Báo cáo: U xơ cơ tử cung và thai kỳ

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:18

Thêm vào BST

Báo xấu

10
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Báo cáo "U xơ cơ tử cung và thai kỳ" trình bày các nội dung chính như sau: tổng quan u xơ cơ tử cung; ảnh hưởng u xơ cơ tử cung lên thai kỳ; thay đổi kích thước của u xơ cơ tử cung trong thai kỳ; xử tri nhân xơ tử cung khi mổ lấy thai;...Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo: U xơ cơ tử cung và thai kỳ

HỘI NGHỊ SẢN PHỤ KHOA NGÀY 25-8-2023 CẦN THƠ - LẦN VIII U XƠ CƠ TỬ CUNG VÀ THAI KỲ GS.TS.BS. Trần Thị Lợi Chủ nhiệm Bộ Môn Sản Khoa Y- ĐHQG TP. HCM
U XƠ CƠ TỬ CUNG • U xơ cơ tử cung (UXCTC): cấu tạo bởi những sợi cơ trơn hình thoi (nhân không có hình ảnh bất thường), và mô liên kết. • Tỉ lệ hiện mắc: 20% -50% phụ nữ ≥ 30 tuổi. • Đa số UXCTC không triệu chứng, # 25% phụ nữ bị UXCTC trong độ tuổi sinh sản có triệu chứng và phải tìm đến điều trị. • Tỉ lệ hiện mắc thực sự của UXCTC thường không biết chính xác. • 1990, SF. Cramer( BS giải phẫu bệnh) đã thực hiện NC trên 100 ca được phẫu thuật cắt tử cung vì nhiều lý do khác nhau: cứ mỗi 2cm lại cắt 1 lát; kết quả là 71 ca có UXCTC. Như vậy, tỉ lệ u xơ cơ tử cung ở phụ nữ có thể lên đến 70%. • Trong thai kỳ, tỉ lệ UXCTC khoảng 10%. Cramer SF, Patel A. The frequency of uterine leiomyomas. Am J Clin Pathol. 1990 Oct;94(4):435-8. Abstract (http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2220671?tool=bestpractice.bmj.com)
ẢNH HƯỞNG U XƠ CƠ TỬ CUNG LÊN THAI KỲ • Tùy thuộc vào vị trí, kích thước và số lượng UXCTC: • Dưới niêm mạc có thể gây ra: vô sinh, sẩy thai sớm, • Trong cơ tử cung có thể gây ra: ❖Sinh non OR=1.9 ( 95% CI 1.5-2.3) ❖Ngôi thai bât thường ❖Nhau bong non (UXCTC ở ngay sau bánh nhau cản trở sự cung cấp máu cho bánh nhau).Năm 2008 có một nghiên cứu gộp trên 953 nghiên cứu, gồm 232.024 thai phụ: UXCTC là nguy cơ tăng tỉ lệ nhau bong non 2,6 lần (OR=2.63, 95% CI 1.38-3.88) *. • UXCTC ở vị trí thấp: eo hoặc cổ TC: trở thành u tiền đạo, phải mổ lấy thai, hoặc ngôi thai bất thường, tỉ lệ MLT tăng OR=3.7, 95% CI 3.5-3.9), • Sau sinh, UXCTC to d≥3cm có thể gây BHSS OR=1.8(95% CI 1.4-2.2). • Tuy vậy, nói chung kết cục thai kỳ có u xơ cơ tử cung là tốt. *Ensiyeh Jen et al. The association between uterine leiomyoma and placenta abruption: A meta-analysis. Am J Obstet Gynecol 2008 Apr;198(4):357-66. https:// doi: 10.1016/j.ajog.2007.12.039.
ẢNH HƯỞNG THAI KỲ LÊN U XCTC • Đau: ✓ UXCTC tăng kích thước trong thai kỳ, nên bị thiếu máu nuôi, ✓ xoắn, ✓ hoại tử nên đau, từ nhẹ đến trầm trọng có thể phải nhập viện điều trị. • Xửtrí: điều trị nội khoa: ✓ Acetaminophen. ✓ NSAIDs: Ibuprofen: 400mg/6 giờ hoặc indomethacin 25 mg / 6 giờ (uống) cho tới 48giờ. NSAID chỉ nên dùng cho những thai nhỏ hơn 32 tuần vì dùng cho thai lớn có nguy cơ bị đóng ống động mạch sớm (bình thường ống động mạch đóng vài ngày sau sinh). • Đã có những báo cáo về các ca u xơ cơ tử cung trong thai kỳ bị đau đến mức không đáp ứng thuốc giảm đau phải dùng đến gây tê ngoài màng cứng. • Tuyệt đối tránh mổ bóc nhân xơ cơ tử cung trước sinh, trừ trường hợp u xoắn, bệnh nhân bị tình trạng bụng ngoại khoa khẩn cấp, hoặc u xơ tử cung có cuống bị đẩy lọt vào âm đạo. *Ensiyeh Jen et al. The association between uterine leiomyoma and placenta abruption: A meta-analysis. Am J Obstet Gynecol 2008 Apr;198(4):357-66. https:// doi: 10.1016/j.ajog.2007.12.039.
THAY ĐỔI KÍCH THƯỚC CỦA UXCTC TRONG THAI KỲ • Kích thước của UXCTC thay đổi khi có thai*: • khi có thai, dưới ảnh hưởng estrogen và progesterone, kích thước u xơ tử cung có thể lớn lên 2% mỗi tuần nếu kích thước ban đầu nhỏ (d#1cm). • Giảm kích thước ít khoảng 0,5% mỗi tuần nếu UXCTC trung bình (d#1-3cm), • giảm nhiều 2,2% mỗi tuần nếu UXCTC lớn (d≥3cm). • Sự thay đổi kích thước UXCTC trong thai kỳ còn tùy thuộc tuổi, tiền thai, chủng tộc của người thai phụ *Peter C Klatsky et al. Fibroids and reproductive outcomes: a systematic literature review from conception to delivery. Am J Obstet Gynecol, 2008 Apr;198(4):357-66, https:// doi: 10.1016/j.ajog.2007.12.039. hinhanhykhoa.com
XỬ TRI NHÂN XƠ TỬ CUNG KHI MỔ LẤY THAI • Trước khi mổ, phẫu thuật viên phải biết rõ vị trí của UXCTC và bánh nhau nhờ siêu âm để dự kiến đường mổ, cố gắng tránh rạch cơ tử cung qua nhân xơ và bánh nhau. • Đường rạch cơ tử cung: tuyệt đại đa số nên rạch ngang, hạn hữu lắm có thể rạch dọc để tránh UXCTC và bánh nhau (hình 1). • Nguyên tắc đầu tiên: an toàn cho thai nhi, nên lấy thai ra trước (nếu khó có thể lấy thai bằng chân). • Bóc UXCTC: chỉ bắt buộc khi rạch qua nhân xơ, vì nếu không bóc vết rạch cơ tử cung sẽ không thể lành. Những trường hợp còn lại nên cá thể hóa, đặc biệt nếu nhiễm trùng ối thì hết sức tránh bóc nhân xơ: vết khâu cơ tử cung có thể bị nhiễm trùng, ứ mủ trong cơ tử cung, gây viêm cơ tử cung có thể phải mổ cắt tử cung trong thời kỳ hậu phẫu. • Nếu có thể bóc nhân xơ an toàn thì nên bóc trong lần mổ lấy thai, bệnh nhân sẽ không phải chịu thêm một lần mổ để bóc nhân xơ tử cung.
XỬ TRÍ NHÂN XƠ TỬ CUNG KHI MỔ LẤY THAI • Những vị trí dễ bóc, ít chảy máu: 7, 6, 5. • Nói chung, khi mổ lấy thai thì UXCTC ở vị trí nào cũng có thể bóc được. • Cân nhắc những u to (d≥7cm), nhiều nhân, ở sâu trong cơ tử cung (4,3) có thể gây chảy máu nhiều, phải cắt tử cung để cầm máu. • Quyết định bóc nhân xơ khi mổ lấy thai tùy thuộc: vị trí, kích thước nhân xơ, khả năng phẫu thuật viên, điều kiện bệnh viện (đủ máu, thuốc…).Trong thời kỳ hậu sản, nhân xơ cũng như TC sẽ thu hồi nhỏ lại, có thể không cần phải mổ mà bệnh nhân vẫn có thể có thai thêm. • Bằng chứng là những thai phụ có UXCTC và sinh được ngả ÂĐ vẫn có thể có con đầy đủ và UXCTC vẫn yên ổn đến tuổi mãn kinh rồi thoái triển. FIGO 2008
Các đường rạch cơ tử cung để tránh UXCTC và bánh nhau • (a)Mổ ngang đoạn dưới tử cung thấp • (b) Mổ ngang đoạn dưới tử cung tương đối cao. • (c) Mổ dạng chữ J. • (d) Mổ dạng chữ T ngược. • (e) Mổ dọc. • (f) Mổ ngang đoạn dưới tử cung và bóc nhân xơ tử cung. Yuji Hiramatsu, et al. Cesarean Section in Patients with Myomas Located on the Anterior Wall of the Cervix. Surg J (N Y). 2020 Jul; 6(Suppl 2): S122–S128. Published online 2020 Jun 5. doi: 10.1055/s-0040-1708061
HÌNH ẢNH MINH HỌA Nhân xơ ở mặt trước đoạn dưới TC Mạch máu tăng sinh nhiều Rạch ngang đoạn dưới tử cung thấp Lấy thai ra
Bóc nhân xơ TC hinhanhykhoa.com
Ca 2: nhân xơ loại 6 ở đáy TC Rạch ngang đoạn dưới TC Lấy Thai ra Khâu cơ tử cung Đem TC ra ngoài ổ bung
Bóc nhân xơ TC Nên dùng dao điện đơn cực: cắt nhanh, cầm máu tốt
Kết cục cuộc mổ lấy thai có UXCTC Phương pháp mổ Có bóc UXCTC: 24 ca Không bóc UXCTC: 63 ca Truyền máu 4/24 = 16,7% 5/63 = 7,9% Mổ lại cắt TC vì nhiễm trùng cơ TC 2/24 = 8,3% 1/63 = 1,6% BHSS 2/24 = 8,3% 3/63 = 4,8% Thời gian phẫu thuật (phút) 73,96±24,4 55,08± 11,48 2021, DP A (BV Từ Dũ) NC xử trí UXCTC trong khi MLT. Từ 1/2020 - 4/2021 có 87 ca MLT có UXCTC: 24 ca MLT và bóc nhân xơ: 27,5% và 63 ca không bóc nhân xơ: 72,4% Dư Phương Anh, Nguyễn Hồng Hoa, Lê Quang Thanh. Nhiễm trùng tử cung sau mổ lấy thai kèm bóc u xơ cơ tử cung: Báo cáo trường hợp bệnh và tổng quan các quan điểm bóc u xơ cơ tử cung trong mổ lấy thai. Tạp chí Y Dược Học số 16- Tháng 3/2021, trang 59-63.
Kết cục cuộc mổ lấy thai có UXCTC • Tỉ lệ mổ lại cắt TC vì nhiễm trùng cơ TC trong thời kỳ hậu phẫu của 24 ca có bóc nhân xơ: 8,3% gấp 5 lần tỉ lệ 1,6% của nhóm không bóc nhân xơ. • Trong 2 ca mổ lại của nhóm bóc nhân xơ có 1 ca BN 29 t, I, 37w5, đa nhân xơ • MLT vì ngôi mông ối vỡ, TC đa nhân xơ, đường rạch cơ cắt ngang nhân xơ d#7cm. • Phẫu thuật viên lấy thai bằng chân 1 bé Apgar(7,8), sau đó bóc nhân xơ, khâu cơ TC 1 lớp • BN xuất viện ngày hậu phẫu 5, 2 ngày sau sốt, nhiễm trùng, đau bụng vào viện. • Mổ: Vào bụng : mạc nối viêm dính vào đáy TC, vết mổ ngang đoạn dưới TC bung hoàn toàn, có dịch đục chảy từ lòng tử cung, TC nhiều nhân xơ, co hồi kém,. • Bệnh nhân được cắt TC toàn bộ, để lại 2 buồng trứng, hậu phẫu ổn, xuất viện sau 7 ngày.
Kết cục cuộc mổ lấy thai có UXCTC • Tỉ lệ mổ lại cắt tử cung vì nhiễm trùng cơ tử cung trong thời kỳ hậu phẫu của 24 ca có bóc nhân xơ: 8,3% gấp 5 lần tỉ lệ 1,6% của nhóm không bóc nhân xơ. • Trong 2 ca mổ lại của nhóm bóc nhân xơ có 1 BN 29 tuổi, có thai lần đầu, 37 tuần 5 ngày, đa nhân xơ tử cung, • MLT vì ngôi mông ối vỡ, TC có nhiều nhân xơ, đường rạch cơ cắt ngang nhân xơ d#7cm. • Phẫu thuật viên lấy thai bằng chân 1 bé Apgar (7,8), sau đó bóc nhân xơ, khâu cơ 1 lớp • BN xuất viện hậu phẫu 5th , 2 ngày sau sốt, nhiễm trùng, đau bụng nhập viện mổ lại. • Vào bụng: mạc nối dính vào đáy tử cung, vết mổ ngang đoạn dưới tử cung bung hoàn toàn, có dịch đục chảy từ lòng tử cung, tử cung nhiều nhân xơ, co hồi kém,. • BN được cắt TC toàn bộ, để lại 2 buồng trứng, hậu phẫu ổn, xuất viện sau 7 ngày.
KẾT LUẬN • UXCTC xảy ra trong khoảng 10% thai kỳ • UXCTC có thể tăng kích thước nhiều hoặc ít trong thai kỳ tùy thuộc kích thước nhân xơ lúc mới có thai, có thể gây kết cục xấu cho thai: sinh non, nhau bong non. • Khi mổ lấy thai, nên cá thể hóa để có thể bóc nhân xơ tránh cho bệnh nhân phải chịu thêm 1 lần mổ, nhưng cũng cân nhắc để tránh gây ra tai biến: chảy máu, nhiễm trùng có thể phải cắt tử cung.
TRÂN TRỌNG CẢM ƠN QUÝ ĐẠI BIỂU ĐÃ THEO DÕI hinhanhykhoa.com