Tiết 24:ĐỘT BIẾN SỐ LƯỢNG NHIỄM SẮC THỂ

Giáo viên: Chu Tr ng Đông

ọ

Tr

ng THCS TIÊN PHÚ

ườ

KI M TRA BÀI CŨ

Ể

ấ

ộ

Câu 1: Đ t bi n c u trúc NST là gì? Có ế nh ng d ng nào? ạ

ữ

ế

ộ

Câu 2: Nh ng nguyên nhân nào gây đ t bi n c u trúc NST? ấ

ạ

T i sao đ t bi n c u trúc NST gây h i cho ạ con ng

ế ộ i và sinh v t?

ấ ậ

ườ

Th nào là b NST l

ế

ộ

ưỡ

ng b i ? ộ

ng ch a

ưỡ

ườ

ứ b ộ

- T bào sinh d ế ng b i NST l ưỡ

ng bình th ộ ( Kí hi u 2n ) ệ

ế ố ượ

ng có bào sinh d ng NST b bi n đ i ổ ng

ộ

ưỡ ị ế ng đ t bi n s l ế ố ượ ng NST là gì ?

- S l th b bi n đ i . nh v y gây ra hi n t NST v y đ t bi n só l ộ

ng NST trong t ổ khi s l ệ ượ ượ

ố ượ ể ị ế ư ậ ậ

ế

Ti

t 24:

ế

Ti

t 24: Đ T Bi N S L

NG NHI M S C TH

ế

Ế Ố ƯỢ

Ộ

Ắ

Ễ

Ể

ộ

ế ố ượ

ễ

ể

ộ ể

ữ

ng nhi m săc th là gì ? I- Đ t bi n s l ng nhi m săc th là Đ t bi n s l ễ ế ố ượ là nh ng bi n đ i s l ở ế ổ ố ượ m t ho c 1 s c p NST nào đó ho c

ng x y ra ả ặ ộ ặ t đ t bi n s l ng ế ộ ế ố ượ

t t c b NST ố ặ ở ấ ả ộ Cho bi NST là gì ?

→ ộ ộ ố ặ

ở m t, m t s c p NST ể ể ị ộ ở toàn b NST → Đa b i ộ ộ

+X y ra ả D b i th (th d b i) ị ộ +X y ra ả th (th đa b i) ể ể ộ

Ti

t 24: Đ T Bi N S L

NG NHI M S C TH

ế

Ế Ố ƯỢ

Ộ

Ắ

Ễ

Ể

I- Đ t bi n s l ế ố ượ ộ ễ ể

ng nhi m săc th là gì ? II- Th d b i ể ị ộ

1, Th nào là th d b i ? ể ị ộ ế

HS nghiên c u SGK m c I cho ứ

bi t th nào là th d b i ? ế ế ụ ể ị ộ

ng có m t ơ ể ưỡ

ị

* Th d b i là c th mà ể ị ộ bào sinh d trong t ộ ế ho c m t s c p NST b thay ộ ố ặ ặ ng đ i v s l ổ ề ố ượ

*VD : cà đ c d

c ộ ượ 2n = 24 và n= 12

2, Các d ng d b i th ị ộ ạ ể

Ti

t 24: Đ T Bi N S L

NG NHI M S C TH

ế

Ế Ố ƯỢ

Ộ

Ắ

Ễ

Ể

I- Đ t bi n s l ế ố ượ ộ ễ ể

ng nhi m săc th là gì ? II- Th d b i ể ị ộ

1, Th nào là th d b i ? ể ị ộ ế ng ể ị ộ ớ ể ưỡ

-Th d b i khác v i th l b i đi m nào? ộ ở ể

Khác v s l

ng NST:

ề ố ượ

ng có m t ơ ể ưỡ

- Th l

ị

ng b i có 2n NST

ể ưỡ

ộ

* Th d b i là c th mà ể ị ộ bao sinh d trong t ộ ế ho c m t s c p NST b thay ộ ố ặ ặ ng đ i v s l ổ ề ố ượ

ơ

ặ

- Th d b i có nhi u h n ho c ít h n ơ ề ộ ố ặ NST m t ho c m t s c p

ể ị ộ ặ

ộ

c, cà chua, lúa ộ ượ

*VD : cà đ c d 2n = 24 và n= 12

i các câu h i ạ ộ ả ờ ỏ 2, Các d ng d b i th ? ị ộ ể ạ

Ho t đ ng nhóm tr l sau:

ng NST

ng th y ổ ố ượ th ườ ở 1 ấ nh ng ữ

S bi n đ i s l ự ế c p NST ặ d ng nào? ạ

Ti

t 24: Đ T Bi N S L

NG NHI M S C TH

ế

Ế Ố ƯỢ

Ộ

Ắ

Ễ

Ể

I- Đ t bi n s l ng nhi m săc th là ế ố ượ ộ ễ ể

gì ? II- Th d b i ể ị ộ

1, Th nào là th d b i ể ị ộ ế

2, Các d ng d b i th ị ộ ạ ể

1 c p ặ

Bi n đ i s l ế NST th ổ ố ượ ng th y ườ ng NST ở ấ các d ng:ạ

ể ộ ặ

- Th ba nhi m (2n + 1): M t c p ễ NST nào đó thêm 1 NST th 3ứ

ể ộ ộ ặ

- Th m t nhi m (2n - 1): M t c p NST nào đó ch có 1 NST. ễ ỉ

ấ

- Th không nhi m (2n - 2): M t 1 ễ ể ng đ ng c p NST t ồ ặ ươ

Ti

t 24: Đ T Bi N S L

NG NHI M S C TH

ế

Ế Ố ƯỢ

Ộ

Ắ

Ễ

Ể

I- Đ t bi n s l ng nhi m săc th là ế ố ượ ộ ễ ể

gì ? II- Th d b i ể ị ộ

2, Các d ng d b i th ị ộ ạ ể

ng NST ự ế ổ ề ố ượ 1 c p NST mà ặ ở m t s c p ộ ố ặ

S bi n đ i v s l không ch x y ra ỉ ả ở cũng có th x y ra ể ả NST ế ể ị ộ bao sinh d

ưỡ

* Ví d : ụ

c, cà chua, lúa

ấ ộ 1, Th nào là th d b i ể ị ộ * Th d b i là c th mà trong ơ ể ng có m t ho c t ặ ộ ế m t s c p NST b thay đ i v s ộ ố ặ ổ ề ố ị *VD : cà đ c d ộ ượ ngượ l 2n = 24 và n= 12

ng → th m t nhi m ặ ươ ễ ể ộ

ị ộ

- M t 2 NST thu c 2 c p t đ ng khác nhau ồ kép (2n – 1 – 1) = 2n-2

2, Các d ng d b i ạ thể ạ

gà 2n = 78

ộ

ng → th tam nhi m ặ ươ ễ ể

•G m có 3 d ng ồ 2n+1 2n- 1 2n -2

- Thêm 2 NST thu c 2 c p t đ ng khác nhau ồ kép (2n + 1 + 1) = 2n + 2

•VD ở 2n+1 = 79 2n- 1 = 77 2n -2 = 76

cà đ c * Ví d d b i th ụ ị ộ ể ở ộ

d c:ượ

I

IV

II

III

V

VIII

IX

VII

VI

X

XII

XIII

XI

Hình: Qu c a cây cà đ c d

ả ủ

c ộ ượ

ng b i bình ộ

ả ủ

ị ộ

I: Qu c a cây l ưỡ ả ủ ng có 2n = 24 NST th

II-XIII: Qu c a 12 ki u cây d b i khác nhau ể có (2n + 1) = 25 NST

ườ

Ti

t 24: Đ T Bi N S L

NG NHI M S C TH

ế

Ế Ố ƯỢ

Ộ

Ắ

Ễ

Ể

I- Đ t bi n s l ng nhi m săc th là ế ố ượ ộ ể ễ

II- Hi n t ệ ượ gì ? ng d b i th ị ộ ể

1. Th nào là th d b i ? ể ị ộ ế

2. Các d ng d b i th ị ộ ạ ể

III- S phát sinh th d b i ể ị ộ ự

1. S phát sinh th d b i ể ị ộ ự

ể ị ộ ơ ế

Hãy quan sát hình : C ch phát sinh các th d b i (2n + 1) và (2n – 1).

T bào sinh

♂(♀)

ế Giao t · :ử

♀(♂)

2n

n

n–1

n+1

2n+1

H p ợ :ử t

2n-1

C ch phát sinh các th d b i (2n + 1) và (2n – 1).

ể ị ộ

ơ ế

t 24: Đ T Bi N S L

NG NHI M S C TH

ế

Ắ

Ễ

Ể

Ti I- Đ t bi n s l

Ế Ố ƯỢ ng nhi m săc th là gì ?

ế ố ượ

Ộ ễ

ể

ộ II- Hi n t

ệ ượ

ng d b i th ị ộ

ể 1. Th nào là th d b i ?

ể ị ộ

ế

ự

ủ 1 c p NST ặ

2. Các d ng d b i th

ị ộ

ạ

ể

hình ử có b NST nh th ư ế

ộ

III- S phát sinh th d b i ể ị ộ

ự

C1. S phân ly c a thành các giao t nào trong

1. S phát sinh th d b i ể ị ộ

ự

- Tr

ng h p bình th

ng?

ườ

ợ

ườ

ch ch a 1 NST c a c p

ng h p b r i lo n? ợ ị ố ạ ỉ

ủ ặ

ử

ứ

có 2 NST c a c p (n + 1).

+ M t giao t

ử

ủ

ặ

Tr ườ M i giao t ỗ (n). ộ

không ch a NST nào c a

ủ

ứ

ộ

nói trên tham gia th ụ ng NST nh có s l ư

ố ượ

ử ợ ử

n n

n–1 n–1

n n

ế

n+1

ế

bình th

ng (n)

có 2 NST c a c p (n + 1) k t ủ ặ → t o ạ ườ

+ M t giao t ử c p đó (n – 1). ặ C2. Các giao t tinh t o h p t ạ th nào? - Giao t ử h p v i giao t ử ợ ớ (2n + 1) h p t ợ ử

ử

ủ ặ ử

ứ ợ

- Giao t đó (n - 1) k t h p v i giao t (2n - 1) th

không ch a NST nào c a c p bình ớ ế ng (n) → t o h p t ạ ợ ử

ườ

t 24: Đ T Bi N S L

NG NHI M S C TH

ế

Ắ

Ễ

Ể

Ti I- Đ t bi n s l

Ế Ố ƯỢ ng nhi m săc th là gì ?

ế ố ượ

Ộ ễ

ể

ộ II- Hi n t

ệ ượ

ng d b i th ị ộ

ể

III- S phát sinh th d b i ể ị ộ

ự

2n = 8

Ví dụ

X P:

n = 4

n+1 = 5

n-1 = 3

n = 4

Hợ p tử

2n - 1=7

2n+1=9

Ti t 24: Đ T Bi N S L NG NHI M S C TH ế Ế Ố ƯỢ Ộ Ắ Ễ Ể

ng nhi m săc th là

ế ố ượ

ộ

ễ

ể

ơ ế

I- Đ t bi n s l gì ? II- Hi n t

ệ ượ

ng d b i th ị ộ

ể

V y, c ch nào đã phát sinh các th ể d b i có (2n + 1) và (2n – 1) NST là gì?

ậ ị ộ

1. Th nào là th d b i ?

ể ị ộ

ế

ạ

ị ộ

ể

2. Các d ng d b i th ? ự

III- S phát sinh th d ể ị b i ?ộ

1. S phát sinh th d b i ể ị ộ

ự

ơ ế

2.C ch phát sinh th d ể ị b iộ

ử

ẹ ng cho 2 giao t

ử không ( n+1) và

ườ

ử ử

( n )v i

(n )v i

•Trong quá trình phát sinh giao t m t bên b ho c m phát sinh giao ố ặ ộ bình th t (n) và ườ ử m t bên phát sinh giao t ộ bình th ng cho 2 giao t (n- 1) •S k t h p gi a giao t (n+1) đ giao t •S k t h p gi a giao t ( n-1) đ giao t

ớ (2n + 1) ớ ( 2n – 1)

ữ ử c h p t ượ ợ ử ữ ử c h p t ượ ợ ử

ự ế ợ ử ự ế ợ ử

Ti t 24: Đ T Bi N S L NG NHI M S C TH ế Ế Ố ƯỢ Ộ Ắ Ễ Ể

ng nhi m săc th là

ế ố ượ

ộ

ễ

ể

sinh

ộ ố

ị ộ

ể ở

I- Đ t bi n s l gì ? II- Hi n t

ệ ượ

ng d b i th ị ộ

ể

M t s hình nh d b i th ả v tậ M t s hình nh bi u hi n c a

ệ ủ ộ ố ể

1. Th nào là th d b i ?

ể ị ộ

ế

ng ả i b b nh Đao ườ ị ệ

I

ạ

ể

ị ộ

2. Các d ng d b i th ? ự

IV

II

III

V

ự

ơ ế

III- S phát sinh th d ể ị b i ?ộ 1. S phát sinh th d b i ể ị ộ 2.C ch phát sinh th d ể ị b iộ

VIII

IX

VII

VI

X

XI

XII Hình: Qu c a cây cà đ c d ng b i bình th

XIII c ộ ượ ng ườ

ả ủ ưỡ

ộ

I: Qu c a cây l ả ủ có 2n = 24 NST

ị ộ

ể

ộ

ườ ệ

B NST ng (Tăng thêm 1 NST th 21)ứ

II-XIII: Qu c a 12 ki u cây d b i ả ủ i b nh Đao 2n + 1 = 46 + 1 = 47 NST khác nhau có (2n + 1) = 25 NST

Ti t 24: Đ T Bi N S L NG NHI M S C TH ế Ế Ố ƯỢ Ộ Ắ Ễ Ể

ng nhi m săc th là

ế ố ượ

ộ

ễ

ể

sinh

ộ ố

ị ộ

ể ở

M t s hình nh d b i th ả v tậ

I- Đ t bi n s l gì ? II- Hi n t

ệ ượ

ng d b i th ị ộ

ể

1. Th nào là th d b i ?

ể ị ộ

ế

ạ

ể

ị ộ

2. Các d ng d b i th ? ự

ự

ơ ế

III- S phát sinh th d ể ị b i ?ộ 1. S phát sinh th d b i ể ị ộ 2.C ch phát sinh th d ể ị b iộ

ắ ộ

ớ ơ ỉ

ớ

t:ế

B NST ng i m c h i ch ng T cn ch có 1 ộ ườ ứ Qua m t s hình nh các em ả ộ ố NST gi i tính X quan sát, hãy cho bi 2n – 1 = 46 – 1 = 45 NST

Ti t 24: Đ T Bi N S L NG NHI M S C TH ế Ế Ố ƯỢ Ộ Ắ Ễ Ể

ng nhi m săc th là

ế ố ượ

ộ

ễ

ể

I- Đ t bi n s l gì ? II- Hi n t

ệ ượ

ng d b i th ị ộ

ể

1. Th nào là th d b i ?

ể ị ộ

ế

C1. Đ t bi n d b i th có l

i hay có h i?

ị ộ

ộ

ế

ể

ợ

ạ

ể

ị ộ

ữ

ể

2. Các d ng d b i th ? ự

C2. Đ t bi n d b i th gây ra nh ng ộ ế h u qu gì? ả

ậ

ự

ể ạ

ơ ế

C3. Chúng ta c n ph i làm gì đ h n ch ế ả ầ s xu t hi n c a các đ t bi n? ệ ủ ự ấ

ộ

ế

ệ ượ

ng d ị

ọ

III- S phát sinh th d ể ị b i ?ộ 1. S phát sinh th d b i ể ị ộ 2.C ch phát sinh th d ể ị b iộ * H u qu c a hi n t ậ ả ủ b i:ộ

ể ệ ủ

ế ự ấ

ạ

C4. Là h c sinh, các em có th làm gì đ ể góp ph n h n ch s xu t hi n c a các đ t bi n?

ầ ế

ộ

th c v t.

c,…)

- Gây bi n đ i hình thái (hình ế ổ d ng, kích th ướ

ở ự ậ

ạ

ng ở ườ

i: b nh ệ

- Gây b nh NST ệ Đao, b nh T cn . ơ ơ ệ

ạ

ế

ộ

ộ ị

ớ ơ

Câu 1: Đ t bi n th d b i là d ng đ t bi n: ể ị ộ ế a. NST b thay đ i v c u trúc ổ ề ấ b. B NST tăng theo b i s c a n và l n h n 2n ộ ố ủ c. B NST tăng thêm ho c m t đi 1 NST ấ ặ d. B NST ch có 1 NST c a m i c p t

ỗ ặ ươ

ộ ộ ộ

ủ

ỉ

ng đ ng ồ

m t c p NST th

ng th y

nh ng

ổ ố ượ

ở ộ ặ

ườ

ấ ở ữ