CHUY N D CH C C U NUÔI TÔM T NH CÀ MAUỂ Ị Ơ Ấ Ở Ỉ
L I M Đ UỜ Ở Ầ
Cà Mau là m t trong b n ng tr ng tr ng đi m c a c n c, có trộ ố ư ườ ọ ể ủ ả ướ ữ
l ng và đa d ng các ngu n h i s n v i giá tr kinh t cao. Vì v y, trong nh ngượ ạ ồ ả ả ớ ị ế ậ ữ
năm qua, ngành Th y s n luôn kh ng đ nh là ngành kinh t mũi nh n có nh ngủ ả ẳ ị ế ọ ữ
đóng góp quan tr ng cho s phát tri n kinh t -xã h i t nh nhà. T o công ăn vi cọ ự ể ế ộ ỉ ạ ệ
làm cho hàng trăm ngàn lao đ ng và đang ph n đ u tr thành ngành s n xu tộ ấ ấ ở ả ấ
hàng hóa l n, s n ph m th y s n có s c c nh tranh cao trên th tr ng đ ti pớ ả ẩ ủ ả ứ ạ ị ườ ể ế
t c phát tri n nhanh, n đ nh và b n v ng. ụ ể ổ ị ề ữ
V i t c đ tăng tr ng nhanh, n đ nh, liên t c d n đ u c n c trênớ ố ộ ưở ổ ị ụ ẫ ầ ả ướ
c ba lĩnh v c: nuôi tr ng, ch bi n và xu t kh u, th y s n Cà Mau ngày càngả ự ồ ế ế ấ ẩ ủ ả
kh ng đ nh v th ngành kinh t mũi nh n c a t nh và là m t ngành gây nhi u nẳ ị ị ế ế ọ ủ ỉ ộ ề ấ
t ng cho nh ng nhà nghiên c u kinh t trong và ngoài t nh. Cũng có th nói,ượ ữ ứ ế ỉ ể
trong th p niên v a qua, ngành th y s n đã làm thay đ i m t ph n di n m o quêậ ừ ủ ả ổ ộ ầ ệ ạ
h ng Cà Mau theo chi u h ng tích c c. Chúng ta cùng nhìn l i ch ng đ ngươ ề ướ ự ạ ặ ườ
đã qua và nh ng thành t u, thách th c c a Th y s n Cà Mau: Trong m t th iữ ự ứ ủ ủ ả ộ ờ
gian dài v i nh ng chính sách chuy n d ch c c u kinh t k p th i mà Đ ng bớ ữ ể ị ơ ấ ế ị ờ ả ộ
và nhân dân Cà Mau đã l a ch n sau m t quá trình th nghi m v i m hôi và cự ọ ộ ử ệ ớ ồ ả
n c m t, nh ng năm tôm ch t hàng lo t, nh ng năm mà m i l n ra kh i là ngướ ắ ữ ế ạ ữ ỗ ầ ơ ư
dân n m ch c ph n l … Nh ng b ng s kiên trì trong đánh b t, n l c đ yắ ắ ầ ỗ ư ằ ự ắ ỗ ự ẩ
m nh áp d ng ti n b khoa h c công ngh vào nuôi tr ng, ch bi n, ngành th yạ ụ ế ộ ọ ệ ồ ế ế ủ
s n Cà Mau d n kh i d y ti m năng đ t đai, m t n c, bi n c … kh ng đ nhả ầ ơ ậ ề ấ ặ ướ ể ả ẳ ị
v th và vai trò trong công cu c phát tri n kinh t t nh Cà Mau.ị ế ộ ể ế ỉ
Trong đó s n l ng tôm nuôi trong t nh chi m m t t tr ng l n trongả ượ ỉ ế ộ ỉ ọ ớ
ngành th y s n t nh Cà Mau. Nuôi tôm là m t ngành ngh mang nhi u r i roủ ả ở ỉ ộ ề ề ủ
nên nhi u năm qua ng i nuôi tôm t nh Cà Mau đã tr i qua nhi u thăng tr m.ề ườ ỉ ả ề ầ
Nh ng nh có nh ng chính sách chuy n d ch c c u kinh t k p th i đã mangư ờ ữ ể ị ơ ấ ế ị ờ
l i cho ngh nuôi tôm t nh Cà Mau nhi u l i ích đáng k , tuy nhiên bên c nh đóạ ề ỉ ề ợ ể ạ
v n còn m t s khó khăn t nh ng chính sách không mang l i k t qu cao.ẫ ộ ố ừ ữ ạ ế ả
Page 1 of 14
CHUY N D CH C C U NUÔI TÔM T NH CÀ MAUỂ Ị Ơ Ấ Ở Ỉ
I. Gi i thi u chung v kinh t t nh Cà Mauớ ệ ề ế ỉ
Cà Mau là t nh đ a đ u c c Nam c a T qu c, di n tích 5.211km2, dân sỉ ị ầ ự ủ ổ ố ệ ố
1.225.000 ng i. Cà Mau có ba m t giáp bi n, chi u dài b bi n 254km, ngườ ặ ể ề ờ ể ư
tr ng r ng trên 80 ngàn km2, h th ng sông r ch ch ng ch t. Đ t mũi Cà Mauườ ộ ệ ố ạ ằ ị ấ
có khu v c Bãi B i r ng g n 3.000 km2, hàng năm phù sa b i đ p, ti n d n raự ồ ộ ầ ồ ắ ế ầ
bi n.Nểm trên tr c đ ng Qu c l 1A, đ c bi t v i qu c l 63 n i Cà Mau,ằ ụ ườ ố ộ ặ ệ ớ ố ộ ố
Kiên Giang, An Giang v i đ ng xuyên Á qua Campuchia và các n c khác. Càớ ườ ướ
Mau tuy không có đi u ki n phát tri n các c ng n c sâu, song do v trí đ a lýề ệ ể ả ướ ị ị
khá đ c bi t, thu n l i cho h th ng các đ ng giao thông th y b , n i li n cácặ ệ ậ ợ ệ ố ườ ủ ộ ố ề
t nh ĐBSCL, thành ph H Chí Minh và khu v c n i đ a c a T nh v i các đ ngỉ ố ồ ự ộ ị ủ ỉ ớ ườ
bi n phía Tây và phía Đông... là đi u ki n thu n l i cho Cà Mau phát tri n m tể ề ệ ậ ợ ể ộ
n n công nghi p toàn di n, đ c bi t là ch bi n th y s n, khí đi n đ m, c khíề ệ ệ ặ ệ ế ế ủ ả ệ ạ ơ
tàu thuy n và các d ch v v n t i bi n, sông bi n và đ ng b , d ch v ph c về ị ụ ậ ả ể ể ườ ộ ị ụ ụ ụ
nuôi tr ng và đánh b t h i s n... Trong đó Cà Mau chú tr ng ồ ắ ả ả ọ phát tri n kinh tể ế
th y s n, c v nuôi tr ng, đánh b t, ch bi n; đ c xem là vùng tr ng đi mủ ả ả ề ồ ắ ế ế ượ ọ ể
th y s n c a khu v c đ ng b ng sông C u Long và c n c.ủ ả ủ ự ồ ằ ử ả ướ
Tuy công nghi p cà Mau còn nh bé, nh ng t c đ tăng tr ng côngệ ỏ ư ố ộ ưở
nghi p bình quân hàng năm cao, cao h n m c phát tri n công nghi p bình quânệ ơ ứ ể ệ
chung c a c n c. Năm 1998, có th đánh già là năm thành công c a côngủ ả ướ ể ủ
nghi p Cà Mau, t tr ng công nghi p trong GDP đã tăng trên 5% trong 3 nămệ ỷ ọ ệ
(1995-1998), công nghi p tăng tr ng t 11,9% năm 1995 lên 17,3% năm 1998.ệ ưở ừ
Công nghi p có v n đ u t n c ngoài đang t ng b c hình thành và có vai tròệ ố ầ ư ướ ừ ướ
nh t đ nh trong n n kinh t c a T nh, t ch ch chi m 0,65% giá tr s n l ngấ ị ề ế ủ ỉ ừ ỗ ỉ ế ị ả ượ
công nghi p năm 1997, đã tăng lên kho ng 1% năm 1998. Công nghi p qu cệ ả ệ ố
doanh luôn chi m t tr ng l n, trên d i 70% giá tr s n l ng công nghi p toànế ỷ ọ ớ ướ ị ả ượ ệ
t nh. Năm 1998 giá tr s n l ng công nghi p qu c doanh đ t 1.224 t đ ng. Cácỉ ị ả ượ ệ ố ạ ỷ ồ
ho t đ ng công nghi p trong 30% còn l i, đ m b o cho n n kinh t phát tri nạ ộ ệ ạ ả ả ề ế ể
hài hòa đ u do thành ph n kinh t ngoài qu c doanh đ m nh n. Vì v y, m c dùề ầ ế ố ả ậ ậ ặ
chi m t tr ng nh , nh ng v trí c a công nghi p, ti u th công nghi p ngoàiế ỷ ọ ỏ ư ị ủ ệ ể ủ ệ
qu c doanh khá quan tr ng. Giá tr s n l ng công nghi p ngoài qu c doanh đãố ọ ị ả ượ ệ ố
tăng t 383 t đ ng năm 1997 lên 795,1 t đ ng năm 1998, góp ph n đáng kừ ỷ ồ ỷ ồ ầ ể
vào m c tăng tr ng cao c a CN t nh.ứ ưở ủ ỉ
Page 2 of 14
CHUY N D CH C C U NUÔI TÔM T NH CÀ MAUỂ Ị Ơ Ấ Ở Ỉ
Giai đo n 2001-2007 t c đ tăng tr ng kinh t tăng 12,45%. GDP nămạ ố ộ ưở ế
2007 đ t 15.825 t đ ng, GDP bình quân đ u ng i đ t 785USD, kim ng chạ ỷ ồ ầ ườ ạ ạ
xu t kh u trên 600 tri u USD, thu ngân sách năm 2007 trên 1.100 t đ ng.ấ ẩ ệ ỷ ồ
II. Th c tr ng phát tri n th y s n Cà Mauự ạ ể ủ ả ở
1. Ti m năng đ phát tri n th y s n Cà Mauề ể ể ủ ả
So v i c n c, Cà Mau có l i th phát tri n th y s n thu n l i nh t, thớ ả ướ ợ ế ể ủ ả ậ ợ ấ ể
hi n c ba nhóm ngh đánh b t, nuôi tr ng và ch bi n. V i ba m t giáp bi nệ ở ả ề ắ ồ ế ế ớ ặ ể
cùng chi u dài b bi n là 254km, bao b c t tây sang đông, Cà Mau có di n tíchề ờ ể ọ ừ ệ
m t n c tr i r ng t các bãi b i ven bi n đ n các khu r ng ng p n c. Ngặ ướ ả ộ ừ ồ ể ế ừ ậ ướ ư
tr ng Cà Mau có tr l ng l n và đa d ng các ngu n h i s n có giá tr kinh tườ ữ ượ ớ ạ ồ ả ả ị ế
cao nh : tôm, cua, m c, cá chai, cá mú… V i 660 loài, 319 gi ng thu c 38 h ,ư ự ớ ố ộ ọ
trong đó 175 loài thu c 116 gi ng và 77 h đã đ c đ nh danh.ộ ố ọ ượ ị
Vi c nuôi tr ng t i khu v c m t n c ven bi n cũng r t thu n l i, g mệ ồ ạ ự ặ ướ ể ấ ậ ợ ồ
các loài nhuy n th và các loài hai m nh v nh : nghêu, sò huy t; các lo i tôm,ễ ể ả ỏ ư ế ạ
cua, cá n c m n có giá tr cao trong tiêu dùng và xu t kh u. Nuôi tr ng th yướ ặ ị ấ ẩ ồ ủ
s n ven bi n, đ c bi t là nuôi tôm, đang phát tri n nhanh chóng và tr thành thả ể ặ ệ ể ở ế
m nh c a t nh Cà Mau.ạ ủ ỉ
Cà Mau là t nh có đi u ki n t nhiên thu n l i và ti m năng th y s n toỉ ề ệ ự ậ ợ ề ủ ả
l n, đa d ng đ phát tri n thành ngành kinh t mũi nh n, góp ph n đ y m nhớ ạ ể ể ế ọ ầ ẩ ạ
công cu c CNH-HĐH, đ a kinh t t ng b c h i nh p v i kinh t khu v c vàộ ư ế ừ ướ ộ ậ ớ ế ự
th gi i. Trong đ nh h ng quy ho ch t ng th phát tri n kinh t -xã h i t nh Càế ớ ị ướ ạ ổ ể ể ế ộ ỉ
Mau đ n năm 2010 c a Đ ng b Cà Mau cũng ghi rõ: “Vùng kinh t bi n là m tế ủ ả ộ ế ể ộ
trong ba vùng kinh t quan tr ng c a t nh. Chuy n d ch c c u kinh t th y s nế ọ ủ ỉ ể ị ơ ấ ế ủ ả
trong c c u nông-lâm-th y s n đ n năm 2010 t ng ng là 20,4%-4,6%-ơ ấ ủ ả ế ươ ứ
75%”... Nh ng con s này nói lên m t ti m năng c n đ c đánh th c và khaiữ ố ộ ề ầ ượ ứ
thác đúng m c đ phát huy hi u qu c a nó, t o đi u ki n đ ng i dân tr cự ể ệ ả ủ ạ ề ệ ể ườ ự
ti p đ c h ng l i ngay trên chính đ ng đ t c a mình…ế ượ ưở ợ ồ ấ ủ
Page 3 of 14
CHUY N D CH C C U NUÔI TÔM T NH CÀ MAUỂ Ị Ơ Ấ Ở Ỉ
2. Tình hình phát tri n th y s n nói chung và ngh nuôi tôm nói riêng ể ủ ả ề ở
t nh Cà Mau tr c năm 2000ỉ ướ
Cà Mau, nh ng năm cu i th p niên 90 c a th k tr c, là đ a ph ng cóữ ố ậ ủ ế ỷ ướ ị ươ
v trí khá khiêm t n so v i các t nh trong khu v c Đ ng b ng sông C u Long. Vị ố ớ ỉ ự ồ ằ ử ị
trí đ a lý xa xôi n i chót cùng T qu c nh ng cái chính là do n n kinh t còn kémị ơ ổ ố ư ề ế
phát tri n, ph thu c ch y u vào s n xu t nông nghi p và ng nghi p. Th iể ụ ộ ủ ế ả ấ ệ ư ệ ờ
đi m năm 1999, t tr ng giá tr s n xu t nông-lâm-ng nghi p chi m đ n 60%ể ỷ ọ ị ả ấ ư ệ ế ế
trong c c u kinh t t nh, trong khi đó công nghi p-xây d ng ch 20% và d ch vơ ấ ế ỉ ệ ự ỉ ị ụ
g n 18%. Trong khi nông nghi p c a t nh thì g p nhi u khó khăn vì đ t đaiầ ệ ủ ỉ ặ ề ấ
không phù h p đ tr ng lúa, tr ng cây nông nghi p( đây là vùng đ t “n a m nợ ể ồ ồ ệ ấ ử ặ
n a ng t”) thì ngành th y s n c a t nh có quy mô còn nh , s n l ng th y s nử ọ ủ ả ủ ỉ ỏ ả ượ ủ ả
đánh b t và nuôi tr ng còn th p.ắ ồ ấ
Tr c năm 2000 toàn t nh Cà Mau có kho ng 150 ngàn hecta nuôi tôm vàướ ỉ ả
ng i dân ch y u nuôi tôm theo hình th c quãng canh, ườ ủ ế ứ bình quân m i h chỗ ộ ỉ
nuôi trên d i 2 haướ (h u h t ng i nuôi tôm đ u th nuôi quanh năm và khôngầ ế ườ ề ả
có mùa v rõ ràng. Ch t l ng con gi ng kém cùng v i s ô nhi m môi tr ngụ ấ ượ ố ớ ự ễ ườ
do quá trình c i t o ao đ m đ ng lo t trên di n r ng, c s h t ng, nh t là hả ạ ầ ồ ạ ệ ộ ơ ở ạ ầ ấ ệ
th ng th y l i ch a đáp ng yêu c u, k thu t nuôi tôm c a ng i dân ch aố ủ ợ ư ứ ầ ỹ ậ ủ ườ ư
cao, t i con n c thì “s ” đ b t tôm, sau đó ti p t c th tôm con vào nuôi ti p,ớ ướ ổ ể ắ ế ụ ả ế
tuy nhien h không bi t c i t o vuông tôm, chăm sóc tôm) nên đã đem l i k tọ ế ả ạ ạ ế
qu không cao. T đó đ i s ng c a nhân dân g p nhi u khó khăn.ả ừ ờ ố ủ ặ ề
Tr c tình hình này nhà Chính ph và UBND t nh Cà Mau đã có chướ ủ ỉ ủ
tr ng chuy n d ch c c u kinh t đ .ươ ể ị ơ ấ ế ể
3. Chuy n d ch c c u s n xu tể ị ơ ấ ả ấ
N n s n xu t c a Cà Mau th t s b c sang trang m i vào nh ng nămề ả ấ ủ ậ ự ướ ớ ữ
2000 khi Cà Mau th c hi n ch tr ng chuy n d ch c c u s n xu t t tr ngự ệ ủ ươ ể ị ơ ấ ả ấ ừ ồ
lúa sang nuôi tôm v i quy mô l n. Vũ khúc con tôm ng tr trên đ ng đ t Cà Mauớ ớ ự ị ồ ấ
nh ng năm đ u chuy n d ch. Nh ng r i, v trí đ c tôn c a con tôm không cònữ ầ ể ị ư ồ ị ộ ủ
n a, sau nhi u năm nuôi tôm th t bát, nông dân l i nh n ra tính b p bênh, kémữ ề ấ ạ ậ ấ
hi u qu c a mô hình s n xu t chuyên tôm.ệ ả ủ ả ấ
Page 4 of 14
CHUY N D CH C C U NUÔI TÔM T NH CÀ MAUỂ Ị Ơ Ấ Ở Ỉ
T năm 2001 , đ c Chính ph cho phép, t nh đã th c hi n ch tr ngừ ượ ủ ỉ ự ệ ủ ươ
chuy n đ i c c u s n xu t trong nông nghi p t nông-lâm-ng nghi p sangể ổ ơ ấ ả ấ ệ ừ ư ệ
ng -nông-lâm nghi p. C th là đã chuy n trên 130 ngàn ha đ t tr ng lúa kémư ệ ụ ể ể ấ ồ
hi u qu sang nuôi tr ng th y s n và nuôi tr ng th y s n k t h p v i tr ng m tệ ả ồ ủ ả ồ ủ ả ế ợ ớ ồ ộ
v lúa, nâng t ng di n tích m t n c nuôi tr ng th y s n toàn t nh lên 277 ngànụ ổ ệ ặ ướ ồ ủ ả ỉ
ha (chi m 42% di n tích nuôi th y s n toàn vùng Đ ng b ng sông C u Long vàế ệ ủ ả ồ ằ ử
chi m 27,6% di n tích nuôi nuôi tr ng th y s n c n c).ế ệ ồ ủ ả ả ướ
Vi c chuy n đ i c c u s n xu t trong nông nghi p đã t o ra s c s nệ ể ổ ơ ấ ả ấ ệ ạ ứ ả
xu t m i, cho phép Cà Mau khai thác có hi u qu h n ti m năng, l i th c aấ ớ ệ ả ơ ề ợ ế ủ
t nh; đ a s n xu t nông nghi p chuy n m nh sang s n xu t hàng hóa, mà chỉ ư ả ấ ệ ể ạ ả ấ ủ
y u là hàng hóa xu t kh u. Trong b c chuy n v a qua, t nh đã hình thànhế ấ ẩ ướ ể ừ ỉ
t ng đ i rõ nét các vùng s n xu t: h sinh thái n c m n, ng t, l v i ti mươ ố ả ấ ệ ướ ặ ọ ợ ớ ề
năng đa d ng sinh h c phong phú. Trong t ng s 277.000 ha di n tích nuôi tr ngạ ọ ổ ố ệ ồ
th y s n, t nh b trí 240 ngàn ha nuôi tôm (bao g m nuôi công nghi p, nuôi tômủ ả ỉ ố ồ ệ
k t h p v i tr ng m t v lúa, nuôi sinh thái v i mô hình tôm-r ng và nuôi tômế ợ ớ ồ ộ ụ ớ ừ
k t h p v i các lo i th y s n khácế ợ ớ ạ ủ ả
Hi n nay, t nh đang chú tr ng ch đ o phát tri n mô hình nuôi tôm sinh tháiệ ỉ ọ ỉ ạ ể
t o ra s n ph m s ch, ch t l ng cao, đáp ng đòi h i kh t khe c a các thạ ả ẩ ạ ấ ượ ứ ỏ ắ ủ ị
tr ng khó tính trên th gi i, đ m b o hi u qu và b n v ng.ườ ế ớ ả ả ệ ả ề ữ
4. Tình hình phát tri n ngh nuôi tôm sau khi chuy n d ch c c u s nể ề ể ị ơ ấ ả
xu tấ
a. K t qu đ t đ cế ả ạ ượ
Phát huy ti m năng, l i th t nhiên và quy t tâm c a Đ ng b , chínhề ợ ế ự ế ủ ả ộ
quy n và bà con nông ng dân, trong nh ng năm qua, th y s n Cà Mau đã duy trìề ư ữ ủ ả
t c đ phát tri n cao c v s n l ng khai thác, giá tr s n xu t và t tr ngố ộ ể ả ề ả ượ ị ả ấ ỷ ọ
ngành trong c c u kinh t c a t nh. Chính quy n đ a ph ng và nh ng đoàn thơ ấ ế ủ ỉ ề ị ươ ữ ể
th ng xuyên ph bi n, nhân r ng nh ng mô hình nuôi tôm qu ng canh c i ti nườ ổ ế ộ ữ ả ả ế
năng su t cao, nuôi tôm k t h p v i các loài th y s n và nhuy n th khác, xâyấ ế ợ ớ ủ ả ễ ể
d ng vùng nuôi an toàn đ tăng hi u qu kinh t và phát tri n b n v ng. T ngự ể ệ ả ế ể ề ữ ừ
b c m r ng di n tích nuôi th y s n ven bi n, đ o; tăng di n tích nuôi tômướ ở ộ ệ ủ ả ở ể ả ệ
công ngi p n i có đi u ki n và nuôi các loài th y s n có giá tr kinh t cao vàệ ở ơ ề ệ ủ ả ị ế
đã đem l i nh ng k t qu cao.ạ ữ ế ả
Page 5 of 14