Đề tài nghiên cứu khoa học: Vận dụng tiếp cận hằng số sinh học trong dạy học sinh thái học các cấp độ tổ chức sống trên cơ thể

Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đòi hỏi những phương pháp tiếp cận sáng tạo, đặc biệt trong các lĩnh vực khoa học phức tạp như sinh thái học. Môn sinh thái học, nghiên cứu mối quan hệ giữa sinh vật và môi trường, được cấu trúc theo các cấp độ tổ chức sống đa dạng, từ quần thể đến sinh quyển. Tuy nhiên, việc truyền đạt bản chất động, cân bằng và tự điều chỉnh của các hệ thống sống thường gặp nhiều thách thức. Đề tài này nhằm giới thiệu và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc vận dụng tiếp cận hằng số sinh học (HSSH) như một công cụ hiệu quả để tổ chức hoạt động học tập, giúp sinh viên hiểu sâu sắc hơn về tính ổn định tương đối và các quy luật vận động của hệ thống sống ở các cấp độ khác nhau, qua đó đáp ứng yêu cầu cải cách giáo dục hiện nay.

Giảng viên, nhà nghiên cứu giáo dục, sinh viên ngành Sư phạm Sinh học và Sinh thái học, các nhà phát triển chương trình giáo dục trung học và đại học.

Nghiên cứu này tập trung vào việc vận dụng tiếp cận hằng số sinh học (HSSH) nhằm nâng cao hiệu quả dạy học sinh thái học (STH) tại các cấp độ tổ chức sống trên cơ thể. Mở đầu bằng bối cảnh đổi mới giáo dục, đề tài chỉ ra rằng phương pháp dạy học truyền thống thường chưa khai thác hết bản chất động và các cơ chế tự điều chỉnh của hệ thống sống. Tiếp cận HSSH được định nghĩa là một cách nhìn nhận thế giới sống thông qua các trị số ổn định tương đối, có biên độ dao động nhất định và được duy trì bởi cơ chế tự vận hành, tự điều chỉnh. Phương pháp nghiên cứu bao gồm việc phân tích lý thuyết sâu rộng về HSSH, so sánh với cách tiếp cận phân tích đặc trưng truyền thống. Cụ thể, nghiên cứu làm rõ HSSH giúp sinh viên không chỉ nhận diện các thành phần cấu trúc mà còn hiểu được chức năng sinh học và các mối quan hệ tương tác trong hệ thống. Đề tài cũng khảo sát thực trạng dạy và học STH, đồng thời tiến hành thực nghiệm sư phạm tại Trường Đại học Hoa Lư với sinh viên các khóa liên quan, sử dụng phiếu điều tra và xử lý số liệu thống kê để đánh giá hiệu quả. Kết quả mong đợi cho thấy việc tích hợp HSSH trong giảng dạy không chỉ cải thiện khả năng lĩnh hội kiến thức mà còn phát triển tư duy hệ thống và ý thức bảo vệ môi trường cho sinh viên. Từ đó, nghiên cứu này mang lại giá trị ứng dụng cao trong việc đổi mới phương pháp giáo dục sinh học, cung cấp một khung lý thuyết và thực tiễn để sinh viên tiếp cận các vấn đề sinh thái một cách toàn diện hơn, góp phần vào việc đào tạo nguồn nhân lực có năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề trong học tập và thực tiễn liên quan đến môi trường.