Ch¬ng 4

ThiÕt bÞ ch»ng buéc

4.1. Kh¸i niÖm chung 4.1.1. T¸c dông vµ yªu cÇu cña thiÕt bÞ ch»ng buéc 4.1.1.1. T¸c dông   ThiÕt bÞ ch»ng buéc dïng ®Ó ch»ng buéc tµu vµo cÇu tµu, vµo

c¸c c«ng tr×nh næi hoÆc c¸c tµu kh¸c, gi÷ cho tµu ®øng yªn.

Ngoµi ra, thiÕt bÞ ch»ng buéc cßn dïng ®Ó dÞch chuyÓn tµu

tõng ®o¹n ng¾n däc cÇu tµu khi ®éng c¬ chÝnh cña tµu kh«ng lµm  viÖc.

4.1.1.2. C¸c chi tiÕt chÝnh cña thiÕt bÞ ch»ng buéc

Tµu thêng cËp bÕn theo mét trong nh÷ng c¸ch sau: Tµu cÆp m¹n vµo cÇu tµu, lµ c¸ch cÆp bÕn phæ biÕn nhÊt, xÕp

dì hµng dÔ, hµnh kh¸ch lªn xuèng thuËn lîi nhng chiÕm nhiÒu  chiÒu dµi cÇu tµu, khi giã m¹nh khã ®a tµu vµo.

Tµu cÆp mòi hoÆc ®u«i vµo cÇu tµu, c¸ch nµy chiÕm Ýt chç ë

cÇu tµu nhng khã xÕp dì hµng hãa, ¶nh hëng ®Õn sù ®iÒu ®éng cña  c¸c ph¬ng tiÖn kh¸c. Tµu cÆp mòi hoÆc ®u«i vµo c¸c cÇu tµu chuyªn dông, c¸ch nµy

dïng cho tµu Ro­Ro, ph¶ chë «t«, v.v.

ThiÕt bÞ ch»ng buéc gåm c¸c bé phËn c¬ b¶n sau: D©y buéc: d©y c¸p thÐp, c¸p sîi thùc vËt, c¸p sîi tæng hîp Cét buéc (cäc bÝch): b»ng thÐp hoÆc gang ®Ó cuèn d©y ch»ng buéc.

C¸c bé phËn dÉn híng d©y ch»ng buéc: trô dÉn d©y, bÖ dÉn d©y, cöa luån d©y.

Bé khãa d©y ch»ng buéc: dïng ®Ó khãa t¹m thêi d©y khi chuyÓn ®Çu d©y tõ têi sang cäc bÝch.

Ngoµi c¸c bé phËn trªn, thiÕt bÞ ch»ng buéc cßn cã c¸c bé

phËn nh: sµn ®Ó d©y, ®Çu nÐm d©y, sóng phãng d©y, thiÕt bÞ  chèng va, v.v.

4.1.2. C¸c yªu cÇu ®èi víi thiÕt bÞ ch»ng buéc

ThiÕt bÞ ch»ng buéc ph¶i kÐo ®îc tµu cÆp m¹n vµo cÇu tµu khi cã giã cÊp V thæi vu«ng gãc víi m¹n tµu.

121

C¸c chi tiÕt cña thiÕt bÞ ch»ng buéc ph¶i chÞu ®îc øng lùc b»ng lùc kÐo ®øt cña d©y buéc mµ kh«ng bÞ biÕn d¹ng d.

ThiÕt bÞ ch»ng buéc ph¶i thay ®æi ®îc chiÒu dµi d©y khi mín níc cña tµu thay ®æi.

C¸c thiÕt bÞ ch»ng buéc ph¶i bè trÝ sao cho khi khai th¸c ®­ îc an toµn, thuËn lîi mµ kh«ng ¶nh hëng (c¶n trë) tíi c¸c ho¹t  ®éng kh¸c cña tµu. Trªn tµu dïng c¸p ch»ng buéc cã ®êng kÝnh c¸p lín h¬n 22mm,

ph¶i cã thiÕt bÞ khãa c¸p vµ têi tù ®éng ®Ó c¬ giíi hãa c¸c  c«ng viÖc ch»ng buéc.

C¸c yªu cÇu riªng cho tõng lo¹i tµu, xem (1.2.2). STTBTT­T1.

4.1.3. Bè trÝ thiÕt bÞ ch»ng buéc trªn tµu

122

H×nh 4.1. S¬ ®å bè trÝ d©y buéc.

4.1.3.1. C¸c ®Æc ®iÓm bè trÝ chung

Tham kh¶o tµi liÖu, ®äc trang (5‚ 10) STTBTT­T1 §Ó tµu ®îc gi÷ ch¾c ch¾n, c¸c d©y ch»ng buéc cÇn bè trÝ xa  nhau, do ®ã, thiÕt bÞ ch»ng buéc thêng tËp trung ë vïng mòi vµ  ®u«i, ngoµi ra cßn c¸c thiÕt bÞ ch»ng buéc phô ®Æt ë vïng gi÷a  tµu.

Trªn c¸c tµu cì trung b×nh, têi ch»ng buéc phÝa mòi thêng  kÕt hîp víi têi neo, mçi bªn m¹n ®Æt 1‚  2 cäc bÝch, bÖ dÉn d©y  hoÆc trô dÉn t¬ng øng, phÝa l¸i thêng ®Æt têi ch»ng buéc ®øng.  Trªn c¸c tµu cì lín têi ch»ng buéc ®îc ®Æt riªng rÏ c¶ ë phÝa  mòi vµ phÝa ®u«i tµu, ®ång thêi còng kÕt hîp têi neo ­ ch»ng  buéc (v× sè lîng d©y ch»ng buéc nhiÒu). Ngoµi ra cßn bè trÝ c¸c  têi thu d©y.

C¸c cét bÝch dïng ®Ó buéc d©y cã thÓ lµ cét ®¬n hay cét ®«i,  ®îc bè trÝ chñ yÕu ë vïng mòi vµ ®u«i tµu, ®ång thêi t¹i ®©y  còng cã c¸c cöa luån d©y, thêng ®Æt gi÷a vµ 1‚  2 cäc bÝch kÐo  sao cho c¸c d©y bÞ g∙y khóc lµ Ýt nhÊt.

Trªn c¸c tµu hµng, thiÕt bÞ ch»ng buéc ®îc ®Æt ë c¶ hai ®Çu  vµ vïng gi÷a tµu. Trªn tµu dÇu, d©y ch»ng buéc chñ yÕu bè trÝ ë  vïng mòi, l¸i vµ d©y ch»ng buéc ph¶i lµ vËt liÖu phi kim lo¹i,  ë c¸c tµu dÇu cì lín thêng ®Æt têi ch»ng buéc tù ®éng. Trªn tµu  kh¸ch cã chiÒu ch×m thay ®æi Ýt, nªn kh«ng cÇn ®Æt têi tù ®éng.  C¸c phµ chë «t«, thêng bè trÝ têi ch»ng buéc ë ngang mòi vµ  ngang l¸i. Cßn ë trªn c¸c cÇn cÈu næi th× têi vµ d©y ch»ng buéc  ®îc sö dông kÕt hîp víi viÖc th¶ neo. Trªn c¸c tµu kÐo ®Èy,  ngoµi viÖc cÆp m¹n vµo cÇu tµu cßn ph¶i cÆp m¹n, cÆp mòi vµo  ®oµn xµ lan, do ®ã ë mòi cÇn cã hai bÖ dÉn d©y cã cÇu ngang  hoÆc   con   l¨n   ngang,   phÝa   l¸i   th×   nh  c¸c   tµu   hµng   ch¹y   s«ng  kh¸c.

4.2. C¸c bé phËn c¬ b¶n cña ThiÕt bÞ ch»ng buéc 4.2.1. D©y ch»ng buéc 4.2.1.1. C¸c yªu cÇu c¬ b¶n

D©y ch»ng buéc ph¶i ®ñ bÒn ®Ò chÞu lùc kÐo lín nhÊt cña têi,  nhng kh«ng qu¸ bÒn ®Ó khi qu¸ t¶i, d©y ®øt tríc, b¶o vÖ cho c¸c  bé phËn kh¸c.

D©y c㠮頮µn håi tèt ®Ó chÞu ®îc t¶i träng ®éng. NhÑ vµ ®ñ mÒm. ChÞu ®îc m«i trêng kh¾c nghiÖt trªn tµu (nhiÖt ®é, níc biÓn,

n¾ng, Èm mèc, v.v.) ChÞu mµi mßn.

123

4.2.1.2. C¸c lo¹i d©y ch»ng buéc

Thêng sö dông ba lo¹i: d©y c¸p thÐp; sîi thùc vËt (d©y ch∙o  ­ ch∙o gai th«ng thêng, ch∙o gai ma­li­na vµ ch∙o gai xi­®an,  v.v.); C¸p sîi tæng hîp (sîi cap­ron, ny­lon, pec­lon, v.v.)

C¸c ®Æc tÝnh kü thuËt cña c¸c lo¹i d©y tra b¶ng (3.1‚ 3.4)

trang.11,12. Sæ tay TBTT­T2.

4.2.1.3. TÝnh chän d©y ch»ng buéc

D©y buéc cã thÓ tÝnh chän theo Qui ph¹m cho c¸c tµu ®ãng n»m

trong sù gi¸m s¸t cña Qui ph¹m (tÝnh chän phô thuéc vµo ®Æc tr­ ng cung cÊp cña thiÕt bÞ EN hay NC). Cßn víi c¸c tµu ®ãng kh«ng  tu©n theo Qui ph¹m, d©y buéc ®îc tÝnh theo lý thuyÕt nh  sau:  (Tham kh¶o môc (2.1.3) trang. 13 ‚ 14 STTBTT­T2).

Coi tµu ®îc buéc b»ng c¸c d©y ch»ng mòi vµ l¸i, chÞu giã b∙o  trªn cÊp VI, giã thæi nghiªng víi mÆt ph¼ng ®èi xøng cña tµu  mét gãc  a , t©m ch¾n giã n»m trong kho¶ng tõ träng t©m tµu ®Õn  mòi tµu (trêng hîp giã thæi tõ phÝa mòi) hoÆc tõ träng t©m tµu  ®Õn phÝa l¸i (trêng hîp giã thæi tõ phÝa l¸i).

H×nh 4.2. S¬ ®å tÝnh to¸n d©y buéc b»ng ph¬ng ph¸p lý

thuyÕt.

B¶ng 4.1. X¸c ®Þnh lùc c¨ng trªn d©y buéc.

TT C«ng thøc tÝnh

Gãc nghiªng cña híng giã: a , ®é. 90 40 0 10 20 30 50

124

2

2

1 2 3 4

b 0

0

2

B

5 6 CM = f1(a ) CN = f2(a ) CT = f3(a ) l + (2). CM1 = (1) + (4) M a = (5). r

L.A. L

v. B 2

7 Nd =

M a + ll 0 d

2

B

r 8 Td =

A.

.C T

L

2

2

9

v. B 2 +

Pd =

N

d

T d

Tr×nh tù tÝnh to¸n thùc hiÖn theo b¶ng díi ®©y vµ c¨n cø vµo h×nh vÏ 4.2.

B ­ khèi lîng riªng cña kh«ng khÝ, kg/m3.

trong ®ã: Nd, Td  ­ c¸c thµnh phÇn søc c¨ng d©y theo híng vu«ng  gãc vµ song song víi mÆt ph¼ng ®èi xøng cña tµu, N. N0, T0 ­ c¸c thµnh phÇn ph¶n lùc cña cÇu tµu t¸c dông vµo  qu¶ ®Öm m¹n, N. l0  ­ kho¶ng c¸ch tõ mÆt ph¼ng sên gi÷a ®Õn qu¶ ®Öm m¹n  x¸c ®Þnh theo b¶n vÏ hoÆc lÊy gÇn ®óng l0 = L/2 , m. ld ­ kho¶ng c¸ch tõ mÆt ph¼ng sên gi÷a ®Õn mÆt bÝch tÝnh  to¸n, m. b0  ­ kho¶ng c¸ch tõ mÆt ph¼ng ®èi xøng cña tµu ®Õn qu¶  ®Öm m¹n, m. bd  ­ kho¶ng c¸ch tõ mÆt ph¼ng ®èi xøng cña tµu ®Õn cäc  bÝch tÝnh to¸n, m. L ­ chiÒu dµi tµu, m. AL ­ diÖn tÝch ch¾n giã cña tµu, m2. vB ­ vËn tèc giã, m/s. r

d

CN, CM, CT  ­ hÖ sè lùc ph¸p tuyÕn, hÖ sè m« men, hÖ sè  lùc tiÕp tuyÕn cña giã thæi vµo tµu. C¸c hÖ sè nµy x¸c  ®Þnh b»ng thÝ nghiÖm thæi m« h×nh tµu, phô thuéc vµo gãc  nghiªng a . Pd ­ Søc c¨ng trong d©y ch»ng buéc, N.

m ax

d©y ch»ng buéc tõ ®iÒu kiÖn: Sau khi tÝnh to¸n, dïng gi¸ trÞ Pdmax trong b¶ng 4.1 ®Ó chän  P ‡   3, trong ®ã: Pd  ­ lùc ®øt  P d

cña d©y.

4.2.2. C¸c chi tiÕt kh¸c cña thiÕt bÞ ch»ng buéc

125

1 ­ Khãa buéc d©y 2 ­ BÖ dÉn d©y 3 ­ Cét bÝch 4 ­ C¸c cöa luån d©y 5 ­ C¸c têi thu d©y 6 ­ C¸c têi kÐo d©y TÝnh chän vµ ®a ra díi d¹ng b¶ng theo tiªu chuÈn ngµnh hoÆc tiªu chuÈn quèc gia.

(Tham kh¶o trang 15 ‚  55. STTBTT­T2)

H×nh 4.3.    Bè trÝ d©y buéc tµu t¹i cÇu tµu 1­ Bªn tr¸i phÝa ®u«i tµu; 2­ ë gi÷a phÝa ®u«i tµu; 3­ Bªn ph¶i  phÝa ®u«i tµu.

126