Công cụ của thị trường vốn
Công cụ thị trường vốn là công cụ nợ và cổ phần với kỳ hạn thanh toán trên
1 năm. Chúng có dao động giá rộng hơn nhiều so với công cụ thị trường tiền
tệ và được coi là những đầu tư thực sự có rủi ro.
Cổ phiếu: Cổ phiếu là trái phiếu về vốn đối với thu nhập ròng và tài sản của
một công ty. Giá trị của chúng trên 4 ngàn tỉ đôla vào cuối năm 1990 vượt
quá giá trị của bất kỳ kiểu chứng khoán nào trong thị trường vốn. Tổng số
phát hành cổ phiếu mới trong bất kỳ năm vừa qua cũng rất nhỏ, nhỏ hơn 1%
giá trị tổng số tồn dư của những cổ phần. Các cá nhân giữ trên 60% giá trị
của các cổ phiếu, phần còn lại do các quỹ trợ cấp, quỹ tương trợ và những
công ty bảo hiểm nắm.
Vay thế chấp. Vay thế chấp là những món tiền cho các cá nhân hoặc các
công ty kinh doanh vay để mua nhà, đất, hoặc những công trình kiến trúc
thực khác, trong đó các công trình kiến trúc và đất được dùng làm vật thế
chấp cho món vay. Thị trường vay thế chấp là thị trường nợ lớn nhất ở Mỹ,
với tổng số dư cảu các món nợ thế chấp nhà ở (dùng để mua nhà ở) gấp hơn
3 lần tổng số dư của các món vay thế chấp thương mại và thế chấp nông trại.
Những công ty tiết kiệm và cho vay và những ngân hàng tiết kiệm tương trợ
đã là những người cho vay hàng đầu trong thị trường cho vay thế chấp nhà
ở, tuy rằng các ngân hàng thương mại cũng đã bắt đàu đi vào thị trường này
một các mạnh mẽ hơn. Đa số những món cho vay thế chấp thương mại và
nông trại do các ngân hàng thương mại và các công ty bảo hiểm thực hiện.
Chính phủ liên bang đã đóng góp vai trò tích cực trong thị trường vay thế
chấp thông qua 3 cơ quan chính phủ (FNMA - Hiệp hội vay thế chấp quốc
gia liên bang, GNMA - Hiệp hội vay thế chấp quốc gia của chính phủ,
FHLMC - Công ty vay thế chấp vay mua nhà của liên bang) những tổ chức
này cung cấp vốn cho thị trường vay thế chấp bằng cách bán trái khoán và
dùng tiền thu được để mua những món thế chấp.
Trái phiếu công ty. Đây là loại trái phiếu dài hạn do các công ty phát hành
với mức tín dụng rất mạnh. Trái phiếu công ty điển hình mang lại cho người
giữ nó một khoản thanh toán lãi 2 lần mỗi năm và thanh toán hết mệnh giá
khi trái phiếu đến kỳ hạn thanh toán. Một số trái phiếu công ty được gọi là
trái phiếu có khả năng chuyển đổi, có đặc điểm phụ thêm là cho phép người
giữ nó chuyển đổi nó thành một số cổ phần vào bất cứ lúc nào cho tới lúc
đến kỳ hạn thanh toán. Đặc điểm này kiến các trái phiếu chuyển đổi được
thêm hấp dẫn đối với những người mua tương lai hơn là những trái phiếu
không có khả năng chuyển đổi, và cho phép công ty giảm tiền lãi thanh toán
vì các trái phiếu này có thể tăng thêm giá trị nếu giá trị cổ phiếu tăng lên một
cách đầy đủ. Do tổng số dư của cả trái phiếu chuyển đổi và không chuyển
đổi đối với một công ty xác định nào đó là nhỏ, chúng gần như không lỏng
bằng các chứng khoán khác, ví dụ các trái phiếu chính phủ Mỹ.
Tuy rằng tầm cỡ của thị trường trái phiếu công ty nhỏ hơn nhiều so với thị
trường cổ phiếu với tổng số dư của trái phiếu công ty ít hơn 1/4 số dư cầu cổ
phiếu, nhưng tổng giá trị của những trái phiếu mới được phát hành mỗi năm
lớn hơn nhiều so với tổng giá trị các cổ phiếu mới được phát hành. Như vậy
diễn biến của thị trường trái phiếu công ty có thể quan trọng hơn nhiều đối
với các quyết định về tài chính của một công ty so với diễn biến của thị
trường cổ phiếu. Những người mua quan trọng đối với các trái phiếu công ty
là các hãng bảo hiểm sinh mạng, các quỹ trợ cấp và các hộ gia đình những
người cầm giữ tài sản lớn khác.
Chứng khoán chính phủ Mỹ. Những công cụ nợ dài hạn này do Kho bạc
Mỹ phát hành để cấp tiền cho những thiếu hụt của ngân sách chính phủ liên
bang. Do chúng là những trái phiếu được mua rộng rãi nhất ở Mỹ (tổng số
giao dịch tính trung bình vượt quá 100 tỉ mỗi ngày), chúng là chứng khoán
lỏng nhất được mua bán trong thị trường vốn. Chúng được giữ ở: Dự trữ
Liên bang, các ngân hàng, các hộ gia đình và người nước ngoài.
Chứng khoán các cơ quan thuộc chính phủ Mỹ. Đây là những trái phiếu
dài hạn do nhiều cơ quan thuộc chính phủ Mỹ phát hành. Những chứng
khoán được chính phủ Mỹ bảo đảm và do vậy chúng tác dụng rất giống như
các trái phiếu chính phủ Mỹ, và cũng do các thành phần tương tự nắm giữ.
Trái phiếu chính quyền bang và chính quyền địa phương. Trái phiếu này
còn được gọi là trái phiếu thành phố, là những công cụ tài chính dài hạn do
chính quyền liên bang và chính quyền địa phương phát hành để cấp tiền chi
phí trường học, đường sá v.v...Một đặc điểm nổi bật của loại trái phiếu này
là tiền thanh toán lãi của chúng không phải đóng thuế thu nhập liên bang và
cả thuế thu nhạp tại bang phát hành. Các ngân hàng thương mại, với mức
thuế thu nhập cao, là những người mua quan trọng nhất đối với các chứng
khoán này, sở hữu trên một nửa tổng số dư. Nhóm nắm giữ lớn thứ hai là các
cá nhân giàu có đang chịu mức thuế thu nhập cao, và sau nữa là đến các
công ty bảo hiểm.
Những món vay thương mại ngân hàng cấp và vay tiêu dùng. Đây là
những món vay dành cho người tiêu dùng và những công ty kinh doanh và
chủ yếu do ngân hàng cho vay, những trường hợp các món vay của người
tiêu dùng, cũng còn do những công ty tài chính vay. Thường không có thị
trường cấp hai cho những món vay này và do vậy chúng là kém lỏng nhất
trong các công cụ thị trường vốn liệt kê.
Tham khảo: The Economics of Money, Banking, and Financial Markets -
Frederic S.Mishkin, 3rd - 1992.