intTypePromotion=1
 » 
 » 

Đề tài "Công ty cổ phần và vai trò của nó trong phát triển kinh tế ở nước ta hiện nay".

Chia sẻ: Phan Thi Ngoc Giau | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

0
Thêm vào BST
Báo xấu
86
lượt xem 14
download

Đề tài "Công ty cổ phần và vai trò của nó trong phát triển kinh tế ở nước ta hiện nay".

Mô tả tài liệu
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo luận văn - đề án 'đề tài "công ty cổ phần và vai trò của nó trong phát triển kinh tế ở nước ta hiện nay".', luận văn - báo cáo phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài "Công ty cổ phần và vai trò của nó trong phát triển kinh tế ở nước ta hiện nay".

  1. LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI Công ty cổ phần và vai trò của nó trong phát triển kinh tế ở nước ta hiện nay
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Lêi nãi ®Çu XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ kh¸ch quan do ®ßi hái cña sù h×nh thµnh vÇ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng . Do ®ã ,viÖc h×nh thµnh c¸c c«ng ty cæ phÇn (CTCP ) vµ vÊn ®Ò cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc (DNNN ) lµ tÊt yÕu ®èi víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn m¹nh cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng . H×nh thøc CTCP ®· xuÊt hiÖn vµo nh÷ng n¨m cuèi thÕ kû XVI vµ ®Çu thÕ kû XVII , mµ tr­íc tiªn lµ ë n­íc Anh sau ®ã lµ n­íc Ph¸p . Tr¶i qua qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ , nhÊt lµ trong giai ®o¹n mµ cuéc C¸ch m¹ng c«ng nghiÖp diÔn ra th× CTCP ph¸t triÓn rÊt m¹nh mÏ. §Õn nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû XX th× CTCP ®· trë thµnh h×nh thøc kinh doanh rÊt phæ biÕn ë c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn m¹nh. Víi ViÖt Nam chóng ta, tõ khi ®Êt n­íc ®­îc thèng nhÊt , do ph¶i gi¶i quyÕt hËu qu¶ nÆng nÒ cña chiÕn tranh . MÆt kh¸c do c¬ chÕ kinh tÕ vµ xuÊt ph¸t ®iÓm cña chóng ta thÊp. ChÝnh v× vËy, mµ viÖc kh«i phôc nÒn kinh tÕ tuy ®· ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh c«ng, song còng cßn nhiÒu h¹n chÕ. Do ®ã mµ ®¹i héi §¶ng lÇn thø VI (12/ 1986) ®· ®¸nh dÊu sù ®æi míi cña nÒn kinh tÕ ViÖt nam. §ã lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi tõ nÒn kinh tÕ tËp trung quan liªu bao cÊp, sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, Nã kh«ng chØ lµm thay ®æi mét c¸ch s©u s¾c nÒn kinh tÕ n­íc ta vÒ c¬ cÊu kinh tÕ, thµnh phÇn kinh tÕ vµ quan hÖ së h÷u mµ cßn lµm xuÊt hiÖn h×nh thøc tæ chøc kinh tÕ míi ®ã lµ CTCP. NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng lÇn thø VI, VII, VIII vµ HiÕn ph¸p 1992 ®Òu kh¼ng ®Þnh: NÒn kinh tÕ n­íc ta hiÖn nay lµ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng X· héi chñ nghÜa. Trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh ®ã, kinh tÕ quèc doanh ®­îc x¸c ®Þnh gi÷ vai trß chñ ®¹o. C¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ho¹t ®éng theo luËt vµ b×nh ®¼ng tr­íc ph¸p luËt C«ng ty cæ phÇn lµ lo¹i h×nh doanh nghiÖp ®èi víi n­íc ta lµ t­¬ng ®èi míi. Tr­íc ®©y ch­a cã LuËt doanh nghiÖp th× nã ho¹t ®éng theo LuËt c«ng ty. Khi LuËt doanh nghiÖp ra ®êi (th¸ng 12 n¨m 1999) th× c«ng ty cæ phÇn ®­îc x¸c ®Þnh ®Çy ®ñ vµ râ rµng h¬n, lµ mét trong 4 lo¹i h×nh doanh nghiÖp ®­îc quy ®Þnh trong LuËt doanh nghiÖp. Còng chÝnh tõ ®ã mµ c«ng ty cæ phÇn ph¸t triÓn m¹nh h¬n vµ ngµy cµng ph¸t huy ®­îc nh÷ng ­u thÕ cña nã trong nÒn kinh tÕ. So víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c th× c«ng ty cæ phÇn rÊt cã ­u thÕ trong viÖc huy ®éng nguån vèn nhµn rçi trong c«ng chóng. MÆt kh¸c víi viÖc h×nh thµnh thÞ tr­êng chøng kho¸n ë n­íc ta th× c«ng ty cæ phÇn lµ ®iÒu kiÖn quan träng vµ tiªn quyÕt cho sù ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng nµy. Tõ ®ã thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn . Víi vai trß vµ tÇm quan träng cña c«ng ty cæ phÇn ë n­íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay, em m¹nh d¹n chän ®Ò tµi "C«ng ty cæ phÇn vµ vai trß cña nã trong ph¸t triÓn kinh tÕ ë n­íc ta hiÖn nay". §Ó thùc hiÖn ®­îc ®Ó tµi nµy em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù h­íng dÉn tËn t×nh cña thµy gi¸o NguyÔn ViÖt TiÕn.
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ Ch­¬ng I Lý luËn CHUNG VÒ C¤NG TY cæ phÇn I. Kh¸i niÖm, sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty cæ phÇn 1. Kh¸i niÖm C«ng ty cæ phÇn lµ doanh nghiÖp trong ®ã c¸c cæ ®«ng gãp vèn kinh doanh vµ chÞu tr¸ch nhiÖm trong ph¹m vi phÇn vèn gãp cña m×nh trªn c¬ së tù nguyÖn ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nh»m thu lîi nhuËn 2. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty cæ phÇn C«ng ty cæ phÇn ra ®êi tõ cuèi thÕ kû 16 ë c¸c n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn nh­ mét nhu cÇu kh¸ch quan cña lÞch sö. Trong suèt mÊy tr¨m n¨m qua c¸c c«ng ty cæ phÇn ®· chiÕm mét vai trß quan träng trong viÖc thóc ®Èy nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Qu¸ tr×nh lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña h×nh thøc c«ng ty cæ phÇn trªn thÕ giíi cã thÓ ®­îc m« t¶ theo s¬ ®å sau: C¸c giai ®o¹n h×nh thµnh CTCP trªn thÕ giíi Giai ®o¹n Giai ®o¹n Giai ®o¹n Giai do¹n h×nh thµnh mÇm mèng tr­ëng thµnh ph¸t triÓn - B¾t ®Çu - Gãp vèn - H×nh thøc ph¸t hµnh theo nhãm c«ng ty xuyªn - C«ng ty cæ cæ phiÕu b¹n quèc gia, ®a phÇn phæ - B­íc ®Çu - Ho¹t ®éng quèc gia biÕn ë c¸c xuÊt hiÖn liªn kÕt - Thu hót c«ng n­íc t­ b¶n giao dÞch láng lÎo nh©n mua cæ chñ nghÜa chøng phiÕu -C¸c h×nh kho¸n - C¬ cÊu c«ng thøc ®a quèc - Ho¹t ®éng ty cæ phÇn gia cã tæ chøc hoµn thiÖn, - H×nh thµnh lín h¬n ph¸p luËt hoµn trung t©m tµi thiÖn chÝnh quèc tÕ -Giao dÞch chøng kho¸n s«i ®éng 1
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ 2.1. Giai ®o¹n mÇm mèng Trong nh÷ng n¨m ®Çu cña phu¬ng thøc s¶n xuÊt TBCN c¸c nhµ t­ b¶n lËp ra c¸c xÝ nghiÖp TBCN riªng lÎ, ho¹t ®éng ®éc lËp thuª m­ín c«ng nh©n vµ bãc lét lao ®éng lµm thuª. DÇn dÇn cïng víi sù ph¸t triÓn cña søc s¶n xuÊt vµ chÕ ®é tÝn dông hä ®· liªn kÕt víi nhau, dùa trªn quan hÖ nh©n th©n (gia ®×nh) vµ ch÷ tÝn gãp vèn kinh doanh nh»m môc ®Ých sinh lîi. Tõ doanh nghiÖp nhãm b¹n dÇn dÇn ph¸t triÓn thµnh doanh nghiÖp gãp vèn. N¨m 1553 c«ng ty cæ phÇn ®Çu tiªn ë Anh thµnh lËp víi sè v«n 6000 b¶ng Anh ph¸t hµnh 240 cæ phiÕu, mçi cæ phiÕu lµ 25 b¶ng Anh ®Ó tæ chøc ®éi bu«n gåm 3 chiÕc thuyÒn lín t×m ®­êng sang Ên §é theo h­íng §«ng B¾c. N¨m 1801 t¹i Lu©n §«n së giao dÞch chøng kho¸n chÝnh thøc ra ®êi t¹o ra thÞ tr­êng chøng kho¸n. ThÞ truêng chøng kho¸n liªn quan tíi doanh nghiÖp cæ phÇn bao gåm c¶ cæ phÇn t­ nh©n vµ doanh nghiÖp cæ phÇn do Nhµ n­íc ®øng ra thµnh lËp. Theo C¸c M¸c "Trong b­íc ®Çu cña nÒn s¶n xuÊt TBCN mét sè ngµnh s¶n xuÊt ®ßi hái mét sè t­ b¶n tèi thiÓu mµ lóc ®ã tõng c¸ nh©n riªng lÎ ch­a thùc hiÖn ®­îc. T×nh h×nh ®ã dÉn ®Õn Nhµ n­íc ph¶i trî cÊp... MÆt kh¸c ®iÒu ®ã còng dÉn ®Õn viÖc thµnh lËp nh÷ng n¬i n¾m gi÷ ®éc quyÒn do ph¸p luËt thõa nhËn ®Ó kinh doanh trong nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp vµ th­¬ng nghiÖp nhÊt ®Þnh". Nh­ vËy trong giai ®o¹n nµy c«ng ty cæ phÇn cã hai lo¹i: + Doanh nghiÖp gãp vèn hoÆc doanh nghiÖp nhãm b¹n + Doanh nghiÖp do Nhµ n­íc lËp b»ng h×nh thøc ph¸t hµnh tr¸i kho¸n (ë Mü gäi lµ cæ phÇn c«ng céng) hoÆc doanh nghiÖp Nhµ n­íc gãp vèn. 2.2. Giai ®o¹n h×nh thµnh Trong nöa ®Çu thÐ kû XIX c¸c c«ng ty cæ phÇn chÝnh thøc lÇn l­ît ra ®êi víi h×nh thøc tæ chøc vµ h×nh thøc ph©n phèi riªng cña chóng. Nh÷ng quy ®Þnh c¬ b¶n vÒ c«ng ty cæ phÇn ®· ra ®êi (ë Ph¸p vµo nh÷ng n¨m 1806). C«ng ty cæ phÇn ®­îc thµnh lËp réng kh¾p trong c¸c ngµnh nghÒ kh«ng chØ trong th­¬ng nghiÖp mµ trong giai ®o¹n tr­íc ë c¸c ngµnh chÕ t¹o, c¸c lÜnh vùc giao th«ng vËn t¶i ®­êng s«ng, ®­ßng s¾t. Cæ phiÕu ph¸t hµnh cã thÓ b¸n trao tay, lo¹i giao dÞch chøng kho¸n nµy cã lóc v­ît ra ngoµi biªn giíi quèc gia thu lîi nhuËn theo h×nh thøc lîi tøc ®Þnh kú. Mét sè doanh nghiÖp lín cña t­ b¶n t­ nh©n b¾t ®Çu ph¸t hµnh cæ phÇn, t¸ch ng­êi ®¹i biÓu quyÒn së h÷u (héi ®ång qu¶n trÞ) vµ ng­êi kinh doanh (gi¸m ®èc) ra lµm hai. C¸c së giao dÞch chøng kho¸n còng h×nh thµnh phæ biÕn ë c¸c n­íc Ph­¬ng T©y tuy nhiªn tr­íc nh÷ng n¨m 70 cña thÕ kû XIX c«ng ty cæ phÇn cßn Ýt vµ h×nh thøc ch­a ®a d¹ng, quy m« cßn nhá. 2.3. Giai ®o¹n ph¸t triÓn Sau nh÷ng n¨m 70 cña thÕ kû XIX c«ng ty cæ phÇn ph¸t triÓn rÊt nhanh phæ biÕn ë tÊt c¶ c¸c n­íc t­ b¶n, c¸c ngµnh cã quy m« s¶n xuÊt më réng, tËp trung t­ b¶n diÔn ra víi tèc ®é ch­a tõng cã, ra ®êi c¸c tæ chøc ®éc quyÒn nh­ C¸c ten – Xanh ®ª ca – C¬ vèt. C¸c c«ng ty n¾m gi÷ cæ phÇn khèng chÕ ra ®êi t¹o thµnh kÕt cÊu chuçi. C«ng ty mÑ c«ng - ty con – c«ng ty ch¸u h×nh thµnh mét tËp ®oµn doanh nghiÖp xuyªn quèc gia. 2
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ §Õn n¨m 1930 sè c«ng ty cæ phÇn cña Anh lµ 86000, 90% t­ b¶n chÞu sù khèng chÕ cña c«ng ty cæ phÇn. ë Mü 1909 cã tæng sè 262000 c«ng ty cæ phÇn. §Õn n¨m 1939 sè c«ng ty cæ phÇn ë Mü chiÕm 51,7% trong tæng sè c¸c xÝ nghiÖp n«ng nghiÖp vµ 92,6% gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng c«ng nghiÖp. 2.4. Giai ®o¹n h×nh thµnh Sau chiÕn tranh thÕ gií thø hai c«ng ty cæ phÇn cã nh÷ng ®Æc ®iÓm míi: - Dïng h×nh thøc cæ phÇn ®Ó lËp ra c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia vµ ®a quèc gia ®Ó liªn hîp kinh tÕ vµ quèc tÕ ho¸ cæ phÇn h×nh thµnh c¸c tËp ®oµn doanh nghiÖp quèc tÕ - Thu hót c«ng nh©n viªn chøc mua cæ phÇn thùc hiÖn " chñ nghÜa t­ b¶n nh©n d©n" ®Ó lµm dÞu m©u thuÉn gi÷a lao ®éng vµ t­ b¶n ®ång thêi thu hót vèn mét c¸ch thuËn lîi - C¬ cÊu tæ chøc cña c«ng ty cæ phÇn t¹i c¸c n­íc ngµy cµng hoµn thiÖn, ph¸p luËt ngµy cµng kiÖn toµn vµ mçi n­íc ®Òu cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng 3. §iÒu kiÖn ®Ó h×nh thµnh c«ng ty cæ phÇn Muèn h×nh thµnh c«ng ty cæ phÇn ph¶i cã mét sè ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh trong ®ã nh÷ng ®iÒu kiÖn sau lµ thiÕt yÕu : 3.1. Tån t¹i së h÷u kh¸c nhau vÒ vèn C«ng ty cæ phÇn lµ c«ng ty cã nhiÒu ng­êi ®øng së h÷u. NÕu c«ng ty chØ thuéc mét chñ së h÷u th× dï chñ së h÷u ®ã lµ mét c¸ nh©n hay mét tæ chøc th× ®ã kh«ng ph¶i lµ c«ng ty cæ phÇn mµ thuéc mét lo¹i h×nh c«ng ty kh¸c cã thÓ lµ c«ng ty t­ nh©n, c«ng ty TNHH mét thµnh viªn hay C«ng ty liªn doanh ( nÕu chñ së h÷u lµ Nhµ n­íc) 3.2. Nh÷ng ng­êi cã vèn muèn tham gia ®Çu t­ ®Ó kinh doanh thu lîi nhuËn §©y lµ h×nh thøc ®Çu t­ m¹o hiÓm nhÊt so víi c¸c h×nh thøc ®Çu t­ kh¸c nh­ mua c«ng tr¸i, tr¸i phiÕu, göi ng©n hµng... Trong kinh doanh cã kh¶ n¨ng bÞ ph¸ s¶n nh­ng bï l¹i lµ h×nh thøc ®Çu t­ cã høa hÑn nhÊt vµ kh«ng bÞ l¹m ph¸t víi mãn tiÒn lín 3.3. Lîi nhuËn thu ®­îc ph¶i cã ®ñ søc hÊp dÉn ng­êi cã vèn tham gia kinh doanh NÕu lîi nhuËn trong kinh doanh mang l¹i lín h¬n lîi tøc ng©n hµng hoÆc lîi tøc do ®Çu t­ vµo c¸c lÜnh vùc kh¸c vµ lín h¬n ®ñ møc cÇn thiÕt th× ng­êi cã vèn míi s½n sµng gãp vèn vµo c«ng ty cæ phÇn ®Ó tham gia kinh doanh 3.4. Ph¶i cã sù nhÊt trÝ thµnh lËp c«ng ty Nh÷ng ng­êi cã vèn muèn tham gia kinh doanh ph¶i tho¶ thuËn ®­îc víi nhau ®Ó cïng gãp vèn vµ ®øng ra thµnh lËp c«ng ty cæ phÇn trªn c¬ së nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt. NÕu kh«ng tho¶ thuËn ®­îc th× c«ng ty cæ phÇn kh«ng thÓ thµnh lËp ®­îc 4. C¬ cÊu tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña c«ng ty cæ phÇn 4.1. Cæ phÇn, cæ phiÕu vµ cæ ®«ng Vèn cña c«ng ty cæ phÇn ®­îc chia thµnh nhiÒu phÇn b»ng nhau gäi lµ c¸c cæ phÇn. Chøng chØ do c«ng ty cæ phÇn ph¸t hµnh hoÆc bót to¸n ghi sæ 3
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ x¸c nhËn quyÒn së h÷u mét hoÆc mét sè cæ phÇn cña c«ng ty gäi lµ cæ phiÕu. Cæ phiÕu cã thÓ ghi tªn hoÆc kh«ng ghi tªn. Gi¸ trÞ cña mçi cæ phiÕu gäi lµ mÖnh gi¸ cæ phiÕu. Cæ phiÕu b¶o ®¶m cho ng­êi chñ së h÷u cã quyÒn lÜnh mét phÇn thu nhËp cña c«ng ty t­¬ng øng víi sè tiÒn ghi trªn cæ phiÕu Mét c«ng ty chØ ®­îc phÐp ph¸t hµnh mét sè l­îng cæ phiÕu nhÊt ®Þnh. Cæ phiÕu th­êng vµ cæ phiÕu ­u ®·i do c«ng ty ph¸t hµnh h×nh thµnh nªn vèn cæ phÇn cña c«ng ty. Cæ phiÕu chøng minh t­ c¸ch thµnh viªn cña nh÷ng ng­êi gãp vèn vµo c«ng ty cæ phÇn, nh÷ng thµnh viªn nµy gäi lµ cæ ®«ng. Mçi cæ ®«ng cã thÓ mua mét hoÆc nhiÒu cæ phiÕu. QuyÒn vµ tr¸ch nhiÖm, lîi Ých cña mçi cæ ®«ng phô thuéc vµo sè l­îng cæ phiÕu cña hä trong c«ng ty. Cæ ®«ng n¾m ®­îc sè l­îng cæ phiÕu khèng chÕ th× cã thÓ n¾m ®­îc quyÒn chi phèi mäi ho¹t ®éng cu¶ c«ng ty.Theo ®iÒu 51 vµ 53 cña LuËt doanh nghiÖp ViÖt Nam th× : - Cæ ®«ng cã quyÒn tù do chuyÓn nh­îng cæ phÇn cho ng­êi kh¸c trõ cæ ®«ng së h÷u cæ phÇn ­u ®·i. Vµ trong ba n¨m ®Çu tõ khi thµnh lËp c«ng ty cæ ®«ng s¸ng lËp chØ ®­îc chuyÓn nh­îng cæ phÇn nÕu ®­îc sù ®ång ý cña §¹i héi §ång cæ ®«ng - Cæ ®«ng cã thÓ lµ tæ chøc, c¸ nh©n sè l­îng cæ ®«ng tèi thiÓu lµ 3 vµ kh«ng h¹n chÕ sè l­îng tèi ®a - Cæ ®«ng cã hai lo¹i lµ cæ ®«ng ­u ®·i vµ cæ ®«ng phæ th«ng. Cæ ®«ng phæ th«ng cã c¸c quyÒn c¬ b¶n nh­ : tham dù vµ biÓu quyÕt tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò thuéc thÈm quyÒn cña §¹i héi ®ång cæ ®«ng ( mçi cæ phÇn cã mét phiÕu biÓu quyÕt), ®­îc nh©n cæ tøc víi møc theo quy ®Þnh cña §¹i héi ®ång cæ ®«ng... Cæ ®«ng hoÆc nhãm cæ ®«ng së h÷u trªn 10% sè cæ phÇn phæ th«ng trong thêi h¹n liªn tôc Ýt nhÊt lµ 6 th¸ng hoÆc tû lÖ kh¸c nhá h¬n theo quy ®Þnh cña ®iÒu lÖ c«ng ty cã quyÒn ®Ò cö ng­êi vµo Héi ®ång Qu¶n trÞ vµ Ban kiÓm so¸t, yªu cÇu triÖu tËp häp §¹i héi ®ång cæ ®«ng .... 4.2. C¬ cÊu tæ chøc vµ ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña c«ng ty cæ phÇn Do ®Æc ®iÓm nhiÒu chñ së h÷u trong c«ng ty cæ phÇn nªn c¸c cæ ®«ng kh«ng thÓ trùc tiÕp thùc hiÖn vai trß chñ së h÷u cña m×nh mµ ph¶i th«ng qua tæ chøc ®¹i diÖn lµm nhiÖm vô trùc tiÕp qu¶n lý c«ng ty bao gåm: §¹i héi cæ ®«ng, Héi ®ång qu¶n trÞ, Gi¸m ®èc ®iÒu hµnh vµ Ban kiÓm so¸t. §¹i héi cæ ®«ng lµ c¬ quan quyÕt ®Þnh cao nhÊt cña c«ng ty, lµ §¹i héi cña nh÷ng cæ ®«ng së h÷u ®èi víi c«ng ty cæ phÇn. §¹i héi cæ ®«ng cã 3 h×nh thøc lµ: §¹i héi héi ®ång cæ ®«ng thµnh lËp, §¹i héi ®ång cæ ®«ng bÊt th­êng vµ §¹i héi héi ®ång cæ ®«ng. Héi ®ång qu¶n trÞ lµ bé m¸y qu¶n lý cña c«ng ty cæ phÇn bao gåm nh÷ng thµnh viªn cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao vµ qu¶n lý giái ®Ó cã thÓ hoµn thµnh tèt nhiÖm vô do §¹i héi héi ®ång cæ ®«ng giao phã. Sè thµnh viªn do §¹i héi cæ ®«ng quyÕt ®Þnh vµ ®­îc ghi vµo ®iÒu lÖ cña c«ng ty. Héi ®ång qu¶n trÞ cã toµn quyÒn nh©n danh c«ng ty ®Ó quyÕt ®Þnh mäi vÊn ®Ò liªn quan ®Õn môc ®Ých, quyÒn lîi cña c«ng ty, trõ c¸c vÊn ®Ò thuéc thÈm quyÒn cña §¹i héi ®ång cæ ®«ng. Héi ®ång Qu¶n trÞ tù bÇu chñ tÞch Héi ®ång vµ chñ tÞch Héi ®ång Qu¶n trÞ cã thÓ kiªm Tæng gi¸m ®èc c«ng ty nÕu ®iÒu lÖ c«ng ty kh«ng cã qui ®Þnh kh¸c. Gi¸m ®èc ®iÒu hµnh lµ ng­êi ®iÒu hµnh ho¹t ®éng hµng ngµy cña c«ng ty vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc héi ®ång qu¶n trÞ vÒ viÖc thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô 4
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ vµ quyÒn h¹n ®­îc giao. VÒ thùc chÊt gi¸m ®èc ®iÒu hµnh lµ ng­êi lµm thuª cho chñ tÞch Héi ®ång Qu¶n trÞ. Gi¸m ®èc kh«ng lµm viÖc theo nhiÖm kú mµ theo thêi h¹n hîp ®ång ký kÕt víi chñ tÞch Héi ®ång Qu¶n trÞ. Ban kiÓm so¸t cã vai trß gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng cña c«ng ty. Sè l­îng uû viªn kiÓm so¸t theo qui ®Þnh trong ®iÒu lÖ cña c«ng ty. Nh÷ng ng­êi nµy kh«ng ph¶i lµ thµnh viªn cña Héi ®ång Qu¶n trÞ vµ gi¸m ®èc. Ph©n chia lîi nhuËn trong c«ng ty cæ phÇn: Trong c«ng ty cæ phÇn quan hÖ ph©n phèi ®­îc thùc hiÖn theo nguyªn t¾c vèn gãp cña c¸c cæ ®«ng vµ phô thuéc vµo lîi nhuËn cña c«ng ty. Lîi nhuËn cña c«ng ty sau khi dïng cho c¸c kho¶n chung cÇn thiÕt, phÇn cßn l¹i ®­îc chia ®Òu cho c¸c cæ ®«ng tû lÖ víi phÇn vèn gãp cña hä vµ gäi lµ cæ tøc. 5. C¸c lo¹i c«ng ty cæ phÇn trªn thÕ giíi. ë c¸c n­íc kh¸c nhau c«ng ty cæ phÇn cã thÓ kh¸c nhau vÒ tªn gäi. ë Ph¸p lµ c«ng ty v« danh, ë Anh lµ c«ng ty TNHH ( company Ltd ). ë Mü nã ®­îc gäi lµ c«ng ty kinh doanh ( comercial – coorporation). ë NhËt B¶n lµ c«ng ty chung cæ phÇn ( Habusiki Haishu) ... Tuy nhiªn xÐt vÒ b¶n chÊt chung kh«ng cã g× kh¸c nhau lín. II. Vai trß cña c«ng ty cæ phÇn trong nÒn kinh tÕ quèc d©n 1. Sù ra ®êi cña c«ng ty cæ phÇn lµ tÊt yÕu kh¸ch quan C«ng ty cæ phÇn lµ sù h×nh thµnh mét kiÓu tæ chøc doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Nã ra ®êi kh«ng n»m trong ý muèn chñ quan cña bÊt cø lùc l­îng nµo mµ lµ mét qu¸ tr×nh kinh tÕ kh¸ch quan do c¸c nguyªn nh©n sau: 1.1. Qu¸ tr×nh x· héi ho¸ t­ b¶n, t¨ng c­êng tÝch tô vµ tËp trung t­ b¶n ngµy cµng cao Trong nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ quy luËt gi¸ trÞ t¸c ®éng m¹nh ®Õn sù c¹nh tranh khèc liÖt gi÷a c¸c nhµ t­ b¶n buéc hä ph¶i t×m c¸ch c¶i tiÕn n©ng cao tr×nh ®é kü thuËt n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt nh»m t¹o cho gi¸ trÞ hµng ho¸ c¸ biÖt cña m×nh thÊp h¬n gi¸ trÞ hµng ho¸ x· héi th× míi cã thÓ tiÕp tôc tån t¹i vµ ph¸t triÓn. §iÒu nµy th­êng chØ nh÷ng nhµ t­ b¶n lín, cã quy m« s¶n xuÊt ë møc ®é nhÊt ®Þnh míi cã ®ñ kh¶ n¨ng ®Ó trang bÞ kü thuËt hiÖn ®¹i lµm cho n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng lªn do ®ã míi cã thÓ th¾ng ®­îc trong c¹nh tranh. Cßn nhøng nhµ t­ b¶n nµo cã gi¸ trÞ hµng ho¸ c¸ biÖt cao h¬n møc gi¸ trÞ hµng ho¸ x· héi th× sÏ bÞ thua lç vµ ph¸ s¶n. §Ó tr¸nh ®iÒu nµy c¸c nhµ t­ b¶n võa vµ nhá ph¶i tù tÝch tô vèn ®Ó më réng quy m« s¶n xuÊt vµ hiÖn ®¹i ho¸ c¸c trang thiÕt bÞ t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Song ®©y lµ mét biÖn ph¸p rÊt khã thùc hiÖn do viÖc tÝch tô vèn ph¶i mÊt mét thêi gian kh¸ dµi, v× thÕ c¸c nhµ t­ b¶n võavµ nhá ph¶i tho¶ hiÖp liªn minh víi nhau ®Ó tËp trung t­ b¶n c¸ biÖt cña hä l¹i thµnh mét t­ b¶n lín ®ñ søc c¹nh tranh vµ dµnh ­u thÕ víi c¸c nhµ t­ b¶n kh¸c. ChÝnh tõ h×nh thøc tËp trung vèn nµy c¸c c«ng ty cæ phÇn dÇn dÇn h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ngµy cµng m¹nh mÏ 5
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ 1.2. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña nÒn ®¹i c«ng nghiÖp c¬ khÝ, cña tiÕn bé kü thuËt t¹o ®éng lùc thóc ®Èy c«ng ty cæ phÇn h×nh thµnh vµ ph¶t triÓn C«ng ty cæ phÇn ra ®êi rÊt sím ( thÕ kû 16) nh­ng ph¶i ®îi ®Õn cuèi thÕ kû 19 míi ph¸t triÓn mét c¸ch réng r·i vµ trë thµnh phæ biÕn trong c¸c n­íc t­ b¶n. C«ng ty cæ phÇn h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ yªu cÇu kh¾c nghiÖt cña c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng Sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ do tr×nh ®é kü thuËt ngµy cµng ph¸t triÓn cao ®ßi hái t­ b¶n cè ®Þnh t¨ng lªn vµ v× thÕ quy m« tèi thiÕu mµ mét nhµ t­ b¶n ph¶i cã ®Ó cã thÓ kinh doanh trong ®iÒu kiÖn b×nh th­êng còng nh­ ngµy cµng lín h¬n. Mét nhµ t­ b¶n c¸ biÖt kh«ng thÓ ®¸p øng ®­îc sè vèn ®ã ph¶i cã sù liªn minh tËp trung nhiÒu t­ b¶n c¸ biÖt cßn ®ang ph©n t¸n trong nÒn kinh tÕ b»ng c¸ch gãp vèn ®Ó cïng kinh doanh. Víi sù tËp trung vèn nh­ vËy ®· h×nh thµnh c«ng ty cæ phÇn. MÆt kh¸c do kü thuËt ngµy cµng ph¸t triÓn lµm xuÊt hiÖn ngµy cµng nhiÒu ngµnh, nhiÒu lÜnh vùc kinh doanh vµ nh÷ng mÆt hµng míi cã hiÖu qu¶ h¬n ®· thu hót ®­îc c¸c nhµ t­ b¶n ®æ x« vµo c¸c ngµnh, lÜnh vùc vµ c¸c mÆt hµng míi nµy b»ng c¸ch di chuyÓn t­ b¶n tõ c¸c ngµnh, lÜnh vùc vµ c¸c ngµnh kinh doanh kÐm hiÖu qu¶. §iÒu nµy cµng g©y ra nhiÒu khã kh¨n cho c¸c nhµ t­ b¶n khi thùc hiÖn di chuyÓn vèn bëi v× hä kh«ng thÓ bçng chèc xo¸ bá ngay c¸c xÝ nghiÖp ®ang cã ®Ó thu håi vµ chuyÓn vèn sang x©y dùng ngay mét doanh nghiÖp míi mµ chØ cã thÓ rót bít vµ chuyÓn dÇn tõng bé phËn mµ th«i. Quy luËt ®ã cã thÓ kÐo dµi vµ do vËy hä cã thÓ mÊt thêi c¬. M©u thuÉn ®ã chØ ®­îc gi¶i quyÕt b»ng c¸ch c¸c nhµ t­ b¶n c¸ biÖt liªn minh víi nhau, cïng nhau gãp vèn ®Ó x©y dùng c¸c doanh nghiÖp lín, cïng chung môc tiªu ®i t×m lîi nhuËn siªu ng¹ch hä ®· gÆp nhau vµ nhanh chãng tho¶ thuËn cïng nhau gãp vèn ®Ó thµnh lËp c«ng ty cæ phÇn ®Ó cïng kinh doanh 1.3. Sù ph©n t¸n t­ b¶n ®Ó tr¸nh rñi ro trong c¹nh tranh vµ t¹o thÕ m¹nh vÒ qu¶n lý S¶n xuÊt cµng ph¸t triÓn, tr×nh ®é kü thuËt ngµy cµng cao, c¹nh tranh cµng khèc liÖt th× sù rñi ro trong kinh doanh ®e do¹ ph¸ s¶n ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ngµy cµng lín. §Ó tr¸nh nh÷ng rñi ro nµy c¸c nhµ t­ b¶n ®· ph¶i ph©n t¸n t­ b¶n cña m×nh tham gia ®Çu t­ kinh doanh ë nhiÒu ngµnh, nhiÒu c«ng ty kh¸c nhau. §iÒu nµy cã thÓ lµm cho hä chia sÓ sù thiÖt h¹i cho nhiÒu ng­êi khi gÆp rñi ro. MÆt kh¸c do cïng ®­îc mét sè ®«ng ng­êi qu¶n lý nªn tËp trung ph¸t huy ®­îc søc m¹nh trÝ tuÖ cña nhiÒu ng­êi tr¸ch ®­îc rñi ro vµ thµnh c«ng h¬n trong kinh doanh 1.4. Sù ph¸t triÓn cña tÝn dông t¹o ®éng lùc thóc ®Èy c«ng ty cæ phÇn ra ®êi vµ ph¶t triÓn Kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn dÉn tíi sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña nhiÒu lo¹i thÞ tr­êng trong ®ã cã thÞ tr­êng vèn . TÝn dông lµ quan hÖ kinh tÕ d­íi h×nh thøc quan hÖ tiÒn tÖ mµ ng­êi chñ së h÷u tiÒn tÖ cho ng­êi kh¸c vay trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh ®Ó thu håi mét mãn lêi gäi ®ã lµ lîi tøc Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng tÝn dông cã mét vai trß to lín trong qu¸ tr×nh c¹nh tranh lµm giam chi phÝ l­u th«ng vµ ®Èy nhanh qu¸ tr×nh t¸i s¶n 6
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ xuÊt.TÝn dông cßn cã vai trß, ®éng lùc thóc ®Èy viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c c«ng ty cæ phÇn bëi v×: -ViÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu trong c«ng ty cæ phÇn kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc nÕu kh«ng cã thÞ tr­êng tiÒn tÖ ph¸t ph¸t triÓn, nÕu kh«ng cã nh÷ng doanh nghiÖp vµ d©n c­ cã nhu cÇu sö dông vèn tiÒn tÖ trªn thÞ tr­êng. -Thùc tiÔn lÞch sö ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña c¸c c«ng ty cæ phÇn trªn thÕ giíi ®Òu chøng tá viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu chØ ®­îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c ng©n hµng, ®«i khi cßn do b¶n th©n ng©n hµng tiÕn hµnh. Tãm l¹i, c«ng ty cæ phÇn lµ qu¸ tr×nh kinh tÕ kh¸ch quan do ®ßi hái cña sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng , nã lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh tËp trung t­ b¶n. nã diÔn ra mét c¸ch m¹nh mÏ cïng víi sù ph¸t triÓn nÒn ®¹i c«ng nghiÖp c¬ khÝ vµ sù tù do c¹nh tranh d­íi chñ nghÜa t­ b¶n. 2.Vai trß cña c«ng ty cæ phÇn ®èi víi sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc d©n. Víi nh÷ng ®Æc ®iÓm rÊt riªng cña m×nh c«ng ty cæ phÇn cã vai trß quan trong ®èi víi viÖc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, cô thÓ lµ: - C«ng ty cæ phÇn cã kh¶ n¨ng tËp trung vèn nhanh chãng víi quy m« lín ®Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh khæng lå mµ kh«ng nhµ t­ b¶n riªng biÖt nµo cã thÓ tù m×nh lµm næi. C¸c M¸c ®· ®¸nh gi¸ vai trß nµycña c«ng ty cæ phÇn nh­ sau: "NÕu nh­ cø ph¶i chê cho ®Õn khi tÝch luü lµm cho mét nhµ t­ b¶n riªng lÎ lín lªn ®Õn møc cã thÓ ®¶m ®­¬ng viÖc x©y dùng ®­êng s¾t th× cã lÏ ®Õn ngµy nay thÕ giíi vÉn kh«ng cã ®­êng s¾t. Ng­îc l¹i qua c«ng ty cæ phÇn sù tËp trung ®· thùc hiÖn ®­îc viÖc ®ã chØ trong nh¸y m¾t" - C«ng ty cæ phÇn gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông cña ®ång vèn bëi v× : Thø nhÊt, do h×nh thøc tù cÊp ph¸t tµi chÝnh b»ng huy ®éng vèn ®· ®Ò cao tr¸ch nhiÖm cña doanh nghiÖp n©ng cao sù quan t©m ®Õn sö dông hiÖu qu¶ nguån vèn. MÆt kh¸c do søc Ðp cña cæ ®«ng do viÖc ®ßi chia l·i cæ phÇn vµ muèn duy tr× gi¸ cæ phiÕu cao trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n khiÕn doanh nghiÖp ph¶i phÊn ®Êu n©ng cao hiªô qu¶ sö dông ®ång vèn. Thø hai, lµ do lîi nhuËn cña c¸c c«ng ty cæ phÇn lµ kh¸c nhau trong c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau thóc ®Èy nªn cã thÓ dÉn d¾t tiÒn vèn nhµn rçi tõ nhiÒu kªnh kh¸c nhau trong x· héi vµo c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc cã n¨ng suÊt lao ®éng vµ tû suÊt lîi nhuËn cao lµm cho vèn ®­îc ph©n bæ vµ sö dông cã hiÖu qu¶ trong nÒn kinh tÕ - C«ng ty cæ phÇn t¹o ra mét c¬ chÕ ph©n bæ rñi ro ®Æc thï ®· h¹n chÕ ®­îc nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc vÒ kinh tÕ x· héi khi mét doanh nghiÖp l©m vµo t×nh tr¹ng khñng ho¶ng. ChÕ ®é ®· h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt nh÷ng thiÖt h¹i cña rñi ro thua lç. Vèn tù cã cña c«ng ty huy ®éng th«ng qua viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu lµ vèn cña nhiÒu cæ ®«ng do ®ã san sÎ rñi ro cho nhiÒu cæ ®«ng. Nhê vËy khi c«ng ty cæ phÇn ph¸ s¶n hËu qu¶ vÒ mÆt kinh tÕ x· héi ®­îc h¹n chÕ ë møc thÊp nhÊt. C¸ch thøc huy ®éng vèn cña c«ng ty cæ phÇn ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nhµ ®Çu t­ tµi chÝnh cã thÓ mua cæ phiÕu, tr¸i phiÕu ë c¸c c«ng ty ë nhiÒu ngµnh kh¸c nhau nªn gi¶m bít ®­îc tæn thÊt khi c«ng ty bÞ ph¸ s¶n so víi viÖc ®Çu t­ vµo mét c«ng ty. C¬ chÕ ph©n bæ rñi ro nµy ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho nh÷ng ng­êi cã vèn m¹nh d¹n ®Çu t­ vµo mét c«ng ty lµm cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn vµ cã xu h­íng æn ®Þnh h¬n. 7
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ - ViÖc ph¸t hµnh chøng kho¸n cña c«ng ty cæ phÇn cïng víi viÖc chuyÓn nh­îng mua b¸n chøng kho¸n ®Õn mét møc ®é nhÊt ®Þnh sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ra ®êi cña thÞ tr­êng chøng kho¸n – tr¸i tim cña thÞ tr­êng vèn. ý nghÜa c¨n b¶n cña thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ ë chç : §ã lµ n¬i c¸c nhµ kinh doanh cã thÓ t×m kiÕm ®­îc nguån tµi trî cho ho¹t ®éng ®Çu t­ s¶n xuÊt kinh doanh, lµ n¬i khai th«ng c¸c nguån tiÕt kiÖm cña nh÷ng ng­êi tÝch luü ®Õn c¸c nhµ ®Çu t­, lµ c¬ chÕ ph©n bæ c¸c nguån vèn ®Çu t­ phï hîp víi yªu cÇu cña mét nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, vµ cßn lµ c¬ së quan träng ®Ó Nhµ n­íc qua ®ã sö dông c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ can thiÖp vµo ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ nh»m ®¹t ®­îc môc tiªu lùa chän - C«ng ty cæ phÇn ®¶m b¶o sù tham gia cña ®«ng ®¶o cña c«ng chóng, l¹i cã c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý ch¾t chÏ, ph©n ®Þnh râ rµng gi÷a quyÒn së h÷u vµ quyÒn kinh doanh nªn ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi lao ®éng tham gia qu¶n lý c«ng ty mét c¸ch thùc sù, sö dông ®­îc nh÷ng gi¸m ®èc tµi n¨ng, ®¶m b¶o ®­îc quyÒn lîi, lîi Ých vµ tr¸ch nhiªm cña chñ së h÷u, ®Èy nhanh qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng x· héi, thùc hiÖn tèt nguyªn t¾c " ai giái nghÒ g× lµm nghÒ Êy " gióp mäi ng­êi ®­îc lµm viÖc ë vÞ trÝ thÝch hîp ®Ó cã thÓ ph¸t huy hÕt tµi n¨ng s¸ng t¹o vèn cã cña m×nh - C«ng ty cæ phÇn lµ h×nh thøc liªn doanh tèt nhÊt ®Ó tranh thñ sù tham gia ®Çu t­ cña n­íc ngoµi. Víi mét nÒn kinh tÕ ®Æc biÖt lµ nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn th× viÖc ®ã thu hót nguån vèn, khoa häc kü thuËt, tr×nh ®é qu¶n lý th«ng qua liªn doanh liªn kÕt víi n­íc ngoµi lµ v« cïng cÇn thiÕt ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ trong n­íc 8
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ Ch­¬ng II Vai trß cña c«ng ty cæ phÇn ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ ë n­íc ta hiÖn nay I. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh c«ng ty cæ phÇn ë ViÖt nam 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh lµ tÊt yÕu kh¸ch quan. C«ng ty cæ phÇn lµ h×nh thøc kinh tÕ míi xuÊt hiÖn khi n­íc ta chuyÓn sang nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. Sù h×nh thµnh c«ng ty cæ phÇn ë n­íc ta lµ mét thùc tÕ kh¸ch quan, mét xu h­íng tÊt yÕu trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc la ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Do vËy n­íc ta cÇn ph¶i h×nh thµnh c«ng ty cæ phÇn dùa trªn mét sè c¨n cø sau : 1.1. Sù h¹n chÕ vµ kÐm hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt kinh doanh cña mét sè doanh nghiÖp Nhµ n­íc. Trong thêi gian 10 n¨m ®æi míi mét sè doanh nghiÖp Nhµ n­íc ho¹t ®éng kh«ng hiÖu qu¶ cßn nhiÒu h¹n chÕ. N»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c doang nghiÖp trong n­íc ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc. §éng lùc lîi Ých lµ môc tiªu cao nhÊt cña doanh nghiÖp, cña ng­êi cã vèn còng nh­ ng­êi lao ®éng. Nã lµ c¬ së bªn trong thóc ®Èy viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp, ®ßi hái ph¶i t×m ®Õn mét h×nh thøc kinh tÕ thÝch hîp lµ c«ng ty cæ phÇn bëi trong c«ng ty cæ phÇn quyÒn së h÷u vµ quyÒn sö dông tµi s¶n ®­îc ph©n t¸ch râ rµng nªn c¬ chÕ ph©n phèi lîi Ých ®­îc gi¶i quyÕt t­¬ng ®èi æn tho¶. 1.2 Nhu cÇu c¶i c¸ch hÖ thèng DNNN ®Ó n©ng cao vai trß chñ ®¹o cña Kinh tÕ Nhµ n­íc. HiÖn nay khu vùc DNNN kinh doanh víi hiÖu qu¶ rÊt kÐm ( ChiÕm 70% tæng sè vèn cña nÒn kinh tÕ xong chØ t¹o ra 40% GDP ). V× vËy viÖc c¶i c¸ch hÖ thèng DNNN theo h­íng ®a d¹ng ho¸ së h÷u, c¶i tiÕn qu¶n lý vµ n©ng cao hiÖu qu¶ lµ cÊp b¸ch h¬n bao giê hÕt, bëi cã nh­ thÕ DNNN míi v­¬n lªn gi÷ vai trß chñ ®¹o, ®¶m b¶o cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ®i theo quü ®¹o XHCN, æn ®Þnh chÝnh trÞ – x· héi vµ v÷ng b­íc ®i lªn XHCN. Mét trong nh÷ng biÖn ph¸p c¶i c¸ch DNNN hiÖn nay ë ViÖt nam lµ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc. Nh­ vËy qu¸ tr×nh h×nh thµnh c«ng ty cæ phÇn tõ cæ phÇn ho¸ DNNN lµ xu h­íng tÊt yÕu hiÖn nay. 1.3. Nhu cÇu huy ®éng vèn cña c¸c tæ chøc, c¸c c¸ nh©n trong vµ ngoµi n­íc ®Ó phôc vô cho sù nghiÖp CNH – H§H §Êt n­íc. §Æc biÖt cña c¬ chÕ huy ®éng vèn cña c«ng ty cæ phÇn lµ cã thÓ thu hót c¸c nguån vèn quy m« lín cña c¸c ng©n hµng ®Õn c¸c nguån vèn v« cïng nhá cña c¸c tÇng líp d©n c­. C¬ chÕ huy ®éng vèn cña c«ng ty cæ phÇn ë tr×nh ®é x· héi ho¸ rÊt cao so víi huy ®éng vèn cña ng©n hµng, ®©y lµ c¸ch huy ®éng vèn tiªn tiÕn nhÊt phï hîp víi xu h­íng ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i. 1.4. Sù h×nh thµnh c«ng ty cæ phÇn lµ sù ph¸t triÓn hîp víi xu thÕ thêi ®¹i 9
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ HiÖn nay xu h­íng quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ vµ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc ®· diÔn ra ë mäi n­íc trªn thÕ giíi . Trong bèi c¶nh ®ã, sù giao l­u, hoµ nhËp, hîp t¸c kinh tÕ gi÷a c¸c quèc gia lµ tÊt yÕu kh¸ch quan. Mét trong c¸c h×nh thøc liªn kÕt kinh tÕ gi÷a c¸c quèc gia d­íi h×nh thøc gãp vèn kinh doanh lµ c«ng ty cæ phÇn v× ®©y lµ h×nh thøc kinh tÕ cã tr×nh ®é x· héi ho¸ rÊt cao, phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ cña nhiÒu quèc gia. 2. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh c«ng ty cæ phÇn ë ViÖt nam Trong lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cã hai ph­¬ng ph¸p ®Ó thµnh lËp c¸c c«ng ty cæ phÇn ®ã lµ thµnh lËp míi c¸c c«ng ty cæ phÇn vµ cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®· cã. Do nÒn kinh tÕ ViÖt nam hiÖn nay cã nh÷ng ®Æc ®iÓm cô thÓ, riªng biÖt so víi c¸c c¸c n­íc kh¸c trªn thÕ giíi nªn viÖc thµnh lËp míi c¸c c«ng ty cæ phÇn kh«ng ®­îc chó träng ph¸t triÓn. HiÖn nay ë ViÖt nam, kinh tÕ quèc doanh ®ang n¾m vai trß chñ ®¹o, hiÖn cã 7500 doanh nghiÖp nhµ n­íc, n¾m gi÷ kho¶ng 80% tµi s¶n quèc gia, 90% lao ®éng lµnh nghÒ vµ c¸n bé khoa häc kü thuËt, 95% tÝn dông nhµ n­íc. Nh­ng cã ®Õn 20% -30% doanh nghiÖp ®ang lµm ¨n thua lç, ngoµi ra ®©y cßn lµ khu vùc cã rÊt nnhiÒu tiªu cùc nh­ l·ng phÝ , qu©n liªu lµm thÊt tho¸t tµi s¶n ... Môc tiªu c¶i c¸ch hÖ thèng DNNN ®Î n©ng cao vai trß chñ ®¹o cña nã trong nÒn kinh tÕ quèc d©n ®· vµ ®ang ®­îc ®Ò ra mét c¸ch bøc b¸ch. ChÝnh viÖc c¶i c¸ch hÖ thèng DNNN b»ng c¸ch cæ phÇn ho¸ lµ con ®­êng kh¶ thi vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt ®ang ®­îc §¶ng vµ Nhµ n­íc ta qu¸n triÖt nªn chóng ta chØ tËp chung ®i s©u vµo viÖc h×nh thµnh c¸c c«ng ty cæ phÇn b»ng c¸ch cæ ho¸ c¸c DNNN. ViÖc cæ phÇn ho¸ c¸c DNNN ®­îc tiÕn hµnh theo ba ph­¬ng thøc sau: mét lµ gi÷ nguyªn gi¸ trÞ hiÖn cã cña doanh nghiÖp vµ ph¸t hµnh cæ phiÕu theo quy ®Þnh nh»m thu hót vèn ®Ó ph¸t triÓn , hai lµ b¸n mét phÇn hiÖn cã cña doanh nghiÖp, ba lµ t¸ch mét bé phËn cña doanh nghiÖp ®· ®ñ ®iÒu kiÖn cæ phÇn ho¸. Tõ th¸ng 11n¨m 1987 trong QuyÕt ®Þnh 217 cña H§BT ChÝnh phñ ®· x¸c ®Þnh chñ tr­¬ng thÝ ®iÓm b¸n cæ phÇn cho c¸n bé c«ng nh©n viªn c¸c DNNN. Song ph¶i sang ®Çu nh÷ng n¨m 1990 , chñ tr­¬ng nµy míi thùc sù ®­îc triÓn khai trong thùc tÕ. Cã thÓ chia qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ DNNN ë n­íc ta thµnh ba giai ®o¹n sau ®©y: Giai ®o¹n thÝ ®iÓm (1992-1995) : Thùc hiÖn chØ thÞ 202/ CT ngµy 8/6/1992 cña chñ tÞch Héi ®ång bé tr­ëng vÒ thÝ ®iÓm chuyÓn mét sè doanh nghiÖp thµnh c«ng ty cæ phÇn vµ chØ thÞ sè 84/TTg ngµy 4/3/1993 vÒ xóc tiÕn thùc hiÖn thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp vµ c¸c gi¶i ph¸p ®a d¹ng ho¸ h×nh thøc së h÷u ®èi víi DNNN. Trong b­íc ®Çu ho¹t ®éng , c¸c c«ng ty cæ phÇn míi thµnh lËp nµy ®Òu thu ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh kh¶ quan . Giai ®o¹n më réng cæ phÇn ho¸ (tõ th¸ng 5/1996 ®Õn th¸ng 6/1998): Tõ kÕt qu¶ thÝ ®iÓm cña giai ®o¹n tr­íc, ngµy7/5/1996 ChÝnh phñ ®· ban hµnh nghÞ ®Þnh 28/CP vÒ chuyÓn ®æi mét sè DNNN thµnh c«ng ty cæ phÇn. NghÞ ®Þnh nµy ®· t¹o nªn khu«n khæ ph¸p lý ®Çy ®ñ ®Ó tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ DNNN , c«ng t¸c cæ phÇn ho¸ ®­îc c¸c cÊp c¸c ngµnh quan t©m h¬n . 10
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ Giai ®o¹n ®Èy m¹nh cæ phÇn ho¸ (tõ th¸ng6\1998): NghÞ ®Þnh 44/CP ngµy 29/06/1998 ®· thay thÕ nghÞ ®Þnh 28/CP víi tinh thÇn t¹o ®«ng lùc m¹nh mÏ h¬n cho doanh nghiÖp vµ ng­êi lao ®äng lµm ë c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸, ®¬n gi¶n ho¸ c¸c thñ tôc chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn. Trong b­íc ®Çu ho¹t ®éng , c¸c c«ng ty cæ phÇn ®Òu ph¸t triÓn ®­îc s¶n xuÊt kinh doanh , kh«ng nh÷ng ®¶m bao ®­îc viÖc lµm mµ cßn thu hót thªm lao ®éng, thu nhËp cña ng­êi lao ®éng ®­îc n©ng cao . 3. C¸c lo¹i c«ng ty cæ phÇn ë ViÖt Nam Lo¹i c«ng ty cæ phÇn ®Çu tiªn chóng ta ®Ò cËp ®Õn ®ã lµ c«ng ty cæ phÇn quèc doanh . §©y lµ mét gi¶i ph¸p ®Ó kh¾c phôc khuyÕt tËt cña h×nh thøc së h÷u nhµ n­íc vµ tiÕp tôc ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý trong khu vùc quèc doanh. C«ng ty cæ phÇn quèc doanh gåm nhiÒu chñ së h÷u : Nhµ n­íc, nh÷ng ng­êi lao ®éng trùc tiÕp trong c«ng ty cæ phÇn , c¸c c¸ nh©n vµ c¸c tæ chøc kh¸c Mét ®Æc ®iÓm quan träng lµ nhµ n­íc n¾m gi÷ cæ phÇn khèng chÕ ®Ó chi phèi c¸c ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty cæ phÇn do ®ã ®­îc gäi lµ c¸c c«ng ty cæ phÇn quèc doanh. Ng­êi thay mÆt nhµ n­íc víi t­ c¸ch lµ mét cæ ®«ng trong Héi ®ång qu¶n trÞ cã vai trß, quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm râ rµng h¬n so víi vai trß chñ së h÷u g¾n víi bé m¸y Nhµ n­íc vµ viªn chøc Nhµ n­íc. Ngoµi ra do còng lµ c«ng ty cæ phÇn nªn nã cã ®Çy ®ñ c¸c vai trß , ®Æc ®iÓm cña c«ng ty cæ phÇn ®· nªu . Lo¹i c«ng ty cæ phÇn thø hai lµ c«ng ty cæ phÇn liªn doanh víi n­íc ngoµi. Chóng ta ®Òu biÕt r»ng c«ng ty cæ phÇn lµ h×nh thøc liªn doanh tèt nhÊt ®Ó tranh thñ ®Çu t­ cña n­íc ngoµi. Do ®ã víi mét nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn nh­ n­íc ta hiÖn nay, sù ra ®êi cña c«ng ty cæ phÇn liªn doanh víi n­íc ngoµi ®Æc biÖt quan träng. §iÓm kh¸c c¬ b¶n cña lo¹i h×nh c«ng ty cæ phÇn nµy sovíi c«ng ty cæ phÇn quèc doanh ®ã lµ sù tham gia cña c¸c c¸ nh©n, tæ chøc n­íc ngoµi vµo mäi bé phËn cña c«ng ty. MÆc dï vËy. do n­íc ta dÞnh h­íng ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc nªn trong c¸c c«ng ty cæ phÇn lo¹i nµy chñ yÕu vÉn lµ Nhµ n­íc n¾m cæ phiÕu khèng chÕ. Lo¹i c«ng ty cæ phÇn thø ba : lµ c«ng ty cæ phÇn 100% vèn n­íc ngoµi. §ã lµ nh÷ng c«ng ty cæ phÇn do c¸c c¸ nh©n hoÆc tæ chøc n­íc ngoµi lËp nªn ë ViÖt nam. Còng cã thÓ lµ mét c«ng ty cæ phÇn liªn doanh víi n­íc ngoµi nh­ng sau mét thêi gian lµm ¨n, c¸c c¸ nh©n hoÆc tæ chøc kinh tÕ n­íc ngoµi dÇn dÇn n¾m ®­îc toµn bé sè cæ phiÕu cña c«ng ty . Ta còng cÇn ph©n biÖt ®­îc c«ng ty cæ phÇn víi c«ng ty hîp doanh vµ c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n – hai lo¹i c«ng ty nµy ®ang tån t¹i kh¸ phæ biÕn ë ViÖt Nam. §iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n nhÊt gi÷a chóng ®ã lµ c«ng ty hîp danh vµ c«ng ty TNHH nhiªï thµnh viªn kh«ng ®­îc ph¸t hµnh cæ phiÕu vµ tr¸i phiÕu trong qu¸ tr×nh kinh doanh. Trong tr­êng hîp thiÕu vèn th× c«ng ty chØ cã thÓ huy ®éng c¸c cæ ®«ng gãp thªm mµ th«i . ViÖc ®ãng gãp nµy do §¹i héi cæ ®«ng quyÕt ®Þnh. 11
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ II. Vai trß cña c«ng ty cæ phÇn trong nÒn kinh tÕ n­íc ta hiÖn nay C«ng ty cæ phÇn ra ®êi vµ ph¸t triÓn kh¸ sím ë c¸c n­íc t­ b¶n chñ nghÜa, ®èi víi n­íc ta c«ng ty cæ phÇn xuÊt hiÖn muén h¬n nhiÒu. ChØ tõ sau §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI víi viÖc thùc hiÖn chñ tr­¬ng ®æi míi qu¶n lý kinh tÕ cña §¶ng vµ Nhµ n­íc lµ ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ë n­íc ta míi b¾t ®Çu xuÊt hiÖn mét sè c«ng ty cæ phÇn víi quy m« nhá bÐ, tr×nh ®é thÊp vµ ®ang trong giai ®o¹n s¬ khai. Tõ ®ã ®Õn nay c«ng ty cæ phÇn ph¸t triÓn t­¬ng ®èi m¹nh mÏ vµ ®· kh¼ng ®Þnh ®­îc vai trß to lín cña m×nh trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ë n­íc ta ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó thùc hiÖn th¾ng lîi chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ lµ cÇn ph¶i huy ®éng ®­îc nguån vèn lín. Huy ®éng vèn trong nh©n d©n võa lµ gi¶i ph¸p cÊp b¸ch võa lµ gi¶i ph¸p c¬ b¶n trong chiÕn l­îc t¹o vèn cho tõng doanh nghiÖp hiÖn nay. §iÒu nµy chØ thùc hiÖn ®­îc th«ng qua c«ng ty cæ phÇn. Bëi v× so víi c«ng ty cæ phÇn th× hai h×nh thøc huy ®éng vèn chñ yÕu ë n­íc ta hiÖn nay lµ hÖ thèng quü tiÕt kiÖm vµ tÝn phiÕu kho b¹c cßn nhiÒu nh­îc ®iÓm ( c¶ víi ng­êi göi vµ ng­êi ®i vay ). Thø nhÊt, nÕu huy ®éng vèn qua hÖ thèng tiÕt kiÖm, tÝn dông th× chi phÝ vµ l·i suÊt cao g©y khã kh¨n cho ng­êi sö dông vèn v× ph¶i th«ng qua nhiÒu kh©u chi phÝ nghiÖp vô vµ lîi tøc t¨ng lªn. Huy ®éng vèn th«ng qua c«ng ty cæ phÇn gi¶m ®­îc chi phÝ kh«ng cÇn thiÕt t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc sö dông vèn còng nh­ b¶o vÖ quyÒn lîi ng­êi cã vèn. Thø hai, göi tiÒn vµo quü tiÕt kiÖm hoÆc mua tÝn phiÕu tuy cã l·i suÊt æn ®Þnh, h¹n chÕ phÇn nµo rñi ro nh­ng ng­êi cã vèn hoµn toµn mÊt kh¶ n¨ng chi phèi viÖc sö dông vèn, kh«ng ®­îc h­ëng nh÷ng may m¾n cña viÖc sö dông ®ång vèn ®ã. Khi mua cæ phiÕu, tuy ph¶i chÞu sù rñi ro ë møc ®é nhÊt ®Þnh nh­ng l¹i ®­îc h­ëng may m¾n mµ lóc nµo còng cã trong th­¬ng tr­êng. H¬n n÷a c¸c cæ ®«ng l¹i cã quyÒn lùc trong §¹i héi cæ ®«ng vµ khi ®iÒu kiÖn cïng kh¶ n¨ng cho phÐp hä cã thÓ ®­îc bÇu vµo c¸c c¬ quan l·nh ®¹o cña c«ng ty. Do ®ã viÖc mua cæ phiÕu hÊp dÉn h¬n Ngoµi ra c«ng ty cæ phÇn cßn lµ h×nh thøc liªn doanh tèt nhÊt ®Ó tranh thñ sù ®Çu t­ cña n­íc ngoµi. N­íc ta hiÖn nay ®ang cÇn thiÕt thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi cho sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ, h×nh thøc liªn doanh gãp vèn cæ phÇn víi n­íc ngoµi sÏ gióp doanh nghiÖp ViÖt Nam cã ®ñ søc m¹nh vÒ mäi mÆt vèn, tiÒm lùc vËt chÊt kü thuËt, n¨ng lùc qu¶n lý HÖ thèng DNNN ë n­íc ta hiÖn nay ®ang ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ mét phÇn v× kh«ng x¸c ®Þnh râ ai lµ chñ së h÷u ®Ých thùc. §©y lµ nguyªn nh©n g©y ra sù l·nh ®¹m, thiÕu tr¸ch nhiÖm ,thiÕu kû c­¬ng, kû luËt cña ng­êi lao ®éng, sù gi¶m sót vÒ n¨ng suÊt, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶, thiÕu minh b¹ch trong ph©n phèi thu nhËp. Cßn trong c«ng ty cæ phÇn quyÒn së h÷u vµ quyÒn sö dông ®­îc x¸c ®Þnh râ rµng nªn c¬ chÕ ph©n phèi lîi Ých ®­îc gi¶i quyÕt tho¶ ®¸ng. Lîi Ých cña ng­êi lao ®éng vµ ng­êi cã vèn g¾n liÒn víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty nªn trë thµnh ®éng lùc c¬ së bªn trong thóc ®Èy viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty HiÖn nay qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ ë n­íc ta ®ang ®­îc triÓn khai kh¸ m¹nh mÏ. ViÖc h×nh thµnh c«ng ty cæ phÇn th«ng qua cæ phÇn ho¸ gãp phÇn 12
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ n©ng cao vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ Nhµ n­íc bëi chØ cã thÕ míi n©ng cao ®­îc hiÖu qu¶ cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc. H¬n n÷a Nhµ n­íc víi h×nh thøc tham dù cæ phÇn cña m×nh cã thÓ nhanh chãng can thiÖp nh»m ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn vµ ®iÒu tiÕt thÞ tr­êng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ C«ng ty cæ phÇn ra ®êi cßn gãp phÇn thóc ®Èy sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n ë ViÖt Nam. Th¸ng 7 n¨m 1998 ®· ®¸nh dÊu mét b­íc ngoÆt quan träng trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh thÞ tr­êng chøng kho¸n ë ViÖt Nam. §ång thêi víi viÖc ban hµnh nghÞ ®Þnh 48 /1998 /N§-CP vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n, ChÝnh phñ ®· ký quyÕt ®Þnh sè 127 /1998 /Q§-TTg vÒ thµnh lËp hai Trung t©m Giao dÞch chøng kho¸n t¹i Hµ Néi vµ Thµnh phè Hå ChÝ Minh, ph¸t ®i hiÖu lÖnh khëi ®éng thÞ ttr­êng chøng kho¸n. Th«ng qua thÞ tr­êng chøng kho¸n, c¸c nhµ kinh doanh cã thÓ huy ®éng mäi nguån tiÕt kiÖm trong d©n c­. Nã lµ c¬ së quan träng ®Ó Nhµ n­íc th«ng qua ®ã sö dông c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ can thiÖp vµo ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ nh»m ®¹t ®­îc nh÷ng môc tiªu ®· lùa chän. ThiÕu thÞ tr­êng chøng kho¸n sÏ kh«ng cã nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn. Song sù ra ®êi cña nã kh«ng phô thuéc ý muèn chñ quan cña con ng­êi mµ lµ kÕt qña cña sù ph¸t triÓn chung vÒ kinh tÕ x· héi, trong ®ã sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn, ho¹t ®éng mét c¸ch hoµn h¶o cña c¸c c«ng ty cæ phÇn gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh. III. Thùc tr¹ng qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ ë ViÖt nam. Qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®­îc b¾t ®Çu thÝ ®iÓm tõ cuèi n¨m 1991. Qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ ë n­íc ta vÒ c¬ b¶n cã thÓ chia lµm hai giai ®o¹n: 1. Thêi kú thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸ (6/1992 ®Õn hÕt n¨m 1996) Thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh sè 202/CT ngµy 8/6/1992 cña Chñ tÞch Héi ®ång Bé tr­ëng (nay lµ Thñ t­íng ChÝnh phñ) vÒ viÖc tiÕp tôc thÝ ®iÓm chuyÓn mét sè doanh nghiÖp nhµ n­íc thµnh c«ng ty cæ phÇn, c¸c Bé, ngµnh ®· h­íng dÉn doanh nghiÖp nhµ n­íc ®¨ng ký thùc hiÖn thÝ ®iÓm chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn. Trªn c¬ së sè l­îng doanh nghiÖp nhµ n­íc ®· ®¨ng ký, Chñ tÞch héi ®ång Bé tr­ëng (nay lµ Thñ t­íng chÝnh phñ) ®· chän 7 doanh nghiÖp nhµ n­íc do ChÝnh phñ chØ ®¹o thÝ ®iÓm chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn, ®ã lµ: 1. Nhµ m¸y xµ phßng ViÖt Nam (Bé c«ng nghiÖp) 2. Nhµ m¸y diªm Thèng nhÊt (Bé c«ng nghiÖp) 3. XÝ nghiÖp nguyªn vËt liÖu chÕ biÕn thøc ¨n gia sóc Hµ Néi (Bé N«ng nghiÖp). 4. XÝ nghiÖp ChÕ biÕn gç L¹ng Long B×nh (Bé n«ng nghiÖp), 5. C«ng ty VËt t­ Tæng hîp H¶i H­ng (Bé Th­¬ng m¹i). 6. XÝ nghiÖp S¶n xuÊt Bao b× (Thµnh phè Hµ Néi). 7. XÝ nghiÖp DÖt da may Lagamex (Thµnh phè Hå ChÝ Minh). 13
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ Sau mét thêi gian lµm thö, 7 DNNN ®­îc ChÝnh phñ chän lµm thÝ ®iÓm ®Òu xin rót lui, hoÆc kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ nh­ Lagamex, nhµ m¸y Xµ phßng ViÖt Nam... H¬n 30 doanh nghiÖp ®· ®¨ng ký víi Bé tµi chÝnh ®Ó thÝ ®iÓm thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ vµ 3 doanh nghiÖp nhµ n­íc xin chuyÓn thµnh c«ng ty TNHH theo chØ thÞ 84/TTg. Cã 5 doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc phÐp chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn, ®ã lµ: 1. C«ng ty cæ phÇn §¹i lý liªn hiÖp vËn chuyÓn (thuéc Bé giao th«ng). 2. C«ng ty cæ phÇn C¬ ®iÖn l¹nh (TP Hå ChÝ Minh) 3. C«ng ty cæ phÇn giÇy HiÖp An ( Bé C«ng nghiÖp). 4. C«ng ty cæ phÇn ChÕ biÕn hµng XuÊt khÈu Long An (TØnh Long An) 5. C«ng ty cæ phÇn ChÕ biÕn Thøc ¨n Gia sóc (Bé c«ng nghiÖp). Trong mét thêi gian thùc hiÖn thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸, tuy sè l­îng c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn cßn Ýt song giai ®o¹n thÝ ®iÓm ®· ®em l¹i mét sè kÕt qu¶ ®¸ng chó ý:  Qu¸ tr×nh thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸ ®· huy ®éng ®­îc mét l­îng vèn quan träng trong nh©n d©n. Qua b¸n cæ phiÕu, nhµ n­íc ®· thu ®­îc 14,165 tû ®ång tiÒn mÆt nép vµo Ng©n s¸ch. §©y lµ sè vèn quan träng lµm t¨ng tµi s¶n thuéc së h÷u Nhµ n­íc ®Ó ®Çu t­ vµo chiÒu s©u, ®æi míi c«ng nghÖ, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña hÖ thèng DNNN  T¹i c¸c doanh nghiÖp ®· cæ phÇn ho¸, 100% c¸n bé c«ng nh©n viªn tham gia mua cæ phiÕu. Khi ng­êi lao ®éng cã vèn trong c«ng ty, lîi Ých cña hä g¾n víi lîi Ých c«ng ty v× vËy hä lµm viÖc víi tr¸ch nhiÖm cao v× quyÒn lîi cña m×nh. MÆt kh¸c hä còng yªu cÇu Héi ®ång qu¶n trÞ vµ gi¸m ®èc ®iÒu hµnh ph¶i chØ ®¹o vµ tæ chøc ®Ó c«ng ty ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶.  HiÖu qu¶ cña c¸c c«ng ty nµy t¨ng lªn râ rÖt. C¸c chØ tiªu kinh tÕ nh­ doanh thu t¨ng b×nh qu©n 56,9%/n¨m; lîi nhuËn t¨ng 70,2%; nép Ng©n s¸ch t¨ng 89%/n¨m; tû suÊt lîi nhuËn trªn doanh thu lµ 14,10%.  Vèn cña c¸c doanh nghiÖp nµy t¨ng lªn ®¸ng kÓ. TÝnh b×nh qu©n vèn cña c¸c doanh nghiÖp mçi n¨m t¨ng 45%.  Ng­êi lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp nµy t¨ng 46,8%, thu nhËp cña ng­êi lao ®éng t¨ng 20%/n¨m.  Nhµ n­íc vÉn gi÷ ®­îc vai trß l·nh ®¹o doanh nghiÖp nhê duy tr× tû lÖ cæ phiÕu chi phèi, gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng b»ng luËt ph¸p vµ néi dung c¸c ®iÒu lÖ ho¹t ®éng phï hîp víi quy ®Þnh cña Nhµ n­íc. TÝnh ®Õn hÕt thêi gian thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸ (hÕt n¨m 1996) tæng sè doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn lµ 12 doanh nghiÖp. D­íi ®©y lµ danh s¸ch c¸c doanh nghiÖp vµ mét sè chØ tiªu tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp ®ã sau thêi gian cæ phÇn ho¸. 14
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ C«ng ty ®¹i lý liªn hiÖp vËn chuyÓn GEMADEPT ChØ tiªu §¬n vÞ Tr­íc CPH Sau CPH 1992 1993 1994 1995 1996 1. Doanh thu Tr. ®ång 11.120 16.530 24.134 47.538 65.046 2. Nép NS Tr.®ång 3.336 3.750 8.700 16.530 25.117 3. L·i Tr. ®ång 3.400 3.700 8.800 15.200 23.000 4. Thu nhËp 850 900 1.200 1.400 2.000 1000 ®ång b×nh qu©n ng­êi/th¸ng 5. Lao ®éng Ng­êi 56 320 (Nguån: Ban cæ phÇn ho¸ Bé Tµi chÝnh.) C«ng ty ®¹i lý Liªn hiÖp vËn chuyÓn chuyÓn lµm dÞch vô vËn chuyÓn tõ kho cña ng­êi göi ®Õn kho cu¶ ng­êi nhËn b»ng c¸c ph­¬ng tiÖn ®­êng bé, ®­êng thuû, ®­êng biÓn tíi c¸c c¶ng quèc tÕ. C«ng ty lµ mét trong nh÷ng doanh nghiÖp ®Çu tiªn ë n­íc ta ®­îc tiÕn hµnh thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸. Doanh nghiÖp nµy ®­îc chÝnh thøc chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn vµo ngµy 01/07/1993. Tæng sè vèn ®iÒu lÖ cña c«ng ty sau cæ phÇn ho¸ lµ 6.207.655.000 ®ång ®­îc chia thµnh 31.038 cæ phiÕu víi mÖnh gi¸ 200.000; trong ®ã tû lÖ cæ phÇn cña nhµ n­íc lµ 18%, cña c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc trong c«ng ty lµ 77%, cña cæ ®«ng ngoµi lµ 5%. Sau 3 n¨m ho¹t ®éng kÓ tõ ngµy chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn, sè lao ®éng cña c«ng ty t¨ng tõ 56 ng­êi (n¨m 1993) lªn 320 ng­êi (n¨m 1996). Doanh thu n¨m 1996 t¨ng gÊp gÇn 4 lÇn so víi n¨m 1993, nép ng©n s¸ch cña c«ng ty còng t¨ng tõ 3.750 (1993) lªn 25.117 (1996) tøc kho¶ng 6,6 lÇn, thu nhËp ng­êi lao ®éng t¨ng tõ 900.000 (n¨m 1993) lªn 2. 000.000 (n¨m 1996). C«ng ty cæ phÇn c¬ ®iÖn l¹nh (REE) ®­îc thµnh lËp n¨m 1987 trªn c¬ së c«ng ty liªn hîp ThiÕt bÞ l¹nh trùc thuéc Së c«ng nghiÖp thµnh phè Hå ChÝ Minh. Ngay tõ khi míi thµnh lËp, c«ng ty ®· tæ chøc l¹i bé m¸y gän nhÑ, ho¹t ®éng theo nguyªn t¾c h¹ch to¸n duy nhÊt, n¨ng ®éng trong qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh. C«ng ty ®· m¹nh d¹n nhËp c¸c thiÕt bÞ l¹nh víi ph­¬ng thøc tr¶ chËm, tiªu thô nhanh hµng nhËp, thanh to¸n kÞp thêi vµ ®Çy ®ñ phÇn nî tr¶ chËm cho bªn n­íc ngoµi. Còng chÝnh tõ thµnh c«ng trong ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng, tÝch tô vµ tËp trung t­ b¶n ®­îc h×nh thµnh, c«ng ty ®· thµnh lËp 2 c«ng ty liªn doanh: C«ng ty liªn doanh CERVICO (liªn doanh víi c«ng ty MEKONG - mét c«ng ty ViÖt kiÒu ë §øc) nh»m l¾p r¸p thiÕt bÞ l¹nh trong n­íc, vèn ®Çu t­ lµ 820.000 USD. C«ng ty liªn doanh REEYOUNG (liªn doanh víi c«ng ty BOUYONG cña Nam TriÒu Tiªn) chuyªn s¶n xuÊt tói s¸ch xuÊt khÈu, vèn ®Çu t­ 1.600.000 USD. Trong nh÷ng n¨m tr­íc cæ phÇn ho¸, c«ng ty ho¹t ®éng thùc sù cã hiÖu qu¶. C«ng ty lu«n dù ®o¸n ®óng nhu cÇu cña thÞ tr­êng trong n­íc nªn ®· t¹o ®­îc mét sè l­îng hµng ho¸, thiÕt bÞ vËt 15
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ t­ dù tr÷ ®¸p øng kÞp thêi yªu cÇu cña kh¸ch hµng, t¹o ®­îc niÒm tin vµ gi÷ ®­îc uy tÝn víi kh¸ch hµng. Th¸ng 11/1993 theo quyÕt ®Þnh sè 1707/Q§ - UB cña UBND TP Hå ChÝ Minh, C«ng ty C¬ ®iÖn l¹nh chÝnh thøc ®­îc chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn. Tæng sè vèn ®iÒu lÖ míi thµnh lËp cña c«ng ty lµ 16 tû ®ång ®­îc chia thµnh 160.000 cæ phÇn víi mÖnh gi¸ mét cæ phiÕu lµ 100.000 ®ång, Nhµ n­íc chiÕm tû lÖ cæ phÇn lµ 30% (gåm 4 ®¹i diÖn cæ ®«ng), c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc trong c«ng ty lµ 50% (gåm 212 cæ ®«ng), c¸c cæ ®«ng ngoµi c«ng ty lµ 20% (gåm 238 cæ ®«ng). Cæ ®«ng lµ c¸n bé c«ng nh©n c«ng ty ®­îc mua kh«ng qu¸ 5% tæng sè cæ phiÕu, cæ ®«ng ngoµi c«ng ty kh«ng ®­îc mua qu¸ 0,5% tæng sè cæ phiÕu. Nh­ vËy cæ ®«ng lµ c¸n bé c«ng nh©n viªn c«ng ty kh«ng ®­îc mua cæ phÇn qu¸ 800 triÖu ®ång, cæ ®«ng ngoµi c«ng ty kh«ng ®­îc mua cæ phÇn qu¸ 800 triÖu. Ngoµi ra, c¸c cæ ®«ng lµ nh©n viªn c«ng ty cßn ®­îc vay tiÒn víi l·i suÊt ­u ®·i, ®­îc chia quü khen th­ëng vµ phóc lîi cßn l¹i ®Ó cã thÓ mua cæ phiÕu. Ba n¨m sau khi cæ phÇn ho¸, tæng sè vèn cña c«ng ty t¨ng tõ 16 tû ®ång (n¨m 1993) lªn 30 tû ®ång (n¨m 1996), doanh thu n¨m 1996 t¨ng gÊp 5 lÇn so víi n¨m 1993. Sè lao ®éng n¨m 1996 t¨ng h¬n 3 lÇn so víi nh÷ng n¨m c«ng ty ch­a ®­îc cæ phÇn ho¸. Tæng thu nhËp cña ng­êi lao ®éng ®¹t 1.800.000/cæ phÇn. C«ng ty ®ang nghiªn cøu sÏ b¸n tiÕp cæ phÇn ­u ®·i cho 2/3 sè c«ng nh©n míi ®­îc tuyÓn vµo lµm, nh»m thu hót thªm sè ng­êi cã tay nghÒ cao. N¨m 1996, c«ng ty ®­îc nhµ n­íc cho phÐp ph¸t hµnh thö tr¸i phiÕu chuyÓn ®æi b»ng ngo¹i tÖ vµ b¸n cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi víi tæng gi¸ trÞ 5 triÖu USD, l·i suÊt 4,5%/n¨m. C¸c tr¸i phiÕu ®­îc chuyÓn ®æi thµnh cæ phiÕu trong quý 3/1996, tr¸i chñ ®­îc chuyÓn thµnh cæ ®«ng sÏ kh«ng ®­îc tham gia Héi ®ång qu¶n trÞ. ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh Tr­íc CPH Sau CPH 1992 1993 1994 1995 1996 1. Doanh thu Tr. ®ång 42.000 45.000 77.000 214.000 277.000 2. Nép NS Tr. ®ång 2.570 54.370 13.126 48.000 61.000 3. L·i Tr. ®ång 6.800 7.300 11.300 21.300 5.000 4. Thu nhËp 1000®ång 774 1.200 1.400 1.500 1.800 b×nh qu©n ng­êi/th¸ng 5. Lao ®éng Ng­êi 200 800 (Nguån: Ban cæ phÇn ho¸ Bé Tµi chÝnh) C«ng ty cæ phÇn giÇy HiÖp An lµ doanh nghiÖp chuyªn s¶n xuÊt c¸c lo¹i giµy dÐp phôc vô thÞ tr­êng trong n­íc vµ xuÊt khÈu. C«ng ty ®­îc chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn th¸ng 8/1994 víi tæng gi¸ trÞ doanh nghiÖp lµ 4,793 tû ®ång. Trong ®ã Nhµ n­íc gi÷ 30% vèn cæ phÇn, c¸n bé c«ng nh©n c«ng ty gi÷ 35,5%, cæ ®«ng ngoµi doanh nghiÖp gi÷ 34,8%. Doanh thu n¨m 1996 t¨ng xÊp xØ gÊp 2 lÇn víi n¨m 1993, nép ng©n s¸ch n¨m 1996 t¨ng 5,3 tû ®ång so 16
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ víi n¨m 1993. Thu nhËp ng­êi lao ®éng t¨ng tõ 420.000®/ ng­êi/ th¸ng lªn 1.200.000/ng­êi/th¸ng. D­íi ®©y lµ mét sè chØ tiªu kinh tÕ - x· héi cña c«ng ty ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh Tr­íc CPH Sau CPH 1993 1994 1995 1996 1. Doanh thu Tr. ®ång 11.200 13.493 18.624 25.639 2. Nép ng©n s¸ch Tr. ®ång 2.100 2.800 5.200 8.100 3. L·i Tr. ®ång 2.718 3.152 5.412 7.918 4. Thu nhËp b×nh 1000 ®ång 420 470 850 1.200 qu©n ng­êi/th¸ng 5. Lao ®éng Ng­êi 380 400 (Nguån: Ban cæ phÇn Bé tµi chÝnh) 2. Thêi kú sau thÝ ®iÓm (tõ cuèi n¨m 1996 ®Õn nay) Thùc hiÖn NghÞ ®Þnh 28/CP (7/5/1996) vÒ chuyÓn c¸c DNNN sang c«ng ty cæ phÇn ( CTCP), thêi kú sau thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸ (tõ cuèi n¨m 1996 ®Õn th¸ng 2 n¨m 1999) ®· cã 134 doanh nghiÖp ®­îc chuyÓn sang CTCP, tÝnh chung c¶ thêi kú thÝ ®iÓm hiÖn nay cã tÊt c¶ 146 doanh nghiÖp (theo b¸o c¸o cña Ban cæ phÇn ho¸, bé tµi chÝnh). Tõ b¶ng danh s¸ch (phô lôc), chóng ta thÊy tèc ®é cæ phÇn ho¸ diÔn ra cßn chËm, sè c¸c DNNN chuyÓn sang CTCP “nhá giät” trong c¸c n¨m 1993 - 1997, cô thÓ n¨m 1993: 2 donah nghiÖp; n¨m 1994: 1 doanh nghiÖp; n¨m 1995: 2 doanh nghiÖp; n¨m 1996: 7 doanh nghiÖp vµ n¨m 1997: 4 doanh nghiÖp. Sang n¨m 1998 ®· cã sù tiÕn bé: 102 doanh nghiÖp. Nh­ vËy sè doanh nghiÖp chuyÓn sang CTCP n¨m 1998 lín h¬n nhiÒu so víi sè doanh nghiÖp chuyÓn sang CTCP cña c¸c n¨m tr­íc céng l¹i. Song kÕ ho¹ch ®Ò ra lµ thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ thµnh c«ng 150 doanh nghiÖp trong n¨m 1998 th× con sè 102 CTCP ch­a ®¹t ®­îc môc tiªu ®Ò ra. B­íc sang n¨m 1999, ChÝnh phñ ®Æt ra kÕ ho¹ch sÏ thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ thªm kho¶ng 400 doanh nghiÖp. Theo Ban ®æi míi qu¶n lý doanh nghiÖp trung ­¬ng th× tõ ®Çu n¨m ®Õn nay ®· cã thªm 42 doanh nghiÖp nhµ n­íc chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn víi tæng sè vèn ®iÒu lÖ gÇn 180 tû ®ång. Trong sè ®ã cã gÇn 23 doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp x©y dùng, 10 doanh nghiÖp dÞch vô th­¬ng m¹i, 3 doanh nghiÖp giao th«ng vËn t¶i vµ 5 doanh nghiÖp n«ng - l©m - thuû s¶n. HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp cã quy m« võa vµ nhá, chØ cã 3 doanh nghiÖp cã vèn ®iÒu lÖ tõ 10 tû ®ång trë lªn lµ c«ng ty cæ phÇn bao b× BØm S¬n thuéc Tæng c«ng ty xi m¨ng (38 tû ®ång), c«ng ty cæ phÇn ®iÖn c¬ thuéc Tæng c«ng ty ®iÖn lùc ViÖt Nam (25 tû ®ång) vµ c«ng ty cæ phÇn xuÊt nhËp khÈu T©n §Þnh thuéc thµnh phè Hå ChÝ Minh (10 tû ®ång). C¸c ®Þa ph­¬ng vµ ngµnh triÓn khai cæ phÇn ho¸ tÝch cùc nhÊt lµ tØnh B×nh §Þnh (4 doanh nghiÖp), thµnh phè Hå ChÝ Minh (4 doanh nghiÖp), Tæng c«ng ty cµ phª (3 doanh nghiÖp), Tæng c«ng ty xi m¨ng ViÖt Nam (2 doanh 17
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. §Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ nghiÖp)... Trong sè 34 doanh nghiÖp hoµn thµnh thñ tôc b¸n cæ phiÕu ®· cã 12 doanh nghiÖp kh«ng cã cæ phÇn cña Nhµ n­íc vµ 27 doanh nghiÖp cã cæ phÇn cña cæ ®«ng ngoµi doanh nghiÖp. Nh­ vËy, theo kÕ ho¹ch ®Æt ra cho n¨m 1999 lµ sÏ cæ phÇn ho¸ tõ 400 - 600 doanh nghiÖp th× con sè 42 doanh nghiÖp nhµ n­íc míi ®­îc cæ phÇn ho¸ tõ ®Çu n¨m ®Õn nay chØ b»ng 1/10 kÕ ho¹ch. Vµ tõ giê ®Õn cuèi n¨m, chóng ta ph¶i cæ phÇn ho¸ thªm h¬n 300 doanh nghiÖp n÷a. KÕt qu¶ b­íc ®Çu.  VÒ phÝa doanh nghiÖp, nh×n chung ho¹t ®éng cña c«ng ty cæ phÇn sau khi cæ phÇn ho¸ ®Òu cã hiÖu qu¶, c¸c chØ tiªu t¨ng nhiÒu lÇn so víi khi cßn lµ DNNN biÓu hiÖn trªn c¶ 3 mÆt lîi Ých cña: lao ®éng - doanh nghiÖp - Nhµ n­íc. ViÖc huy ®éng vèn cña c«ng ty cæ phÇn chñ yÕu ®Çu t­ chiÒu s©u, ®æi míi c«ng nghÖ nªn n¨ng suÊt, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cao h¬n tr­íc, ®em l¹i lîi nhuËn cao h¬n. C¬ c©ó vèn së h÷u trong c¸c c«ng ty cæ phÇn, tû lÖ vèn së h÷u Nhµ n­íc chiÕm tû lÖ cao nhÊt so víi c¸c së h÷u kh¸c. Nhµ n­íc n¾m tõ 18% ®Õn 51% (B×nh qu©n 41%) cæ phÇn c«ng ty; cæ ®«ng lµ ng­êi lao ®éng tõ 18% ®Õn 50% c¸ biÖt cã doanh nghiÖp trªn 70% (b×nh qu©n 30%) cæ phÇn c«ng ty; sè cæ phÇn cßn l¹i lµ thuéc cæ ®«ng ngoµi x· héi n¾m gi÷ (b×nh qu©n 29%).  VÒ phÝa Nhµ n­íc, ngoµi viÖc Nhµ n­íc t¨ng thu c¸c kho¶n thu tõ doanh nghiÖp nh­ thuÕ lîi tøc do doanh nghiÖp ho¹t ®éng hiÖu qu¶, nhµ n­íc cßn thu ®­îc mét l­îng vèn tõ c¸c nguån ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ nh­ sè thu vÒ tiÒn b¸n cæ phiÕu. VÝ dô sè thu vÒ cæ phÇn ho¸ tÝnh ®Õn hÕt n¨m 1997 nh­ sau: TiÒn thu vÒ b¸n cæ phiÕu: 30. 207 triÖu ®ång Lîi tøc cña Nhµ n­íc t¹i c¸c c«ng ty cæ phÇn: 6.995 triÖu ®ång L·i tiÒn vay mua chÞu cæ phÇn Nhµ n­íc: 522 triÖu ®ång. Tæng céng: 37. 724 triÖu ®ång.  V Ò phÝa ng­êi lao ®éng: ng­êi lao ®éng ®· g¾n ®­îc kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh víi lîi Ých cña b¶n th©n, cña doanh nghiÖp, ®ång thêi ®­îc t¹o ®iÒu kiÖn lµm chñ doanh nghiÖp. Thu nhËp cña ng­êi lao ®éng cao h¬n khi cßn lµ DNNN tõ 1,5 - 2 lÇn, bªn c¹nh ®ã ng­êi lao ®éng cßn nguån thu tõ lîi tøc cæ phÇn kho¶ng 22% - 24%/n¨m. ViÖc lµm cña ng­êi lao ®éng ®­îc ®¶m b¶o, h¬n thÕ ngoµi sè lao ®éng cò, c¸c c«ng ty cæ phÇn cßn thu hót thªm nhiÒu lao ®éng ngoµi x· héi vµo lµm viÖc. Trong mét sè c«ng ty cæ phÇn, ng­êi lao ®éng ®· ®Ò cö ®¹i diÖn cña m×nh tham gia qu¶n lý ®iÒu hµnh doanh nghiÖp. Theo kÕt qu¶ kh¶o s¸t cña ch­¬ng tr×nh hç trî ph¸t triÓn dù ¸n Mªk«ng (Mekong Project Development Facility - MPDF) n¨m 1998 trong 13 doanh nghiÖp ®­îc kh¶o s¸t ®· thµnh lËp Héi ®ång qu¶n trÞ; 3 c«ng ty ng­êi ngoµi ®¹i diÖn cho c¸n bé c«ng nh©n viªn ®¶m nhËn chñ tÞch Héi ®ång vµ gi¸m ®èc ®iÒu hµnh, 2 c«ng ty kh¸c gi÷ 1 trong 2 träng tr¸ch trªn. 18
ADSENSE
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.11: Bộ Luận Văn Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Tài Chính Ngân Hàng
172 tài liệu
736 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline:0933030098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2009-2019 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2