intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Đề tài "Công ty cổ phần và vai trò của nó trong phát triển kinh tế ở nước ta hiện nay".

Chia sẻ: Phan Thi Ngoc Giau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST
Báo xấu
118
lượt xem 16
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo luận văn - đề án 'đề tài "công ty cổ phần và vai trò của nó trong phát triển kinh tế ở nước ta hiện nay".', luận văn - báo cáo phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài "Công ty cổ phần và vai trò của nó trong phát triển kinh tế ở nước ta hiện nay".

  1. LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI Công ty cổ phần và vai trò của nó trong phát triển kinh tế ở nước ta hiện nay
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Lêi nãi ®Çu XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ kh¸ch quan do ®ßi hái cña sù h×nh thµnh vÇ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng . Do ®ã ,viÖc h×nh thµnh c¸c c«ng ty cæ phÇn (CTCP ) vµ vÊn ®Ò cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc (DNNN ) lµ tÊt yÕu ®èi víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn m¹nh cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng . H×nh thøc CTCP ®· xuÊt hiÖn vµo nh÷ng n¨m cuèi thÕ kû XVI vµ ®Çu thÕ kû XVII , mµ tr­íc tiªn lµ ë n­íc Anh sau ®ã lµ n­íc Ph¸p . Tr¶i qua qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ , nhÊt lµ trong giai ®o¹n mµ cuéc C¸ch m¹ng c«ng nghiÖp diÔn ra th× CTCP ph¸t triÓn rÊt m¹nh mÏ. §Õn nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû XX th× CTCP ®· trë thµnh h×nh thøc kinh doanh rÊt phæ biÕn ë c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn m¹nh. Víi ViÖt Nam chóng ta, tõ khi ®Êt n­íc ®­îc thèng nhÊt , do ph¶i gi¶i quyÕt hËu qu¶ nÆng nÒ cña chiÕn tranh . MÆt kh¸c do c¬ chÕ kinh tÕ vµ xuÊt ph¸t ®iÓm cña chóng ta thÊp. ChÝnh v× vËy, mµ viÖc kh«i phôc nÒn kinh tÕ tuy ®· ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh c«ng, song còng cßn nhiÒu h¹n chÕ. Do ®ã mµ ®¹i héi §¶ng lÇn thø VI (12/ 1986) ®· ®¸nh dÊu sù ®æi míi cña nÒn kinh tÕ ViÖt nam. §ã lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi tõ nÒn kinh tÕ tËp trung quan liªu bao cÊp, sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, Nã kh«ng chØ lµm thay ®æi mét c¸ch s©u s¾c nÒn kinh tÕ n­íc ta vÒ c¬ cÊu kinh tÕ, thµnh phÇn kinh tÕ vµ quan hÖ së h÷u mµ cßn lµm xuÊt hiÖn h×nh thøc tæ chøc kinh tÕ míi ®ã lµ CTCP. NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng lÇn thø VI, VII, VIII vµ HiÕn ph¸p 1992 ®Òu kh¼ng ®Þnh: NÒn kinh tÕ n­íc ta hiÖn nay lµ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng X· héi chñ nghÜa. Trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh ®ã, kinh tÕ quèc doanh ®­îc x¸c ®Þnh gi÷ vai trß chñ ®¹o. C¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ho¹t ®éng theo luËt vµ b×nh ®¼ng tr­íc ph¸p luËt C«ng ty cæ phÇn lµ lo¹i h×nh doanh nghiÖp ®èi víi n­íc ta lµ t­¬ng ®èi míi. Tr­íc ®©y ch­a cã LuËt doanh nghiÖp th× nã ho¹t ®éng theo LuËt c«ng ty. Khi LuËt doanh nghiÖp ra ®êi (th¸ng 12 n¨m 1999) th× c«ng ty cæ phÇn ®­îc x¸c ®Þnh ®Çy ®ñ vµ râ rµng h¬n, lµ mét trong 4 lo¹i h×nh doanh nghiÖp ®­îc quy ®Þnh trong LuËt doanh nghiÖp. Còng chÝnh tõ ®ã mµ c«ng ty cæ phÇn ph¸t triÓn m¹nh h¬n vµ ngµy cµng ph¸t huy ®­îc nh÷ng ­u thÕ cña nã trong nÒn kinh tÕ. So víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c th× c«ng ty cæ phÇn rÊt cã ­u thÕ trong viÖc huy ®éng nguån vèn nhµn rçi trong c«ng chóng. MÆt kh¸c víi viÖc h×nh thµnh thÞ tr­êng chøng kho¸n ë n­íc ta th× c«ng ty cæ phÇn lµ ®iÒu kiÖn quan träng vµ tiªn quyÕt cho sù ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng nµy. Tõ ®ã thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn . Víi vai trß vµ tÇm quan träng cña c«ng ty cæ phÇn ë n­íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay, em m¹nh d¹n chän ®Ò tµi "C«ng ty cæ phÇn vµ vai trß cña nã trong ph¸t triÓn kinh tÕ ë n­íc ta hiÖn nay". §Ó thùc hiÖn ®­îc ®Ó tµi nµy em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù h­íng dÉn tËn t×nh cña thµy gi¸o NguyÔn ViÖt TiÕn.
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ Ch­¬ng I Lý luËn CHUNG VÒ C¤NG TY cæ phÇn I. Kh¸i niÖm, sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty cæ phÇn 1. Kh¸i niÖm C«ng ty cæ phÇn lµ doanh nghiÖp trong ®ã c¸c cæ ®«ng gãp vèn kinh doanh vµ chÞu tr¸ch nhiÖm trong ph¹m vi phÇn vèn gãp cña m×nh trªn c¬ së tù nguyÖn ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nh»m thu lîi nhuËn 2. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty cæ phÇn C«ng ty cæ phÇn ra ®êi tõ cuèi thÕ kû 16 ë c¸c n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn nh­ mét nhu cÇu kh¸ch quan cña lÞch sö. Trong suèt mÊy tr¨m n¨m qua c¸c c«ng ty cæ phÇn ®· chiÕm mét vai trß quan träng trong viÖc thóc ®Èy nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Qu¸ tr×nh lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña h×nh thøc c«ng ty cæ phÇn trªn thÕ giíi cã thÓ ®­îc m« t¶ theo s¬ ®å sau: C¸c giai ®o¹n h×nh thµnh CTCP trªn thÕ giíi Giai ®o¹n Giai ®o¹n Giai ®o¹n Giai do¹n h×nh thµnh mÇm mèng tr­ëng thµnh ph¸t triÓn - B¾t ®Çu - Gãp vèn - H×nh thøc ph¸t hµnh theo nhãm c«ng ty xuyªn - C«ng ty cæ cæ phiÕu b¹n quèc gia, ®a phÇn phæ - B­íc ®Çu - Ho¹t ®éng quèc gia biÕn ë c¸c xuÊt hiÖn liªn kÕt - Thu hót c«ng n­íc t­ b¶n giao dÞch láng lÎo nh©n mua cæ chñ nghÜa chøng phiÕu -C¸c h×nh kho¸n - C¬ cÊu c«ng thøc ®a quèc - Ho¹t ®éng ty cæ phÇn gia cã tæ chøc hoµn thiÖn, - H×nh thµnh lín h¬n ph¸p luËt hoµn trung t©m tµi thiÖn chÝnh quèc tÕ -Giao dÞch chøng kho¸n s«i ®éng 1
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ 2.1. Giai ®o¹n mÇm mèng Trong nh÷ng n¨m ®Çu cña phu¬ng thøc s¶n xuÊt TBCN c¸c nhµ t­ b¶n lËp ra c¸c xÝ nghiÖp TBCN riªng lÎ, ho¹t ®éng ®éc lËp thuª m­ín c«ng nh©n vµ bãc lét lao ®éng lµm thuª. DÇn dÇn cïng víi sù ph¸t triÓn cña søc s¶n xuÊt vµ chÕ ®é tÝn dông hä ®· liªn kÕt víi nhau, dùa trªn quan hÖ nh©n th©n (gia ®×nh) vµ ch÷ tÝn gãp vèn kinh doanh nh»m môc ®Ých sinh lîi. Tõ doanh nghiÖp nhãm b¹n dÇn dÇn ph¸t triÓn thµnh doanh nghiÖp gãp vèn. N¨m 1553 c«ng ty cæ phÇn ®Çu tiªn ë Anh thµnh lËp víi sè v«n 6000 b¶ng Anh ph¸t hµnh 240 cæ phiÕu, mçi cæ phiÕu lµ 25 b¶ng Anh ®Ó tæ chøc ®éi bu«n gåm 3 chiÕc thuyÒn lín t×m ®­êng sang Ên §é theo h­íng §«ng B¾c. N¨m 1801 t¹i Lu©n §«n së giao dÞch chøng kho¸n chÝnh thøc ra ®êi t¹o ra thÞ tr­êng chøng kho¸n. ThÞ truêng chøng kho¸n liªn quan tíi doanh nghiÖp cæ phÇn bao gåm c¶ cæ phÇn t­ nh©n vµ doanh nghiÖp cæ phÇn do Nhµ n­íc ®øng ra thµnh lËp. Theo C¸c M¸c "Trong b­íc ®Çu cña nÒn s¶n xuÊt TBCN mét sè ngµnh s¶n xuÊt ®ßi hái mét sè t­ b¶n tèi thiÓu mµ lóc ®ã tõng c¸ nh©n riªng lÎ ch­a thùc hiÖn ®­îc. T×nh h×nh ®ã dÉn ®Õn Nhµ n­íc ph¶i trî cÊp... MÆt kh¸c ®iÒu ®ã còng dÉn ®Õn viÖc thµnh lËp nh÷ng n¬i n¾m gi÷ ®éc quyÒn do ph¸p luËt thõa nhËn ®Ó kinh doanh trong nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp vµ th­¬ng nghiÖp nhÊt ®Þnh". Nh­ vËy trong giai ®o¹n nµy c«ng ty cæ phÇn cã hai lo¹i: + Doanh nghiÖp gãp vèn hoÆc doanh nghiÖp nhãm b¹n + Doanh nghiÖp do Nhµ n­íc lËp b»ng h×nh thøc ph¸t hµnh tr¸i kho¸n (ë Mü gäi lµ cæ phÇn c«ng céng) hoÆc doanh nghiÖp Nhµ n­íc gãp vèn. 2.2. Giai ®o¹n h×nh thµnh Trong nöa ®Çu thÐ kû XIX c¸c c«ng ty cæ phÇn chÝnh thøc lÇn l­ît ra ®êi víi h×nh thøc tæ chøc vµ h×nh thøc ph©n phèi riªng cña chóng. Nh÷ng quy ®Þnh c¬ b¶n vÒ c«ng ty cæ phÇn ®· ra ®êi (ë Ph¸p vµo nh÷ng n¨m 1806). C«ng ty cæ phÇn ®­îc thµnh lËp réng kh¾p trong c¸c ngµnh nghÒ kh«ng chØ trong th­¬ng nghiÖp mµ trong giai ®o¹n tr­íc ë c¸c ngµnh chÕ t¹o, c¸c lÜnh vùc giao th«ng vËn t¶i ®­êng s«ng, ®­ßng s¾t. Cæ phiÕu ph¸t hµnh cã thÓ b¸n trao tay, lo¹i giao dÞch chøng kho¸n nµy cã lóc v­ît ra ngoµi biªn giíi quèc gia thu lîi nhuËn theo h×nh thøc lîi tøc ®Þnh kú. Mét sè doanh nghiÖp lín cña t­ b¶n t­ nh©n b¾t ®Çu ph¸t hµnh cæ phÇn, t¸ch ng­êi ®¹i biÓu quyÒn së h÷u (héi ®ång qu¶n trÞ) vµ ng­êi kinh doanh (gi¸m ®èc) ra lµm hai. C¸c së giao dÞch chøng kho¸n còng h×nh thµnh phæ biÕn ë c¸c n­íc Ph­¬ng T©y tuy nhiªn tr­íc nh÷ng n¨m 70 cña thÕ kû XIX c«ng ty cæ phÇn cßn Ýt vµ h×nh thøc ch­a ®a d¹ng, quy m« cßn nhá. 2.3. Giai ®o¹n ph¸t triÓn Sau nh÷ng n¨m 70 cña thÕ kû XIX c«ng ty cæ phÇn ph¸t triÓn rÊt nhanh phæ biÕn ë tÊt c¶ c¸c n­íc t­ b¶n, c¸c ngµnh cã quy m« s¶n xuÊt më réng, tËp trung t­ b¶n diÔn ra víi tèc ®é ch­a tõng cã, ra ®êi c¸c tæ chøc ®éc quyÒn nh­ C¸c ten – Xanh ®ª ca – C¬ vèt. C¸c c«ng ty n¾m gi÷ cæ phÇn khèng chÕ ra ®êi t¹o thµnh kÕt cÊu chuçi. C«ng ty mÑ c«ng - ty con – c«ng ty ch¸u h×nh thµnh mét tËp ®oµn doanh nghiÖp xuyªn quèc gia. 2
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ §Õn n¨m 1930 sè c«ng ty cæ phÇn cña Anh lµ 86000, 90% t­ b¶n chÞu sù khèng chÕ cña c«ng ty cæ phÇn. ë Mü 1909 cã tæng sè 262000 c«ng ty cæ phÇn. §Õn n¨m 1939 sè c«ng ty cæ phÇn ë Mü chiÕm 51,7% trong tæng sè c¸c xÝ nghiÖp n«ng nghiÖp vµ 92,6% gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng c«ng nghiÖp. 2.4. Giai ®o¹n h×nh thµnh Sau chiÕn tranh thÕ gií thø hai c«ng ty cæ phÇn cã nh÷ng ®Æc ®iÓm míi: - Dïng h×nh thøc cæ phÇn ®Ó lËp ra c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia vµ ®a quèc gia ®Ó liªn hîp kinh tÕ vµ quèc tÕ ho¸ cæ phÇn h×nh thµnh c¸c tËp ®oµn doanh nghiÖp quèc tÕ - Thu hót c«ng nh©n viªn chøc mua cæ phÇn thùc hiÖn " chñ nghÜa t­ b¶n nh©n d©n" ®Ó lµm dÞu m©u thuÉn gi÷a lao ®éng vµ t­ b¶n ®ång thêi thu hót vèn mét c¸ch thuËn lîi - C¬ cÊu tæ chøc cña c«ng ty cæ phÇn t¹i c¸c n­íc ngµy cµng hoµn thiÖn, ph¸p luËt ngµy cµng kiÖn toµn vµ mçi n­íc ®Òu cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng 3. §iÒu kiÖn ®Ó h×nh thµnh c«ng ty cæ phÇn Muèn h×nh thµnh c«ng ty cæ phÇn ph¶i cã mét sè ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh trong ®ã nh÷ng ®iÒu kiÖn sau lµ thiÕt yÕu : 3.1. Tån t¹i së h÷u kh¸c nhau vÒ vèn C«ng ty cæ phÇn lµ c«ng ty cã nhiÒu ng­êi ®øng së h÷u. NÕu c«ng ty chØ thuéc mét chñ së h÷u th× dï chñ së h÷u ®ã lµ mét c¸ nh©n hay mét tæ chøc th× ®ã kh«ng ph¶i lµ c«ng ty cæ phÇn mµ thuéc mét lo¹i h×nh c«ng ty kh¸c cã thÓ lµ c«ng ty t­ nh©n, c«ng ty TNHH mét thµnh viªn hay C«ng ty liªn doanh ( nÕu chñ së h÷u lµ Nhµ n­íc) 3.2. Nh÷ng ng­êi cã vèn muèn tham gia ®Çu t­ ®Ó kinh doanh thu lîi nhuËn §©y lµ h×nh thøc ®Çu t­ m¹o hiÓm nhÊt so víi c¸c h×nh thøc ®Çu t­ kh¸c nh­ mua c«ng tr¸i, tr¸i phiÕu, göi ng©n hµng... Trong kinh doanh cã kh¶ n¨ng bÞ ph¸ s¶n nh­ng bï l¹i lµ h×nh thøc ®Çu t­ cã høa hÑn nhÊt vµ kh«ng bÞ l¹m ph¸t víi mãn tiÒn lín 3.3. Lîi nhuËn thu ®­îc ph¶i cã ®ñ søc hÊp dÉn ng­êi cã vèn tham gia kinh doanh NÕu lîi nhuËn trong kinh doanh mang l¹i lín h¬n lîi tøc ng©n hµng hoÆc lîi tøc do ®Çu t­ vµo c¸c lÜnh vùc kh¸c vµ lín h¬n ®ñ møc cÇn thiÕt th× ng­êi cã vèn míi s½n sµng gãp vèn vµo c«ng ty cæ phÇn ®Ó tham gia kinh doanh 3.4. Ph¶i cã sù nhÊt trÝ thµnh lËp c«ng ty Nh÷ng ng­êi cã vèn muèn tham gia kinh doanh ph¶i tho¶ thuËn ®­îc víi nhau ®Ó cïng gãp vèn vµ ®øng ra thµnh lËp c«ng ty cæ phÇn trªn c¬ së nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt. NÕu kh«ng tho¶ thuËn ®­îc th× c«ng ty cæ phÇn kh«ng thÓ thµnh lËp ®­îc 4. C¬ cÊu tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña c«ng ty cæ phÇn 4.1. Cæ phÇn, cæ phiÕu vµ cæ ®«ng Vèn cña c«ng ty cæ phÇn ®­îc chia thµnh nhiÒu phÇn b»ng nhau gäi lµ c¸c cæ phÇn. Chøng chØ do c«ng ty cæ phÇn ph¸t hµnh hoÆc bót to¸n ghi sæ 3
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ x¸c nhËn quyÒn së h÷u mét hoÆc mét sè cæ phÇn cña c«ng ty gäi lµ cæ phiÕu. Cæ phiÕu cã thÓ ghi tªn hoÆc kh«ng ghi tªn. Gi¸ trÞ cña mçi cæ phiÕu gäi lµ mÖnh gi¸ cæ phiÕu. Cæ phiÕu b¶o ®¶m cho ng­êi chñ së h÷u cã quyÒn lÜnh mét phÇn thu nhËp cña c«ng ty t­¬ng øng víi sè tiÒn ghi trªn cæ phiÕu Mét c«ng ty chØ ®­îc phÐp ph¸t hµnh mét sè l­îng cæ phiÕu nhÊt ®Þnh. Cæ phiÕu th­êng vµ cæ phiÕu ­u ®·i do c«ng ty ph¸t hµnh h×nh thµnh nªn vèn cæ phÇn cña c«ng ty. Cæ phiÕu chøng minh t­ c¸ch thµnh viªn cña nh÷ng ng­êi gãp vèn vµo c«ng ty cæ phÇn, nh÷ng thµnh viªn nµy gäi lµ cæ ®«ng. Mçi cæ ®«ng cã thÓ mua mét hoÆc nhiÒu cæ phiÕu. QuyÒn vµ tr¸ch nhiÖm, lîi Ých cña mçi cæ ®«ng phô thuéc vµo sè l­îng cæ phiÕu cña hä trong c«ng ty. Cæ ®«ng n¾m ®­îc sè l­îng cæ phiÕu khèng chÕ th× cã thÓ n¾m ®­îc quyÒn chi phèi mäi ho¹t ®éng cu¶ c«ng ty.Theo ®iÒu 51 vµ 53 cña LuËt doanh nghiÖp ViÖt Nam th× : - Cæ ®«ng cã quyÒn tù do chuyÓn nh­îng cæ phÇn cho ng­êi kh¸c trõ cæ ®«ng së h÷u cæ phÇn ­u ®·i. Vµ trong ba n¨m ®Çu tõ khi thµnh lËp c«ng ty cæ ®«ng s¸ng lËp chØ ®­îc chuyÓn nh­îng cæ phÇn nÕu ®­îc sù ®ång ý cña §¹i héi §ång cæ ®«ng - Cæ ®«ng cã thÓ lµ tæ chøc, c¸ nh©n sè l­îng cæ ®«ng tèi thiÓu lµ 3 vµ kh«ng h¹n chÕ sè l­îng tèi ®a - Cæ ®«ng cã hai lo¹i lµ cæ ®«ng ­u ®·i vµ cæ ®«ng phæ th«ng. Cæ ®«ng phæ th«ng cã c¸c quyÒn c¬ b¶n nh­ : tham dù vµ biÓu quyÕt tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò thuéc thÈm quyÒn cña §¹i héi ®ång cæ ®«ng ( mçi cæ phÇn cã mét phiÕu biÓu quyÕt), ®­îc nh©n cæ tøc víi møc theo quy ®Þnh cña §¹i héi ®ång cæ ®«ng... Cæ ®«ng hoÆc nhãm cæ ®«ng së h÷u trªn 10% sè cæ phÇn phæ th«ng trong thêi h¹n liªn tôc Ýt nhÊt lµ 6 th¸ng hoÆc tû lÖ kh¸c nhá h¬n theo quy ®Þnh cña ®iÒu lÖ c«ng ty cã quyÒn ®Ò cö ng­êi vµo Héi ®ång Qu¶n trÞ vµ Ban kiÓm so¸t, yªu cÇu triÖu tËp häp §¹i héi ®ång cæ ®«ng .... 4.2. C¬ cÊu tæ chøc vµ ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña c«ng ty cæ phÇn Do ®Æc ®iÓm nhiÒu chñ së h÷u trong c«ng ty cæ phÇn nªn c¸c cæ ®«ng kh«ng thÓ trùc tiÕp thùc hiÖn vai trß chñ së h÷u cña m×nh mµ ph¶i th«ng qua tæ chøc ®¹i diÖn lµm nhiÖm vô trùc tiÕp qu¶n lý c«ng ty bao gåm: §¹i héi cæ ®«ng, Héi ®ång qu¶n trÞ, Gi¸m ®èc ®iÒu hµnh vµ Ban kiÓm so¸t. §¹i héi cæ ®«ng lµ c¬ quan quyÕt ®Þnh cao nhÊt cña c«ng ty, lµ §¹i héi cña nh÷ng cæ ®«ng së h÷u ®èi víi c«ng ty cæ phÇn. §¹i héi cæ ®«ng cã 3 h×nh thøc lµ: §¹i héi héi ®ång cæ ®«ng thµnh lËp, §¹i héi ®ång cæ ®«ng bÊt th­êng vµ §¹i héi héi ®ång cæ ®«ng. Héi ®ång qu¶n trÞ lµ bé m¸y qu¶n lý cña c«ng ty cæ phÇn bao gåm nh÷ng thµnh viªn cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao vµ qu¶n lý giái ®Ó cã thÓ hoµn thµnh tèt nhiÖm vô do §¹i héi héi ®ång cæ ®«ng giao phã. Sè thµnh viªn do §¹i héi cæ ®«ng quyÕt ®Þnh vµ ®­îc ghi vµo ®iÒu lÖ cña c«ng ty. Héi ®ång qu¶n trÞ cã toµn quyÒn nh©n danh c«ng ty ®Ó quyÕt ®Þnh mäi vÊn ®Ò liªn quan ®Õn môc ®Ých, quyÒn lîi cña c«ng ty, trõ c¸c vÊn ®Ò thuéc thÈm quyÒn cña §¹i héi ®ång cæ ®«ng. Héi ®ång Qu¶n trÞ tù bÇu chñ tÞch Héi ®ång vµ chñ tÞch Héi ®ång Qu¶n trÞ cã thÓ kiªm Tæng gi¸m ®èc c«ng ty nÕu ®iÒu lÖ c«ng ty kh«ng cã qui ®Þnh kh¸c. Gi¸m ®èc ®iÒu hµnh lµ ng­êi ®iÒu hµnh ho¹t ®éng hµng ngµy cña c«ng ty vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc héi ®ång qu¶n trÞ vÒ viÖc thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô 4
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ vµ quyÒn h¹n ®­îc giao. VÒ thùc chÊt gi¸m ®èc ®iÒu hµnh lµ ng­êi lµm thuª cho chñ tÞch Héi ®ång Qu¶n trÞ. Gi¸m ®èc kh«ng lµm viÖc theo nhiÖm kú mµ theo thêi h¹n hîp ®ång ký kÕt víi chñ tÞch Héi ®ång Qu¶n trÞ. Ban kiÓm so¸t cã vai trß gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng cña c«ng ty. Sè l­îng uû viªn kiÓm so¸t theo qui ®Þnh trong ®iÒu lÖ cña c«ng ty. Nh÷ng ng­êi nµy kh«ng ph¶i lµ thµnh viªn cña Héi ®ång Qu¶n trÞ vµ gi¸m ®èc. Ph©n chia lîi nhuËn trong c«ng ty cæ phÇn: Trong c«ng ty cæ phÇn quan hÖ ph©n phèi ®­îc thùc hiÖn theo nguyªn t¾c vèn gãp cña c¸c cæ ®«ng vµ phô thuéc vµo lîi nhuËn cña c«ng ty. Lîi nhuËn cña c«ng ty sau khi dïng cho c¸c kho¶n chung cÇn thiÕt, phÇn cßn l¹i ®­îc chia ®Òu cho c¸c cæ ®«ng tû lÖ víi phÇn vèn gãp cña hä vµ gäi lµ cæ tøc. 5. C¸c lo¹i c«ng ty cæ phÇn trªn thÕ giíi. ë c¸c n­íc kh¸c nhau c«ng ty cæ phÇn cã thÓ kh¸c nhau vÒ tªn gäi. ë Ph¸p lµ c«ng ty v« danh, ë Anh lµ c«ng ty TNHH ( company Ltd ). ë Mü nã ®­îc gäi lµ c«ng ty kinh doanh ( comercial – coorporation). ë NhËt B¶n lµ c«ng ty chung cæ phÇn ( Habusiki Haishu) ... Tuy nhiªn xÐt vÒ b¶n chÊt chung kh«ng cã g× kh¸c nhau lín. II. Vai trß cña c«ng ty cæ phÇn trong nÒn kinh tÕ quèc d©n 1. Sù ra ®êi cña c«ng ty cæ phÇn lµ tÊt yÕu kh¸ch quan C«ng ty cæ phÇn lµ sù h×nh thµnh mét kiÓu tæ chøc doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Nã ra ®êi kh«ng n»m trong ý muèn chñ quan cña bÊt cø lùc l­îng nµo mµ lµ mét qu¸ tr×nh kinh tÕ kh¸ch quan do c¸c nguyªn nh©n sau: 1.1. Qu¸ tr×nh x· héi ho¸ t­ b¶n, t¨ng c­êng tÝch tô vµ tËp trung t­ b¶n ngµy cµng cao Trong nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ quy luËt gi¸ trÞ t¸c ®éng m¹nh ®Õn sù c¹nh tranh khèc liÖt gi÷a c¸c nhµ t­ b¶n buéc hä ph¶i t×m c¸ch c¶i tiÕn n©ng cao tr×nh ®é kü thuËt n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt nh»m t¹o cho gi¸ trÞ hµng ho¸ c¸ biÖt cña m×nh thÊp h¬n gi¸ trÞ hµng ho¸ x· héi th× míi cã thÓ tiÕp tôc tån t¹i vµ ph¸t triÓn. §iÒu nµy th­êng chØ nh÷ng nhµ t­ b¶n lín, cã quy m« s¶n xuÊt ë møc ®é nhÊt ®Þnh míi cã ®ñ kh¶ n¨ng ®Ó trang bÞ kü thuËt hiÖn ®¹i lµm cho n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng lªn do ®ã míi cã thÓ th¾ng ®­îc trong c¹nh tranh. Cßn nhøng nhµ t­ b¶n nµo cã gi¸ trÞ hµng ho¸ c¸ biÖt cao h¬n møc gi¸ trÞ hµng ho¸ x· héi th× sÏ bÞ thua lç vµ ph¸ s¶n. §Ó tr¸nh ®iÒu nµy c¸c nhµ t­ b¶n võa vµ nhá ph¶i tù tÝch tô vèn ®Ó më réng quy m« s¶n xuÊt vµ hiÖn ®¹i ho¸ c¸c trang thiÕt bÞ t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Song ®©y lµ mét biÖn ph¸p rÊt khã thùc hiÖn do viÖc tÝch tô vèn ph¶i mÊt mét thêi gian kh¸ dµi, v× thÕ c¸c nhµ t­ b¶n võavµ nhá ph¶i tho¶ hiÖp liªn minh víi nhau ®Ó tËp trung t­ b¶n c¸ biÖt cña hä l¹i thµnh mét t­ b¶n lín ®ñ søc c¹nh tranh vµ dµnh ­u thÕ víi c¸c nhµ t­ b¶n kh¸c. ChÝnh tõ h×nh thøc tËp trung vèn nµy c¸c c«ng ty cæ phÇn dÇn dÇn h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ngµy cµng m¹nh mÏ 5
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ 1.2. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña nÒn ®¹i c«ng nghiÖp c¬ khÝ, cña tiÕn bé kü thuËt t¹o ®éng lùc thóc ®Èy c«ng ty cæ phÇn h×nh thµnh vµ ph¶t triÓn C«ng ty cæ phÇn ra ®êi rÊt sím ( thÕ kû 16) nh­ng ph¶i ®îi ®Õn cuèi thÕ kû 19 míi ph¸t triÓn mét c¸ch réng r·i vµ trë thµnh phæ biÕn trong c¸c n­íc t­ b¶n. C«ng ty cæ phÇn h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ yªu cÇu kh¾c nghiÖt cña c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng Sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ do tr×nh ®é kü thuËt ngµy cµng ph¸t triÓn cao ®ßi hái t­ b¶n cè ®Þnh t¨ng lªn vµ v× thÕ quy m« tèi thiÕu mµ mét nhµ t­ b¶n ph¶i cã ®Ó cã thÓ kinh doanh trong ®iÒu kiÖn b×nh th­êng còng nh­ ngµy cµng lín h¬n. Mét nhµ t­ b¶n c¸ biÖt kh«ng thÓ ®¸p øng ®­îc sè vèn ®ã ph¶i cã sù liªn minh tËp trung nhiÒu t­ b¶n c¸ biÖt cßn ®ang ph©n t¸n trong nÒn kinh tÕ b»ng c¸ch gãp vèn ®Ó cïng kinh doanh. Víi sù tËp trung vèn nh­ vËy ®· h×nh thµnh c«ng ty cæ phÇn. MÆt kh¸c do kü thuËt ngµy cµng ph¸t triÓn lµm xuÊt hiÖn ngµy cµng nhiÒu ngµnh, nhiÒu lÜnh vùc kinh doanh vµ nh÷ng mÆt hµng míi cã hiÖu qu¶ h¬n ®· thu hót ®­îc c¸c nhµ t­ b¶n ®æ x« vµo c¸c ngµnh, lÜnh vùc vµ c¸c mÆt hµng míi nµy b»ng c¸ch di chuyÓn t­ b¶n tõ c¸c ngµnh, lÜnh vùc vµ c¸c ngµnh kinh doanh kÐm hiÖu qu¶. §iÒu nµy cµng g©y ra nhiÒu khã kh¨n cho c¸c nhµ t­ b¶n khi thùc hiÖn di chuyÓn vèn bëi v× hä kh«ng thÓ bçng chèc xo¸ bá ngay c¸c xÝ nghiÖp ®ang cã ®Ó thu håi vµ chuyÓn vèn sang x©y dùng ngay mét doanh nghiÖp míi mµ chØ cã thÓ rót bít vµ chuyÓn dÇn tõng bé phËn mµ th«i. Quy luËt ®ã cã thÓ kÐo dµi vµ do vËy hä cã thÓ mÊt thêi c¬. M©u thuÉn ®ã chØ ®­îc gi¶i quyÕt b»ng c¸ch c¸c nhµ t­ b¶n c¸ biÖt liªn minh víi nhau, cïng nhau gãp vèn ®Ó x©y dùng c¸c doanh nghiÖp lín, cïng chung môc tiªu ®i t×m lîi nhuËn siªu ng¹ch hä ®· gÆp nhau vµ nhanh chãng tho¶ thuËn cïng nhau gãp vèn ®Ó thµnh lËp c«ng ty cæ phÇn ®Ó cïng kinh doanh 1.3. Sù ph©n t¸n t­ b¶n ®Ó tr¸nh rñi ro trong c¹nh tranh vµ t¹o thÕ m¹nh vÒ qu¶n lý S¶n xuÊt cµng ph¸t triÓn, tr×nh ®é kü thuËt ngµy cµng cao, c¹nh tranh cµng khèc liÖt th× sù rñi ro trong kinh doanh ®e do¹ ph¸ s¶n ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ngµy cµng lín. §Ó tr¸nh nh÷ng rñi ro nµy c¸c nhµ t­ b¶n ®· ph¶i ph©n t¸n t­ b¶n cña m×nh tham gia ®Çu t­ kinh doanh ë nhiÒu ngµnh, nhiÒu c«ng ty kh¸c nhau. §iÒu nµy cã thÓ lµm cho hä chia sÓ sù thiÖt h¹i cho nhiÒu ng­êi khi gÆp rñi ro. MÆt kh¸c do cïng ®­îc mét sè ®«ng ng­êi qu¶n lý nªn tËp trung ph¸t huy ®­îc søc m¹nh trÝ tuÖ cña nhiÒu ng­êi tr¸ch ®­îc rñi ro vµ thµnh c«ng h¬n trong kinh doanh 1.4. Sù ph¸t triÓn cña tÝn dông t¹o ®éng lùc thóc ®Èy c«ng ty cæ phÇn ra ®êi vµ ph¶t triÓn Kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn dÉn tíi sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña nhiÒu lo¹i thÞ tr­êng trong ®ã cã thÞ tr­êng vèn . TÝn dông lµ quan hÖ kinh tÕ d­íi h×nh thøc quan hÖ tiÒn tÖ mµ ng­êi chñ së h÷u tiÒn tÖ cho ng­êi kh¸c vay trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh ®Ó thu håi mét mãn lêi gäi ®ã lµ lîi tøc Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng tÝn dông cã mét vai trß to lín trong qu¸ tr×nh c¹nh tranh lµm giam chi phÝ l­u th«ng vµ ®Èy nhanh qu¸ tr×nh t¸i s¶n 6
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ xuÊt.TÝn dông cßn cã vai trß, ®éng lùc thóc ®Èy viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c c«ng ty cæ phÇn bëi v×: -ViÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu trong c«ng ty cæ phÇn kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc nÕu kh«ng cã thÞ tr­êng tiÒn tÖ ph¸t ph¸t triÓn, nÕu kh«ng cã nh÷ng doanh nghiÖp vµ d©n c­ cã nhu cÇu sö dông vèn tiÒn tÖ trªn thÞ tr­êng. -Thùc tiÔn lÞch sö ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña c¸c c«ng ty cæ phÇn trªn thÕ giíi ®Òu chøng tá viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu chØ ®­îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c ng©n hµng, ®«i khi cßn do b¶n th©n ng©n hµng tiÕn hµnh. Tãm l¹i, c«ng ty cæ phÇn lµ qu¸ tr×nh kinh tÕ kh¸ch quan do ®ßi hái cña sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng , nã lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh tËp trung t­ b¶n. nã diÔn ra mét c¸ch m¹nh mÏ cïng víi sù ph¸t triÓn nÒn ®¹i c«ng nghiÖp c¬ khÝ vµ sù tù do c¹nh tranh d­íi chñ nghÜa t­ b¶n. 2.Vai trß cña c«ng ty cæ phÇn ®èi víi sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc d©n. Víi nh÷ng ®Æc ®iÓm rÊt riªng cña m×nh c«ng ty cæ phÇn cã vai trß quan trong ®èi víi viÖc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, cô thÓ lµ: - C«ng ty cæ phÇn cã kh¶ n¨ng tËp trung vèn nhanh chãng víi quy m« lín ®Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh khæng lå mµ kh«ng nhµ t­ b¶n riªng biÖt nµo cã thÓ tù m×nh lµm næi. C¸c M¸c ®· ®¸nh gi¸ vai trß nµycña c«ng ty cæ phÇn nh­ sau: "NÕu nh­ cø ph¶i chê cho ®Õn khi tÝch luü lµm cho mét nhµ t­ b¶n riªng lÎ lín lªn ®Õn møc cã thÓ ®¶m ®­¬ng viÖc x©y dùng ®­êng s¾t th× cã lÏ ®Õn ngµy nay thÕ giíi vÉn kh«ng cã ®­êng s¾t. Ng­îc l¹i qua c«ng ty cæ phÇn sù tËp trung ®· thùc hiÖn ®­îc viÖc ®ã chØ trong nh¸y m¾t" - C«ng ty cæ phÇn gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông cña ®ång vèn bëi v× : Thø nhÊt, do h×nh thøc tù cÊp ph¸t tµi chÝnh b»ng huy ®éng vèn ®· ®Ò cao tr¸ch nhiÖm cña doanh nghiÖp n©ng cao sù quan t©m ®Õn sö dông hiÖu qu¶ nguån vèn. MÆt kh¸c do søc Ðp cña cæ ®«ng do viÖc ®ßi chia l·i cæ phÇn vµ muèn duy tr× gi¸ cæ phiÕu cao trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n khiÕn doanh nghiÖp ph¶i phÊn ®Êu n©ng cao hiªô qu¶ sö dông ®ång vèn. Thø hai, lµ do lîi nhuËn cña c¸c c«ng ty cæ phÇn lµ kh¸c nhau trong c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau thóc ®Èy nªn cã thÓ dÉn d¾t tiÒn vèn nhµn rçi tõ nhiÒu kªnh kh¸c nhau trong x· héi vµo c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc cã n¨ng suÊt lao ®éng vµ tû suÊt lîi nhuËn cao lµm cho vèn ®­îc ph©n bæ vµ sö dông cã hiÖu qu¶ trong nÒn kinh tÕ - C«ng ty cæ phÇn t¹o ra mét c¬ chÕ ph©n bæ rñi ro ®Æc thï ®· h¹n chÕ ®­îc nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc vÒ kinh tÕ x· héi khi mét doanh nghiÖp l©m vµo t×nh tr¹ng khñng ho¶ng. ChÕ ®é ®· h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt nh÷ng thiÖt h¹i cña rñi ro thua lç. Vèn tù cã cña c«ng ty huy ®éng th«ng qua viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu lµ vèn cña nhiÒu cæ ®«ng do ®ã san sÎ rñi ro cho nhiÒu cæ ®«ng. Nhê vËy khi c«ng ty cæ phÇn ph¸ s¶n hËu qu¶ vÒ mÆt kinh tÕ x· héi ®­îc h¹n chÕ ë møc thÊp nhÊt. C¸ch thøc huy ®éng vèn cña c«ng ty cæ phÇn ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nhµ ®Çu t­ tµi chÝnh cã thÓ mua cæ phiÕu, tr¸i phiÕu ë c¸c c«ng ty ë nhiÒu ngµnh kh¸c nhau nªn gi¶m bít ®­îc tæn thÊt khi c«ng ty bÞ ph¸ s¶n so víi viÖc ®Çu t­ vµo mét c«ng ty. C¬ chÕ ph©n bæ rñi ro nµy ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho nh÷ng ng­êi cã vèn m¹nh d¹n ®Çu t­ vµo mét c«ng ty lµm cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn vµ cã xu h­íng æn ®Þnh h¬n. 7
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ - ViÖc ph¸t hµnh chøng kho¸n cña c«ng ty cæ phÇn cïng víi viÖc chuyÓn nh­îng mua b¸n chøng kho¸n ®Õn mét møc ®é nhÊt ®Þnh sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ra ®êi cña thÞ tr­êng chøng kho¸n – tr¸i tim cña thÞ tr­êng vèn. ý nghÜa c¨n b¶n cña thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ ë chç : §ã lµ n¬i c¸c nhµ kinh doanh cã thÓ t×m kiÕm ®­îc nguån tµi trî cho ho¹t ®éng ®Çu t­ s¶n xuÊt kinh doanh, lµ n¬i khai th«ng c¸c nguån tiÕt kiÖm cña nh÷ng ng­êi tÝch luü ®Õn c¸c nhµ ®Çu t­, lµ c¬ chÕ ph©n bæ c¸c nguån vèn ®Çu t­ phï hîp víi yªu cÇu cña mét nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, vµ cßn lµ c¬ së quan träng ®Ó Nhµ n­íc qua ®ã sö dông c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ can thiÖp vµo ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ nh»m ®¹t ®­îc môc tiªu lùa chän - C«ng ty cæ phÇn ®¶m b¶o sù tham gia cña ®«ng ®¶o cña c«ng chóng, l¹i cã c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý ch¾t chÏ, ph©n ®Þnh râ rµng gi÷a quyÒn së h÷u vµ quyÒn kinh doanh nªn ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi lao ®éng tham gia qu¶n lý c«ng ty mét c¸ch thùc sù, sö dông ®­îc nh÷ng gi¸m ®èc tµi n¨ng, ®¶m b¶o ®­îc quyÒn lîi, lîi Ých vµ tr¸ch nhiªm cña chñ së h÷u, ®Èy nhanh qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng x· héi, thùc hiÖn tèt nguyªn t¾c " ai giái nghÒ g× lµm nghÒ Êy " gióp mäi ng­êi ®­îc lµm viÖc ë vÞ trÝ thÝch hîp ®Ó cã thÓ ph¸t huy hÕt tµi n¨ng s¸ng t¹o vèn cã cña m×nh - C«ng ty cæ phÇn lµ h×nh thøc liªn doanh tèt nhÊt ®Ó tranh thñ sù tham gia ®Çu t­ cña n­íc ngoµi. Víi mét nÒn kinh tÕ ®Æc biÖt lµ nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn th× viÖc ®ã thu hót nguån vèn, khoa häc kü thuËt, tr×nh ®é qu¶n lý th«ng qua liªn doanh liªn kÕt víi n­íc ngoµi lµ v« cïng cÇn thiÕt ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ trong n­íc 8
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ Ch­¬ng II Vai trß cña c«ng ty cæ phÇn ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ ë n­íc ta hiÖn nay I. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh c«ng ty cæ phÇn ë ViÖt nam 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh lµ tÊt yÕu kh¸ch quan. C«ng ty cæ phÇn lµ h×nh thøc kinh tÕ míi xuÊt hiÖn khi n­íc ta chuyÓn sang nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. Sù h×nh thµnh c«ng ty cæ phÇn ë n­íc ta lµ mét thùc tÕ kh¸ch quan, mét xu h­íng tÊt yÕu trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc la ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Do vËy n­íc ta cÇn ph¶i h×nh thµnh c«ng ty cæ phÇn dùa trªn mét sè c¨n cø sau : 1.1. Sù h¹n chÕ vµ kÐm hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt kinh doanh cña mét sè doanh nghiÖp Nhµ n­íc. Trong thêi gian 10 n¨m ®æi míi mét sè doanh nghiÖp Nhµ n­íc ho¹t ®éng kh«ng hiÖu qu¶ cßn nhiÒu h¹n chÕ. N»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c doang nghiÖp trong n­íc ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc. §éng lùc lîi Ých lµ môc tiªu cao nhÊt cña doanh nghiÖp, cña ng­êi cã vèn còng nh­ ng­êi lao ®éng. Nã lµ c¬ së bªn trong thóc ®Èy viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp, ®ßi hái ph¶i t×m ®Õn mét h×nh thøc kinh tÕ thÝch hîp lµ c«ng ty cæ phÇn bëi trong c«ng ty cæ phÇn quyÒn së h÷u vµ quyÒn sö dông tµi s¶n ®­îc ph©n t¸ch râ rµng nªn c¬ chÕ ph©n phèi lîi Ých ®­îc gi¶i quyÕt t­¬ng ®èi æn tho¶. 1.2 Nhu cÇu c¶i c¸ch hÖ thèng DNNN ®Ó n©ng cao vai trß chñ ®¹o cña Kinh tÕ Nhµ n­íc. HiÖn nay khu vùc DNNN kinh doanh víi hiÖu qu¶ rÊt kÐm ( ChiÕm 70% tæng sè vèn cña nÒn kinh tÕ xong chØ t¹o ra 40% GDP ). V× vËy viÖc c¶i c¸ch hÖ thèng DNNN theo h­íng ®a d¹ng ho¸ së h÷u, c¶i tiÕn qu¶n lý vµ n©ng cao hiÖu qu¶ lµ cÊp b¸ch h¬n bao giê hÕt, bëi cã nh­ thÕ DNNN míi v­¬n lªn gi÷ vai trß chñ ®¹o, ®¶m b¶o cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ®i theo quü ®¹o XHCN, æn ®Þnh chÝnh trÞ – x· héi vµ v÷ng b­íc ®i lªn XHCN. Mét trong nh÷ng biÖn ph¸p c¶i c¸ch DNNN hiÖn nay ë ViÖt nam lµ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc. Nh­ vËy qu¸ tr×nh h×nh thµnh c«ng ty cæ phÇn tõ cæ phÇn ho¸ DNNN lµ xu h­íng tÊt yÕu hiÖn nay. 1.3. Nhu cÇu huy ®éng vèn cña c¸c tæ chøc, c¸c c¸ nh©n trong vµ ngoµi n­íc ®Ó phôc vô cho sù nghiÖp CNH – H§H §Êt n­íc. §Æc biÖt cña c¬ chÕ huy ®éng vèn cña c«ng ty cæ phÇn lµ cã thÓ thu hót c¸c nguån vèn quy m« lín cña c¸c ng©n hµng ®Õn c¸c nguån vèn v« cïng nhá cña c¸c tÇng líp d©n c­. C¬ chÕ huy ®éng vèn cña c«ng ty cæ phÇn ë tr×nh ®é x· héi ho¸ rÊt cao so víi huy ®éng vèn cña ng©n hµng, ®©y lµ c¸ch huy ®éng vèn tiªn tiÕn nhÊt phï hîp víi xu h­íng ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i. 1.4. Sù h×nh thµnh c«ng ty cæ phÇn lµ sù ph¸t triÓn hîp víi xu thÕ thêi ®¹i 9
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ HiÖn nay xu h­íng quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ vµ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc ®· diÔn ra ë mäi n­íc trªn thÕ giíi . Trong bèi c¶nh ®ã, sù giao l­u, hoµ nhËp, hîp t¸c kinh tÕ gi÷a c¸c quèc gia lµ tÊt yÕu kh¸ch quan. Mét trong c¸c h×nh thøc liªn kÕt kinh tÕ gi÷a c¸c quèc gia d­íi h×nh thøc gãp vèn kinh doanh lµ c«ng ty cæ phÇn v× ®©y lµ h×nh thøc kinh tÕ cã tr×nh ®é x· héi ho¸ rÊt cao, phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ cña nhiÒu quèc gia. 2. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh c«ng ty cæ phÇn ë ViÖt nam Trong lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cã hai ph­¬ng ph¸p ®Ó thµnh lËp c¸c c«ng ty cæ phÇn ®ã lµ thµnh lËp míi c¸c c«ng ty cæ phÇn vµ cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®· cã. Do nÒn kinh tÕ ViÖt nam hiÖn nay cã nh÷ng ®Æc ®iÓm cô thÓ, riªng biÖt so víi c¸c c¸c n­íc kh¸c trªn thÕ giíi nªn viÖc thµnh lËp míi c¸c c«ng ty cæ phÇn kh«ng ®­îc chó träng ph¸t triÓn. HiÖn nay ë ViÖt nam, kinh tÕ quèc doanh ®ang n¾m vai trß chñ ®¹o, hiÖn cã 7500 doanh nghiÖp nhµ n­íc, n¾m gi÷ kho¶ng 80% tµi s¶n quèc gia, 90% lao ®éng lµnh nghÒ vµ c¸n bé khoa häc kü thuËt, 95% tÝn dông nhµ n­íc. Nh­ng cã ®Õn 20% -30% doanh nghiÖp ®ang lµm ¨n thua lç, ngoµi ra ®©y cßn lµ khu vùc cã rÊt nnhiÒu tiªu cùc nh­ l·ng phÝ , qu©n liªu lµm thÊt tho¸t tµi s¶n ... Môc tiªu c¶i c¸ch hÖ thèng DNNN ®Î n©ng cao vai trß chñ ®¹o cña nã trong nÒn kinh tÕ quèc d©n ®· vµ ®ang ®­îc ®Ò ra mét c¸ch bøc b¸ch. ChÝnh viÖc c¶i c¸ch hÖ thèng DNNN b»ng c¸ch cæ phÇn ho¸ lµ con ®­êng kh¶ thi vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt ®ang ®­îc §¶ng vµ Nhµ n­íc ta qu¸n triÖt nªn chóng ta chØ tËp chung ®i s©u vµo viÖc h×nh thµnh c¸c c«ng ty cæ phÇn b»ng c¸ch cæ ho¸ c¸c DNNN. ViÖc cæ phÇn ho¸ c¸c DNNN ®­îc tiÕn hµnh theo ba ph­¬ng thøc sau: mét lµ gi÷ nguyªn gi¸ trÞ hiÖn cã cña doanh nghiÖp vµ ph¸t hµnh cæ phiÕu theo quy ®Þnh nh»m thu hót vèn ®Ó ph¸t triÓn , hai lµ b¸n mét phÇn hiÖn cã cña doanh nghiÖp, ba lµ t¸ch mét bé phËn cña doanh nghiÖp ®· ®ñ ®iÒu kiÖn cæ phÇn ho¸. Tõ th¸ng 11n¨m 1987 trong QuyÕt ®Þnh 217 cña H§BT ChÝnh phñ ®· x¸c ®Þnh chñ tr­¬ng thÝ ®iÓm b¸n cæ phÇn cho c¸n bé c«ng nh©n viªn c¸c DNNN. Song ph¶i sang ®Çu nh÷ng n¨m 1990 , chñ tr­¬ng nµy míi thùc sù ®­îc triÓn khai trong thùc tÕ. Cã thÓ chia qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ DNNN ë n­íc ta thµnh ba giai ®o¹n sau ®©y: Giai ®o¹n thÝ ®iÓm (1992-1995) : Thùc hiÖn chØ thÞ 202/ CT ngµy 8/6/1992 cña chñ tÞch Héi ®ång bé tr­ëng vÒ thÝ ®iÓm chuyÓn mét sè doanh nghiÖp thµnh c«ng ty cæ phÇn vµ chØ thÞ sè 84/TTg ngµy 4/3/1993 vÒ xóc tiÕn thùc hiÖn thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp vµ c¸c gi¶i ph¸p ®a d¹ng ho¸ h×nh thøc së h÷u ®èi víi DNNN. Trong b­íc ®Çu ho¹t ®éng , c¸c c«ng ty cæ phÇn míi thµnh lËp nµy ®Òu thu ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh kh¶ quan . Giai ®o¹n më réng cæ phÇn ho¸ (tõ th¸ng 5/1996 ®Õn th¸ng 6/1998): Tõ kÕt qu¶ thÝ ®iÓm cña giai ®o¹n tr­íc, ngµy7/5/1996 ChÝnh phñ ®· ban hµnh nghÞ ®Þnh 28/CP vÒ chuyÓn ®æi mét sè DNNN thµnh c«ng ty cæ phÇn. NghÞ ®Þnh nµy ®· t¹o nªn khu«n khæ ph¸p lý ®Çy ®ñ ®Ó tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ DNNN , c«ng t¸c cæ phÇn ho¸ ®­îc c¸c cÊp c¸c ngµnh quan t©m h¬n . 10
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ Giai ®o¹n ®Èy m¹nh cæ phÇn ho¸ (tõ th¸ng6\1998): NghÞ ®Þnh 44/CP ngµy 29/06/1998 ®· thay thÕ nghÞ ®Þnh 28/CP víi tinh thÇn t¹o ®«ng lùc m¹nh mÏ h¬n cho doanh nghiÖp vµ ng­êi lao ®äng lµm ë c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸, ®¬n gi¶n ho¸ c¸c thñ tôc chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn. Trong b­íc ®Çu ho¹t ®éng , c¸c c«ng ty cæ phÇn ®Òu ph¸t triÓn ®­îc s¶n xuÊt kinh doanh , kh«ng nh÷ng ®¶m bao ®­îc viÖc lµm mµ cßn thu hót thªm lao ®éng, thu nhËp cña ng­êi lao ®éng ®­îc n©ng cao . 3. C¸c lo¹i c«ng ty cæ phÇn ë ViÖt Nam Lo¹i c«ng ty cæ phÇn ®Çu tiªn chóng ta ®Ò cËp ®Õn ®ã lµ c«ng ty cæ phÇn quèc doanh . §©y lµ mét gi¶i ph¸p ®Ó kh¾c phôc khuyÕt tËt cña h×nh thøc së h÷u nhµ n­íc vµ tiÕp tôc ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý trong khu vùc quèc doanh. C«ng ty cæ phÇn quèc doanh gåm nhiÒu chñ së h÷u : Nhµ n­íc, nh÷ng ng­êi lao ®éng trùc tiÕp trong c«ng ty cæ phÇn , c¸c c¸ nh©n vµ c¸c tæ chøc kh¸c Mét ®Æc ®iÓm quan träng lµ nhµ n­íc n¾m gi÷ cæ phÇn khèng chÕ ®Ó chi phèi c¸c ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty cæ phÇn do ®ã ®­îc gäi lµ c¸c c«ng ty cæ phÇn quèc doanh. Ng­êi thay mÆt nhµ n­íc víi t­ c¸ch lµ mét cæ ®«ng trong Héi ®ång qu¶n trÞ cã vai trß, quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm râ rµng h¬n so víi vai trß chñ së h÷u g¾n víi bé m¸y Nhµ n­íc vµ viªn chøc Nhµ n­íc. Ngoµi ra do còng lµ c«ng ty cæ phÇn nªn nã cã ®Çy ®ñ c¸c vai trß , ®Æc ®iÓm cña c«ng ty cæ phÇn ®· nªu . Lo¹i c«ng ty cæ phÇn thø hai lµ c«ng ty cæ phÇn liªn doanh víi n­íc ngoµi. Chóng ta ®Òu biÕt r»ng c«ng ty cæ phÇn lµ h×nh thøc liªn doanh tèt nhÊt ®Ó tranh thñ ®Çu t­ cña n­íc ngoµi. Do ®ã víi mét nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn nh­ n­íc ta hiÖn nay, sù ra ®êi cña c«ng ty cæ phÇn liªn doanh víi n­íc ngoµi ®Æc biÖt quan träng. §iÓm kh¸c c¬ b¶n cña lo¹i h×nh c«ng ty cæ phÇn nµy sovíi c«ng ty cæ phÇn quèc doanh ®ã lµ sù tham gia cña c¸c c¸ nh©n, tæ chøc n­íc ngoµi vµo mäi bé phËn cña c«ng ty. MÆc dï vËy. do n­íc ta dÞnh h­íng ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc nªn trong c¸c c«ng ty cæ phÇn lo¹i nµy chñ yÕu vÉn lµ Nhµ n­íc n¾m cæ phiÕu khèng chÕ. Lo¹i c«ng ty cæ phÇn thø ba : lµ c«ng ty cæ phÇn 100% vèn n­íc ngoµi. §ã lµ nh÷ng c«ng ty cæ phÇn do c¸c c¸ nh©n hoÆc tæ chøc n­íc ngoµi lËp nªn ë ViÖt nam. Còng cã thÓ lµ mét c«ng ty cæ phÇn liªn doanh víi n­íc ngoµi nh­ng sau mét thêi gian lµm ¨n, c¸c c¸ nh©n hoÆc tæ chøc kinh tÕ n­íc ngoµi dÇn dÇn n¾m ®­îc toµn bé sè cæ phiÕu cña c«ng ty . Ta còng cÇn ph©n biÖt ®­îc c«ng ty cæ phÇn víi c«ng ty hîp doanh vµ c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n – hai lo¹i c«ng ty nµy ®ang tån t¹i kh¸ phæ biÕn ë ViÖt Nam. §iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n nhÊt gi÷a chóng ®ã lµ c«ng ty hîp danh vµ c«ng ty TNHH nhiªï thµnh viªn kh«ng ®­îc ph¸t hµnh cæ phiÕu vµ tr¸i phiÕu trong qu¸ tr×nh kinh doanh. Trong tr­êng hîp thiÕu vèn th× c«ng ty chØ cã thÓ huy ®éng c¸c cæ ®«ng gãp thªm mµ th«i . ViÖc ®ãng gãp nµy do §¹i héi cæ ®«ng quyÕt ®Þnh. 11
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ II. Vai trß cña c«ng ty cæ phÇn trong nÒn kinh tÕ n­íc ta hiÖn nay C«ng ty cæ phÇn ra ®êi vµ ph¸t triÓn kh¸ sím ë c¸c n­íc t­ b¶n chñ nghÜa, ®èi víi n­íc ta c«ng ty cæ phÇn xuÊt hiÖn muén h¬n nhiÒu. ChØ tõ sau §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI víi viÖc thùc hiÖn chñ tr­¬ng ®æi míi qu¶n lý kinh tÕ cña §¶ng vµ Nhµ n­íc lµ ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ë n­íc ta míi b¾t ®Çu xuÊt hiÖn mét sè c«ng ty cæ phÇn víi quy m« nhá bÐ, tr×nh ®é thÊp vµ ®ang trong giai ®o¹n s¬ khai. Tõ ®ã ®Õn nay c«ng ty cæ phÇn ph¸t triÓn t­¬ng ®èi m¹nh mÏ vµ ®· kh¼ng ®Þnh ®­îc vai trß to lín cña m×nh trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ë n­íc ta ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó thùc hiÖn th¾ng lîi chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ lµ cÇn ph¶i huy ®éng ®­îc nguån vèn lín. Huy ®éng vèn trong nh©n d©n võa lµ gi¶i ph¸p cÊp b¸ch võa lµ gi¶i ph¸p c¬ b¶n trong chiÕn l­îc t¹o vèn cho tõng doanh nghiÖp hiÖn nay. §iÒu nµy chØ thùc hiÖn ®­îc th«ng qua c«ng ty cæ phÇn. Bëi v× so víi c«ng ty cæ phÇn th× hai h×nh thøc huy ®éng vèn chñ yÕu ë n­íc ta hiÖn nay lµ hÖ thèng quü tiÕt kiÖm vµ tÝn phiÕu kho b¹c cßn nhiÒu nh­îc ®iÓm ( c¶ víi ng­êi göi vµ ng­êi ®i vay ). Thø nhÊt, nÕu huy ®éng vèn qua hÖ thèng tiÕt kiÖm, tÝn dông th× chi phÝ vµ l·i suÊt cao g©y khã kh¨n cho ng­êi sö dông vèn v× ph¶i th«ng qua nhiÒu kh©u chi phÝ nghiÖp vô vµ lîi tøc t¨ng lªn. Huy ®éng vèn th«ng qua c«ng ty cæ phÇn gi¶m ®­îc chi phÝ kh«ng cÇn thiÕt t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc sö dông vèn còng nh­ b¶o vÖ quyÒn lîi ng­êi cã vèn. Thø hai, göi tiÒn vµo quü tiÕt kiÖm hoÆc mua tÝn phiÕu tuy cã l·i suÊt æn ®Þnh, h¹n chÕ phÇn nµo rñi ro nh­ng ng­êi cã vèn hoµn toµn mÊt kh¶ n¨ng chi phèi viÖc sö dông vèn, kh«ng ®­îc h­ëng nh÷ng may m¾n cña viÖc sö dông ®ång vèn ®ã. Khi mua cæ phiÕu, tuy ph¶i chÞu sù rñi ro ë møc ®é nhÊt ®Þnh nh­ng l¹i ®­îc h­ëng may m¾n mµ lóc nµo còng cã trong th­¬ng tr­êng. H¬n n÷a c¸c cæ ®«ng l¹i cã quyÒn lùc trong §¹i héi cæ ®«ng vµ khi ®iÒu kiÖn cïng kh¶ n¨ng cho phÐp hä cã thÓ ®­îc bÇu vµo c¸c c¬ quan l·nh ®¹o cña c«ng ty. Do ®ã viÖc mua cæ phiÕu hÊp dÉn h¬n Ngoµi ra c«ng ty cæ phÇn cßn lµ h×nh thøc liªn doanh tèt nhÊt ®Ó tranh thñ sù ®Çu t­ cña n­íc ngoµi. N­íc ta hiÖn nay ®ang cÇn thiÕt thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi cho sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ, h×nh thøc liªn doanh gãp vèn cæ phÇn víi n­íc ngoµi sÏ gióp doanh nghiÖp ViÖt Nam cã ®ñ søc m¹nh vÒ mäi mÆt vèn, tiÒm lùc vËt chÊt kü thuËt, n¨ng lùc qu¶n lý HÖ thèng DNNN ë n­íc ta hiÖn nay ®ang ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ mét phÇn v× kh«ng x¸c ®Þnh râ ai lµ chñ së h÷u ®Ých thùc. §©y lµ nguyªn nh©n g©y ra sù l·nh ®¹m, thiÕu tr¸ch nhiÖm ,thiÕu kû c­¬ng, kû luËt cña ng­êi lao ®éng, sù gi¶m sót vÒ n¨ng suÊt, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶, thiÕu minh b¹ch trong ph©n phèi thu nhËp. Cßn trong c«ng ty cæ phÇn quyÒn së h÷u vµ quyÒn sö dông ®­îc x¸c ®Þnh râ rµng nªn c¬ chÕ ph©n phèi lîi Ých ®­îc gi¶i quyÕt tho¶ ®¸ng. Lîi Ých cña ng­êi lao ®éng vµ ng­êi cã vèn g¾n liÒn víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty nªn trë thµnh ®éng lùc c¬ së bªn trong thóc ®Èy viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty HiÖn nay qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ ë n­íc ta ®ang ®­îc triÓn khai kh¸ m¹nh mÏ. ViÖc h×nh thµnh c«ng ty cæ phÇn th«ng qua cæ phÇn ho¸ gãp phÇn 12
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ n©ng cao vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ Nhµ n­íc bëi chØ cã thÕ míi n©ng cao ®­îc hiÖu qu¶ cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc. H¬n n÷a Nhµ n­íc víi h×nh thøc tham dù cæ phÇn cña m×nh cã thÓ nhanh chãng can thiÖp nh»m ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn vµ ®iÒu tiÕt thÞ tr­êng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ C«ng ty cæ phÇn ra ®êi cßn gãp phÇn thóc ®Èy sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n ë ViÖt Nam. Th¸ng 7 n¨m 1998 ®· ®¸nh dÊu mét b­íc ngoÆt quan träng trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh thÞ tr­êng chøng kho¸n ë ViÖt Nam. §ång thêi víi viÖc ban hµnh nghÞ ®Þnh 48 /1998 /N§-CP vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n, ChÝnh phñ ®· ký quyÕt ®Þnh sè 127 /1998 /Q§-TTg vÒ thµnh lËp hai Trung t©m Giao dÞch chøng kho¸n t¹i Hµ Néi vµ Thµnh phè Hå ChÝ Minh, ph¸t ®i hiÖu lÖnh khëi ®éng thÞ ttr­êng chøng kho¸n. Th«ng qua thÞ tr­êng chøng kho¸n, c¸c nhµ kinh doanh cã thÓ huy ®éng mäi nguån tiÕt kiÖm trong d©n c­. Nã lµ c¬ së quan träng ®Ó Nhµ n­íc th«ng qua ®ã sö dông c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ can thiÖp vµo ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ nh»m ®¹t ®­îc nh÷ng môc tiªu ®· lùa chän. ThiÕu thÞ tr­êng chøng kho¸n sÏ kh«ng cã nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn. Song sù ra ®êi cña nã kh«ng phô thuéc ý muèn chñ quan cña con ng­êi mµ lµ kÕt qña cña sù ph¸t triÓn chung vÒ kinh tÕ x· héi, trong ®ã sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn, ho¹t ®éng mét c¸ch hoµn h¶o cña c¸c c«ng ty cæ phÇn gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh. III. Thùc tr¹ng qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ ë ViÖt nam. Qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®­îc b¾t ®Çu thÝ ®iÓm tõ cuèi n¨m 1991. Qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ ë n­íc ta vÒ c¬ b¶n cã thÓ chia lµm hai giai ®o¹n: 1. Thêi kú thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸ (6/1992 ®Õn hÕt n¨m 1996) Thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh sè 202/CT ngµy 8/6/1992 cña Chñ tÞch Héi ®ång Bé tr­ëng (nay lµ Thñ t­íng ChÝnh phñ) vÒ viÖc tiÕp tôc thÝ ®iÓm chuyÓn mét sè doanh nghiÖp nhµ n­íc thµnh c«ng ty cæ phÇn, c¸c Bé, ngµnh ®· h­íng dÉn doanh nghiÖp nhµ n­íc ®¨ng ký thùc hiÖn thÝ ®iÓm chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn. Trªn c¬ së sè l­îng doanh nghiÖp nhµ n­íc ®· ®¨ng ký, Chñ tÞch héi ®ång Bé tr­ëng (nay lµ Thñ t­íng chÝnh phñ) ®· chän 7 doanh nghiÖp nhµ n­íc do ChÝnh phñ chØ ®¹o thÝ ®iÓm chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn, ®ã lµ: 1. Nhµ m¸y xµ phßng ViÖt Nam (Bé c«ng nghiÖp) 2. Nhµ m¸y diªm Thèng nhÊt (Bé c«ng nghiÖp) 3. XÝ nghiÖp nguyªn vËt liÖu chÕ biÕn thøc ¨n gia sóc Hµ Néi (Bé N«ng nghiÖp). 4. XÝ nghiÖp ChÕ biÕn gç L¹ng Long B×nh (Bé n«ng nghiÖp), 5. C«ng ty VËt t­ Tæng hîp H¶i H­ng (Bé Th­¬ng m¹i). 6. XÝ nghiÖp S¶n xuÊt Bao b× (Thµnh phè Hµ Néi). 7. XÝ nghiÖp DÖt da may Lagamex (Thµnh phè Hå ChÝ Minh). 13
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ Sau mét thêi gian lµm thö, 7 DNNN ®­îc ChÝnh phñ chän lµm thÝ ®iÓm ®Òu xin rót lui, hoÆc kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ nh­ Lagamex, nhµ m¸y Xµ phßng ViÖt Nam... H¬n 30 doanh nghiÖp ®· ®¨ng ký víi Bé tµi chÝnh ®Ó thÝ ®iÓm thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ vµ 3 doanh nghiÖp nhµ n­íc xin chuyÓn thµnh c«ng ty TNHH theo chØ thÞ 84/TTg. Cã 5 doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc phÐp chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn, ®ã lµ: 1. C«ng ty cæ phÇn §¹i lý liªn hiÖp vËn chuyÓn (thuéc Bé giao th«ng). 2. C«ng ty cæ phÇn C¬ ®iÖn l¹nh (TP Hå ChÝ Minh) 3. C«ng ty cæ phÇn giÇy HiÖp An ( Bé C«ng nghiÖp). 4. C«ng ty cæ phÇn ChÕ biÕn hµng XuÊt khÈu Long An (TØnh Long An) 5. C«ng ty cæ phÇn ChÕ biÕn Thøc ¨n Gia sóc (Bé c«ng nghiÖp). Trong mét thêi gian thùc hiÖn thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸, tuy sè l­îng c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn cßn Ýt song giai ®o¹n thÝ ®iÓm ®· ®em l¹i mét sè kÕt qu¶ ®¸ng chó ý:  Qu¸ tr×nh thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸ ®· huy ®éng ®­îc mét l­îng vèn quan träng trong nh©n d©n. Qua b¸n cæ phiÕu, nhµ n­íc ®· thu ®­îc 14,165 tû ®ång tiÒn mÆt nép vµo Ng©n s¸ch. §©y lµ sè vèn quan träng lµm t¨ng tµi s¶n thuéc së h÷u Nhµ n­íc ®Ó ®Çu t­ vµo chiÒu s©u, ®æi míi c«ng nghÖ, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña hÖ thèng DNNN  T¹i c¸c doanh nghiÖp ®· cæ phÇn ho¸, 100% c¸n bé c«ng nh©n viªn tham gia mua cæ phiÕu. Khi ng­êi lao ®éng cã vèn trong c«ng ty, lîi Ých cña hä g¾n víi lîi Ých c«ng ty v× vËy hä lµm viÖc víi tr¸ch nhiÖm cao v× quyÒn lîi cña m×nh. MÆt kh¸c hä còng yªu cÇu Héi ®ång qu¶n trÞ vµ gi¸m ®èc ®iÒu hµnh ph¶i chØ ®¹o vµ tæ chøc ®Ó c«ng ty ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶.  HiÖu qu¶ cña c¸c c«ng ty nµy t¨ng lªn râ rÖt. C¸c chØ tiªu kinh tÕ nh­ doanh thu t¨ng b×nh qu©n 56,9%/n¨m; lîi nhuËn t¨ng 70,2%; nép Ng©n s¸ch t¨ng 89%/n¨m; tû suÊt lîi nhuËn trªn doanh thu lµ 14,10%.  Vèn cña c¸c doanh nghiÖp nµy t¨ng lªn ®¸ng kÓ. TÝnh b×nh qu©n vèn cña c¸c doanh nghiÖp mçi n¨m t¨ng 45%.  Ng­êi lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp nµy t¨ng 46,8%, thu nhËp cña ng­êi lao ®éng t¨ng 20%/n¨m.  Nhµ n­íc vÉn gi÷ ®­îc vai trß l·nh ®¹o doanh nghiÖp nhê duy tr× tû lÖ cæ phiÕu chi phèi, gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng b»ng luËt ph¸p vµ néi dung c¸c ®iÒu lÖ ho¹t ®éng phï hîp víi quy ®Þnh cña Nhµ n­íc. TÝnh ®Õn hÕt thêi gian thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸ (hÕt n¨m 1996) tæng sè doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn lµ 12 doanh nghiÖp. D­íi ®©y lµ danh s¸ch c¸c doanh nghiÖp vµ mét sè chØ tiªu tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp ®ã sau thêi gian cæ phÇn ho¸. 14
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ C«ng ty ®¹i lý liªn hiÖp vËn chuyÓn GEMADEPT ChØ tiªu §¬n vÞ Tr­íc CPH Sau CPH 1992 1993 1994 1995 1996 1. Doanh thu Tr. ®ång 11.120 16.530 24.134 47.538 65.046 2. Nép NS Tr.®ång 3.336 3.750 8.700 16.530 25.117 3. L·i Tr. ®ång 3.400 3.700 8.800 15.200 23.000 4. Thu nhËp 850 900 1.200 1.400 2.000 1000 ®ång b×nh qu©n ng­êi/th¸ng 5. Lao ®éng Ng­êi 56 320 (Nguån: Ban cæ phÇn ho¸ Bé Tµi chÝnh.) C«ng ty ®¹i lý Liªn hiÖp vËn chuyÓn chuyÓn lµm dÞch vô vËn chuyÓn tõ kho cña ng­êi göi ®Õn kho cu¶ ng­êi nhËn b»ng c¸c ph­¬ng tiÖn ®­êng bé, ®­êng thuû, ®­êng biÓn tíi c¸c c¶ng quèc tÕ. C«ng ty lµ mét trong nh÷ng doanh nghiÖp ®Çu tiªn ë n­íc ta ®­îc tiÕn hµnh thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸. Doanh nghiÖp nµy ®­îc chÝnh thøc chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn vµo ngµy 01/07/1993. Tæng sè vèn ®iÒu lÖ cña c«ng ty sau cæ phÇn ho¸ lµ 6.207.655.000 ®ång ®­îc chia thµnh 31.038 cæ phiÕu víi mÖnh gi¸ 200.000; trong ®ã tû lÖ cæ phÇn cña nhµ n­íc lµ 18%, cña c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc trong c«ng ty lµ 77%, cña cæ ®«ng ngoµi lµ 5%. Sau 3 n¨m ho¹t ®éng kÓ tõ ngµy chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn, sè lao ®éng cña c«ng ty t¨ng tõ 56 ng­êi (n¨m 1993) lªn 320 ng­êi (n¨m 1996). Doanh thu n¨m 1996 t¨ng gÊp gÇn 4 lÇn so víi n¨m 1993, nép ng©n s¸ch cña c«ng ty còng t¨ng tõ 3.750 (1993) lªn 25.117 (1996) tøc kho¶ng 6,6 lÇn, thu nhËp ng­êi lao ®éng t¨ng tõ 900.000 (n¨m 1993) lªn 2. 000.000 (n¨m 1996). C«ng ty cæ phÇn c¬ ®iÖn l¹nh (REE) ®­îc thµnh lËp n¨m 1987 trªn c¬ së c«ng ty liªn hîp ThiÕt bÞ l¹nh trùc thuéc Së c«ng nghiÖp thµnh phè Hå ChÝ Minh. Ngay tõ khi míi thµnh lËp, c«ng ty ®· tæ chøc l¹i bé m¸y gän nhÑ, ho¹t ®éng theo nguyªn t¾c h¹ch to¸n duy nhÊt, n¨ng ®éng trong qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh. C«ng ty ®· m¹nh d¹n nhËp c¸c thiÕt bÞ l¹nh víi ph­¬ng thøc tr¶ chËm, tiªu thô nhanh hµng nhËp, thanh to¸n kÞp thêi vµ ®Çy ®ñ phÇn nî tr¶ chËm cho bªn n­íc ngoµi. Còng chÝnh tõ thµnh c«ng trong ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng, tÝch tô vµ tËp trung t­ b¶n ®­îc h×nh thµnh, c«ng ty ®· thµnh lËp 2 c«ng ty liªn doanh: C«ng ty liªn doanh CERVICO (liªn doanh víi c«ng ty MEKONG - mét c«ng ty ViÖt kiÒu ë §øc) nh»m l¾p r¸p thiÕt bÞ l¹nh trong n­íc, vèn ®Çu t­ lµ 820.000 USD. C«ng ty liªn doanh REEYOUNG (liªn doanh víi c«ng ty BOUYONG cña Nam TriÒu Tiªn) chuyªn s¶n xuÊt tói s¸ch xuÊt khÈu, vèn ®Çu t­ 1.600.000 USD. Trong nh÷ng n¨m tr­íc cæ phÇn ho¸, c«ng ty ho¹t ®éng thùc sù cã hiÖu qu¶. C«ng ty lu«n dù ®o¸n ®óng nhu cÇu cña thÞ tr­êng trong n­íc nªn ®· t¹o ®­îc mét sè l­îng hµng ho¸, thiÕt bÞ vËt 15
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ t­ dù tr÷ ®¸p øng kÞp thêi yªu cÇu cña kh¸ch hµng, t¹o ®­îc niÒm tin vµ gi÷ ®­îc uy tÝn víi kh¸ch hµng. Th¸ng 11/1993 theo quyÕt ®Þnh sè 1707/Q§ - UB cña UBND TP Hå ChÝ Minh, C«ng ty C¬ ®iÖn l¹nh chÝnh thøc ®­îc chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn. Tæng sè vèn ®iÒu lÖ míi thµnh lËp cña c«ng ty lµ 16 tû ®ång ®­îc chia thµnh 160.000 cæ phÇn víi mÖnh gi¸ mét cæ phiÕu lµ 100.000 ®ång, Nhµ n­íc chiÕm tû lÖ cæ phÇn lµ 30% (gåm 4 ®¹i diÖn cæ ®«ng), c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc trong c«ng ty lµ 50% (gåm 212 cæ ®«ng), c¸c cæ ®«ng ngoµi c«ng ty lµ 20% (gåm 238 cæ ®«ng). Cæ ®«ng lµ c¸n bé c«ng nh©n c«ng ty ®­îc mua kh«ng qu¸ 5% tæng sè cæ phiÕu, cæ ®«ng ngoµi c«ng ty kh«ng ®­îc mua qu¸ 0,5% tæng sè cæ phiÕu. Nh­ vËy cæ ®«ng lµ c¸n bé c«ng nh©n viªn c«ng ty kh«ng ®­îc mua cæ phÇn qu¸ 800 triÖu ®ång, cæ ®«ng ngoµi c«ng ty kh«ng ®­îc mua cæ phÇn qu¸ 800 triÖu. Ngoµi ra, c¸c cæ ®«ng lµ nh©n viªn c«ng ty cßn ®­îc vay tiÒn víi l·i suÊt ­u ®·i, ®­îc chia quü khen th­ëng vµ phóc lîi cßn l¹i ®Ó cã thÓ mua cæ phiÕu. Ba n¨m sau khi cæ phÇn ho¸, tæng sè vèn cña c«ng ty t¨ng tõ 16 tû ®ång (n¨m 1993) lªn 30 tû ®ång (n¨m 1996), doanh thu n¨m 1996 t¨ng gÊp 5 lÇn so víi n¨m 1993. Sè lao ®éng n¨m 1996 t¨ng h¬n 3 lÇn so víi nh÷ng n¨m c«ng ty ch­a ®­îc cæ phÇn ho¸. Tæng thu nhËp cña ng­êi lao ®éng ®¹t 1.800.000/cæ phÇn. C«ng ty ®ang nghiªn cøu sÏ b¸n tiÕp cæ phÇn ­u ®·i cho 2/3 sè c«ng nh©n míi ®­îc tuyÓn vµo lµm, nh»m thu hót thªm sè ng­êi cã tay nghÒ cao. N¨m 1996, c«ng ty ®­îc nhµ n­íc cho phÐp ph¸t hµnh thö tr¸i phiÕu chuyÓn ®æi b»ng ngo¹i tÖ vµ b¸n cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi víi tæng gi¸ trÞ 5 triÖu USD, l·i suÊt 4,5%/n¨m. C¸c tr¸i phiÕu ®­îc chuyÓn ®æi thµnh cæ phiÕu trong quý 3/1996, tr¸i chñ ®­îc chuyÓn thµnh cæ ®«ng sÏ kh«ng ®­îc tham gia Héi ®ång qu¶n trÞ. ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh Tr­íc CPH Sau CPH 1992 1993 1994 1995 1996 1. Doanh thu Tr. ®ång 42.000 45.000 77.000 214.000 277.000 2. Nép NS Tr. ®ång 2.570 54.370 13.126 48.000 61.000 3. L·i Tr. ®ång 6.800 7.300 11.300 21.300 5.000 4. Thu nhËp 1000®ång 774 1.200 1.400 1.500 1.800 b×nh qu©n ng­êi/th¸ng 5. Lao ®éng Ng­êi 200 800 (Nguån: Ban cæ phÇn ho¸ Bé Tµi chÝnh) C«ng ty cæ phÇn giÇy HiÖp An lµ doanh nghiÖp chuyªn s¶n xuÊt c¸c lo¹i giµy dÐp phôc vô thÞ tr­êng trong n­íc vµ xuÊt khÈu. C«ng ty ®­îc chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn th¸ng 8/1994 víi tæng gi¸ trÞ doanh nghiÖp lµ 4,793 tû ®ång. Trong ®ã Nhµ n­íc gi÷ 30% vèn cæ phÇn, c¸n bé c«ng nh©n c«ng ty gi÷ 35,5%, cæ ®«ng ngoµi doanh nghiÖp gi÷ 34,8%. Doanh thu n¨m 1996 t¨ng xÊp xØ gÊp 2 lÇn víi n¨m 1993, nép ng©n s¸ch n¨m 1996 t¨ng 5,3 tû ®ång so 16
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ víi n¨m 1993. Thu nhËp ng­êi lao ®éng t¨ng tõ 420.000®/ ng­êi/ th¸ng lªn 1.200.000/ng­êi/th¸ng. D­íi ®©y lµ mét sè chØ tiªu kinh tÕ - x· héi cña c«ng ty ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh Tr­íc CPH Sau CPH 1993 1994 1995 1996 1. Doanh thu Tr. ®ång 11.200 13.493 18.624 25.639 2. Nép ng©n s¸ch Tr. ®ång 2.100 2.800 5.200 8.100 3. L·i Tr. ®ång 2.718 3.152 5.412 7.918 4. Thu nhËp b×nh 1000 ®ång 420 470 850 1.200 qu©n ng­êi/th¸ng 5. Lao ®éng Ng­êi 380 400 (Nguån: Ban cæ phÇn Bé tµi chÝnh) 2. Thêi kú sau thÝ ®iÓm (tõ cuèi n¨m 1996 ®Õn nay) Thùc hiÖn NghÞ ®Þnh 28/CP (7/5/1996) vÒ chuyÓn c¸c DNNN sang c«ng ty cæ phÇn ( CTCP), thêi kú sau thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸ (tõ cuèi n¨m 1996 ®Õn th¸ng 2 n¨m 1999) ®· cã 134 doanh nghiÖp ®­îc chuyÓn sang CTCP, tÝnh chung c¶ thêi kú thÝ ®iÓm hiÖn nay cã tÊt c¶ 146 doanh nghiÖp (theo b¸o c¸o cña Ban cæ phÇn ho¸, bé tµi chÝnh). Tõ b¶ng danh s¸ch (phô lôc), chóng ta thÊy tèc ®é cæ phÇn ho¸ diÔn ra cßn chËm, sè c¸c DNNN chuyÓn sang CTCP “nhá giät” trong c¸c n¨m 1993 - 1997, cô thÓ n¨m 1993: 2 donah nghiÖp; n¨m 1994: 1 doanh nghiÖp; n¨m 1995: 2 doanh nghiÖp; n¨m 1996: 7 doanh nghiÖp vµ n¨m 1997: 4 doanh nghiÖp. Sang n¨m 1998 ®· cã sù tiÕn bé: 102 doanh nghiÖp. Nh­ vËy sè doanh nghiÖp chuyÓn sang CTCP n¨m 1998 lín h¬n nhiÒu so víi sè doanh nghiÖp chuyÓn sang CTCP cña c¸c n¨m tr­íc céng l¹i. Song kÕ ho¹ch ®Ò ra lµ thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ thµnh c«ng 150 doanh nghiÖp trong n¨m 1998 th× con sè 102 CTCP ch­a ®¹t ®­îc môc tiªu ®Ò ra. B­íc sang n¨m 1999, ChÝnh phñ ®Æt ra kÕ ho¹ch sÏ thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ thªm kho¶ng 400 doanh nghiÖp. Theo Ban ®æi míi qu¶n lý doanh nghiÖp trung ­¬ng th× tõ ®Çu n¨m ®Õn nay ®· cã thªm 42 doanh nghiÖp nhµ n­íc chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn víi tæng sè vèn ®iÒu lÖ gÇn 180 tû ®ång. Trong sè ®ã cã gÇn 23 doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp x©y dùng, 10 doanh nghiÖp dÞch vô th­¬ng m¹i, 3 doanh nghiÖp giao th«ng vËn t¶i vµ 5 doanh nghiÖp n«ng - l©m - thuû s¶n. HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp cã quy m« võa vµ nhá, chØ cã 3 doanh nghiÖp cã vèn ®iÒu lÖ tõ 10 tû ®ång trë lªn lµ c«ng ty cæ phÇn bao b× BØm S¬n thuéc Tæng c«ng ty xi m¨ng (38 tû ®ång), c«ng ty cæ phÇn ®iÖn c¬ thuéc Tæng c«ng ty ®iÖn lùc ViÖt Nam (25 tû ®ång) vµ c«ng ty cæ phÇn xuÊt nhËp khÈu T©n §Þnh thuéc thµnh phè Hå ChÝ Minh (10 tû ®ång). C¸c ®Þa ph­¬ng vµ ngµnh triÓn khai cæ phÇn ho¸ tÝch cùc nhÊt lµ tØnh B×nh §Þnh (4 doanh nghiÖp), thµnh phè Hå ChÝ Minh (4 doanh nghiÖp), Tæng c«ng ty cµ phª (3 doanh nghiÖp), Tæng c«ng ty xi m¨ng ViÖt Nam (2 doanh 17
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ nghiÖp)... Trong sè 34 doanh nghiÖp hoµn thµnh thñ tôc b¸n cæ phiÕu ®· cã 12 doanh nghiÖp kh«ng cã cæ phÇn cña Nhµ n­íc vµ 27 doanh nghiÖp cã cæ phÇn cña cæ ®«ng ngoµi doanh nghiÖp. Nh­ vËy, theo kÕ ho¹ch ®Æt ra cho n¨m 1999 lµ sÏ cæ phÇn ho¸ tõ 400 - 600 doanh nghiÖp th× con sè 42 doanh nghiÖp nhµ n­íc míi ®­îc cæ phÇn ho¸ tõ ®Çu n¨m ®Õn nay chØ b»ng 1/10 kÕ ho¹ch. Vµ tõ giê ®Õn cuèi n¨m, chóng ta ph¶i cæ phÇn ho¸ thªm h¬n 300 doanh nghiÖp n÷a. KÕt qu¶ b­íc ®Çu.  VÒ phÝa doanh nghiÖp, nh×n chung ho¹t ®éng cña c«ng ty cæ phÇn sau khi cæ phÇn ho¸ ®Òu cã hiÖu qu¶, c¸c chØ tiªu t¨ng nhiÒu lÇn so víi khi cßn lµ DNNN biÓu hiÖn trªn c¶ 3 mÆt lîi Ých cña: lao ®éng - doanh nghiÖp - Nhµ n­íc. ViÖc huy ®éng vèn cña c«ng ty cæ phÇn chñ yÕu ®Çu t­ chiÒu s©u, ®æi míi c«ng nghÖ nªn n¨ng suÊt, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cao h¬n tr­íc, ®em l¹i lîi nhuËn cao h¬n. C¬ c©ó vèn së h÷u trong c¸c c«ng ty cæ phÇn, tû lÖ vèn së h÷u Nhµ n­íc chiÕm tû lÖ cao nhÊt so víi c¸c së h÷u kh¸c. Nhµ n­íc n¾m tõ 18% ®Õn 51% (B×nh qu©n 41%) cæ phÇn c«ng ty; cæ ®«ng lµ ng­êi lao ®éng tõ 18% ®Õn 50% c¸ biÖt cã doanh nghiÖp trªn 70% (b×nh qu©n 30%) cæ phÇn c«ng ty; sè cæ phÇn cßn l¹i lµ thuéc cæ ®«ng ngoµi x· héi n¾m gi÷ (b×nh qu©n 29%).  VÒ phÝa Nhµ n­íc, ngoµi viÖc Nhµ n­íc t¨ng thu c¸c kho¶n thu tõ doanh nghiÖp nh­ thuÕ lîi tøc do doanh nghiÖp ho¹t ®éng hiÖu qu¶, nhµ n­íc cßn thu ®­îc mét l­îng vèn tõ c¸c nguån ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ nh­ sè thu vÒ tiÒn b¸n cæ phiÕu. VÝ dô sè thu vÒ cæ phÇn ho¸ tÝnh ®Õn hÕt n¨m 1997 nh­ sau: TiÒn thu vÒ b¸n cæ phiÕu: 30. 207 triÖu ®ång Lîi tøc cña Nhµ n­íc t¹i c¸c c«ng ty cæ phÇn: 6.995 triÖu ®ång L·i tiÒn vay mua chÞu cæ phÇn Nhµ n­íc: 522 triÖu ®ång. Tæng céng: 37. 724 triÖu ®ång.  V Ò phÝa ng­êi lao ®éng: ng­êi lao ®éng ®· g¾n ®­îc kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh víi lîi Ých cña b¶n th©n, cña doanh nghiÖp, ®ång thêi ®­îc t¹o ®iÒu kiÖn lµm chñ doanh nghiÖp. Thu nhËp cña ng­êi lao ®éng cao h¬n khi cßn lµ DNNN tõ 1,5 - 2 lÇn, bªn c¹nh ®ã ng­êi lao ®éng cßn nguån thu tõ lîi tøc cæ phÇn kho¶ng 22% - 24%/n¨m. ViÖc lµm cña ng­êi lao ®éng ®­îc ®¶m b¶o, h¬n thÕ ngoµi sè lao ®éng cò, c¸c c«ng ty cæ phÇn cßn thu hót thªm nhiÒu lao ®éng ngoµi x· héi vµo lµm viÖc. Trong mét sè c«ng ty cæ phÇn, ng­êi lao ®éng ®· ®Ò cö ®¹i diÖn cña m×nh tham gia qu¶n lý ®iÒu hµnh doanh nghiÖp. Theo kÕt qu¶ kh¶o s¸t cña ch­¬ng tr×nh hç trî ph¸t triÓn dù ¸n Mªk«ng (Mekong Project Development Facility - MPDF) n¨m 1998 trong 13 doanh nghiÖp ®­îc kh¶o s¸t ®· thµnh lËp Héi ®ång qu¶n trÞ; 3 c«ng ty ng­êi ngoµi ®¹i diÖn cho c¸n bé c«ng nh©n viªn ®¶m nhËn chñ tÞch Héi ®ång vµ gi¸m ®èc ®iÒu hµnh, 2 c«ng ty kh¸c gi÷ 1 trong 2 träng tr¸ch trªn. 18
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.15: Bộ Đồ Án Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Cơ Khí
65 tài liệu
2428 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
16=>1