö lý c¸c nguyªn nh©n dÉn ®Õn
mÊt an toµn ®Ëp (Floegl, 1999). Hµng n¨m, mét phÇn kinh phÝ kh«ng nhá
®−îc chi ra ®Ó gi¶i quyÕt ba vÊn ®Ò sau:
1. N−íc tõ hå thÊm d−íi vµ xung quanh ®Ëp
2. N−íc tõ hå thÊm qua ®Ëp
3. Båi l¾ng lßng hå lµm gi¶m kh¶ n¨ng tÝch n−íc
C¸c nghiªn cøu cho thÊy trung b×nh hµng n¨m ng−êi ta ph¶i chi nhiÒu triÖu
USD ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò thÊm qua ®Ëp chøa.
Vai trß cña c¸c kü thuËt tiªn tiÕn, trong ®ã cã kü thuËt h¹t nh©n (KTHN) trong
qu¶n lý ®Ëp lµ ®−a ra c¸c th«ng tin bæ Ých gióp c¸c nhµ qu¶n lý ®Ëp vµ hå chøa
trong ®Þnh h−íng b¶o vÖ an toµn ®Ëp mét c¸ch tèi −u. Tuy nhiªn, mét trong
nh÷ng nguyªn nh©n h¹n chÕ cña øng dông KTHN trong qu¶n lý vµ khai th¸c
c¸c hå chøa lµ viÖc thiÕu th«ng tin vµ hiÓu biÕt vÒ KTHN vµ kh¶ n¨ng cña
chóng. ¦íc tÝnh chØ cã 5% c¸c nhµ qu¶n lý ®Ëp biÕt ®Õn KTHN (Floegl,
1999). T−¬ng tù nh− vËy, c¸c nhµ nghiªn cøu vÒ KTHN còng kh«ng hiÓu râ
c¸c vÊn ®Ò mµ kü s− thñy lîi quan t©m.
Kü thuËt ®ång vÞ (phãng x¹ vµ ®ång vÞ bÒn) cã thÓ gióp Ých rÊt nhiÒu. C¸c sè
liÖu vÒ mèi liªn hÖ gi÷a n−íc hå víi n−íc trong c¸c m¹ch n−íc thÊm, c¸c
m¹ch sñi vµ n−íc ngÇm ë khu vùc xung quanh hå cã thÓ gãp phÇn ®¸nh gi¸
møc ®é vµ tèc ®é thÊm cña n−íc hå qua th©n ®Ëp (Zuber, 1983). C¸c ph−¬ng
ph¸p ®¸nh dÊu ®ång vÞ (phãng x¹ vµ tù nhiªn) ®(cid:2) ®−îc ¸p dông réng r(cid:2)i ë
10
nhiÒu n−íc trªn thÕ giíi ®Ó ®¸nh gi¸ nguån gèc vµ l−u l−îng thÊm, qua ®ã
®¸nh gi¸ ®−îc møc ®é an toµn cña c¸c ®Ëp chøa n−íc (Maloszewski vµ nnk,
1992; Kendall vµ McDonnell (Eds.), 1998, v.v.).
C¸c ph−¬ng ph¸p thñy v¨n ®ång vÞ (TV§V) cã thÓ trî gióp trong viÖc lùa
chän vµ kh¶o s¸t ®Þa ®iÓm, nghiªn cøu l−u vùc, thiÕt kÕ hå chøa vµ ®Ëp, x©y
dùng ®Ëp, nghiªn cøu thÊm vµ båi l¾ng lßng hå. Tæng hîp øng dông TV§V
C¸c øng dông
Giai ®o¹n X©y dùng VËn hµnh
®−îc ®−a ra trong B¶ng 2.1.
Kh¶o s¸t thiÕt kÕ C,v
C,v
C,v
EI, Ch
C,v
C,l C,v P,v
C,l P,v
Rn EI, AT EI
C,l
C,v P,v C,v C,v
C,v P,v C,v C,v
AT, RI RI AT, RI EI, AT, RI
P,l
P,l
NP
C,v P,l
P,v C,v P,l P,l P,l
1. Th«ng tin ban ®Çu vÒ ®Þa chÊt thñy v¨n 2. Nguån gèc n−íc trong c¸c s«ng vµ n−íc ngÇm d−íi ®Ëp 3. KiÓm so¸t ®Þa chÊn. 4. KiÓm so¸t thÊm 5. Nguån gèc thÊm (tõ hå hay kh«ng) 6. X¸c ®Þnh ®Çu vµo nguån thÊm 7. §¸nh dÊu nguån ®Çu vµo 8. §−êng thÊm trong th©n ®Ëp 9. ChÕ ®é n−íc ngÇm xung quanh hå 10. X¸c ®Þnh mËt ®é vïng khoan phôt söa ch÷a ®Ëp 11. X¸c ®Þnh tèc ®é båi l¾ng 12. X¸c ®Þnh mËt ®é sa båi 13. KiÓm so¸t mËt ®é 14. X¸c ®Þnh dßng sa båi 15. Nghiªn cøu xãi mßn, båi l¾ng l−u vùc lßng hå
Cs, Pb NP NP NP Cs, Pb, INAA
P,l
B¶ng 2.1. Thñy v¨n ®ång vÞ trong qu¶n lý an toµn ®Ëp (Floegl, 1999). Kü thuËt sö dông EI, Ch
Chó gi¶i: Kü thuËt :
11
EI = §ång vÞ tù nhiªn (18O, 2H (Deteri), 3H (Triti), 13C) AT = C¸c chÊt ®¸nh dÊu Ch = Hãa häc Rn = Radon-222 tho¸t ra tõ ®Êt ®¸ RI = §ång vÞ phãng x¹ Cs = Xezi-137 (r¬i l¾ng) Pb = Ch×-210 (tù nhiªn, kh«ng liªn kÕt)
NP = §Çu dß h¹t nh©n INNA = Instrumental Neutron Activation Analysis (ph©n tÝch kÝch ho¹t n¬tron) vµ c¸c kü thuËt ph©n tÝch kh¸c So s¸nh vai trßquan träng:
P = ChÝnh C = Phô §é tin cËy:
v = §(cid:2) ®−îc kiÓm chøng l = Cã thÓ
HiÖn nay trªn thÕ giíi cã h¬n 60 phßng thÝ nghiÖm chuyªn dïng c¸c ph−¬ng
ph¸p ®¸nh dÊu ®ång vÞ ®Ó nghiªn cøu c¸c mèi liªn hÖ gi÷a n−íc mÆt (s«ng,
hå) víi n−íc ngÇm, n−íc thÊm, sñi (Trang web cña IAEA). Theo thèng kª cña
IAEA, hµng tr¨m ®Ëp chøa n−íc ®(cid:2) ®−îc ®¸nh gi¸ møc ®é an toµn th«ng qua
2.2. T×nh h×nh nghiªn cøu trong n−íc. ViÖt nam cã kho¶ng 3500 hå chøa n−íc, trong ®ã cã kho¶ng trªn 600 hå chøa
c¸c øng dông cña ph−¬ng ph¸p ®ång vÞ.
n−íc lín víi dung tÝch h¬n 10 triÖu khèi n−íc. RÊt nhiÒu ®Ëp, ®Æc biÖt lµ c¸c
®Ëp thuû lîi bÞ dß rØ vµ thÊm do ®−îc thiÕt kÕ vµ x©y dùng ®(cid:2) l©u.
Lª V¨n Kh«i vµ nnk, Trung t©m Kü thuËt H¹t nh©n Thµnh phè Hå ChÝ Minh
®(cid:2) sö dông kü thuËt ®¸nh dÊu ®ång vÞ phãng x¹ (131I) ®Ó nghiªn cøu tèc ®é
thÊm thµnh c«ng t¹i c¸c ®Ëp thuû ®iÖn Yaly (1992) vµ Hoµ B×nh (1994). N¨m
1996, PGS.TS Hoµng §¾c Lùc ®(cid:2) sö dông thµnh c«ng ph−¬ng ph¸p ®¸nh dÊu
b»ng ®ång vÞ bÒn (52Cr) ®Ó nghiªn cøu tèc ®é thÊm t¹i ®Ëp Hoµ B×nh. C¶ hai
ph−¬ng ph¸p (®¸nh dÊu ®ång vÞ phãng x¹ vµ ®ång vÞ bÒn) ®Òu ®−îc thùc hiÖn
b»ng c¸ch th¶ c¸c chÊt ®¸nh dÊu vµ quan tr¾c t¹i c¸c pizometer ®−îc thiÕt kÕ
trªn c¸c th©n ®Ëp. C¸c kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ tèc ®é thÊm ®−îc so s¸nh víi sè liÖu
thiÕt kÕ qua ®ã ®¸nh gi¸ ®−îc møc ®é an toµn cña ®Ëp.
ViÖc sö dông c¸c §VTN (c¸c tØ sè ®ång vÞ 18O/16O , 2H(D)/1H vµ 3H (T)) nh−
12
nh÷ng chÊt ®¸nh dÊu míi chØ b¾t ®Çu ®−îc sö dông t¹i ViÖt Nam ®Ó ®¸nh gi¸
tuæi vµ nguån gèc n−íc ngÇm ë mét sè khu vùc cña ®ång b»ng s«ng Hång (®Ò
tµi cÊp bé cña PGS.TS Hoµng §¾c Lùc: 2000-2001; c¸c ®Ò tµi cÊp Bé cña
TrÞnh V¨n Gi¸p, 2004 vµ 2006). C¸c øng dông trªn ®Ëp cßn ch−a ®−îc triÓn
khai do khã kh¨n vÒ ph©n tÝch mÉu, c¸c mÉu n−íc thu thËp ®−îc ®Òu ph¶i göi
®i ph©n tÝch t¹i c¸c phßng thÝ nghiÖm cña IAEA ë n−íc ngoµi.
Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n RAS/8/093 (2001-2003), IAEA ®(cid:2) hç trî mét
sè thiÕt bÞ m¸y mãc, tµi liÖu, vµ cö chuyªn gia h−íng dÉn sö dông kü thuËt
®ång vÞ ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é an toµn cña c¸c ®Ëp chøa n−íc. Sau mét ®ît lÊy
mÉu b−íc ®Çu ®−a ra ®−îc mét sè kÕt qu¶ vÒ mèi liªn hÖ gi÷a n−íc hå vµ n−íc
t¹i c¸c m¹ch sñi ë ch©n ®Ëp phô A §ång M«. Tuy nhiªn, do c¸c mÉu n−íc ®Òu
ph¶i göi ®i ph©n tÝch t¹i c¸c phßng thÝ nghiÖm cña IAEA ë n−íc ngoµi nªn kÕt
qu¶ ®¹t ®−îc cßn bÞ h¹n chÕ vÒ nhiÒu mÆt. HiÖn nay, phßng thÝ nghiÖm Thuû
v¨n ®ång vÞ t¹i ViÖn Khoa häc vµ Kü thuËt H¹t nh©n ®(cid:2) ®−îc trang bÞ c¸c hÖ
m¸y hiÖn ®¹i cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu ph©n tÝch c¸c §VTN. §©y lµ ®iÒu kiÖn
rÊt quan träng ®Ó thùc hiÖn tèt ®Ò tµi nµy.
2.3. C¬ së lý thuyÕt kü thuËt ®ång vÞ tù nhiªn C¸c ®ång vÞ bÒn
C¸c ®ång vÞ bÒn cã nhiÒu nhÊt trong tù nhiªn lµ H, C, N, O vµ S. C¸c ®ång vÞ
bÒn chÝnh ®−îc øng dông trong nghiªn cøu ®Þa chÊt thñy v¨n ®−îc ®−a ra
trong B¶ng 2.2.
C¸c ®ång vÞ bÒn tù nhiªn ®−îc ®o b»ng tØ sè cña hai ®ång vÞ cã nhiÒu nhÊt. VÝ
dô, ®èi víi «xy, lµ tØ sè cña 18O (chiÕm 0,204%) víi 16O (chiÕm 99.796%).
13
Nh− vËy tØ sè 18O/16O lµ kho¶ng 0.00204.
TØ sè
C¸c pha ®o
MÉu chuÈn (tØ sè)
Thµnh phÇn trong tù nhiªn (%)
2H
2H/1H
0.015
3He
3He/4He
0.000138
H2O, CH2O, CH4, H2, OH– kho¸ng He trong n−íc hoÆc khÝ
6Li
6Li/7Li
7.5
N−íc biÓn, ®Êt ®¸
11B
11B/10B
80.1
13C
13C/12C
1.11
15N
15N/14N
0.366
–, N-h÷u c¬
N−íc biÓn, ®Êt sÐt, borat, ®Êt ®¸ CO2, carbonat, DIC, CH4, h÷u c¬ N2, NH4
+, NO3
18O
18O/16O
0.204
–, carbonat,
H2O, CH2O, CO2, sulphat, NO3 silicat, OH– kho¸ng
34S
34S/32S
4.21
37Cl
37Cl/35Cl
24.23
81Br
81Br/79Br
49.31
VSMOW (1.5575 x 10–4) He kh«ng khÝ (1.3 x 10–6) L-SVEC (8.32 x 10–2) NBS 951 (4.04362) VPDB (1.1237 x 10–2) N2 kh«ng khÝ (3.677x10–3) VSMOW (2.0052 x 10–3) VPDB (2.0672 x 10–3) CDT (4.5005 x 10–2) SMOC (0.324) SMOB
§o tØ sè tuyÖt ®èi
87Sr
87Sr/86Sr
87Sr = 7.0 86Sr = 9.86
Sulphat, sulphid, H2S, S- h÷u c¬ N−íc biÓn, ®Êt ®¸, evaporit, chÊt tan Dung dÞch d¹ng n−íc biÓn N−íc, carbonat, sulphat, feldspar
B¶ng 2.2. C¸c ®ång vÞ bÒn trong nghiªn cøu ®Þa chÊt thñy v¨n (Zuber, 1983) §ång vÞ
ViÖc ®o c¸c tØ sè tuyÖt ®èi lµ kh«ng dÔ dµng. Ngoµi ra, phÇn lín chóng ta chØ
quan t©m tíi c¸c thay ®æi cña tØ sè ®ång vÞ chø kh«ng mÊy quan t©m tíi thµnh
phÇn tuyÖt ®èi cña chóng. V× vËy ®(cid:2) cã mét c¸ch tiÕp cËn kh¸c thuËn lîi h¬n.
Thay b»ng ®o tØ sè thùc ta cã thÓ ®o tØ sè gi¶ ®Þnh b»ng c¸ch ®o ®ång thêi mÉu
cÇn ®o vµ mÉu tham chiÕu. Thµnh phÇn ®ång vÞ (TP§V) ®−îc thÓ hiÖn lµ delta
(δ) qua c«ng thøc sau:
14
Trong ®ã: sample lµ mÉu cÇn ®o vµ reference lµ mÉu chuÈn
§Ó cho tiÖn ph©n gi¶i kÕt qu¶ ng−êi ta cho gi¸ trÞ δ ®¬n vÞ phÇn ngh×n (‰)
theo c«ng thøc sau:
‰ VSMOW
Trong ®ã VSMOW lµ tªn cña mÉu tham chiÕu, trong tr−êng hîp nµy lµ
Vienna Standard Mean Ocean Water. Gi¸ trÞ δ lµ d−¬ng, vÝ dô +10‰, cho
thÊy mÉu ®o cã 10 phÇn ngh×n hoÆc 1% 18O nhiÒu h¬n so víi mÉu chuÈn, hoÆc
giÇu h¬n 10‰. T−¬ng tù, mÉu ®o nghÌo h¬n mét l−îng t−¬ng øng sÏ ®−îc thÓ
hiÖn nh− δ18OmÉu = –10‰ VSMOW. §ång vÞ phãng x¹
Hai ®ång vÞ phãng x¹ ®−îc sö dông réng r(cid:2)i trong ®Þa chÊt thñy v¨n lµ triti vµ
C-14 (3H vµ 14C). Chóng ®−îc ®−a ra trong B¶ng 2.3. C¸c ®ång vÞ nµy ®−îc
øng dông nhiÒu v× khi chóng ph©n r(cid:2) ta cã thÓ x¸c ®Þnh tuæi n−íc ngÇm.
§ång vÞ
KiÓu ph©n r·
Pha ®o
Thêi gian b¸n r· (n¨m) 12.43
3H
H2O, CH2O
β–
5730
14C
β–
DIC, DOC, CO2 CaCO3, CH2O
Nguån gèc chÝnh Vò trô, thö vò khÝ h¹t nh©n Vò trô, thö vò khÝ h¹t nh©n, lß ph¶n øng
Triti, 3H, lµ ®ång vÞ sèng ng¾n ngµy cña hy®ro víi thêi gian b¸n r(cid:2) lµ 12,43
B¶ng 2.3. C¸c ®ång vÞ phãng x¹ trong nghiªn cøu ®Þa chÊt thñy v¨n (Zuber, 1983)
n¨m. Triti ®−îc t¹o ra do viÖc thö bom hy®ro vµ mét phÇn ®−îc t¹o ra tõ khÝ
quyÓn do tia vò trô b¾n ph¸ 14N. C¶ hai nguån triti ®−îc r¬i l¾ng qua n−íc
m−a. Triti cã trong n−íc ngÇm chøng tá cã sù bæ cËp n−íc ngÇm liªn tôc. V×
lµ mét phÇn cña n−íc nªn triti lµ ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh tuæi n−íc ngÇm tiÖn
15
dông nhÊt.
Hµm l−îng triti ®−îc x¸c ®Þnh tuyÖt ®èi qua ®¬n vÞ triti (TU) v× vËy kh«ng cÇn
ph¶i cã mÉu chuÈn tham chiÕu. Mét TU t−¬ng øng víi mét nguyªn tö 3H trong
1018 nguyªn tö hy®ro. Mét lÝt n−íc sÏ cã ho¹t ®é phãng x¹ t−¬ng ®−¬ng víi
0,12 Bq. N−íc ngÇm hiÖn nay Ýt khi cã trªn 50 TU vµ ë trong kho¶ng tõ <1
C©n b»ng ®ång vÞ trong n−íc hå
®Õn 10 TU.
18O v× chóng cã ¸p suÊt h¬i nhá h¬n so víi c¸c ph©n tö
16O. Qu¸ tr×nh bèc h¬i lµ mét qu¸ tr×nh t−¬ng ®èi
Trong qu¸ tr×nh bèc h¬i tõ mÆt hå h¬i n−íc bèc lªn bÞ thiÕu ®i c¸c thµnh phÇn
ion nÆng DHO vµ H2 nhÑ chiÕm phÇn nhiÒu lµ 1H2 phøc t¹p. Craig vµ Gordon (1965) ®(cid:2) ®−a ra m« h×nh ®−îc phÇn lín c¸c nhµ
nghiªn cøu chÊp nhËn trong ®ã qu¸ tr×nh bèc h¬i d−îc chia lµm 4 giai ®o¹n:
1) H¬i n−íc trong tr¹ng th¸i c©n b»ng víi pha láng ®Çu tiªn ®−îc gi¶i phãng
khái mÆt n−íc. Mét líp khÝ-láng gÇn nh− b(cid:2)o hßa ®−îc t¹o ra. H¬i n−íc ®−îc
t¹o ra bÞ thiÕu TP§V nÆng theo mét hÖ sè ph©n chia αe trong ®iÒu kiÖn c©n
b»ng. Chóng ta cã:
Ri trong pha láng
α= Ri trong pha khÝ
Trong ®ã R lµ tØ lÖ gi÷a sè ph©n tö chøa ®ång vÞ nÆng trªn sè ph©n tö nhÑ vµ chØ sè i lµ cña ph©n tö nÆng t−¬ng øng.
2) H¬i n−íc tho¸t khái líp khÝ-láng phÝa d−íi vµo líp trªn cña kh«ng khÝ b»ng
c¸ch di chuyÓn lªn trªn theo luËt khuÕch t¸n. Trong qu¸ tr×nh di chuyÓn lªn
cao c¸c ph©n tö n−íc tiÕp tôc bÞ nghÌo c¸c thµnh phÇn nÆng v× hÖ sè khuÕch
t¸n cña c¸c thµnh phÇn nÆng (Di) nhá h¬n hÖ sè khuÕch t¸n cña c¸c thµnh phÇn nhÑ (Dl). Ng−êi ta ®(cid:2) −íc l−îng ®−îc l−îng ®ång vÞ bÞ nghÌo ®i tõ qu¸ tr×nh nµy gÇn b»ng (Di/Dl)1/2.
Qu¸ tr×nh ph©n t¸ch nµy ®−îc gäi lµ ph©n t¸ch ®éng lùc vµ cã thÓ ®−îc thÓ
16
hiÖn b»ng ph−¬ng tr×nh sau:
∆ε = εk(1-h); trong ®ã εk = (Di/Dl)1/2-1; h lµ ®é Èm t−¬ng ®èi cña líp kh«ng khÝ trao ®æi.
3) H¬i n−íc di chuyÒn vµo líp kh«ng khÝ n¬i cã c¸c dßng ®èi l−u m¹nh vµ
trén lÉn víi h¬i n−íc t¹o ra t¹i c¸c vïng kh¸c. T¹i ®©y sÏ kh«ng cã ph©n t¸ch
®ång vÞ.
4) Mét phÇn h¬i n−íc cña líp kh«ng khÝ cã c¸c dßng ®èi l−u m¹nh t−¬ng t¸c
víi c¸c ph©n tö t¹i líp khuÕch t¸n vµ ng−ng tô l¹i trªn mÆt n−íc. Qu¸ tr×nh nµy
Nh− vËy, khi n−íc mÆt bÞ bèc h¬i sÏ cã thay ®æi vÒ tØ lÖ ®ång vÞ. §iÒu ®ã cho
lµ qu¸ tr×nh trao ®æi gi÷a n−íc bÒ mÆt vµ kh«ng khÝ.
phÐp ta ph©n biÖt n−íc ngÇm ®−îc bæ cËp b×nh th−êng víi n−íc ®(cid:2) bÞ bèc h¬i.
Kü thuËt ®¬n gi¶n nµy l¹i ®ãng vai trß quan träng trong nghiªn cøu thÊm qua
®Ëp. C¸c hè sñi vµ vïng thÊm sau th©n ®Ëp lu«n lµm c¸c nhµ qu¶n lý lo ng¹i.
C©u hái ®−îc ®Æt ra lµ nguån gèc n−íc thÊm tõ ®©u, liÖu n−íc thÊm cã ph¶i tõ
hå chøa hay ®¬n gi¶n ®ã chØ lµ ho¹t ®éng b×nh th−êng cña hÖ thèng ®Þa chÊt
thñy v¨n. X¸c nhËn ban ®Çu ®ã cã thÓ tiÕt kiÖm rÊt nhiÒu tiÒn cña vµ c«ng søc
trong viÖc t×m ra vïng xung yÕu trªn th©n ®Ëp.
Trong nhiÒu tr−êng hîp, c¸c giÕng phun (sñi) sau th©n ®Ëp kh«ng ph¶i lµ n−íc
thÊm trùc tiÕp qua th©n ®Ëp mµ do ¸p lùc thñy ¸p ®Èy n−íc ngÇm tõ phÝa d−íi
lªn trªn qua líp trÇm tÝch. C¸c §VTN (®ång vÞ bÒn vµ phãng x¹) cã thÓ gióp
2.4. Tæng quan vÒ ®Ëp phô A vµ hå §ång M« (C¸c tæng quan vÒ hå §ång M« sau ®©y ®−îc trÝch tõ c¸c b¸o c¸o cña Bé Thñy Lîi).
x¸c ®Þnh ®iÒu nµy.
Hå §ång M« lµ mét c«ng tr×nh thuû lîi lo¹i võa x©y dùng n¨m 1968 vµ ®−îc
®−a vµo sö dông n¨m 1972. Hå gåm 7 ®Ëp, dung tÝch 110 triÖu m3 (cao ®é tÝch
n−íc 24,5 m). N¨m 1984, sau ®Ëp phô A xuÊt hiÖn hè sñi l−u l−îng 20 lÝt/s.
17
§Ëp nµy ®−îc ch÷a vµo n¨m 1991. Tuy nhiªn l−u l−îng sñi vÉn cßn 7 lÝt/s, vµ
vµo mïa lò 2004 ®(cid:2) t¨ng lªn lµ 14 lÝt/s (víi cao ®é tÝch n−íc lµ 19 m). Còng t¹i
®Ëp phô A ®(cid:2) xuÊt hiÖn vïng thÊm réng 20 m2, ë cao tr×nh 15 m, c¸ch vai tr¸i
20 m.
2.4.1 §iÒu kiÖn ®Þa chÊt c«ng tr×nh vïng hå
Toµn bé khu vùc hå n»m vÒ phÝa r×a B¾c - T©y B¾c cña ®ång b»ng ch©u thæ
B¾c Bé, lµ n¬i tiÕp gi¸p cña hai miÒn ®Þa m¹o ®ång b»ng vµ trung du. §Êt ®¸ ë
®©y chñ yÕu lµ ®Êt ®¸ §Ö Tø n»m phñ lªn c¸c thµnh t¹o cæ h¬n. Trong khu vùc
phæ biÕn nhiÒu lo¹i ®¸ ong mµ sù cã mÆt cña nã còng ¶nh h−ëng rÊt nhiÒu tíi
viÖc ®¸nh gi¸ ®iÒu kiÖn ®Þa chÊt vµ ®Þa chÊt c«ng tr×nh cña hå còng nh− cña
tuyÕn ®Ëp.
PhÇn ®u«i hå cã d¶i Ba V× ch¾n ngang, víi ®Êt ®¸ kh«ng thÊm n−íc hoÆc thÊm
n−íc yÕu nªn kh«ng x¶y ra hiÖn t−îng mÊt n−íc ®−îc. Trong ph¹m vi tõ ®u«i
hå vÒ ®Õn hè khoan NS43 (cuèi cïng cña tuyÕn phô ®Ëp Kim §¸i) còng cã cao
tr×nh ®Ønh ph©n thuû cao th−êng trªn +35 m. N−íc m¹ch xuÊt lé cao ngay t¹i
lç khoan NS43 ë +24 m, cßn c¸c ®iÓm lé kh¸c ®Òu trªn +25 m. Do ®ã trong
ph¹m vi nµy còng khã x¶y ra ®iÒu kiÖn mÊt n−íc. Nh×n chung, tuy trong lßng
hå cã ph©n bè líp laterit nh−ng ë cao hoÆc bÞ líp phñ kh«ng thÊm n−íc n»m
trªn, hoÆc c¸c ®iÓm ®æ n−íc vµo lßng hå cã cao tr×nh lín h¬n +25 m nªn
kh«ng x¶y ra ®iÒu kiÖn mÊt n−íc.
§åi nói vïng nµy ®Òu tho¶i, thÊp tõ th−îng l−u trë xuèng cao ®é kh«ng chªnh
lÖch nhau nhiÒu cho nªn hiÖn t−îng s¹t lë chØ lµ côc bé, båi l¾ng kh«ng ®¸ng
kÓ. Vïng hå ruéng n−¬ng kh«ng nhiÒu, kho¸ng s¶n ch−a cã nh÷ng ph¸t hiÖn
vÒ tr÷ l−îng ®¸ng kÓ. NgËp cô thÓ ë khu vùc Ng¶i S¬n vµ mét sè ruéng
kho¶ng 60 ha, ngËp 3 km ®−êng giao th«ng Kim §¸i – xãm Ban.
2.4.2. §iÒu kiÖn ®Þa chÊt c«ng tr×nh vïng tuyÕn
Khu vùc tuyÕn phô A nãi riªng vµ toµn bé vïng hå nãi chung n»m trong vïng
18
cã ®Þa h×nh ph©n c¾t lµ n¬i tiÕp gi¸p gi÷a hai miÒn ®Þa h×nh trung du vµ miÒn
nói. V× thÕ, c¸c líp ®Êt ®¸ cã nhiÒu thay ®æi vµ kh¸ phøc t¹p. Bªn c¹nh c¸c líp
trÇm tÝch §Ö Tø, cßn tån t¹i mét l−îng nhá c¸c líp trÇm tÝch tr−íc §Ö Tø
(H×nh 2.1).
H×nh 2.1. MÆt c¾t ®Þa chÊt tuyÕn ®Ëp phô A
TuyÕn ®Ëp phô A gåm cã c¸c líp sau:
- Líp 2b: §Êt thÞt nÆng - sÐt nhÑ chøa nhiÒu bïn h÷u c¬ x¸m ®en, tr¹ng
th¸i dÎo ch¶y - ch¶y, cã bÒ dµy thay ®æi, ë th−îng l−u dµy 1 - 2m cßn ë h¹ l−u
vµ tim ®Ëp dµy tíi 4m, n¬i máng nhÊt dµy 0,4m.
- Líp 4: Bïn h÷u c¬ x¸m ®en, tr¹ng th¸i dÎo ch¶y, cã bÒ dµy thay ®æi, ë
th−îng l−u dµy 2,5m cßn ë h¹ l−u vµ tim ®Ëp dµy tíi 4m, n¬i máng nhÊt dµy
19
1,2m.
- Líp 9: §Êt sÐt trung mµu vµng xÉm, h¬i Èm, tr¹ng th¸i dÎo cøng, ph©n
bè chñ yÕu ë hai vai ®Ëp. BÒ dµy kho¶ng 2m.
- Líp 10: S¹n sái laterit lÉn sÐt mµu vµng xÉm ®Õn n©u ®á, ph©n bè chñ
yÕu ë hai vai ®Ëp. BÒ dµy trung b×nh kho¶ng 2m, cã chç dµy tíi 2,5m, ë mÆt
c¾t th−îng l−u vµ tim ®Ëp dµy 1,5m.
- Líp 11a: §Êt thÞt trung, thÞt nÆng, mµu vµng xÉm, ph©n bè chñ yÕu ë
nÒn ®Ëp. BÒ dµy kho¶ng 8m.
- Líp 11b: §Êt sÐt nhÑ, trung mµu vµng tr¾ng. ChØ ph©n bè ë mÆt c¾t tim,
bÒ dµy thay ®æi kh¸ lín tõ 2m tíi 20m.
2.4.3. ThiÕt kÕ vµ x©y dùng ®Ëp
§Ëp phô A ®−îc ®¾p ®Òu b»ng ®Êt, ch¾n ngang mét nh¸nh suèi nhá tõ l−u vùc
ch¶y ra suèi Ng¶i S¬n ë phÝa h¹ l−u ®Ëp. T¹i vÞ trÝ nµy ®Ëp dµi gÇn 100 m gèi
trªn hai mám ®åi cao, lßng suèi ë cao ®é 9.00 m. §Þa chÊt nÒn xÊu gåm: líp
bïn h÷u c¬ dµy 4 m (phñ kÝn c¶ lßng suèi), d−íi lµ líp ®Êt thÞt dÎo cøng dµy
5m råi míi ®Õn ®¸ gèc. Hai bªn s−ên ®åi cã líp s¹n sái cã hÖ sè thÊm lín.
§Ëp ®−îc ®¾p ®Êt sau khi ®(cid:2) bãc bá líp bïn h÷u c¬ ®i.
§Ëp phô A ®−îc b¾t ®Çu thi c«ng tõ th¸ng 12/1971 vµ hoµn thµnh phÇn ®Êt
®¾p vµo th¸ng 5/1972:
+ Cao tr×nh ®Ønh ®Ëp: 26 m
+ ChiÒu dµi ®Ëp: 132,5 m
+ ChiÒu réng ®¸y lín nhÊt: 115,5 m
+ ChiÒu réng ®Ønh ®Ëp :4m
+ ChiÒu cao n¬i ®¾p cao nhÊt : 20,7 m
Dùa vµo mét sè chØ tiªu c¬ lý cña ®Êt nÒn vµ vËt liÖu ®¾p ®Ëp ®(cid:2) x¸c ®Þnh
®−îc:
20
HÖ sè thÊm qua ®Êt th©n ®Ëp: K0 = 2x10-5 cm/s HÖ sè thÊm cña ®Êt nÒn ®Ëp: K = 1x10-3 cm/s
2.3.4. HiÖn tr¹ng ®Ëp phô A
N¨m 1984, sau 12 n¨m ®−a vµo sö dông, ban qu¶n lý c«ng tr×nh thuéc xÝ
nghiÖp §ång M« - Ng¶i S¬n ph¸t hiÖn thÊy cã hiÖn t−îng rß rØ n−íc ë hÇu hÕt
phÇn ch¾n ®Ëp h¹ l−u cña ®Ëp phô A. §Ó ®¶m b¶o an toµn cho ®Ëp, xÝ nghiÖp
thuû n«ng §ång M« - Ng¶i S¬n ®(cid:2) ký hîp ®ång víi ViÖn kh¶o s¸t vµ thiÕt kÕ
thuû lîi (nay lµ c«ng ty t− vÊn x©y dùng thuû lîi I) kh¶o s¸t thiÕt kÕ vµ thi
c«ng xö lý chèng thÊm cho ®Ëp b»ng ph−¬ng ph¸p khoan phôt dung dÞch sÐt -
xi m¨ng. ViÖn kh¶o s¸t vµ thiÕt kÕ thuû lîi ®(cid:2) khoan kh¶o s¸t, lÊy mÉu vµ thÝ
nghiÖm c¸c mÉu ®Êt nguyªn d¹ng, ®iÒu tra hiÖn tr¹ng cña ®Ëp.
ë h¹ l−u ®Ëp phô A, hiÖn t−îng rß rØ x¶y ra chñ yÕu lµ ë ch©n ®Ëp, ®Æc biÖt lµ
bªn vai ph¶i th©n ®Ëp thay ®æi theo mùc n−íc trong hå. Khi mùc n−íc trong
hå lµ 17,5 m th× mùc n−íc rß rØ xuÊt hiÖn ë cao tr×nh lµ +12 m ®Õn +12,5m.
NÕu n−íc hå ë +14.5 m th× rß rØ ë +10,5 m. Hai vai ®Ëp phô A ®−îc khoan
phôt xi m¨ng vµ sÐt nh−ng hiÖu qu¶ cã møc ®é. Quan s¸t ngµy 28/5/1990 ë
vïng biªn vai ph¶i ®Ëp ë cao tr×nh +13 m ®Õn +14 m thÊy m¸i ®Ëp bÞ sòng
n−íc vµ h¬i lÐp m¸i. Bªn phÝa vai tr¸i ®Ëp còng nh− trªn toµn bé mÆt m¸i ®Ëp
h¹ l−u, khi mùc n−íc ë cao tr×nh +19,00 còng kh«ng quan s¸t thÊy hiÖn t−îng
n−íc rß rØ ra.
KÕt qu¶ ®o vÏ th¸ng 4 n¨m 1991 cho thÊy, mÆt c¾t ®Ëp ®¾p lín h¬n mÆt c¾t
thiÕt kÕ. Bïn h÷u c¬ ë nÒn ®Ëp nµy kh«ng ®−îc bãc kü. Ngoµi ra ®åi hai vai
®Ëp kh¸ dèc, n−íc m−a ch¶y dån vµo cuèi m¸i ®Ëp, vïng biªn cÇn ®−îc c¸ch
ly.
2.3.5. Nguyªn nh©n rß rØ
Th©n ®Ëp kh«ng ®ång nhÊt vÒ thµnh phÇn ®é h¹t vµ ®é chÆt víi ®Êt laterit
nguån gèc tµn tÝch dÔ t¹o nªn hang æ, hang hèc dÉn ®Õn lón côc bé vµ khe nøt
ngµy cµng më réng, c¸c liªn th«ng kh«ng theo mét quy luËt nhÊt ®Þnh, vµ bµi
21
to¸n thÊm ph¼ng ®Ó kiÓm tra ®−êng b(cid:2)o hoµ trong ®Ëp còng chØ lµ gÇn ®óng.
§Ëp ®Êt kh«ng ®¹t ®ång chÊt cã nguyªn nh©n do thi c«ng ®(cid:2) dïng chñ yÕu lµ
m¸y c¹p xÝch 6 – 8m3 vµ ñi nªn ®(cid:2) kh«ng thÓ ®¹t yªu cÇu trén ®Êt.
§èi víi nÒn ®Ëp, khi thi c«ng ®(cid:2) kh«ng bãc bá hÕt líp ®Êt h÷u c¬ ë nÒn ®Ëp.
Líp ®Êt h÷u c¬ ë lßng suèi cã thÓ cßn l¹i tíi 3 - 4m (hè khoan KSA2). ë ®Ëp
phô A kh«ng cã hiÖn t−îng rß rØ qua th©n ®Ëp mµ ë ®©y n−íc chñ yÕu thÊm
qua phÇn tiÕp gi¸p gi÷a ®Êt ®¾p ®Ëp vµ ®Êt nÒn ®Ëp. §Êt nÒn ®Ëp chñ yÕu lµ líp
10 - ®Êt sÐt lÉn s¹n sái laterit, tµn tÝch cña ®¸ gèc c¸t, bét, sÐt kÕt cã tÝnh thÊm
lín K =1x10-3cm/s. Vµ chÝnh v× ch−a ®−îc xö lý mµ phÇn tiÕp gi¸p nµy trë
thµnh n¬i xung yÕu g©y ra rß rØ n−íc.
2.3.6. VÒ gi¶i ph¸p kü thuËt ®S thùc hiÖn
Gi¶i ph¸p kü thuËt cô thÓ cho ®Ëp phô A: Ph¹m vi gia cè m¸i ®Ëp h¹ l−u chñ
yÕu lµ tõ cao tr×nh +15 m trë xuèng. BiÖn ph¸p lµ bãc bá líp th¶o méc (bãc bá
hoµn toµn líp 2b vµ líp 4), ®Æt c¸c líp c¸t sái, vµ sái cuéi, ®¸ héc lµm kÕt cÊu
läc trªn m¸i nghiªng. §é dµy c¸c líp lÇn l−ît tõ d−íi lªn trªn lµ 25cm. Träng
t©m lµ m¸i vµ ch©n ®Ëp phÝa ph¶i, hai bªn mÐ ®åi ë hai vai ®Ëp ®Ó tr¸nh n−íc
nói ch¶y x« vµo mÐp ®Ëp khi cã m−a vµo cÇn x©y hai r(cid:2)nh tiªu n−íc ph©n c¸ch
n−íc m−a ra ngoµi vïng ®Ëp, c¸c r(cid:2)nh nµy x©y ®¸ cã kÝch th−íc 20x20cm.
§ång thêi ë hai vai ®Ëp lµm ch©n khay qua líp 10, c¾m vµo líp 11a, 11b, vµ
22
líp 9.
§Ò tµi ®−îc thùc hiÖn t¹i hå §ång M«, thuéc x(cid:2) S¬n §«ng, ThÞ X(cid:2) S¬n T©y,
III. ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu
tØnh Hµ T©y (H×nh 3.1)
VÞ trÝ nghiªn cøu
3.1. ThiÕt kÕ nghiªn cøu §Ò tµi ®−îc thiÕt kÕ ®Ó lÊy hai lo¹i mÉu n−íc nghiªn cøu nh− sau :
H×nh 3.1. VÞ trÝ ®Þa lý hå §ång M«
1) C¸c mÉu kh¶o s¸t (KS) nguån gèc vµ lo¹i n−íc ®Ó ®¸nh gi¸ mèi liªn hÖ
gi÷a n−íc hå víi n−íc trong c¸c m¹ch thÊm, sñi vµ n−íc ngÇm ë khu vùc xung
quanh ®Ëp phô A. C¸c mÉu nµy ®−îc lÊy trong hai mïa: mïa m−a khi hå ®Çy
n−íc vµ mïa kh« khi hå c¹n n−íc (15 mÉu x 2 lÇn = 30 mÉu). S¬ ®å vÞ trÝ c¸c
®iÓm lÊy mÉu kh¶o s¸t ®−îc ®−a ra t¹i H×nh 3.2. Trªn h×nh nµy, c¸c ®iÓm
kh¶o s¸t trªn hå trong mïa tÝch n−íc ®Çy (10/2005) ®−îc thÓ hiÖn b»ng c¸c
ch÷ sè KS1, KS2, v.v., c¸c ®iÓm kh¶o s¸t trªn hå trong mïa kh« cã mùc n−íc
c¹n (05/2006) ®−îc thÓ hiÖn b»ng c¸c ch÷ sè KS21, KS22, v.v. H×nh 3.3 thÓ
23
hiÖn chi tiÕt c¸c ®iÓm kh¶o s¸t quanh ®Ëp phô A.
Khu vùc ®Ëp phô A
H×nh 3.2. S¬ ®å vÞ trÝ c¸c ®iÓm lÊy mÉu kh¶o s¸t trªn hå §ång M«.
24
H×nh 3.3. S¬ ®å vÞ trÝ c¸c ®iÓm kh¶o s¸t quanh ®Ëp phô A
2) C¸c mÉu n−íc theo dâi thÊm qua th©n vµ vai ®Ëp phô A, gåm: 3 mÉu tr−íc
®Ëp (T1, T2, T3), 5 mÉu trong c¸c èng pizometer (FAa, FAb, FAc, FAd, FAe),
3 mÉu trong c¸c m¸ng thÊm (T5, T6, T7), vµ 1 mÉu trong ao sñi (T4), tæng
céng 12 mÉu cho 1 ®ît nghiªn cøu. S¬ ®å vÞ trÝ c¸c ®iÓm lÊy mÉu kh¶o s¸t
VÞ trÝ lßng suèi cæ
®−îc ®−a ra t¹i H×nh 3.4.
25
H×nh 3.4. S¬ ®å c¸c vÞ trÝ lÊy mÉu theo dâi thÊm.
C¸c mÉu nµy ®−îc lÊy vµo 19 ®ît, tõ th¸ng 9/2005 ®Õn th¸ng 2/2007. Ngoµi
c¸c vÞ trÝ trªn chóng t«i cßn lÊy mÉu n−íc ngÇm theo dâi th¨ng gi¸ng TP§V O
vµ H t¹i hai vÞ trÝ: 1 t¹i giÕng khoan trong nhµ d©n ë ngay sau ®Ëp phô A vµ 1
t¹i giÕng khoan t¹i §éi qu¶n lý hå §ång M«.
3.2. Néi dung nghiªn cøu
C¸c néi dung nghiªn cøu chÝnh cña ®Ò tµi bao gåm:
1. Kh¶o s¸t vµ thu thËp c¸c tµi liÖu ®Þa chÊt, thuû v¨n, ®Þa chÊt c«ng tr×nh khu vùc hå §ång M«, ®Æc biÖt lµ ®Ëp phô A, qua ®ã thiÕt kÕ m¹ng l−íi c¸c ®iÓm lÊy mÉu n−íc.
2. Kh«i phôc l¹i c¸c èng pizometer bÞ t¾c, n¹o vÐt söa ch÷a ®−êng m¸ng thÊm phôc vô c«ng viÖc lÊy mÉu n−íc.
3. LÊy c¸c mÉu n−íc kh¶o s¸t t¹i c¸c suèi ®Çu nguån, trong hå, c¸c m¹ch n−íc thÊm ë vai ®Ëp, trong c¸c èng pizometer, c¸c m¹ch sñi, vµ c¸c giÕng n−íc ¨n t¹i khu vùc quanh hå §ång M«.
-, Cl-...; c¸c
4. §o ®¹c t¹i thùc ®Þa c¸c th«ng sè cña mÉu n−íc nh− nhiÖt ®é, pH, ®é dÉn ®iÖn.
6. Ph©n tÝch c¸c yÕu tè ho¸ häc: C¸c ion: SO4
2-, HCO3 2-, CO3 - … ®Ó x¸c ®Þnh lo¹i n−íc.
5. Ph©n tÝch c¸c ®ång vÞ 18O, 2H(D), vµ 3H(T) tõ ®ã ®−a ra mèi liªn hÖ gi÷a n−íc hå víi n−íc trong c¸c m¹ch thÊm, m¹ch sñi vµ n−íc ngÇm ë khu vùc xung quanh hå còng nh− tÝnh to¸n tèc ®é thÊm qua ®Ëp phô A. -, NO3 cation: K+, Na+, Ca2+, Mg2+, NH4
7. Ph©n tÝch c¸c chØ tiªu m«i tr−êng n−íc hå (DO, BOD, COD, N, As ...) kÕt hîp ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng « nhiÔm cña n−íc hå.
8. Tæ chøc héi th¶o, semina khoa häc víi c¸c c¬ quan ®èi t¸c. 3.3. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 3.3.1. Ph−¬ng ph¸p lÊy mÉu vµ xö lý mÉu. C¸c mÉu kh¶o s¸t nguån gèc vµ lo¹i n−íc ®Ó ®¸nh gi¸ mèi liªn hÖ gi÷a n−íc
hå víi n−íc trong c¸c m¹ch thÊm, sñi vµ n−íc ngÇm ë khu vùc xung quanh
26
®Ëp phô A ®−îc lÊy nh− trªn B¶ng 3.1.
Nhu cÇu ph©n tÝch
STT
VÞ trÝ vµ ngµy lÊy
Tªn mÉu
x x
Tr−íc ®Ëp chÝnh Thîng nguån Ng(cid:2)i S¬n
x
Tr−íc ®Ëp phô Ng(cid:2)i S¬n Tr−íc ®Ëp phô A
x
Ngµy 13/10/2005 1 Th−îng nguån s«ng M¨ng KS1 2 KS2 S«ng M¨ng ®æ ra hå 3 KS3 Gi÷a hå 4 KS4 Tr−íc ®Ëp chÝnh 5 KS5 Tr−íc ®Ëp phô A 6 KS6 Nh¸nh s«ng Ng(cid:2)i S¬n 7 KS7 Th−îng nguån Ng(cid:2)i S¬n 8 KS8 Gi÷a hå Ng(cid:2)i S¬n 9 KS9 Tr−íc ®Ëp phô Ng(cid:2)i S¬n KS10 10 Tr−íc ®Ëp phô A 11 N−íc ngÇm trong nhµ d©n KS11 T4-1 KS12 12 T5-1 KS13 13 FAa-2 KS14 14 FAe-2 KS15 15 Ngµy 10/05/2006 Th−îng nguån s«ng M¨ng KS2-1 16 KS2-2 S«ng M¨ng ®æ ra hå 17 KS2-3 18 Gi÷a hå KS2-4 19 KS2-7 20 KS2-8 21 Gi÷a hå Ng(cid:2)i S¬n KS2-9 22 KS2-10 23 24 N−íc ngÇm trong nhµ d©n KS2-11 25 N−íc ngÇm t¹i ®éi qu¶n lý KS2-12 26 N−íc thÊm ®Ëp phô A 27 N−íc thÊm ®Ëp phô A 28 N−íc thÊm ®Ëp phô A 29 N−íc thÊm ®Ëp phô A 30 N−íc thÊm lç khoan FAc
T4-10 T5-10 T6-10 T7-10 FAc-10
§V bÒn Ho¸ Triti M«i tr−êng x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
B¶ng 3.1. C¸c mÉu kh¶o s¸t vµ nhu cÇu ph©n tÝch
Tæng céng: 15 mÉu x 2 lÇn = 30 mÉu.
27
§Ó lÊy c¸c mÉu n−íc theo dâi thÊm qua th©n vµ vai ®Ëp phô A cÇn ph¶i −íc l−îng tèc ®é thÊm qua ®Ëp. HÖ sè thÊm thiÕt kÕ cña ®Ëp phô A lµ K0 = 2x10-5 cm/s (Bé thuû lîi (b), 1968). Víi chiÒu réng ®¸y ®Ëp lín nhÊt lµ 115,5 m vµ cao ®é tÝch n−íc kho¶ng 20m (gradient thñy ¸p =0.20) th× thêi gian cÇn thiÕt
®Ó n−íc tõ hå thÊm qua th©n ®Ëp sÏ lµ: t=(115,50/2)/10/K0 =28.875.000s ≈ 334 ngµy, gÇn b»ng mét n¨m. Kho¶ng thêi gian nµy lµ rÊt lín nªn chóng t«i ®(cid:2) quyÕt ®Þnh theo dâi thÊm trong 18 th¸ng míi cã ®ñ sè liÖu thèng kª cÇn thiÕt. §ång thêi, ®Ó cã ®ñ sè liÖu tin cËy lµm hµm ®Çu vµo cho c¸c phÇn mÒm xö lý ph¶i lÊy mÉu víi tÇn suÊt 1 th¸ng 1 lÇn.
C¸c mÉu n−íc theo dâi thÊm ®−îc lÊy t¹i c¸c vÞ trÝ nh− trªn H×nh 3.4 bao gåm:
- 3 x19 mÉu n−íc trªn hå tr−íc ®Ëp phô A (T1-1 ®Õn T1-19, T2-1 ®Õn T2-
19, T3-1 ®Õn T3-19);
- 5 x19 mÉu n−íc trong c¸c hè khoan quan tr¾c (FAa-1 ®Õn FAa-19,
FAb-1 ®Õn FAb-19, FAc-1 ®Õn FAc-19, FAd-1 ®Õn FAd-19, FAe-1 ®Õn
FAe-19);
- 3 x19 mÉu n−íc thÊm ch¶y ra tõ m¸ng høng n−íc thÊm (T5-1 ®Õn T5-
19, T6-1 ®Õn T6-19, T7-1 ®Õn T7-19);
- 1 x 19 mÉu n−íc thÊm tõ ch©n ®Ëp phô A ch¶y ra ao sau ch©n ®Ëp (T4-1
®Õn T4-19).
Ngoµi c¸c vÞ trÝ trªn chóng t«i cßn lÊy mÉu n−íc ngÇm theo dâi th¨ng gi¸ng
TP§V O vµ H t¹i hai vÞ trÝ: 1 x 9 mÉu n−íc t¹i giÕng khoan trong nhµ d©n ë
ngay sau ®Ëp phô A (KS1-11 ®Õn KS9-11) vµ 1 x 8 mÉu n−íc t¹i giÕng khoan
t¹i §éi qu¶n lý hå §ång M« (KS2-12 ®Õn KS9-12).
C¸c mÉu n−íc ®−îc lÊy vµo trong c¸c lä chuyªn dông cã hai n¾p kÝn b¶o ®¶m
kh«ng bÞ lät khÝ. Trong c¸c hè khoan quan tr¾c, c¸c mÉu n−íc ®−îc lÊy t¹i
chÝnh gi÷a èng läc (H×nh 3.5). T¹i c¸c vÞ trÝ kh¸c, c¸c lä ®−îc ng©m trùc tiÕp
vµo trong n−íc sao cho kh«ng khÝ kh«ng lät ®−îc vµo trong lä sau ®ã ®Ëy kÝn
l¹i ®Ó ®−a vÒ phßng thÝ nghiÖm xö lý ph©n tÝch. Ngoµi ra, chóng t«i còng tiÕn
hµnh ®o c¸c tham sè thùc ®Þa nh− ®é pH, ®é dÉn ®iÖn, hµm l−îng «xy hßa tan
28
trong cét n−íc cña c¸c hè khoan quan tr¾c vµ t¹i c¸c ®iÓm lÊy mÉu.
3.3.2. Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch mÉu
H×nh 3.5. VÞ trÝ lÊy mÉu trong c¸c hè khoan quan tr¾c
C¸c tû sè ®ång vÞ 18O/16O , 2H(D)/1H ®−îc ph©n tÝch trªn khèi phæ kÕ tû sè
®ång vÞ (MS) vµ xö lý mÉu b»ng ph−¬ng ph¸p nhiÖt ph©n (TrÞnh V¨n Gi¸p,
2004) t¹i Phßng thÝ nghiÖm Thñy v¨n §ång vÞ (VKHKTHN) .
Ph©n tÝch mÉu: NhiÖt ®é lß ®èt lµ 1300oC khi ph©n tÝch ®ång vÞ 18O vµ 1050oC
khi ph©n tÝch ®ång vÞ 2H. MÉu ®−îc ®ùng trong lä nhá 2ml vµ ®−îc ph©n tÝch
6 lÇn tû sè ®ång vÞ cÇn quan t©m. Mçi lÇn ph©n tÝch 1 xung khÝ reference ®−îc
®−a vµo MS ®Ó ph©n tÝch tû sè ®ång vÞ t−¬ng øng. KÕt qu¶ ®−a ra lµ thµnh
phÇn ®ång vÞ (TP§V) 18O hoÆc 2H so s¸nh gi÷a mÉu vµ khÝ reference. KÕt qu¶
®−îc biÓu diÔn b»ng ®¬n vÞ phÇn ngh×n (‰). Trong qu¸ tr×nh ph©n tÝch mÉu, 2
mÉu chuÈn thø cÊp còng ®−îc ph©n tÝch xen kÏ víi c¸c mÉu kh¸c.
TÝnh to¸n kÕt qu¶: TP§V cña mÉu ®−îc tÝnh qua 2 mÉu chuÈn theo c«ng thøc
S
1
=
+
S
VSMO
VSMOW
VSMOW
VSMOW
W
2
−
1 −
−
1 −
sau:
2
1
29
S −
lµ TP§V 18O (hoÆc 2H) cña mÉu so víi mÉu chuÈn Trong ®ã: δ VSMOW
1 VSMO −
−2
lµ TP§V cña 2 mÉu chuÈn thø cÊp so víi VSMOW, δ W vµ δ VSMOW
mÉu chuÈn VSMOW, δS , δ1 , δ2 lµ TP§V cña mÉu, mÉu chuÈn thø
3H(T) ®−îc ph©n tÝch b»ng c¸ch lµm giµu vµ ®o b»ng ph−¬ng ph¸p nhÊp nh¸y
cÊp thø nhÊt vµ thø 2 so víi khÝ referene.
láng. Quy tr×nh x¸c ®Þnh hµm l−îng ®ång vÞ 3H trong c¸c mÉu n−íc sö dông
ph−¬ng ph¸p ®iÖn ph©n vµ phæ kÕ nhÊp nh¸y láng (TrÞnh V¨n Gi¸p, 2004).
Mçi mÉu n−íc ®−a vµo hÖ lµm giµu ph¶i qua qu¸ tr×nh ch−ng cÊt mÉu nh»m
lo¹i bá s¬ bé cÆn bÈn cña mÉu. Ho¹t ®é Triti trong mÉu sÏ ®−îc ®o b»ng phæ
kÕ nhÊp nh¸y láng. MÉu ®−îc ®o theo chu kú (10 lÇn cho mét mÉu). Tæng thêi
-, Cl-...; c¸c cation: K+,
2-, HCO3
2-, CO3
-, NO3 - … ®−îc ph©n tÝch trªn m¸y s¾c ký ion (Ion
gian ®o mét mÉu kho¶ng 500 phót.
C¸c yÕu tè ho¸ häc: C¸c ion: SO4 Na+, Ca2+, Mg2+, NH4 Chromatography). C¸c chØ tiªu m«i tr−êng n−íc hå ®−îc ph©n tÝch nh− sau:
BOD ®−îc x¸c ®Þnh b»ng BOD5, COD ®−îc x¸c ®Þnh b»ng KMnO4, c¸c kim lo¹i nÆng ®−îc ®o trªn m¸y phæ kÕ ICP-MS t¹i ViÖn C«ng nghÖ X¹ hiÕm
(ViÖn N¨ng l−îng Ngyªn tö ViÖt Nam).
3.3.3. Ph−¬ng ph¸p xö lý sè liÖu vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ Tõ c¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch TP§V 18O vµ 2H chóng t«i ®(cid:2) x©y dùng ®−îc c¸c ®å
thÞ th¨ng gi¸ng TP§V theo thêi gian quan tr¾c lµ 18 th¸ng, cïng víi c¸c ®å thÞ
ph©n t¸ch ®ång vÞ (δ18O-δ2H) ®Ó gi¶i bµi to¸n nguån gèc n−íc trong c¸c
pizometer vµ trong c¸c hè thÊm, sñi.
C¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch TP§V 18O còng ®−îc sö dông lµm hµm ®Çu vµo ®Ó ch¹y
phÇn mÒm MULTIS (realease 3.15) lµ phÇn mÒm m« h×nh tham sè tËp trung
30
sö dông ®Ó xö lý vµ gi¶i thÝch sè liÖu quan tr¾c thñy v¨n ®ång vÞ.
Thµnh phÇn hãa häc cña c¸c mÉu n−íc kh¶o s¸t ®−îc dïng lµm sè liÖu ®Çu
vµo cho ch−¬ng tr×nh AquaChem (version 3.4.72 do Waterloo Hydrogeologic
Canada viÕt) ®Ó x¸c ®Þnh lo¹i n−íc cña c¸c mÉu n−íc. KÕt qu¶ ph©n tÝch c¸c
chØ tiªu m«i tr−êng cña 4 mÉu n−íc hå ®−îc so s¸nh víi c¸c tiªu chuÈn m«i
31
tr−êng n−íc ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é « nhiÔm cña n−íc hå.
IV. KÕt qu¶ nghiªn cøu vµ th¶o luËn
4.1. KÕt qu¶ quan tr¾c mùc n−íc thÊm
Cao ®é tuyÕt ®èi (m) cña mùc n−íc hå vµ n−íc thÊm trong c¸c lç khoan quan
tr¾c (pizometer) ®−îc tæng hîp trong B¶ng 4.1.
Cao ®é tuyÕt ®èi (m)
Ngµy quan tr¾c
N−íc hå
FAa
FAb
FAc
FAd
FAe
7/09/2005
18,50
17,97
15,46
14,55
12,01
6/10/2005
20,98
19,00
17,86
15,35
12,91
12,12
9/11/2005
21,25
19,80
19,36
16,05
12,81
12,09
9/12/2005
21,15
20,20
19,76
16,15
12,91
12,12
11/01/2006
21,08
20,30
19,56
16,25
12,93
11,92
9/02/2006
19,83
19,90
18,76
16,00
12,81
12,12
7/03/2006
19,00
19,00
18,26
15,75
12,51
12,12
14/04/2006
17,75
18,10
17,36
15,35
12,51
11,92
10/05/2006
16,85
17,50
17,16
14,95
12,31
11,92
14/06/2006
16,52
17,40
16,46
14,45
12,41
11,82
13/07/2006
15,23
17,30
16,26
14,05
12,21
11,82
11/08/2006
15,93
17,30
15,46
13,65
12,01
11,72
13/09/2006
19,42
17,95
17,23
15,12
12,81
12,22
17/10/2006
19,54
18,73
17,91
15,33
12,72
12,08
18/11/2006
19,06
18,75
18,06
15,41
12,61
12,02
14/12/2006
18.92
18.45
17,50
15,44
12,57
11,98
12/01/2007
18,70
18,28
17,46
15,19
12,44
11,95
9/02/2007
17,11
17,70
16,96
14,95
12,31
11,90
B¶ng 4.1. Cao ®é cña mùc n−íc hå vµ n−íc thÊm trong c¸c pizometer.
Tæng hîp c¸c kÕt qu¶ quan tr¾c mùc n−íc thÊm trong c¸c pizometer ®−îc ®−a
ra trªn H×nh 4.1 (a vµ b). H×nh 4.1.a lµ kÕt qu¶ quan tr¾c mùc n−íc thÊm trong
c¸c pizometer khi n−íc hå c¹n (d−íi 18 m). Cã nhËn ®Þnh ban ®Çu lµ èng FAa
®Æt qu¸ cao vµ èng FAd l¹i ®Æt qu¸ thÊp, d−íi mùc n−íc ngÇm vµ ®¸y lßng
suèi cæ (n−íc ngÇm t¹i khu vùc ®Ëp phô A xuÊt lé ë cao tr×nh 8 - 9 m – Bé
32
Thñy lîi, 1969). Khi mùc n−íc hå cao h¬n 18 m th× c¸c ®−êng n−íc thÊm b(cid:2)o
hßa phï hîp víi quy luËt ®−êng thÊm b(cid:2)o hßa trong th©n ®Ëp vµ kh«ng cã biÕn
)
m
24.00
( i è ®
22.00
20.00
t Ö y u t
é ®
18.00
o a C
16.00
14.00
12.00
10.00
8.00
6.00
N−íc hå
FAa
FAb
FAc
FAe
FAd C¸c lç khoan quan tr¾c
14/04/2006
10/05/2006
14/06/2006
13/07/2006
11/08/2006
9/02/2007
§¸y èng khoan
d¹ng nµo (H×nh 4.1.b).
)
m
( i è ® t Ö y u t é ® o a C
24.00 22.00 20.00 18.00 16.00 14.00 12.00 10.00 8.00 6.00
N−íc hå
FAa
FAb
FAc
FAe
FAd C¸c lç khoan quan tr¾c
6/10/2005 9/02/2006 18/11/2006
9/11/2005 7/03/2006 14/12/2006
9/12/2005 13/09/2006 12/01/2007
7/09/2005 11/01/2006 17/10/2006 §¸y èng khoan
(a)
(b)
33
H×nh 4.1. Cao ®é c¸c ®−êng n−íc thÊm b(cid:2)o hßa trong c¸c pizometer: a) khi mùc n−íc hå <18 m; b) khi mùc n−íc hå cao trªn 18 m.
4.2. KÕt qu¶ ®o c¸c th«ng sè mÉu n−íc
Mét sè kÕt qu¶ ®o c¸c th«ng sè thùc ®Þa cña c¸c mÉu n−íc ®−îc ®−a ra trªn
B¶ng 4.2.
VÞ trÝ
T (oC)
pH
Tªn MÉu
Salinity Oxy (mg/l)
Oxy (%)
§é dÉn (µµµµS/cm)
Th−îng nguån s«ng M¨ng KS1 S«ng M¨ng ®æ ra hå KS2 Gi÷a hå KS3 Tr−íc ®Ëp chÝnh KS4 Tr−íc ®Ëp phô A KS5 Nh¸nh s«ng Ng(cid:2)i S¬n KS6 Th−îng nguån Ng(cid:2)i S¬n KS7 Gi÷a hå Ng(cid:2)i S¬n KS8 Tr−íc ®Ëp phô Ng(cid:2)i S¬n KS9 Tr−íc ®Ëp phô A KS10 KS11 N−íc ngÇm trong nhµ d©n KS12 KS13 KS14 KS15
T4-1 T5-1 FAa-2 FAe-2
26 29 28.9 28.9 28.7 28.8 28.7 28.6 28.7 28.7 25.7 29.90 32.30 27.80 27.20
7.15 6.8 7.12 7.54 7.61 6.9 6.72 7.59 7.6 7.82 4.92 7.12 7.07 7.01 7.05
91 77 72 70 70 71 128 71 71 71 39 193 75.00 705.00 209.00
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0.00 0.10 0.00
5.46 2.89 4.58 6.07 6.12 3.87 1.9 6.13 6.44 6.59 2.86 4.30 4.86 0.78 1.47
66.2 37 62.6 78.2 76.4 49.3 24.3 78.8 82.5 85.4 34.9 55.90 67.50 9.10 17.00
C¸c mÉu kh¶o s¸t khu vùc §ång M« ngµy 10/05/2006
VÞ trÝ
T (oC)
pH
Tªn MÉu
Salinity Oxy (mg/l)
Oxy (%)
§é dÉn (µµµµS/cm)
S«ng M¨ng ®æ ra hå
29.3 31.3 30.3 29.8 29.8 31.1 30.7 30.6 25.1 26.9 31.2 28.9 28.1 30.8 26.8
7.29 7.38 7.82 7.94 7.42 8.04 8.05 8.06 5.21 6.56 7.09 6.23 6.03 6.79 5.98
102 91 87 82 169 83 81 81 16 151 204 121 104 254 97
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
3.07 3.39 3.87 3.91 3.03 4.02 3.93 3.93 2.54 1.44 2.92 1.06 0.98 1.04 0.77
40.4 46.2 51.6 51.5 40 54.3 52.5 52.3 32.4 18.6 39.6 13.9 12.9 13.8 10
KS2-1 Th−îng nguån s«ng M¨ng KS2-2 KS2-3 Gi÷a hå KS2-4 Tr−íc ®Ëp chÝnh KS2-7 Th−îng nguån Ng(cid:2)i S¬n KS2-8 Gi÷a hå Ng(cid:2)i S¬n KS2-9 Tr−íc ®Ëp phô Ng(cid:2)i S¬n KS2-10 Tr−íc ®Ëp phô A KS2-11 N−íc ngÇm trong nhµ d©n KS2-12 N−íc ngÇm t¹i ®éi qu¶n lý KS2-13 T4-10 KS2-14 T5-10 KS2-15 T6-10 KS2-5 T7-10 KS2-6 FAc-10
34
B¶ng 4.2. KÕt qu¶ ®o thùc ®Þa c¸c th«ng sè mÉu C¸c mÉu kh¶o s¸t khu vùc §ång M« ngµy 13/10/2005
C¸c mÉu quan tr¾c n−íc thÊm qua ®Ëp phô A Ngµy 7/9/2005
Vi tri
T (oC)
pH
Salinity Oxy (mg/l)
Oxy (%)
§é dÉn (µµµµS/cm)
705.00 307.00 210.00 209.00 210.00 70.00 71.00 72.00 193.00 75.00 72.00 193.00
27.80 28.40 27.20 27.20 27.20 32.80 32.80 32.60 29.90 32.30 32.60 29.90
0.10 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00
7.01 7.08 6.62 7.05 6.62 8.35 8.46 8.51 7.12 7.07 8.51 7.12
0.78 1.15 0.78 1.47 0.78 6.65 6.05 6.20 4.30 4.86 6.20 4.30
9.10 14.90 6.50 17.00 6.50 90.20 84.80 84.20 55.90 67.50 84.20 55.90
FAa-1 FAb-1 FAc-1 FAd-1 FAe-1 T1-1 T2-1 T3-1 T4-1 T5-1 T6-1 T7-1 Tõ c¸c kÕt qu¶ quan tr¾c cã thÓ nhËn thÊy mét sè ®iÓm næi bËt sau:
a) N−íc hå cã ®é pH cao h¬n 7, trong c¸c pizometer pH ≈7, cßn n−íc
b) N−íc trong c¸c pizometer cã ®é dÉn t−¬ng ®èi cao, cßn n−íc ngÇm vµ
ngÇm cã ®é pH nhá h¬n 7.
c) N−íc hå cã hµm l−îng «xy hßa tan cao h¬n so víi n−íc ngÇm vµ n−íc
n−íc hå cã ®é dÉn thÊp.
trong c¸c pizometer còng nh− n−íc thÊm.
4.3. KÕt qu¶ ph©n tÝch c¸c ®ång vÞ bÒn
KÕt qu¶ quan tr¾c thµnh phÇn ®ång vÞ (TP§V) bÒn trong n−íc ngÇm t¹i giÕng
n−íc cña nhµ d©n ngay sau ®Ëp phô A vµ t¹i ®éi qu¶n lý ®Ëp cho thÊy TP§V
trung b×nh nh− trªn B¶ng 4.3.
GiÕng khoan KS-11 KS-12
STT
δδδδ2222ΗΗΗΗ (‰)
STT
GiÕng khoan KS-11 KS-12
1 2 3 4 5 6
-49.64 -52.52 -54.68 -55.22 -54.79 -52.10
-57.88 -56.97 -55.22 -54.13 -55.40
-49.64 1 -52.52 2 -54.68 3 -55.22 4 -54.79 5 -52.10 6
δδδδ16161616ΟΟΟΟ (‰) -6.95 -7.15 -7.56 -7.70 -8.14 -7.21
-8.40 -8.27 -8.77 -8.22 -7.02
-6.95 -7.15 -7.56 -7.70 -8.14 -7.21
35
B¶ng 4.3. KÕt qu¶ quan tr¾c TP§V bÒn trong n−íc ngÇm
7 8 9
TB STDEV
-7.40 -7.51 -8.92 -7.62 0.60
-9.17 -8.38 -8.54 -8.35 0.62
-56.89 -53.74 -54.58 -55.60 1.49
-50.29 -53.60 -52.15 -52.78 1.98
-7.40 -7.51 -8.92 -8.40 -8.27 -8.77 -8.22 -7.02 -9.17 -8.38 -8.54 -7.96 0.70
TB STDEV
-50.29 7 -53.60 8 -52.15 9 TB -57.88 -56.97 STDEV -55.22 -54.13 -55.40 -56.89 -53.74 -54.58 -54.11 2.24
TB STDEV
Nh− vËy, TP§V trung b×nh trong n−íc ngÇm cña δ2Η lµ -54,11 ‰ (víi th¨ng
gi¸ng chuÈn ± 2) vµ cña δ16Ο lµ -7,96 ‰ (víi th¨ng gi¸ng chuÈn ±0,7).
Tæng hîp kÕt qu¶ ph©n tÝch c¸c ®ång vÞ bÒn cña c¸c mÉu n−íc ®−îc ®−a ra
trong Phô lôc 1. Tõ c¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch nµy ®(cid:2) x©y dùng ®−îc c¸c ®−êng ®å
thÞ th¨ng gi¸ng TP§V bÒn nh− trªn c¸c H×nh 4.2 vµ 4.3. Qua c¸c ®å thÞ th¨ng
gi¸ng TP§V 18O vµ 2H trong suèt qu¸ tr×nh quan tr¾c tõ th¸ng 9/2005 ®Õn
th¸ng 2/2007 cã thÓ chia lµm 4 giai ®o¹n sau:
- Giai ®o¹n tõ th¸ng 9/2005 ®Õn th¸ng 4/2006: N−íc hå, n−íc trong c¸c
pizometer vµ n−íc lÊy t¹i c¸c vÞ trÝ theo dâi thÊm cã TP§V gÇn b»ng TP§V
trong n−íc ngÇm.
- Giai ®o¹n tõ th¸ng 4/2006 ®Õn th¸ng 8/2006: C¸c mÉu n−íc cã TP§V giµu
h¬n so víi TP§V cña n−íc ngÇm
- Giai ®o¹n tõ th¸ng 9/2006 ®Õn th¸ng 12/2006: C¸c mÉu n−íc cã TP§V
nghÌo h¬n so víi TP§V cña n−íc ngÇm.
- Giai ®o¹n tõ th¸ng 1/2007 ®Õn th¸ng 2/2007: C¸c mÉu n−íc cã TP§V gÇn
36
b»ng TP§V trong n−íc ngÇm.
-3.00
-4.00
-5.00
-6.00
-7.00
-8.00
-9.00
-10.00
-11.00
-12.00
7/12/05
7/11/05
7/01/07
7/07/06
7/10/05
7/12/06
7/06/06
7/10/06
7/01/06
7/09/06
7/05/06
7/02/06
7/02/07
7/04/06
7/08/06
7/09/05
7/03/06
7/11/06
TB Hå
B
C
D
A
E
(a)
-3.00
-4.00
-5.00
-6.00
-7.00
-8.00
-9.00
-10.00
-11.00
-12.00
7/12/05
7/10/05
7/05/06
7/03/06
7/01/06
7/11/05
7/09/05
7/04/06
7/02/06
7/10/06
7/09/06
7/06/06
7/07/06
7/08/06
7/12/06
7/01/07
7/11/06
7/02/07
TB Hå
T5
T6
T7
T4
(b)
37
H×nh 4.2. §å thÞ th¨ng gi¸ng TP§V 18O trong c¸c pizometer (a) vµ t¹i c¸c vÞ trÝ theo dâi thÊm (b).
-20.00
-30.00
-40.00
-50.00
-60.00
-70.00
-80.00
7/10/06
7/11/06
7/01/07
7/12/06
7/02/07
7/07/06
7/08/06
7/09/06
7/09/05
7/03/06
7/02/06
7/01/06
7/04/06
7/12/05
7/11/05
7/10/05
7/05/06
7/06/06
TB Hå
A
B
C
D
E
(a)
-20.00
-30.00
-40.00
-50.00
-60.00
-70.00
-80.00
7/09/05
7/10/05
7/11/05
7/12/05
7/01/06
7/02/06
7/03/06
7/04/06
7/05/06
7/06/06
7/07/06
7/08/06
7/09/06
7/12/06
7/11/06
7/10/06
7/01/07
7/02/07
TB Hå
T5
T6
T7
T4
(b)
38
H×nh 4.3. §å thÞ th¨ng gi¸ng TP§V 2H trong c¸c pizometer (a) vµ t¹i c¸c vÞ trÝ theo dâi thÊm (b).
Cã thÓ nhËn thÊy n−íc hå, n−íc trong c¸c pizometer vµ n−íc lÊy t¹i c¸c vÞ trÝ
theo dâi thÊm chñ yÕu cã TP§V 18O vµ 2H gÇn b»ng TP§V trong n−íc ngÇm,
trõ giai ®o¹n ®−îc lµm giµu trong mïa kh« khi n−íc hå bay h¬i m¹nh (khi
mùc n−íc hå thÊp) vµ giai ®o¹n nghÌo ®i khi hå ®−îc bæ cËp n−íc trong mïa
m−a (khi mùc n−íc hå cao).
4.4. KÕt qu¶ x¸c ®Þnh mèi liªn hÖ cña c¸c lo¹i n−íc
§Ó x¸c ®Þnh mèi liªn hÖ cña c¸c lo¹i n−íc chóng t«i ®(cid:2) x©y dùng c¸c ®å thÞ
ph©n t¸ch ®ång vÞ (δ18O-δ2H) ®Ó gi¶i bµi to¸n nguån gèc n−íc trong c¸c
pizometer vµ trong c¸c hè thÊm, sñi. H×nh 4.4 ®−a ra ®å thÞ ph©n t¸ch ®ång vÞ
cña n−íc hå trong suèt qu¸ tr×nh kh¶o s¸t. Cã thÓ nhËn thÊy lµ n−íc hå §ång
M« vµo mïa m−a n»m trªn ®−êng n−íc khÝ t−îng toµn cÇu (Global Meteoric
Water Line – GMWL). C¸c ®iÓm kh¶o s¸t vµo mïa kh« cã TP§V 18O vµ 2H
-20.00
cao h¬n ®−êng GMWL chøng tá n−íc hå bÞ bèc h¬i.
-30.00
-40.00
-50.00
-60.00
-70.00
-80.00
-90.00
-12.00
-11.00
-10.00
-9.00
-8.00
-7.00
-6.00
-5.00
-3.00
-4.00 δ18O(‰)
N−íc Hå TB N−íc hå
GMWL Linear (N−íc Hå)
N−íc ngÇm Linear (GMWL)
39
H×nh 4.4. §å thÞ ph©n t¸ch ®ång vÞ (δ18O-δ2H) cña n−íc hå §ång M«.
H×nh 4.5 ®−a ra ®å thÞ ph©n t¸ch ®ång vÞ (δ18O-δ2H) cña c¸c mÉu n−íc trong
c¸c pizometer (FAa, FAb, FAc, FAd, vµ FAe). KÕt qu¶ ph©n tÝch ®å thÞ nµy
cho thÊy c¸c ®iÓm næi bËt sau:
- N−íc trong c¸c pizometer FAa, FAb, vµ FAc n»m trªn ®−êng n−íc khÝ
t−îng GMWL. TP§V 18O vµ 2H cña n−íc trong c¸c pizometer nµy ®Òu nhá
h¬n TP§V trong n−íc ngÇm vµ n−íc hå. Cïng víi kÕt qu¶ quan tr¾c mùc
n−íc thÊm trong c¸c pizometer, cã thÓ kÕt luËn lµ n−íc trong c¸c pizometer
nµy kh«ng cã mèi liªn hÖ víi n−íc hå vµ n−íc ngÇm. Cã thÓ nhËn ®Þnh lµ
n−íc trong c¸c lç khoan nµy lµ n−íc m−a ®−îc thÊm tõ trªn xuèng qua líp
®Êt ®¾p ®Ëp.
-40
-45
-50
-55
-60
-65
-70
-9
-8.5
-8
-7.5
-7
-6.5
-6
δ18O(‰)
GMWL FAb FAe
N−íc hå FAc N−íc ngÇm
FAa FAd Linear (GMWL)
H×nh 4.5. §å thÞ ph©n t¸ch ®ång vÞ (δ18O-δ2H) cña n−íc trong c¸c pizometer. - N−íc trong c¸c pizometer FAd vµ FAe n»m trªn ®−êng nèi dµi tõ n−íc
ngÇm tíi n−íc hå. §iÒu ®ã chøng tá n−íc t¹i c¸c lç khoan nµy cã nguån
gèc tõ n−íc ngÇm vµ n−íc hå.
H×nh 4.6 ®−a ra ®å thÞ ph©n t¸ch ®ång vÞ (δ18O-δ2H) cña c¸c mÉu n−íc t¹i c¸c
40
vÞ trÝ theo dâi thÊm (T4, T5, T6, vµ T7). Tõ ®å thÞ nµy cã thÓ thÊy tÊt c¸c c¸c
mÉu n−íc t¹i c¸c vÞ trÝ theo dâi thÊm ®Òu n»m trªn ®−êng nèi dµi tõ n−íc
ngÇm tíi n−íc hå. §iÒu ®ã chøng tá n−íc t¹i c¸c vÞ trÝ nµy cã nguån gèc tõ c¶
-40
n−íc ngÇm vµ n−íc hå.
-45
-50
-55
-60
-65
-70
-9
-8.5
-8
-7.5
-7
-6.5
-6
δ18O(‰)
GMWL
N−íc hå
T6
T5
T7
T4
N−íc ngÇm
Linear (GMWL)
H×nh 4.6. §å thÞ ph©n t¸ch ®ång vÞ (δ18O-δ2H) cña n−íc t¹i c¸c vÞ trÝ theo dâi thÊm.
§Ó ®¸nh gi¸ møc ®é ®ãng gãp cña n−íc ngÇm vµ n−íc hå vµo trong c¸c mÉu
n−íc t¹i c¸c lç khoan FAd, FAe vµ t¹i c¸c vÞ trÝ theo dâi thÊm T4, T5, T6, T7
chóng t«i ®(cid:2) tÝnh to¸n dùa vµo ph−¬ng tr×nh:
δ18Oleak = x δ18Ohå + (1-x) δ18Ogw
Trong ®ã x lµ tû lÖ ®ãng gãp cña n−íc hå (δ18Ohå), (1-x) lµ tû lÖ ®ãng gãp cña
n−íc ngÇm (δ18Ogw) vµo mÉu n−íc quan tr¾c (δ18Oleak). C¸c tÝnh to¸n ®−îc thùc hiÖn cho hai mïa: mïa kh« khi n−íc hå c¹n nhÊt (thµnh phÇn ®ång vÞ giµu
nhÊt) vµ mïa m−a khi n−íc hå ®Çy (thµnh phÇn ®ång vÞ nghÌo nhÊt). KÕt qu¶
41
®−îc ®−a ra t¹i B¶ng 4.4.
B¶ng 4.4. KÕt qu¶ ®¸nh gi¸ møc ®é ®ãng gãp cña n−íc ngÇm vµ n−íc hå vµo trong c¸c mÉu n−íc.
hå (%)
§ãng gãp n−íc ngÇm (%)
§ãng gãp n−íc hå (%)
§ãng gãp n−íc ngÇm (%)
46 61
54 39
19 21
81 79
12
88
3
97
27
73
4
96
46
54
4
96
43
57
5
95
Mïa kh« Mïa m−a VÞ trÝ lÊy mÉu §ãng gãp n−íc
FAd FAe T5 T6 T7 T4
Së dÜ cã sù kh¸c nhau vÒ nguån gèc cña n−íc thÊm, theo chóng t«i, lµ do n−íc
ë c¸c pizometer FAd vµ FAe, vµ n−íc thÊm sau th©n ®Ëp t¹i c¸c vÞ trÝ theo dâi
thÊm (T4, T5, T6, vµ T7) kh«ng ph¶i chØ do n−íc hå thÊm trùc tiÕp qua th©n
®Ëp mµ cßn do n−íc ¸p lùc tõ phÝa d−íi th©n ®Ëp ®i lªn cã nguån gèc lµ n−íc
ngÇm. Trªn H×nh 3.4 ®(cid:2) chØ ra vÞ trÝ cña lßng suèi cæ mµ ®Ëp phô A ®(cid:2) ®¾p
ch¾n qua. Khi thi c«ng ®Ëp phô A ®(cid:2) kh«ng bãc bá hÕt líp ®Êt h÷u c¬ ë nÒn
®Ëp, ®Æc biÖt lµ líp ®Êt h÷u c¬ ë lßng suèi cã thÓ cßn l¹i tíi 3 - 4m (hè khoan
KSA2 - H×nh 2.1). V× vËy lßng suèi cæ cã thÓ lµ kªnh dÉn chÝnh ®−a n−íc
ngÇm ®Õn c¸c ®iÓm quan tr¾c. Vµo mïa m−a, khi n−íc hå d©ng cao t¹o ¸p lùc
m¹nh ®Èy n−íc ngÇm lªn cao nªn n−íc t¹i c¸c vÞ trÝ theo dâi thÊm (T4, T5, T6,
vµ T7) cã thµnh phÇn chñ yÕu lµ n−íc ngÇm.
Cã thÓ kÕt luËn vÒ nguån gèc n−íc trong c¸c pizometer vµ trong c¸c hè thÊm,
sñi nh− sau:
a. N−íc trong c¸c pizometer FAa, FAb, vµ FAc kh«ng cã mèi liªn hÖ nµo
víi n−íc hå vµ n−íc ngÇm.
b. Vµo mïa m−a, n−íc t¹i vÞ trÝ theo dâi thÊm T5, T6, T7, T4 cã nguån
gèc chñ yÕu tõ n−íc ngÇm, t¹i c¸c lç khoan FAd vµ FAe n−íc ngÇm
42
®ãng gãp tíi 80% vµ chØ cã 20% lµ n−íc tõ hå thÊm sang.
c. Vµo mïa kh«, n−íc t¹i vÞ trÝ theo dâi thÊm T5 vµ T6 cã nguån gèc chñ
yÕu tõ n−íc ngÇm. T¹i c¸c vÞ trÝ T7, T4, vµ trong c¸c lç khoan FAd vµ
FAe tØ lÖ ®ãng gãp cña n−íc ngÇm vµ n−íc hå lµ gÇn b»ng nhau.
4.4. KÕt qu¶ x¸c ®Þnh tèc ®é thÊm
C¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch TP§V 18O ®−îc sö dông lµm hµm ®Çu vµo ®Ó ch¹y phÇn
mÒm MULTIS (realease 3.15) lµ phÇn mÒm m« h×nh tham sè tËp trung sö
dông ®Ó xö lý vµ gi¶i thÝch sè liÖu quan tr¾c thñy v¨n ®ång vÞ. Hµm ®Çu vµo lµ
18O cña n−íc hå. KÕt qu¶ ch¹y thö c¸c m« h×nh cho thÊy m« h×nh tuyÕn tÝnh
TP§V 18O t¹i c¸c vÞ trÝ FAd, FAe, T4, T5, T6, vµ T7. Hµm lµm khíp lµ TP§V
(linear model – LM) cã ®é æn ®Þnh cao nhÊt. Mét vÝ dô vÒ kÕt qu¶ ch¹y m«
)
-5.00
(
‰ O
-6.00
8 1 δ
-7.00
-8.00
-9.00
-10.00
5/09/05
5/10/05
4/11/05
4/12/05
3/01/06
2/02/06
4/03/06
3/04/06
3/05/06
2/06/06
2/07/06
31/08/06 1/08/06
30/09/06
30/10/06
29/11/06
29/12/06
28/01/07
27/02/07
Thêi gian
Sè liÖu quan tr¾c t¹i T4
KÕt qu¶ ch¹y m« h×nh LM
h×nh nµy cho vÞ trÝ T4 ®−îc ®−a ra trªn H×nh 4.7.
Tõ c¸c kÕt qu¶ ch¹y phÇn mÒm chóng t«i ®(cid:2) tæng hîp ®−îc thêi gian l−u, tøc
H×nh 4.7. KÕt qu¶ ch¹y m« h×nh tuyÕn tÝnh LM cho vÞ trÝ T4.
thêi gian di chuyÓn cña n−íc tõ hå ®Õn c¸c ®iÓm quan tr¾c. Víi gi¶ thuyÕt lµ
chiÒu réng ®¸y ®Ëp phô A lín nhÊt = 115,5 m (Bé thuû lîi (b), 1968) cã thÓ
43
tÝnh ®−îc vËn tèc thÊm cña n−íc tõ hå ®Õn vÞ trÝ quan tr¾c nh− trªn B¶ng 4.5.
Thêi gian l−u (n¨m) 0.33 0.33 0.83 0.33 0.25 0.33
Thêi gian l−u (ngµy) 120.45 120.45 302.95 120.45 91.25 120.45
VËn tèc thÊm (x10-3 cm/s) 1.11 1.11 0.44 1.11 1.46 1.11
Sai sè vËn tèc thÊm (x10-3 cm/s) 0.33 0.33 0.11 0.33 0.48 0.33
¦íc tÝnh hÖ sè thÊm K víi gradient thñy ¸p =0,2 (x10-3 cm/s) 5.55 5.55 2.20 5.55 7.30 5.55
VÞ trÝ FAd FAe T5 T6 T7 T4
B¶ng 4.5. Thêi gian l−u vµ vËn tèc thÊm cña n−íc hå ®Õn c¸c vÞ trÝ quan tr¾c.
Nh− vËy, thêi gian di chuyÓn cña n−íc tõ hå ®Õn hÇu hÕt c¸c vÞ trÝ quan tr¾c
(FAd, FAe, T6, T7, T4) lµ kho¶ng tõ 3 ®Õn 4 th¸ng, vµ vËn tèc thÊm (v) lµ
kho¶ng 1,1x10-3 cm/s. Víi gi¶ thuyÕt lµ mùc n−íc hå ®−îc gi÷ trung b×nh ë
cao ®é 20 m vµ gradient thñy ¸p (∆h) lµ 0,2, cã thÓ −íc tÝnh ®−îc hÖ sè thÊm
K=v/∆h vµ b»ng kho¶ng 5,3x10-3 cm/s. NÕu so s¸nh víi hÖ sè thÊm cña ®Êt ®¾p ®Ëp lµ Ko= 2x10-5 cm/s vµ cña ®Êt nÒn ®Ëp lµ K = 1x10-3 cm/s (Bé thuû lîi (b), 1968) cã thÓ nhËn ®Þnh lµ n−íc tõ hå thÊm ®Õn c¸c vÞ trÝ quan tr¾c qua líp
®Êt nÒn ®Ëp lµ chÝnh.
4.5. KÕt qu¶ ph©n tÝch ®ång vÞ phãng x¹ triti
KÕt qu¶ ph©n tÝch triti cña 30 mÉu n−íc (15 mÉu trong mïa m−a vµ 15 mÉu
trong mïa kh«) ®−îc ®−a ra t¹i B¶ng 4.6.
Cã thÓ nhËn thÊy hµm l−îng triti trong n−íc cã gi¸ trÞ <5 TU. §iÒu ®ã cho
thÊy tÊt c¸c c¸c mÉu n−íc hå, n−íc thÊm, sñi vµ n−íc ngÇm trong khu vùc hå
§ång M« lµ n−íc hiÖn ®¹i ®−îc bæ cËp th−êng xuyªn. Duy nhÊt cã mét mÉu
n−íc hå t¹i th−îng nguån s«ng M¨ng cã gi¸ trÞ bÊt th−êng lµ 10,97 TU trïng
víi gi¸ trÞ cao bÊt th−êng t¹i thêi ®iÓm ®ã (10/2005) trong mÉu n−íc m−a t¹i
44
khu vùc Hµ Néi.
Hµm l−îng triti (TU)
Th−îng nguån s«ng Ng(cid:2)i S¬n
Tr−íc ®Ëp phô Ng(cid:2)i S¬n
STT 1 2 3 Gi÷a hå 4 Tr−íc ®Ëp chÝnh 5 Tr−íc ®Ëp phô A 6 Nh¸nh s«ng Ng(cid:2)i S¬n 7 8 Gi÷a hå Ng(cid:2)i S¬n 9 10 Tr−íc ®Ëp phô A 11 N−íc ngÇm trong nhµ d©n 12 T4 13 T5 14 FAa 15 FAe
Tªn mÉu KS1 KS2 KS3 KS4 KS5 KS6 KS7 KS8 KS9 KS10 KS11 KS12 KS13 KS14 KS15
10.97 ± 0.47 2.55 ± 0.31 2.87 ± 0.49 3.06 ± 0.54 2.70 ± 0.47 3.43 ± 0.54 3.36 ± 0.35 3.19 ± 0.39 2.97 ± 0.44 4.72 ± 0.32 4.98 ± 0.35 2.92 ± 0.39 3.98 ± 0.29 4.08 ± 0.41 1.69 ± 0.72
Hµm l−îng triti (TU)
15 mÉu n−íc trong mïa kh« (10/05/2006) VÞ trÝ lÊy mÉu Th−îng nguån s«ng M¨ng S«ng M¨ng ®æ ra hå
Tr−íc ®Ëp chÝnh Th−îng nguån Ng(cid:2)i S¬n
Tr−íc ®Ëp phô Ng(cid:2)i S¬n Tr−íc ®Ëp phô A
STT 1 2 3 Gi÷a hå 4 5 6 Gi÷a hå Ng(cid:2)i S¬n 7 8 9 N−íc ngÇm trong nhµ d©n 10 N−íc ngÇm t¹i ®éi qu¶n lý 11 T4-10 12 T5-10 13 T6-10 14 T7-10 15 FAc-10
Tªn mÉu KS2-1 KS2-2 KS2-3 KS2-4 KS2-7 KS2-8 KS2-9 KS2-10 KS2-11 KS2-12 T4-10 T5-10 T6-10 T7-10 FAc-10
3.67 ± 0.32 2.75 ± 0.24 3.03 ± 0.26 2.99 ± 0.26 3.32 ± 0.35 3.19 ± 0.28 2.57 ± 0.27 3.22 ± 0.26 2.99 ± 0.26 2.87 ± 0.25 2.93 ± 0.24 3.05 ± 0.25 2.96 ± 0.25 2.73 ± 0.24 2.18 ± 0.50
B¶ng 4.6. KÕt qu¶ ph©n tÝch ®ång vÞ phãng x¹ triti (3H(T)). 15 mÉu n−íc trong mïa m−a (13/10/2005) VÞ trÝ lÊy mÉu Th−îng nguån s«ng M¨ng S«ng M¨ng ®æ ra hå
4.6. KÕt qu¶ ph©n tÝch c¸c thµnh phÇn hãa häc
C¸c kÕt qu¶ ph©n tÝch thµnh phÇn hãa häc cña 30 mÉu n−íc (15 mÉu trong
mïa m−a vµ 15 mÉu trong mïa kh«) ®−îc ®−a ra t¹i Phô lôc 2. Tõ c¸c kÕt qu¶
nµy chóng t«i ®(cid:2) ch¹y phÇn mÒm AquaChem (version 3.4.72 do Waterloo
45
Hydrogeologic Canada viÕt). KÕt qu¶ ®−îc ®−a ra trªn B¶ng 4.7.
Database:\DONGMO2006.HC3 Lo¹i n−íc Ca-HCO3 Ca-HCO3 Ca-HCO3 Ca-HCO3 Ca-HCO3 Ca-HCO3 Ca-HCO3 Ca-HCO3
Database: \DONGMO2005.HC3 Lo¹i n−íc Ca-Mg-HCO3 Ca-Mg-HCO3 Ca-Mg-HCO3 Ca-Mg-HCO3 Ca-Mg-HCO3 Ca-Mg-HCO3 Ca-Mg-HCO3 Ca-Mg-HCO3 Ca-Mg-HCO3 Ca-Mg-HCO3 Na-Ca-HCO3-Cl Ca-HCO3 Ca-HCO3 Ca-HCO3 Ca-HCO3
Nhãm MÉu KS2-1 KS2-2 KS2-3 KS2-4 KS2-7 KS2-8 KS2-9 KS2-10 KS2-11 Ca-Na-Cl-NO3-HCO3 KS2-12 T4-10 T5-10 T6-10 T7-10 FAc-10
Ca-HCO3 Ca-HCO3 Ca-HCO3 Ca-HCO3 Ca-HCO3 Ca-HCO3
Nhãm 1 1 1 1 1 1 1 1 2 1 1 1 1 1 1
MÉu KS1 KS2 KS3 KS4 KS5 KS6 KS7 KS8 KS9 KS10 KS11 T4-1 T5-1 FAa-2 FAe-2
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 1 1 1 1
B¶ng 4.7. KÕt qu¶ ph©n lo¹i mÉu n−íc theo thµnh phÇn hãa häc.
Tõ B¶ng 4.7 cã thÓ thÊy lµ c¸c mÉu n−íc hå, n−íc trong c¸c pizometer, vµ
n−íc thÊm, sñi cña khu vùc xung quanh ®Ëp phô A lµ ®ång nhÊt vµ thuéc cïng
mét nhãm cã thµnh phÇn n−íc chñ yÕu lµ Ca-(Mg-)HCO3. N−íc ngÇm t¹i ®éi
qu¶n lý hå §ång M« (KS2-12) còng thuéc nhãm trªn. Riªng c¸c mÉu n−íc
ngÇm t¹i nhµ d©n phÝa sau ®Ëp phô A (KS11 vµ KS2-11) cã thµnh phÇn n−íc
4.7. KÕt qu¶ ph©n tÝch c¸c th«ng sè m«i tr−êng
giµu Na vµ Cl h¬n.
KÕt qu¶ ph©n tÝch c¸c th«ng sè ®¸nh gi¸ m«i tr−êng cña 4 mÉu n−íc hå lÊy
vµo ngµy 10/05/06 ®−îc ®−a ra t¹i B¶ng 4.8. Tõ c¸c kÕt qu¶ nµy chóng t«i cã
mét sè nhËn xÐt sau:
- Tuy c¸c mÉu n−íc hå nµy ®−îc lÊy vµo mïa kh« lóc mùc n−íc hå thÊp
nh−ng n−íc hå vÉn trong.
- §é pH cho thÊy n−íc hå thuéc lo¹i n−íc cøng (nhiÒu Ca), hµm l−îng «xy
hßa tan cao (~4 mg/l).
- Thµnh phÇn BOD vµ COD thÊp
46
- N trong n−íc cã rÊt Ýt, kh«ng cã P
- Hµm l−îng c¸c kim lo¹i nÆng rÊt thÊp.
Dùa vµo c¸c Tiªu chuÈn ViÖt nam TCVN 5942 – 1995 (Tiªu chuÈn chÊt
l−îng n−íc mÆt - Cét A ¸p dông ®èi víi n−íc mÆt cã thÓ dïng lµm nguån cÊp
n−íc sinh ho¹t nh−ng ph¶i qua qu¸ tr×nh sö lý theo quy ®Þnh) vµ Tiªu chuÈn
ViÖt nam TCVN 6773:2000 (ChÊt l−îng n−íc dïng cho thñy lîi). Cã thÓ kÕt
luËn lµ n−íc hå s¹ch, phï hîp cho sinh ho¹t vµ t−íi cho n«ng nghiÖp.
Tr−íc ®Ëp phô A
VÞ trÝ
Gi÷a hå §ång M« KS2-3
Tr−íc ®Ëp chÝnh §ång M« KS2-4
Gi÷a hå Ng·i S¬n KS2-8
KS2-10
Tªn MÉu Thµnh phÇn §¬n vÞ ®o DO
mg/l
STT 1
3.87
3.91
4.02
3.93
EC
87
82
83
81
2
T
µS/cm oC
30.3
29.8
31.1
30.6
3
pH
7.82
7.94
8.04
8.06
4
§é ®ôc BOD COD Tæng N Tæng P Cd As Hg Pb
8.39 1.68 2.40 3.06 - 0.065 2.562 2.494 1.300
2.98 2.73 3.90 2.14 - 0.038 1.903 2.003 1.403
2.89 2.45 3.50 1.98 - 0.010 1.961 1.178 1.490
3.78 5.81 8.30 1.90 - 0.013 1.441 0.875 1.028
FTU mg/l mg/l mg/l mg/l x10-3 mg/l x10-3 mg/l x10-3 mg/l x10-3 mg/l
5 6 7 8 9 10 11 12 13
47
B¶ng 4.8. KÕt qu¶ ph©n tÝch c¸c th«ng sè ®¸nh gi¸ m«i tr−êng
5.1. KÕt luËn
V. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ
Tõ nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi chóng t«i cã mét sè kÕt luËn sau:
1) KÕt qu¶ x¸c ®Þnh mèi liªn hÖ gi÷a c¸c lo¹i n−íc xung quanh ®Ëp phô A cho
thÊy:
a) N−íc trong c¸c pizometer trªn mÆt ®Ëp vµ trªn m¸i 1 (FAa, FAb, vµ
FAc) kh«ng ph¶i lµ n−íc tõ hå thÊm ra mµ lµ n−íc m−a thÊm xuèng qua
líp ®Êt ®¾p ®Ëp.
b) N−íc trong c¸c pizometer trªn c¬ 1 vµ c¬ 2 (FAd vµ FAe) vµ n−íc thÊm
ch¶y ra d−íi ch©n ®Ëp (T4, T5, T6, vµ T7) kh«ng ph¶i chØ do n−íc hå
thÊm trùc tiÕp qua th©n ®Ëp mµ cßn do n−íc ¸p lùc tõ phÝa d−íi th©n ®Ëp
®i lªn cã nguån gèc lµ n−íc ngÇm. Lßng suèi cæ cã thÓ lµ kªnh dÉn
chÝnh ®−a n−íc ngÇm ®Õn c¸c ®iÓm quan tr¾c. Vµo mïa m−a, khi n−íc
hå d©ng cao t¹o ¸p lùc m¹nh ®Èy n−íc ngÇm lªn cao nªn n−íc t¹i c¸c vÞ
trÝ theo dâi thÊm (T4, T5, T6, vµ T7) cã thµnh phÇn chñ yÕu lµ n−íc
ngÇm.
2) Thêi gian di chuyÓn cña n−íc tõ hå ®Õn hÇu hÕt c¸c vÞ trÝ quan tr¾c (FAd,
FAe, T6, T7, T4) lµ kho¶ng tõ 3 ®Õn 4 th¸ng, vµ vËn tèc thÊm lµ kho¶ng
1,1x10-3 cm/s. Cã thÓ nhËn ®Þnh lµ n−íc tõ hå thÊm ®Õn c¸c vÞ trÝ quan tr¾c
trªn qua líp ®Êt nÒn ®Ëp lµ chÝnh.
3) KÕt qu¶ ph©n tÝch ®ång vÞ phãng x¹ (3H(T)) cho thÊy c¸c mÉu n−íc hå,
n−íc thÊm, sñi vµ n−íc ngÇm trong khu vùc hå §ång M« lµ n−íc hiÖn ®¹i
®−îc bæ cËp th−êng xuyªn.
4) N−íc hå, n−íc trong c¸c pizometer, vµ n−íc thÊm, sñi cña khu vùc xung
quanh ®Ëp phô A lµ ®ång nhÊt vµ thuéc cïng mét nhãm cã thµnh phÇn
n−íc chñ yÕu lµ Ca-(Mg-)HCO3.
5) KÕt qu¶ ph©n tÝch c¸c th«ng sè ®¸nh gi¸ m«i tr−êng cña n−íc hå §ång M«
48
cho thÊy n−íc hå s¹ch, phï hîp cho sinh ho¹t vµ t−íi cho n«ng nghiÖp.
5.2. KiÕn nghÞ
Tõ nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi chóng t«i cã mét sè kiÕn nghÞ sau:
1) §èi víi ®Ëp phô A hå §ång M«, khi l−u l−îng t¹i hè sñi t¨ng cao cÇn ph¶i
lÊy mÉu theo dâi ®¸nh gi¸ mèi liªn hÖ gi÷a n−íc thÊm, sñi víi n−íc hå vµ
n−íc ngÇm trong khu vùc.
2) Trªn c¸c ®Ëp chøa n−íc kh¸c cÇn x©y dùng c¬ së d÷ liÖu vÒ thµnh phÇn
®ång vÞ tù nhiªn cña c¸c lo¹i mÉu n−íc trong vïng, lµm c¬ së cho viÖc ¸p
dông kü thuËt ®ång vÞ tù nhiªn trong nghiªn cøu mèi liªn hÖ gi÷a n−íc
thÊm, sñi víi n−íc hå vµ n−íc ngÇm ®Ó:
- X¸c ®Þnh nguån gèc n−íc ch¶y ra sau th©n ®Ëp vµ kÕt luËn liÖu n−íc ®ã
cã ph¶i lµ n−íc hå thÊm trùc tiÕp qua th©n ®Ëp hay kh«ng.
- X¸c ®Þnh vËn tèc thÊm.
49
Qua ®ã gãp phÇn ®¸nh gi¸ an toµn ®Ëp.
1. Bé thuû lîi - ViÖn kh¶o s¸t vµ thiÕt kÕ thuû lîi, 1989, B¸o c¸o khoan kh¶o s¸t
vµ ®iÒu tra hiÖn tr¹ng rß rØ ®Ëp Ng¶i S¬n vµ ®Ëp phô A.
2. Bé thuû lîi - ViÖn kh¶o s¸t vµ thiÕt kÕ thuû lîi, 1991, ThuyÕt minh chung gia cè
®Ëp Ng¶i S¬n vµ ®Ëp phô A.
3. Bé thuû lîi - ViÖn thiÕt kÕ thuû lîi vµ thuû ®iÖn, 1969, B¸o c¸o tãm t¾t ®Þa chÊt c«ng tr×nh hå chøa n−íc §ång M« - Ng¶i S¬n (§Ëp Ng¶i S¬n vµ ®Ëp phô A). 4. Bé thuû lîi (a) - ViÖn thiÕt kÕ thuû lîi vµ thuû ®iÖn, 1968, B¸o c¸o tãm t¾t ®Þa chÊt c«ng tr×nh hå chøa n−íc §ång M« - Ng¶i S¬n (giai ®o¹n thiÕt kÕ s¬ bé). 5. Bé thuû lîi (b) - ViÖn thiÕt kÕ thuû lîi vµ thuû ®iÖn, 1968, ThiÕt kÕ s¬ bé hå
chøa n−íc §ång M« - Ng¶i S¬n.
6. Craig, H. and Gordon, L.I., 1965, Deuterium and oxygen-18 variations in the ocean and the marine atmosphere. In E. Tongiorgi (Ed.), Proc. Conf. on Stable Isotopes in Oceanographic Studies and Paleotemperatures, C.N.R., Laboratorio di Geologia Nucleare, Pisa, Italy, pp. 9-130.
7. Environmental Isotopes in Hydrology, Lewis Publisher, New York, 1997. 8. Floegl, W., 1999, Problems of Dam Safety, Isotope Hydrology in dam-related
applications, Vienna, 1999-01-25.
9. Guidebook on Nuclear Techniques in Hydrology, IAEA, Vienna, 1983. 10. Hoµng §¾c Lùc, 1998, X¸c ®Þnh ®é thÊm cña c¸c c«ng tr×nh ®ª ®Ëp b»ng kü thuËt ®¸nh dÊu ®ång vÞ bÒn, B¸o c¸o kÕt qu¶ ®Ò tµi nghiªn cøu cÊp bé n¨m 1996-1997.
11. Hoàng Đắc Lực, 2002, Sử dụng kỹ thuật đồng vị để đánh giá tuổi và nguồn gốc nước ngầm ở một số khu vực của đồng bằng Bắc Bộ, Báo cáo kết kết quả đề tài nghiªn cøu cấp Bộ năm 2000-2001.
12. Hutchinson, G.E., 1975, Treatise on limology, vol.1, John Wiley and Sons, New
York.
13. IAEA web page, Isotope Hydrology. 14. Kendall and McDonnell (Eds.), 1998, Isotope Tracers in Catchment Hydrology,
Elsevier
15. Maloszewski, P., W. Rauert, P. Trimborn, A. Hermann, and R. Rau, 1992, Isotope hydrological study of mean transit times in an alpine basin (Wimbachtal, Germany), Journal of Hydrology, 140, pp. 343-360.
16. TrÞnh V¨n Gi¸p, 2004, ThiÕt lËp qui tr×nh x¸c ®Þnh hµm l−îng c¸c ®ång vÞ cña hy®r« vµ «xy trong n−íc nh»m tiÕn tíi øng dông nghiªn cøu n−íc ngÇm khu vùc Hµ Néi, B¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi khoa häc c«ng nghÖ cÊp Bé n¨m 2002-2003. 17. TrÞnh V¨n Gi¸p, 2006, Nghiªn cøu sö dông kü thuËt ®ång vÞ ®Ó ®¸nh gi¸ mèi liªn hÖ gi÷a n−íc ngÇm vµ n−íc bÒ mÆt khu vùc Hµ Néi, B¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi khoa häc c«ng nghÖ cÊp Bé n¨m 2004-2005.
18. Zuber, A., 1983, On the environmental isotope method for determining the water balance components of some lakes, Journal of Hydrology, 61, pp. 409- 427.
50
Tµi liÖu tham kh¶o
PhÇn Phô lôc
δδδδ18181818O (‰) ±±±±
σ
σ
7/09/2005 - - - - - - - - 6/10/2005 - - - - - - - - - - - 13/10/2005 - - - - - - - - - - -
S«ng M¨ng ®æ ra hå
VÞ trÝ vµ ngµy lÊy M· sè Tªn mÉu δδδδ2222ΗΗΗΗ (‰) ± MS 486 MS 487 MS 488 MS 489 MS 490 MS 491 MS 492 MS 493 MS 494 MS 495 MS 496 MS 497 MS 498 MS 499 MS 500 MS 501 MS 502 MS 503 MS 504 MS 505 MS 506 MS 537 MS 538 MS 539 MS 540 MS 541 MS 542 MS 543 MS 544 MS 545 MS 546 MS 547 MS 548 Th−îng nguån s«ng M¨ng MS 549 MS 550 MS 551 MS 552
-54.64 ± 1.50 -53.50 ± 1.50 -51.40 ± 1.50 -65.49 ± 1.50 -62.34 ± 1.50 -59.47 ± 1.50 -61.55 ± 1.50 -50.20 ± 1.50 -57.69 ± 1.50 -57.34 ± 1.50 -54.60 ± 1.50 -49.71 ± 1.50 -54.16 ± 1.50 -52.70 ± 1.50 -59.16 ± 1.50 -59.23 ± 1.50 -59.55 ± 1.50 -48.76 ± 1.50 -55.07 ± 1.50 -48.96 ± 1.50 -48.08 ± 1.50 -56.61 ± 1.50 -53.39 ± 1.50 -53.18 ± 1.50 -53.67 ± 1.50 -50.40 ± 1.50 -58.67 ± 1.50 -59.40 ± 1.50 -58.96 ± 1.50 -47.60 ± 1.50 -53.16 ± 1.50 -46.39 ± 1.50 -47.34 ± 1.50 -55.79 ± 1.50 -57.24 ± 1.50 -60.05 ± 1.50 -63.77 ± 1.50
FAa-1 FAb-1 FAc-1 FAd-1 T1-1 T2-1 T3-1 T4-1 T5-1 FAa-2 FAb-2 FAc-2 FAd-2 FAe-2 T1-2 T2-2 T3-2 T4-2 T5-2 T6-2 T7-2 FAa-3 FAb-3 FAc-3 FAd-3 FAe-3 T1-3 T2-3 T3-3 T4-3 T5-3 T6-3 T7-3 KS1 KS2 KS3 KS4
-7.67 ± 0.15 -7.88 ± 0.15 -7.71 ± 0.15 -9.07 ± 0.15 -8.62 ± 0.15 -8.55 ± 0.15 -8.37 ± 0.15 -7.58 ± 0.15 -8.50 ± 0.15 -8.32 ± 0.15 -8.39 ± 0.15 -7.86 ± 0.15 -7.73 ± 0.15 -8.34 ± 0.15 -8.63 ± 0.15 -8.46 ± 0.15 -8.66 ± 0.15 -7.24 ± 0.15 -8.41 ± 0.15 -7.41 ± 0.15 -6.94 ± 0.15 -8.81 ± 0.15 -7.77 ± 0.15 -8.26 ± 0.15 -7.65 ± 0.15 -7.84 ± 0.15 -8.44 ± 0.15 -8.44 ± 0.15 -8.38 ± 0.15 -7.11 ± 0.15 -7.99 ± 0.15 -7.05 ± 0.15 -6.88 ± 0.15 -8.38 ± 0.15 -8.53 ± 0.15 -8.60 ± 0.15 -8.53 ± 0.15
STT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 Gi÷a hå 37
Tr−íc ®Ëp chÝnh
51
Phô lôc 1. KÕt qu¶ ph©n tÝch c¸c ®ång vÞ bÒn.
δδδδ18181818O (‰) ±±±±
σ
σ
Th−îng nguån Ng(cid:2)i S¬n
Tr−íc ®Ëp phô Ng(cid:2)i S¬n
Tr−íc ®Ëp phô A
KS5 KS6 KS7 KS8 KS9 KS10 KS11 FAa-4 FAb-4 FAc-4 FAd-4 FAe-4 T1-4 T2-4 T3-4 T4-4 T5-4 T6-4 T7-4 T1-5 T2-5 T3-5 T4-5 T5-5 T6-5 T7-5 FAa-5 FAb-5 FAc-5 FAd-5 FAe-5
T1-6
T2-6
T3-6
T4-6
T5-6
T6-6
T7-6
FAa-6
FAb-6
-61.45 ± 1.50 -60.86 ± 1.50 -57.38 ± 1.50 -59.74 ± 1.50 -58.36 ± 1.50 -59.58 ± 1.50 -49.64 ± 1.50 -56.19 ± 1.50 -54.17 ± 1.50 -51.88 ± 1.50 -55.11 ± 1.50 -51.99 ± 1.50 -58.87 ± 1.50 -59.05 ± 1.50 -58.26 ± 1.50 -49.04 ± 1.50 -52.30 ± 1.50 -48.32 ± 1.50 -49.90 ± 1.50 -58.39 ± 1.50 -56.84 ± 1.50 -56.14 ± 1.50 -51.23 ± 1.50 -51.06 ± 1.50 -51.72 ± 1.50 -53.38 ± 1.50 -57.73 ± 1.50 -56.95 ± 1.50 -54.04 ± 1.50 -53.20 ± 1.50 -51.78 ± 1.50 -54.89 ± 1.21 -55.00 ± 1.17 -54.99 ± 1.11 -52.72 ± 1.09 -50.90 ± 1.18 -53.29 ± 1.10 -56.38 ± 1.19 -57.56 ± 1.16 -54.61 ± 1.19
-8.42 ± 0.15 -8.06 ± 0.15 -8.12 ± 0.15 -8.08 ± 0.15 -7.97 ± 0.15 -7.74 ± 0.15 -6.95 ± 0.15 -8.89 ± 0.15 -8.82 ± 0.15 -8.45 ± 0.15 -8.05 ± 0.15 -7.34 ± 0.15 -8.52 ± 0.15 -8.52 ± 0.15 -8.43 ± 0.15 -7.01 ± 0.15 -7.92 ± 0.15 -7.10 ± 0.15 -6.98 ± 0.15 -7.86 ± 0.15 -8.09 ± 0.15 -7.35 ± 0.15 -7.66 ± 0.15 -7.80 ± 0.15 -7.31 ± 0.15 -7.59 ± 0.15 -8.65 ± 0.15 -8.97 ± 0.15 -8.66 ± 0.15 -7.95 ± 0.15 -7.74 ± 0.15 -8.32 ± 0.14 -7.91 ± 0.14 -7.99 ± 0.14 -7.74 ± 0.16 -8.02 ± 0.15 -8.03 ± 0.15 -8.19 ± 0.14 -9.23 ± 0.19 -8.65 ± 0.20
9/11/2005 - - - - - - - - - - - 9/12/2005 - - - - - - - - - - - 11/01/2006 - - - - - - - -
VÞ trÝ vµ ngµy lÊy M· sè Tªn mÉu δδδδ2222ΗΗΗΗ (‰) ± STT MS 553 38 Tr−íc ®Ëp phô A MS 554 39 Nh¸nh s«ng Ng(cid:2)i S¬n MS 555 40 MS 556 41 Gi÷a hå Ng(cid:2)i S¬n MS 557 42 MS 558 43 44 N−íc ngÇm trong nhµ d©n MS 559 MS 578 45 MS 579 46 MS 580 47 MS 581 48 MS 582 49 MS 584 50 MS 585 51 MS 586 52 MS 583 53 MS 587 54 MS 588 55 MS 589 56 MS 614 57 MS 615 58 MS 616 59 MS 617 60 MS 618 61 MS 619 62 MS 620 63 MS 621 64 MS 622 65 MS 623 66 MS 624 67 MS 625 68 MS 650 69 MS 651 70 MS 652 71 MS 653 72 MS 654 73 MS 655 74 MS 656 75 MS 657 76 MS 658 77
52
δδδδ18181818O (‰) ±±±±
σ
σ
FAc-6
FAd-6
FAe-6
FAa-7
FAb-7
FAc-7
FAd-7
FAe-7
T1-7
T2-7
T3-7
T4-7
T5-7
T6-7
T7-7
FAa-8
FAb-8
FAc-8
FAd-8
FAe-8
T1-8
T2-8
T3-8
T4-8
T5-8
T6-8
T7-8
FAa-9
FAb-9
FAc-9
FAd-9
FAe-9
T1-9
T2-9
T3-9
T4-9
T5-9
T6-9
T7-9
T1-10
-52.98 ± 1.20 -52.05 ± 1.14 -52.64 ± 1.13 -59.00 ± 1.22 -61.66 ± 1.28 -50.55 ± 1.22 -50.78 ± 1.22 -51.66 ± 1.43 -53.26 ± 1.38 -53.56 ± 1.24 -51.02 ± 1.11 -53.81 ± 1.14 -52.24 ± 1.23 -57.33 ± 1.34 -56.55 ± 1.29 -57.58 ± 1.38 -55.39 ± 1.45 -59.24 ± 1.39 -53.06 ± 1.34 -57.31 ± 1.36 -48.96 ± 1.41 -49.45 ± 1.32 -51.24 ± 1.07 -57.39 ± 1.48 -55.78 ± 1.21 -57.38 ± 1.15 -57.05 ± 1.46 -55.36 ± 1.36 -44.37 ± 1.18 -58.97 ± 1.46 -52.44 ± 1.43 -52.78 ± 1.32 -46.31 ± 1.63 -47.18 ± 1.13 -47.84 ± 1.22 -51.59 ± 1.24 -52.05 ± 1.28 -51.04 ± 1.20 -56.19 ± 1.31 -39.83 ± 1.39
-8.15 ± 0.19 -7.59 ± 0.18 -7.77 ± 0.17 -9.56 ± 0.20 -9.69 ± 0.20 -8.79 ± 0.19 -7.79 ± 0.18 -8.31 ± 0.21 -8.06 ± 0.14 -7.84 ± 0.15 -8.06 ± 0.16 -8.17 ± 0.14 -8.26 ± 0.16 -8.36 ± 0.14 -8.25 ± 0.15 -9.60 ± 0.16 -8.53 ± 0.15 -9.02 ± 0.16 -7.80 ± 0.14 -7.70 ± 0.15 -7.11 ± 0.16 -7.08 ± 0.14 -7.02 ± 0.14 -7.42 ± 0.16 -7.41 ± 0.13 -7.41 ± 0.17 -8.01 ± 0.14 -8.20 ± 0.15 -7.78 ± 0.17 -8.28 ± 0.16 -8.10 ± 0.16 -8.47 ± 0.17 -7.06 ± 0.14 -5.88 ± 0.13 -6.03 ± 0.14 -6.41 ± 0.21 -8.30 ± 0.15 -7.95 ± 0.16 -7.84 ± 0.14 -4.64 ± 0.27
VÞ trÝ vµ ngµy lÊy M· sè Tªn mÉu δδδδ2222ΗΗΗΗ (‰) ± MS 659 MS 660 MS 661 MS 663 MS 664 MS 665 MS 666 MS 667 MS 668 MS 669 MS 670 MS 671 MS 672 MS 673 MS 674 MS 704 MS 705 MS 706 MS 707 MS 708 MS 709 MS 710 MS 711 MS 712 MS 713 MS 714 MS 715 MS 716 MS 717 MS 718 MS 719 MS 720 MS 721 MS 722 MS 723 MS 724 MS 725 MS 726 MS 727 MS 807
- - - 9/02/2006 - - - - - - - - - - - 7/03/2006 - - - - - - - - - - - 14/04/2006 - - - - - - - - - - - 10/05/2006
STT 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117
53
δδδδ18181818O (‰) ±±±±
σ
σ
T2-10
T3-10
T4-10
T5-10
T6-10
T7-10
FAa-10
FAb -10
FAc-10
FAd-10
FAe-10
- - - - - - - - - - -
KS2-1
KS2-2
KS2-3
KS2-4
KS2-7
KS2-8
KS2-9
KS2-10
KS2-11
KS2-12
T1-11
T2-11
T3-11
T4-11
T5-11
T6-11
T7-11
FAa-11
FAb-11
FAc-11
FAd-11
FAe-11
14/06/2006 - - - - - - - - - - -
T1-12
T2-12
T3-12
T4-12
T5-12
T6-12
T7-12
-43.39 ± 1.32 -42.72 ± 1.36 -48.22 ± 1.06 -51.38 ± 1.42 -49.81 ± 1.46 -40.60 ± 1.21 -57.61 ± 1.57 -21.84 ± 1.00 -56.08 ± 1.52 -56.43 ± 1.38 -52.19 ± 1.43 -31.86 ± 1.04 -42.41 ± 1.24 -42.12 ± 1.29 -41.78 ± 1.17 -36.15 ± 1.16 -44.61 ± 1.16 -40.37 ± 1.22 -41.65 ± 1.17 -52.52 ± 1.36 -57.88 ± 1.45 -41.41 ± 1.18 -42.51 ± 0.94 -42.31 ± 1.05 -56.00 ± 1.16 -52.63 ± 1.13 -53.15 ± 1.12 -50.62 ± 1.43 -59.12 ± 1.25 -48.54 ± 1.02 -56.74 ± 1.25 -53.44 ± 1.23 -45.89 ± 1.09 -39.84 ± 0.96 -39.88 ± 0.97 -40.02 ± 1.08 -53.12 ± 1.13 -54.14 ± 1.18 -50.36 ± 1.07 -52.91 ± 1.23
-5.26 ± 0.34 -4.59 ± 0.32 -6.71 ± 0.31 -6.99 ± 0.59 -7.12 ± 0.42 -4.52 ± 0.25 -8.55 ± 0.43 -3.52 ± 0.23 -7.98 ± 0.35 -7.37 ± 0.33 -5.65 ± 0.45 -6.26 ± 0.47 -6.06 ± 0.17 -6.90 ± 0.47 -5.35 ± 0.29 -6.31 ± 0.17 -6.13 ± 0.23 -6.43 ± 0.21 -5.47 ± 0.61 -7.15 ± 0.22 -8.40 ± 0.21 -5.35 ± 0.18 -5.20 ± 0.93 -4.86 ± 0.20 -6.43 ± 0.20 -6.55 ± 0.19 -8.56 ± 0.30 -5.97 ± 0.19 -6.77 ± 0.19 -7.53 ± 0.20 -8.54 ± 0.24 -5.55 ± 0.17 -4.87 ± 0.16 -4.68 ± 0.23 -3.92 ± 0.77 -4.47 ± 0.65 -7.04 ± 0.41 -9.28 ± 0.32 -8.02 ± 0.31 -8.06 ± 0.29
13/07/2006 - - - - - -
VÞ trÝ vµ ngµy lÊy M· sè Tªn mÉu δδδδ2222ΗΗΗΗ (‰) ± STT MS 808 118 MS 809 119 MS 810 120 MS 811 121 MS 812 122 MS 813 123 MS 814 124 MS 815 125 MS 816 126 MS 817 127 MS 818 128 129 Th−îng nguån s«ng M¨ng MS 819 MS 820 130 S«ng M¨ng ®æ ra hå MS 821 131 Gi÷a hå MS 822 132 Tr−íc ®Ëp chÝnh MS 823 133 Th−îng nguån Ng(cid:2)i S¬n MS 824 134 Gi÷a hå Ng(cid:2)i S¬n MS 825 135 Tr−íc ®Ëp phô Ng(cid:2)i S¬n MS 826 136 Tr−íc ®Ëp phô A 137 N−íc ngÇm trong nhµ d©n MS 827 138 N−íc ngÇm t¹i ®éi qu¶n lý MS 828 MS 842 139 MS 843 140 MS 844 141 MS 845 142 MS 846 143 MS 847 144 MS 848 145 MS 849 146 MS 850 147 MS 851 148 MS 852 149 MS 853 150 ms905 151 ms906 152 ms907 153 ms908 154 ms909 155 ms910 156 ms911 157
54
δδδδ18181818O (‰) ±±±±
σ
σ
FAa-12
FAb-12
FAc-12
FAd-12
FAe-12
- - - - -
T1-13
T2-13
T3-13
T4-13
T5-13
T6-13
T7-13
FAa-13
FAb-13
FAc-13
FAd-13
FAe-13
11/08/2006 - - - - - - - - - - -
KS3-11
KS3-12
T1-14
T2-14
T3-14
T4-14
T5-14
T6-14
13/09/2006 - - - - -
T7-14
KS4-12
KS4-11
FAa-14
FAb-14
FAc-14
FAd-14
FAe-14
- - - - -
T1-15
T2-15
T3-15
T4-15
T5-15
T6-15
T7-15
-57.91 ± 1.16 -58.62 ± 1.24 -59.25 ± 1.23 -54.70 ± 1.24 -50.54 ± 1.15 -48.87 ± 1.10 -45.33 ± 1.04 -48.65 ± 2.19 -52.74 ± 1.07 -52.48 ± 1.20 -52.31 ± 1.12 -59.59 ± 1.41 -58.08 ± 1.48 -75.31 ± 1.73 -55.47 ± 1.43 -53.37 ± 1.25 -58.57 ± 1.29 -54.68 ± 1.38 -56.97 ± 1.36 -78.12 ± 1.46 -76.11 ± 1.58 -75.45 ± 1.64 -57.59 ± 1.23 -61.05 ± 1.34 -55.28 ± 1.48 -54.50 ± 1.30 -55.22 ± 1.26 -55.22 ± 1.46 -70.22 ± 1.45 -75.00 ± 1.58 -51.95 ± 1.39 -52.86 ± 1.23 -64.23 ± 1.33 -73.46 ± 1.69 -73.23 ± 1.59 -73.86 ± 1.62 -52.68 ± 1.35 -55.21 ± 1.33 -51.66 ± 1.22 -52.26 ± 1.31
-6.92 ± 0.32 -7.26 ± 0.32 -9.03 ± 0.30 -6.58 ± 0.21 -7.58 ± 0.25 -6.12 ± 0.21 -6.51 ± 0.23 -6.25 ± 0.22 -6.83 ± 0.29 -7.63 ± 0.27 -7.77 ± 0.26 -8.16 ± 0.26 -8.04 ± 0.27 -10.55 ± 0.20 -8.31 ± 0.28 -7.17 ± 0.23 -6.89 ± 0.27 -7.56 ± 0.24 -8.27 ± 0.38 -11.62 ± 0.29 -10.47 ± 0.27 -10.86 ± 0.54 -9.29 ± 0.47 -8.86 ± 0.33 -8.99 ± 0.24 -7.42 ± 0.24 -8.77 ± 0.18 -7.70 ± 0.27 -9.75 ± 0.19 -10.94 ± 0.30 -8.16 ± 0.26 -7.55 ± 0.17 -9.61 ± 0.25 -10.39 ± 0.32 -10.76 ± 0.33 -10.83 ± 0.34 -6.07 ± 0.16 -7.36 ± 0.28 -7.50 ± 0.40 -7.57 ± 0.30
17/10/2006 - - - - - -
VÞ trÝ vµ ngµy lÊy M· sè Tªn mÉu δδδδ2222ΗΗΗΗ (‰) ± STT ms912 158 ms913 159 ms914 160 ms915 161 ms916 162 ms920 163 ms921 164 ms922 165 ms923 166 ms924 167 ms925 168 ms926 169 ms927 170 ms928 171 ms929 172 ms930 173 ms931 174 ms932 175 N−íc ngÇm trong nhµ d©n 176 N−íc ngÇm t¹i ®éi qu¶n lý ms933 ms964 177 ms965 178 ms966 179 ms967 180 ms968 181 ms969 182 ms970 183 ms971 184 N−íc ngÇm trong nhµ d©n 185 N−íc ngÇm t¹i ®éi qu¶n lý ms972 ms973 186 ms974 187 ms975 188 ms976 189 ms977 190 EA28 191 EA29 192 EA30 193 EA31 194 EA32 195 EA33 196 EA34 197
55
δδδδ18181818O (‰) ±±±±
σ
σ
KS5-11
KS5-12
FAa-15
FAb-15
FAc-15
FAd-15
FAe-15
- - - - -
FAa-16
FAb-16
FAc-16
FAd-16
FAe-16
T1-16
T2-16
T3-16
T4-16
T5-16
T6-16
18/11/2006 - - - - - - - - - -
T7-16
-
KS6-12
KS6-11
T1-17
T2-17
T3-17
T4-17
T5-17
T6-17
T7-17
FAa-17
FAb-17
FAc-17
FAd-17
14/12/2006 - - - - - - - - - -
FAe-17
-
KS7-12
KS7-11
T1-18
T2-18
T3-18
T4-18
T5-18
-54.79 ± 1.24 -54.13 ± 1.29 -65.88 ± 1.48 -58.43 ± 1.31 -54.46 ± 1.21 -51.87 ± 1.31 -56.78 ± 1.32 -64.01 ± 1.35 -55.53 ± 1.22 -54.26 ± 1.12 -50.98 ± 1.13 -54.33 ± 1.18 -68.42 ± 1.59 -68.92 ± 1.67 -70.63 ± 1.63 -53.32 ± 1.41 -52.74 ± 1.47 -53.73 ± 1.42 -59.29 ± 1.57 -55.40 ± 1.49 -52.10 ± 1.38 -67.91 ± 1.62 -67.25 ± 1.97 -67.69 ± 1.60 -57.00 ± 1.50 -53.28 ± 1.44 -55.58 ± 1.47 -62.95 ± 1.67 -60.43 ± 1.51 -50.76 ± 1.37 -54.72 ± 1.37 -53.04 ± 1.36 -51.68 ± 1.41 -56.89 ± 1.39 -50.29 ± 1.38 -62.91 ± 1.55 -64.58 ± 1.64 -63.43 ± 1.59 -59.35 ± 1.45 -54.03 ± 1.43
-8.14 ± 0.27 -8.22 ± 0.31 -10.12 ± 0.31 -8.35 ± 0.21 -8.22 ± 0.28 -6.95 ± 0.28 -8.15 ± 0.28 -8.86 ± 0.26 -8.82 ± 0.23 -7.89 ± 0.27 -7.93 ± 0.19 -8.91 ± 0.33 -9.80 ± 0.26 -9.75 ± 0.25 -10.13 ± 0.21 -7.61 ± 0.36 -8.53 ± 0.23 -7.87 ± 0.21 -9.00 ± 0.26 -7.02 ± 0.17 -7.21 ± 0.20 -9.71 ± 0.26 -10.31 ± 0.36 -10.02 ± 0.24 -8.40 ± 0.23 -8.15 ± 0.23 -7.91 ± 0.32 -8.20 ± 0.33 -8.78 ± 0.35 -7.69 ± 0.27 -9.79 ± 0.28 -7.53 ± 0.31 -7.87 ± 0.22 -9.17 ± 0.29 -7.40 ± 0.22 -9.73 ± 0.26 -8.61 ± 0.38 -9.09 ± 0.31 -8.89 ± 0.36 -8.70 ± 0.39
VÞ trÝ vµ ngµy lÊy M· sè Tªn mÉu δδδδ2222ΗΗΗΗ (‰) ± EA35 EA36 EA37 EA38 EA39 EA40 EA41 EA125 EA126 EA127 EA128 EA129 EA130 EA131 EA132 EA133 EA134 EA135 EA136 EA137 EA138 EA139 EA140 EA141 EA142 EA143 EA144 EA145 EA146 EA147 EA148 EA149 EA150 EA151 EA152 EA153 EA154 EA155 EA156 EA157
12/01/2007 - - - -
STT 198 N−íc ngÇm trong nhµ d©n 199 N−íc ngÇm t¹i ®éi qu¶n lý 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 N−íc ngÇm trong nhµ d©n 218 N−íc ngÇm t¹i ®éi qu¶n lý 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 N−íc ngÇm trong nhµ d©n 232 N−íc ngÇm t¹i ®éi qu¶n lý 233 234 235 236 237
56
δδδδ18181818O (‰) ±±±±
σ
σ
T6-18
T7-18
FAa-18
FAb-18
FAc-18
FAd-18
- - - - - -
FAe-18
-
KS8-12
KS8-11
KS9-11
KS9-12
FAe-19
FAb-19
FAc-19
FAd-19
T1-19
T2-19
T3-19
T4-19
T5-19
T6-19
9/02/2007 - - - - - - - - - - -
T7-19
VÞ trÝ vµ ngµy lÊy M· sè Tªn mÉu δδδδ2222ΗΗΗΗ (‰) ± EA158 EA159 EA160 EA161 EA162 EA163 EA164 EA165 EA166 EA221 EA222 EA223 EA224 EA225 EA226 EA227 EA228 EA229 EA230 EA231 EA232 EA233 EA243
-56.83 ± 1.43 -64.36 ± 1.54 -57.05 ± 1.47 -56.13 ± 1.41 -56.27 ± 1.41 -49.21 ± 1.31 -50.84 ± 1.36 -53.74 ± 1.36 -53.60 ± 1.36 -52.15 ± 1.30 -54.58 ± 1.34 -51.43 ± 1.28 -54.31 ± 1.41 -55.85 ± 1.48 -49.13 ± 1.24 -60.98 ± 1.50 -60.45 ± 1.47 -61.22 ± 1.44 -59.52 ± 1.39 -54.12 ± 1.37 -57.21 ± 1.31 -63.07 ± 1.47 -62.01 ± 1.42
-9.59 ± 0.32 -9.44 ± 0.37 -9.49 ± 0.32 -7.75 ± 0.29 -9.33 ± 0.20 -8.41 ± 0.31 -7.63 ± 0.28 -8.38 ± 0.20 -7.51 ± 0.27 -8.92 ± 0.32 -8.54 ± 0.26 -8.84 ± 0.38 -9.56 ± 0.34 -8.99 ± 0.30 -8.96 ± 0.31 -9.44 ± 0.18 -8.74 ± 0.16 -8.45 ± 0.27 -8.41 ± 0.15 -8.57 ± 0.18 -9.31 ± 0.18 -8.73 ± 0.22 -10.23 ± 0.15
FAa-19
STT 238 239 240 241 242 243 244 245 N−íc ngÇm trong nhµ d©n 246 N−íc ngÇm t¹i ®éi qu¶n lý 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 N−íc ngÇm trong nhµ d©n 260 N−íc ngÇm t¹i ®éi qu¶n lý
57
Phô lôc 2. KÕt qu¶ ph©n tÝch thµnh phÇn hãa häc
- NH4 (mg/l)
- NO3 (mg/l)
2- SO4 (mg/l)
F- (mg/l)
- NO2 (mg/l)
Br- (mg/l)
PO4 (mg/l)
2- HCO3 - (mg/l)
MÉu
KS1 KS2 KS3 KS4 KS5 KS6 KS7 KS8 KS9 KS10 KS11 T4-1 T5-1 FAa-2 FAe-2
3.145 < 0.001 0.797 2.423 0.587 2.044 0.623 1.866 0.478 1.820 0.537 2.054 0.744 2.131 0.539 1.890 0.524 1.827 1.826 0.512 1.473 < 0.001 1.183 < 0.001 0.922 < 0.001 7.652 7.546 1.182 0.855
1.299 1.562 1.366 1.333 1.190 1.329 1.096 1.395 1.178 1.195 0.058 0.195 1.367 4.365 0.720
5.222 4.315 3.926 3.695 3.738 3.984 6.548 3.809 3.788 3.748 0.229 2.581 1.193 4.803 1.842
11.362 10.273 9.497 9.436 9.461 10.210 15.667 9.609 9.523 9.538 1.027 44.468 13.250 56.105 12.488
2.172 1.184 0.008 2.625 2.088 < 0.001 2.151 < 0.001 2.286 < 0.001 2.657 < 0.001 2.158 0.006 2.345 < 0.001 2.353 < 0.001 2.282 < 0.001 1.355 1.554 0.516 1.237 1.685 1.579 0.057 2.681 1.841 < 0.001
0.007 < 0.001 62.220 0.098 < 0.001 3.194 0.012 < 0.001 47.580 0.043 0.097 2.589 0.012 < 0.001 45.750 0.099 < 0.001 2.919 0.010 < 0.001 45.750 0.104 < 0.001 3.177 0.013 < 0.001 43.920 0.105 < 0.001 3.361 0.014 < 0.001 40.260 0.102 < 0.001 3.168 0.011 < 0.001 73.200 0.094 0.145 3.140 0.012 < 0.001 43.920 0.106 < 0.001 3.387 0.010 < 0.001 43.920 0.111 < 0.001 3.393 0.012 < 0.001 47.580 3.366 0.106 < 0.001 5.338 0.020 < 0.001 0.215 < 0.001 < 0.001 0.069 < 0.001 135.420 0.178 < 0.001 < 0.001 4.275 36.600 0.019 < 0.001 0.072 < 0.001 3.707 < 0.001 < 0.001 < 0.001 < 0.001 226.920 48.800 0.959
0.122 < 0.001
0.870
0.256
58
Na+ (mg/l) K+ Mg2+ Ca2+ (mg/l) (mg/l) (mg/l) Cl- (mg/l)
- NH4 (mg/l)
- NO3 (mg/l)
2- SO4 (mg/l)
F- (mg/l)
- NO2 (mg/l)
Br- (mg/l)
PO4 (mg/l)
- 2- HCO3 (mg/l)
MÉu KS2-1 KS2-2 KS2-3 KS2-4 KS2-7 KS2-8 KS2-9 KS2-10 KS2-11 KS2-12 T4-10 T5-10 T6-10 T7-10 FAc-10
3.027 < 0.001 2.711 < 0.001 2.661 < 0.001 2.472 < 0.001 2.990 < 0.001 2.434 < 0.001 2.450 < 0.001 2.425 < 0.001 0.906 < 0.001 1.176 < 0.001 1.420 < 0.001 1.051 < 0.001 1.380 < 0.001 1.918 < 0.001 1.038 < 0.001
1.627 1.404 1.367 1.281 1.153 1.220 1.258 1.233 0.159 0.836 0.075 0.240 0.192 0.143 0.549
1.624 1.381 1.343 1.334 2.656 1.238 1.235 1.261 0.031 2.779 0.810 0.438 0.753 1.026 0.128
12.355 10.877 10.693 9.985 23.344 10.330 10.083 10.040 0.826 20.880 38.972 23.089 15.608 48.270 3.492
2.164 2.155 2.140 2.088 2.756 2.133 2.094 2.086 1.402 1.155 1.551 1.419 1.800 2.097 1.312
2.280 1.357 1.083 0.946 2.404 0.875 0.826 0.841 1.917 1.415 0.094 1.902 0.666 2.465 0.000
5.482 4.359 4.243 3.951 5.735 3.899 3.891 3.875 0.148 7.901 4.105 1.735 4.227 10.361 1.699
0.106 < 0.001 0.116 < 0.001 0.115 < 0.001 0.116 < 0.001 0.107 < 0.001 0.118 < 0.001 0.115 < 0.001 0.117 < 0.001 0.000 < 0.001 0.059 < 0.001 0.042 < 0.001 0.064 < 0.001 0.048 < 0.001 0.042 < 0.001 0.000 < 0.001
45.102 0.008 < 0.001 39.878 0.012 < 0.001 39.478 0.014 < 0.001 36.288 0.011 < 0.001 77.962 0.010 < 0.001 38.627 0.012 < 0.001 37.561 0.011 < 0.001 37.393 0.011 < 0.001 1.195 0.017 < 0.001 0.011 < 0.001 72.163 0.090 < 0.001 105.187 61.964 0.115 < 0.001 0.132 < 0.001 46.612 0.065 122.310 0.027 13.710 0.280 < 0.001
59
Na+ (mg/l) K+ Mg2+ Ca2+ (mg/l) (mg/l) (mg/l) Cl- (mg/l)
§¬n vÞ: triÖu ®ång
Sè tiÒn
C¸c kho¶n chi
Phô lôc 3. B¶ng gi¶i tr×nh tµi chÝnh
TT
Tæng kinh phÝ Kinh phÝ n¨m 2005 Kinh phÝ n¨m 2006
1 Thuª kho¸n chuyªn m«n 109,24 43,37 65,87
74,62 21,45 53,17 2 Nguyªn, vËt liÖu, n¨ng l−îng
20,00 14,50 5,50 3 ThiÕt bÞ, m¸y mãc chuyªn dông
4 Chi kh¸c 46,14 20,68 25,46
60
Céng 250,00 100,00 150,00
