Đặt tên cho ảnh
Đặt tên cho ảnh tựa như làm khai sinh cho đứa con tinh thần trước khi vào
đời giao tiếp với xã hội. Nếu không có ngoại lệ cái tên ấy sẽ vĩnh viễn gắn
với ảnh theo quy trình khép kín: cuộc sống - tác giả - tác phẩm - người xem -
cuộc sống. Nhâm dịp đầu xuân Bính Tuất, từ những thực tế qua các cuộc thi
và triển lãm, xin được tạm tổng kết những lỗi nên tránh khi đặt tên cho ảnh
như một tư liệu tham khảo:
1.Tham khảo quá nhiều ý kiến:
Khi đặt tên tác phẩm, có nhà nhiếp ảnh tham vấn người có vị trí cao trong xã
hội hoặc trong lĩnh vực bạn đang công tác. Có người còn xem việc đặt tên
cho ảnh gắn liền với "cái tôi" nên có thể gây nhiều trắc trở ngầm trong mối
quan hệ lâu dài. Để tránh vấp phải chuyện tế nhị , chỉ nên tham khảo ý kiến
của những người giỏi chuyên môn thật thân thiết, càng cô đọng càng tốt. Và
đừng quên giử kèm một lời cảm ơn chân thành khi ảnh vào giải hay được
chọn triển lãm!
2.Sáo rỗng và khoa trương:
Đây là bức ảnh chỉ có lỹ thuật, nội dung bình thường nhưng lại cố áp đặt
một triết lý cao siêu. Việc này tựa như sính dùng chữ quá kêu đặt tên cho
một sản phẩm chất lượng kém. Tên ảnh khoa trương, sáo rỗng dễ gây phản
cảm, đôi khi lại được hiểu là thiếu cẩn trọng!
3.Dài dòng và thiếu trọng tâm:
Một bức ảnh biểu cảm lập tức thu hút ngay sự chú ý của mọi người, nên
không nhất thiết phải cần dùng nhiều chữ minh hoạ - ngoại trừ ảnh báo chí
cần chú thích hội đủ các thông tin cần thiết - tên ảnh quá dài dễ làm người
xem mệt mỏi, ngại đọc bởi hình tượng mới là yếu tố quan trọng. Đặt tên cho
ảnh quá dài còn cho thấy tác giả chưa lĩnh hội được tư tưởng chủ đề của hình
tượng do chính tay mình chụp!
4.Trùng lắp và thiếu sinh khí:
Dù vô tình hay cố ý, việc lấy nhầm cái tên đã thành danh của một bức ảnh
khác đều gây ra sự nhàm chán và làm giảm giá trị của ảnh... Người xem cảm
nhận sự thiếu đầu tư trí tuệ của chủ nhân bức ảnh. Tựa như một thiếu nữ có
nhan sắc đệp nhưng vì khi xướng danh thì ai cũng phải ngẩn ngơ tiếc thầm
vì tên quá nhạt không xứng với người!
5. Ảnh và tên chỉ là... một:
Anh bạn chụp Hội An vào ban đêm rồi đặt tên cho ảnh là: "Đêm phố cổ" !.
Chữ "đêm" ở đây là thừa, vì nhìn vào không gian hiện hữu ai cũng đã rõ.
Một trong những nguyên tắc đặt tên cho ảnh là không tìm cách diễn giải
những gì người xem đã thấy. Cố gắng thoát khỏi nghĩa đen của ảh bằng cách
đọc vài tác phẩm văn học hay, vài bài thơ giàu cảm xúc... có thể nhiều ý
tưởng mới sẽ đến...
6. Đánh đố người xem:
Đọc xong tên ảnh rồi nhìn vào hình tượng, suy nghĩ mãi chẳng thấy có mối
liên hệ gần - xa nào! Kiểu như lấy "râu ông nọ cắm cằm bà kia"... Đừng để
rủi ro này xuất hiện bởi sai một ly có thể... đi một dặm.
7. Tối nghĩa và sai chính tả:
Thật đáng tiếc khi điều này xảy ra bởi, bởi tự thân tên ảnh trở thành tấm
gương phản ánh phần nào thực chất bản thân. Nếu tự thấy vốn văn học còn
kém thì phải cố gắng khắc phục - bởi nhà nhiếp ảnh không chỉ biết chụp giỏi
mà còn biết bảo vệ ý kiến trước đồng nghiệp và trước người xem. Mỗi khi
đặt bút viết hãy tra cứu từ điển cẩn thận, tránh viết sai ngữ pháp hay lỗi
chính tả.
Vậy thế nào là một cái tên ảnh hay? Mười lăm năm đã trôi qua, tôi vẫn giữ
nguyên cảm xúc khi nhớ đến "Mặt trời của mẹ" của tác giả Vũ Khánh - giải
nhất cuộc thi ảnh Trẻ em Việt Nam và mối quan tâm của chúng ta (1991).
Nhà báo Hoàng Nguyên Kỳ đã khéo mượn ý thơ của Nguyễn Khoa Điềm để
đặt tên cho bức ảnh:
Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi
Mặt trời của mẹ, em nằm trên lưng
khơi gợi cho "màu đỏ" biểu cảm nơi hình tượng biết bao mối liên tưởng, kỳ
vọng ở tương lai vượt ra ngoài khuôn khổ hạn hẹp của khung giấy. Xét cho
cùng, đặt tên cho ảnh cũng chính là quá trình sáng tạo,góp phần cho sự thành
công trọn vẹn của tác phẩm./.
Xin chào các bạn!
Bé Na trước khi "Nam tiến" đã mở ra một đề tài đang được tranh luận không
nhưng trên gallery mình mà còn trong rất nhiều các diễn đàn về nhiếp ảnh
chuyên và không chuyên khác đấy!
Để hưởng ứng cho đề tài này của bé NA, tôi xin đưa ra một quan điểm về
đặt title ảnh của mình như sau:
- Với tôi tên của bức ảnh chính là đứa con tinh thần của mình đẻ ra! Tại sao
lại không có quyền đặt tên cho nó! Người đàn bà mang nặng đẻ đau hơn 9
tháng Trời, bao nhiêu vất vả, hy vọng và chờ đợi... tai sao lại không có
quyền đặt tên cho đứa con của mình!
- Còn cái tên của bức ảnh, đó là sự cô đọng toàn bộ ý tưởng của người chụp
muốn thể hiện bằng hình ảnh nhưng lại được chuyển thành chữ. Để làm sao
từ cái câu chữ của title đó người xem ảnh có thể tưởng tượng ngược lại cái
hình ảnh mà họ không được may mắn chứng kiến, mà chỉ có người chụp,
bằng cảm xúc của mình đã chia sẻ lại cho người xem!
- Còn chuyện tại sao lại có nhiều tranh luận xung quanh việc đặt tên cho
ảnh? Có cần hay k cần? Theo tôi là phải cần, vấn đề là cách đặt tên như thế
nào mà thôi! Có những bức ảnh, thực sự là không cần phải thêm một cái title
vào làm gì cả, bởi vì nó sẽ bị thừa khi mà ngôn ngữ chính của nhiếp ảnh là
hình ảnh trong bức ảnh đã thể hiện được toàn bộ ý tưởng và nội dung của nó
rồi! Ví dụ như cái title" Thời gian" có lẽ đã được sử dụng nhiều nhất ở VN
này, k những cho một tác giả mà còn rất nhiều tác giả khác đã sử dụng! Nên
mới có những bức ảnh tên là " thời gian 5, thời gian 7, thời gian 11..."! Ở
nhưng bức ảnh này thực sự là cái title k còn là quan trọng nữa, có thể là hơi
thừa nhưng lại không thể không có!!!
- Chúng ta ở đây, đa phần là những nhà nhiếp ảnh không chuyên, nên để có