Đề tài nghiên cứu khoa học cấp cơ sở: Thiết kế và sử dụng trò chơi học tập nhằm hình thành biểu tượng hình dạng cho trẻ 5–6 tuổi

Việc hình thành biểu tượng hình dạng (BTHD) ở trẻ mầm non, đặc biệt là nhóm trẻ 5-6 tuổi, đóng vai trò nền tảng trong sự phát triển nhận thức và trí tuệ, chuẩn bị cho các bậc học cao hơn. Tuy nhiên, thực tế cho thấy các giáo viên mầm non (GVMN) còn gặp nhiều thách thức trong việc thiết kế và sử dụng hiệu quả các trò chơi học tập (TCHT) nhằm mục tiêu này. Sự thiếu sáng tạo, nội dung nghèo nàn và cách thức triển khai chưa linh hoạt trong các TCHT hiện có đã hạn chế đáng kể hiệu quả giáo dục. Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề này, nghiên cứu đặt ra mục tiêu hệ thống hóa lý luận và thực tiễn để đề xuất các thiết kế và phương pháp sử dụng TCHT phù hợp, từ đó nâng cao chất lượng hình thành BTHD cho trẻ 5-6 tuổi, góp phần vào sự phát triển toàn diện của giáo dục mầm non.

Giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục mầm non, sinh viên ngành sư phạm mầm non, và các nhà nghiên cứu quan tâm đến sự phát triển nhận thức của trẻ 5-6 tuổi.

Nghiên cứu này tập trung vào việc cải thiện quá trình hình thành biểu tượng hình dạng (BTHD) cho trẻ 5-6 tuổi thông qua việc thiết kế và sử dụng trò chơi học tập (TCHT). Bối cảnh nghiên cứu xuất phát từ thực trạng giáo viên mầm non (GVMN) còn gặp khó khăn trong việc xây dựng và triển khai các TCHT hiệu quả để phát triển nhận thức hình học cho trẻ. Về phương pháp, nghiên cứu đã tiến hành hệ thống hóa cơ sở lý luận về BTHD và TCHT. Đồng thời, một khảo sát thực trạng đã được thực hiện với 30 giáo viên và 60 trẻ 5-6 tuổi tại Ninh Bình. Kết quả khảo sát chỉ ra rằng GVMN chưa nắm vững quy trình thiết kế TCHT và mức độ hình thành BTHD của trẻ còn ở mức trung bình. Để giải quyết vấn đề này, đề tài đã thiết kế thành công 20 TCHT chuyên biệt nhằm hình thành BTHD cho trẻ 5-6 tuổi, kèm theo hướng dẫn sử dụng chi tiết. Các TCHT được thiết kế sau đó đã được đưa vào thực nghiệm sư phạm. Kết quả thực nghiệm khẳng định tính khả thi và hiệu quả của các trò chơi này, với nhóm trẻ tham gia thực nghiệm đạt kết quả cao hơn đáng kể so với nhóm đối chứng. Điều này chứng tỏ vai trò quan trọng của TCHT trong việc thúc đẩy sự phát triển BTHD ở trẻ lứa tuổi này. Nghiên cứu mang lại giá trị ứng dụng cao, không chỉ góp phần làm phong phú thêm lý luận về BTHD và TCHT, mà còn cung cấp tài liệu tham khảo quý báu cho giáo viên, hỗ trợ phát triển chương trình giáo dục mầm non, nâng cao năng lực sư phạm và chất lượng giáo dục tổng thể, đặc biệt trong việc hình thành các biểu tượng toán học sơ đẳng cho trẻ.