CH NGƯƠ 1
D M C UẦ Ầ
I.1. Công d ng, phân lo i, yêu c uụ ạ ầ
Trong ch ng này t “d m c u” dùng đ ch chung cho v c u ch đ ng và b nươ ừ ầ ầ ể ỉ ỏ ầ ủ ộ ả
thân c u d n h ng không ch đ ng phía tr c. S d ng quy c:ầ ẫ ướ ủ ộ ướ ử ụ ướ
- N u c u tr c là d m c u d n h ng và không ch đ ng thì g i là d m c uế ầ ướ ầ ầ ẫ ướ ủ ộ ọ ầ ầ
d n h ng;ẫ ướ
- N u c u tr c là d m c u d n h ng và ch đ ng thì g i là v c u d nế ầ ướ ầ ầ ẫ ướ ủ ộ ọ ỏ ầ ẫ
h ng;ướ
- N u c u sau là d m c u ch đ ng và không d n h ng, g i là v c u;ế ầ ầ ầ ủ ộ ẫ ướ ọ ỏ ầ
- N u c u sau là d m c u không ch đ ng và không d n h ng g i là d m c u.ế ầ ầ ầ ủ ộ ẫ ướ ọ ầ ầ
I.1.1. Công d ngụ
D m c u dùng đ đ toàn b tr ng l ng ph n đ c treo c a ôtô. D m c u sầ ầ ể ỡ ộ ọ ượ ầ ượ ủ ầ ầ ử
d ng trên ôtô th ng đ c dùng v i h th ng treo ph thu c.ụ ườ ượ ớ ệ ố ụ ộ
I.1.2. Phân lo iạ
a. Phân theo công d ng c a c u có th chia ra:ụ ủ ầ ể
D m c u không d n h ng;ầ ầ ẫ ướ
D m c u d n h ng;ầ ầ ẫ ướ
V c u;ỏ ầ
V c u d n h ng.ỏ ầ ẫ ướ
b. Phân theo ph ng pháp ch t o v d m c u, chia ra:ươ ế ạ ỏ ầ ầ
Lo i d p và hàn;ạ ậ
Lo i ch n;ạ ồ
Lo i đúc;ạ
Lo i liên h p.ạ ợ
c. Phân theo k t c u:ế ấ
Lo i d m c u r i;ạ ầ ầ ờ
Lo i d m c u li n;ạ ầ ầ ề
I.1.3. Yêu c uầ
- Có hình dáng và ti t di n b o đ m ch u đ c tác d ng c a l c th ng đ ng, l cế ệ ả ả ị ượ ụ ủ ự ẳ ứ ự
ngang, l c d c tr c và mômen xo n trong th i gian làm vi c;ự ọ ụ ắ ờ ệ
- Có đ c ng l n nh ng tr ng l ng bé;ộ ứ ớ ư ọ ượ
- Có đ kín t t đ gi cho các chi ti t chuy n đ ng t ng đ i c a v c u chộ ố ể ữ ế ể ộ ươ ố ủ ỏ ầ ủ
đ ng ho t đ ng t t;ộ ạ ộ ố
- Các góc đ t trên d m c u d n h ng ph i đúng quy đ nh.ặ ầ ầ ẫ ướ ả ị
Hình I.1 Các lo i d m c uạ ầ ầ
I.2. V c u không d n h ngỏ ầ ẫ ướ
I.2.1. K t c uế ấ
V c u là v b c ba c m truy n l c chính, vi sai và truy n đ ng đ n các bánh xeỏ ầ ỏ ọ ụ ề ự ề ộ ế
ch đ ng. V c u phía sau ch u t t c tr ng l ng c a ôtô đ t lên các bánh xe c aủ ộ ỏ ầ ị ấ ả ọ ượ ủ ặ ủ
d m c u này. Nh n và truy n lên khung l c kéo, l c phanh, mômen ph n l c vàầ ầ ậ ề ự ự ả ự
mômen phanh, mômen u n do l c tr t ngang Y (đó là l c ly tâm khi ôtô quay vòngố ự ượ ự
ho c di chuy n trên đ ng nghiên …).ặ ể ườ
Hình I.2. Các chi ti t trong v d m c u.ế ỏ ầ ầ
Đ tăng c ng đ c ng v ng n i đ t b truy n l c chính – vi sai có gia c b ngể ườ ộ ứ ữ ơ ặ ộ ề ự ố ằ
các gân bên trong và bên ngoài v . Ngoài ra, đ gia c ng đ c ng đi m t a c aở ỏ ể ườ ộ ứ ể ự ủ
bánh răng th c p - b truy n l c chính – b ng cách đ t t a tr c ti p trong v c u.ứ ấ ộ ề ự ằ ặ ổ ự ự ế ỏ ầ
Trong v c u có đ t đ m ch n d u đ gi không cho d u ch y t ph n v c aỏ ầ ặ ệ ắ ầ ể ữ ầ ả ừ ầ ỏ ủ
b truy n l c chính sang v n a tr c. M t đ m đ c l p ngay trong đ u v c u n iộ ề ự ỏ ử ụ ộ ệ ượ ắ ầ ỏ ầ ơ
đ t bánh xe đ ch n m c a bi bánh xe. Đ m ch n d u có th có các lò xo ép và rãnhặ ể ắ ở ủ ổ ệ ắ ầ ể
gi cho đ m không b l ch khi l p vào n a tr c.ữ ệ ị ệ ắ ử ụ
Theo k t c u v c u ôtô có hai lo i: v c u li n và v c u ghép (r i) (c u ghépế ấ ỏ ầ ạ ỏ ầ ề ỏ ầ ờ ầ
có th tháo r i ra đ c theo m t ph ng đ ng hoăc m t ph ng ngang hay theo c haiể ờ ượ ặ ẳ ứ ặ ẳ ả
m t ph ng).ặ ẳ
Hình I.3. Các chi ti tế c u t o v d m c u.ấ ạ ỏ ầ ầ
I.2.2. Tính b n cho v c u sauề ỏ ầ
a. S đ v c u sauơ ồ ỏ ầ
Trên hình I.4 th hi n k t c u c a n a bên trái trên m t chi u b ng và trình bàyể ệ ế ấ ủ ử ặ ế ằ
s đ l c tác d ng lên v c u sau c a ôtô có công th c 4x2 trên m t ph ng ngang (hìnhơ ồ ự ụ ỏ ầ ủ ứ ặ ẳ
I.5), khi nó di chuy n trên đo n đ ng vòng có tâm quay vòng n m bên ph i. ể ạ ườ ằ ả
Trên hình có bánh xe (1) đ c l p phía đ u tr c, bên trong bánh xe l p đ t c c uượ ắ ầ ụ ắ ặ ơ ấ
phanh th hi n b ng đĩa phanh (2), đ gi m b t s va đ p t m t đ ng lên bánh xe,ể ệ ằ ể ả ớ ự ậ ừ ặ ườ
v c u l p nhíp (3) làm nhi m v đàn h i và đ di chuy n c n có thêm đòn liên k tỏ ầ ắ ệ ụ ồ ể ể ầ ế
(4).
Hình I.4. K t c u bên ngoài c a n a v c u bên trái.ế ấ ủ ử ỏ ầ
Khi bánh xe đ c phanh – t c tác đ ng vào đĩa phanh (2) - mômen phanh (Mượ ứ ộ P) sẽ
truy n lên v c u, làm cho:ề ỏ ầ
- Đo n gi a v c u, t đĩa phanh và nhíp s ch u xo n (n u nhíp v a làm nhi mạ ữ ỏ ầ ừ ẽ ị ắ ế ừ ệ
v đàn h i v a truy n l c d c lên khung);ụ ồ ừ ề ự ọ
- Đo n gi a v c u, t đĩa phanh và đòn liên k t 4 (m t c t N-N) s ch u xo n,ạ ữ ỏ ầ ừ ế ặ ắ ẽ ị ắ
(n u nhíp ch làm nhi m v đàn h i còn đòn liên k t 4 truy n l c d c lên khung).ế ỉ ệ ụ ồ ế ề ự ọ
b. L c tác d ng lên d m c uự ụ ầ ầ
Hình I.5. S đ l c trên v ơ ồ ự ỏ c u.ầ
Trên hình I.5. th hi n kích th c, v trí và l c tác d ng lên v c u, trong đó:ể ệ ướ ị ự ụ ỏ ầ
G - Tr ng l ng c a ph n đ c treo c a ôtô;ọ ượ ủ ầ ượ ủ
Y - L c quán tính ly tâm, t i tr ng tâm ôtô khi quay vòng;ự ạ ọ
X
j
i2
- L c kéo hay phanh t i đi m ti p xúc c a các bánh xe chự ạ ể ế ủ ủ
đ ng c a v c u phía sau v i m t đ ng;ộ ủ ỏ ầ ớ ặ ườ
Y
T
2
, Y
P
2
- L c tr t ngang đ c phân b t i đi m ti p xúc gi aự ượ ượ ố ạ ể ế ữ
b nhíp v i v c u bên trái hay bên ph i;ộ ớ ỏ ầ ả
Y
PT
2
, Y
PP
2
- Ph n l c tr t ngang tác d ng t i đi m ti p xúc c aả ự ượ ụ ạ ể ế ủ
bánh xe bên trái hay bên ph i v i m t đ ng;ả ớ ặ ườ
Z
T
2
, Z
P
2
- Ph n l c th ng đ ng tác d ng t m t đ t, t i đi mả ự ẳ ứ ụ ừ ặ ấ ạ ể
ti p xúc c a bánh xe bên trái hay bên ph i v i m t đ ng;ế ủ ả ớ ặ ườ
R
T
2
, R
P
2
- Kh i l ng ph n đ c treo c a ôtô tác d ng t i đi mố ượ ầ ượ ủ ụ ạ ể
ti p xúc gi a b nhíp v i v c u bên trái hay bên ph i.ế ữ ộ ớ ỏ ầ ả
B - Kho ng cách gi a hai bánh xe c a v c u;ả ữ ủ ỏ ầ
B1- Kho ng cách gi a hai đi m ti p xúc c a b nhíp v i v c u;ả ữ ể ế ủ ộ ớ ỏ ầ
d - Kho ng cách theo chi u cao t tr ng tâm đ n đi m ti p xúc gi a nhípả ề ừ ọ ế ể ế ữ
v i d m c u;ớ ầ ầ
hg- Kho ng cách theo chi u cao t m t đ t đ n tr ng tâm c a ôtô;ả ề ừ ặ ấ ế ọ ủ
rbx - Bán kính bánh xe.
- Các l c tr t ngang Yự ượ
T
2
, Y
P
2
, chúng n m sát v c u nên mômen u ng có th bằ ỏ ầ ố ể ỏ
qua, có t ng:ổ
Y
T
2
+ Y
P
2
= Y
PT
2
+ Y
PP
2
Mômen xo n (MắXK) do l c kéo (XựK) truy n đ n m t bánh xe c a v c u, đ cề ế ộ ủ ỏ ầ ượ
tính theo bi u th c sau:ể ứ
MXK = X
T
K2
.rbx = X
P
K2
.rbx =
2
.. 0max iiM he
(I - 1)
đó:ỞX
T
K2
, X
P
K2
- L c kéo c a bánh xe ch đ ng bên trái và bên ph i t i đi mự ủ ủ ộ ả ạ ể
ti p xúc gi a bánh xe v i m t đ ng. ế ữ ớ ặ ườ
Mômen xo n (MắXP) cho m t bánh xe, khi phanh ôtô đ c tính theo bi u th c sau:ộ ượ ể ứ
MXP = X
T
P2
.rbx = X
P
P2
.rbx = m2P.
ϕ
.
2
2
G
.rbx (I - 2)
V i:ớX
T
P2
= X
P
P2
= m2P.
ϕ
.
2
2
G
đó:Ở
m2P - H s thay đ i t i tr ng tác d ng c u sau khi phanh;ệ ố ổ ả ọ ụ ầ
G2 - T i tr ng phân b lên v c u khi ôtô đ ng yên;ả ọ ố ỏ ầ ứ
φ - H s c a bánh xe v i m t đ ng.ệ ố ủ ớ ặ ườ
c. Tính b n cho v d m c u sauề ỏ ầ ầ
c.1. ch n v t li uọ ậ ệ
V d m c u g m nhi u ph n h p l i, nh ng v t li u th ng đ c ch t o là:ỏ ầ ầ ồ ề ầ ợ ạ ư ậ ệ ườ ượ ế ạ
- Thép: là thép t t (Crôm Nicken), thép 40X, 45 b ng ph ng pháp d p ho c d pố ằ ươ ậ ặ ậ
hàn. Dùng ph ng pháp d p hàn thì ph i th ng hóa tr c khi gia công.ươ ậ ả ườ ướ
