Giải mã bí ẩn “hóa thân” của con người

Giải mã bí ẩn “hóa thân” của con người

Trong quá trình điều trị cho cô Marnie, 33 tuổi, mắc bệnh trầm uất nặng, các

chuyên gia tại Massachusetts General Hospital ở Boston nước Mỹ đã chứng

kiến sự xuất hiện của những nhân vật lạ hoắc cùng cư trú trong thể xác của

cô.

Bản thân bác sĩ tâm lý trị liệu Don Condie thậm chí không thể tin vào mắt

mình. Ông đã tiếp xúc với một trong những nhân vật lạ hoắc cư trú trong thể

xác của Marnie. Sau cái chết của mẹ, càng nằm viện lâu, Marnie càng khiến

cho bác sĩ Condie hoang mang. Thay vì một phụ nữ khổ hạnh thường nhật,

ông đã chứng kiến nhân vật tràn đầy khí thế lạc quan, người đàn bà tự giới

thiệu : "Tôi là Millie". Nhìn thấy sự ngỡ ngàng của bác sĩ, nhân vật giải

thích rằng Marnie không hề biết sự tồn tại của tôi (?!). Đó là người phụ nữ

hoàn toàn xa lạ, có cá tính khác hẳn cô Marnie mà bác sĩ Condie vẫn gặp.

Chỉ riêng tại nước Mỹ, tối thiểu cũng có 250 ngàn người là nạn nhân của hội

chứng “một xác nhiều hồn” dị thường như thế. Cách đây không lâu, các bác

sĩ tâm lý trị liệu và các nhà sinh học thần kinh vẫn chưa có những phương

tiện kỹ thuật thích hợp để xác định điều gì thực sự diễn ra trong não bộ

những nạn nhân của hội chứng rối loạn

trí nhớ loại này.

Vĩnh biệt ký ức hôm qua Vùng hải mã trong não có mối

liên hệ với hội chứng đa nhân Một trong những trường hợp đầu tiên vì

cách. lý do hội chứng "một xác nhiều hồn"

được ghi vào y văn thế giới là nhà

thuyết giáo Anselm Bourne. Năm 1887 ông bước vào nhà băng ở

Providence, ông rút từ tài khoản của mình 551 USD, thanh toán một số hóa

đơn, leo lên xe ngựa và biến mất không để lại bất cứ dấu vết nào. Thời gian

ngắn sau đó, tại Noriston ở Pensylvan xuất hiện công dân tự xưng là

A.Brown rồi ông ta mở cửa hàng bán hoa quả.Vài ba tháng sau, một hôm

ông Brown đột ngột thức dậy vào lúc nửa đêm, hô hoán hàng xóm láng

giềng và tuyên bố xanh rờn, "tôi là nhà thuyết giáo Anselm Bourne" và

không biết bản thân đang làm gì trong thành phố và cái giường hoàn toàn xa

lạ này" (?!).

Hội chứng “một xác nhiều hồn” hay còn gọi là bệnh đa nhân cách là một

dạng rối loạn tâm lý. Nạn nhân là người có hai hoặc nhiều nhân cách hơn

kiểm soát hành vi của đối tượng. Những nhân cách khác nhau này tự lộ diện

một cách bột phát và hoạt động không phụ thuộc vào những hiện thân đang

tồn tại. Trong tình huống như thế, trí nhớ được phân chia ra nhiều phần mà

mỗi phần chỉ mở cửa cho một trong những hiện thân cùng tồn tại. Nguyên

nhân của sự xuất hiện hiện tượng đa nhân cách thường là hậu quả của sự

chấn thương tâm lý trong quá khứ - tai nạn mà chủ thể chỉ có thể tự giải

phóng thông qua cuộc trốn chạy vào cá thể khác. Chính vì thế, sự lãng quên,

tức hiện tượng tự tách ra khỏi những ký ức gây ra bởi chấn thương là thành

phần chính trong quá trình tạo ra chủ thể khác.

- Thời tôi còn công tác ở Học viện quân y, khi tôi đọc mẩu tin viết rằng, tại

khu rừng ở ngoại ô thành phố Uadzi, người ta tìm thấy chàng trai ôm con

gấu bông và đã đưa vào bệnh viện tâm thần. Tôi đáp xe tới địa chỉ đó. Chàng

trai, té ra là đấng mày râu 19 tuổi, không biết bản thân là ai, tại sao lại có

mặt tại bệnh viện - GS. Aleksander Araszkievicz, giám đốc Bệnh viện Tâm

thần Ba Lan kể lại. - Thoạt đầu trong hồ sơ bệnh án của đối tượng chỉ có hai

chữ NN, tức bệnh nhân không rõ lai lịch. Thế nhưng trên người anh ta lại

mặc bộ đồ lót nhà binh có đánh dấu số hiệu đơn vị. Lần theo những dấu hiệu

đó, mọi người được biết, nhân vật chính là kẻ đang bị quân pháp truy tìm,

bởi đã mất tích, sau khi được phép về nhà cưới vợ. Thực tế, đến khi nhập

viện, anh ta không hề nhận ra cả mẹ cũng như cô vợ mới cưới của mình!

Mãi đến khi tôi đưa anh ta vào trạng thái gọi là gây mê tâm lý trung gian

giữa ngủ và mơ, khi một số rào cản tâm lý ngừng hoạt động - anh ta nhớ lại

rằng, trở về đơn vị sau khi đã cưới vợ, lúc bước lên tàu, anh mới phát hiện ra

mình còn thiếu chiếc dây thắt lưng nhà binh. Anh nhảy xuống sân ga với ý

định lấy lại nó ở nhà một người bạn. Và anh quên hết những gì xảy ra tiếp

theo. Có nhiều khả năng tại đó, anh đã bị bạn bè chuốc rượu say và bị lạm

dụng tình dục. Có thể tin vào giả thuyết sau sự kiện hãi hùng với những

người bạn xấu, một cách hoàn toàn vô thức, anh lính đã cắt đứt mọi mối liên

hệ với quá khứ, "hóa thân" thành con người hoàn toàn xa lạ.

"Con người nhập hồn" kêu cứu

Đa số những trường hợp rối loạn nhân cách kể trên là hậu quả của hành vi bị

đối xử tàn nhẫn từ tuổi ấu thơ, thời điểm não bộ của đối tượng vẫn chưa hình

thành đầy đủ. Một số trẻ em từng trải qua những hoàn cảnh kinh hoàng đến

mức, việc chúng còn sống khiến các chuyên gia, thậm chí còn ngạc nhiên

hơn là sự thật chúng đã "hóa thân" thành con người hoàn toàn xa lạ. Giáo sư

Daniel Dennet, nhà triết học và tâm lý học Mỹ chuyên nghiên cứu về ý thức

khẳng định. Sau một thời gian nhất định, những ký ức từ sự kiện kinh hoàng

sẽ bị xóa sạch trong bộ nhớ của nhân vật mới. Bằng cách đó, một nữ bệnh

nhân của giáo sư Araszkievicz đã cắt bỏ quá khứ đau buồn của mình. Bị

chồng đánh đập và hành hạ tàn nhẫn, người đàn bà đã bị câm và quên hết tất

cả những gì liên quan đến tấn thảm kịch (kể cả cuộc hôn nhân cũng như ông

chồng tàn bạo). Trái lại, chị vẫn tỉnh táo trong nhiều lĩnh vực khác, vẫn còn

kiến thức địa lý sâu rộng và có lối nói văn hoa, ngay khi hết câm. Cũng như

nhiều nữ bệnh nhân khác là nạn nhân của hội chứng rối loạn chủ thể, người

phụ nữ cũng từng bị lạm dụng tình dục ở tuổi ấu thơ. Trốn khỏi địa ngục gia

đình, người đàn bà xấu số lại rơi vào địa ngục khác - Giáo sư Araszkievicz

giải thích.

Khi hoàn toàn tĩnh tâm, Millie (nhân vật đã nhắc tới ở đầu bài) đã kể cho bác

si điều trị của cô về quá khứ kinh hoàng, của "con người thứ hai trong tôi",

tức cô Marnie, thiếu nữ từng bị bà mẹ nát rượu đánh đập, hành hạ và lạm

dụng tình dục.

Những ốc đảo ý thức

Những nghiên cứu của bác sĩ tâm lý trị liệu Don Condie và nhà sinh học

thần kinh Guochuan Tsai đối với trường hợp Millie "nhập vào thể xác" của

Marnie cho thấy rằng, vùng hải mã trong não của Marnie (bộ phận đảm nhận

chức năng thu thập và tái hiện ký ức) chỉ nhỏ bằng một nửa so với những

người bình thường khác. Những biến dạng khủng khiếp như thế trong não bộ

thường xuất hiện trong đối tượng là nạn nhân của tình trạng stress kéo dài và

khốc liệt. Các nhà khoa học ở Đại học Yale (Mỹ) cũng khẳng định rằng,

những binh lính mắc hội chứng stress sau chấn thương thần kinh do tham gia

một số hoạt động đặc biệt nguy hiểm cũng có vùng hải mã trong bộ não bị

teo một cách đáng kể.

Condie và Tsai đã ghi hình hoạt động não bộ của Marnie trong thời gian 90

phút. Trong thời gian đó, đối tượng "hóa thân" thành nhân vật thứ ba có tên

là Gauardiana và sau đó lại trở về với Millie. Quá trình thay đổi nhân vật

diễn ra không quá 30 giây. Theo mô tả đăng trên tuần báo New Scientist của

nhà sinh lý học thần kinh Rita Carter, những dao động lớn nhất trong thời

gian "hóa thân" từ nhân vật này sang nhân vật khác diễn ra chính ở vùng hải

mã. Khi Gauardiana "hóa thân" vào Marnie, hoạt động của vùng hải mã gần

như ngưng lại và chỉ hồi tỉnh khi Marnie trở về. Từ hiện tượng thay đổi

trong vùng hải mã có thể suy ra, "cái tôi" yếu ớt dễ bị cất vào kho lưu trữ trí

nhớ nhỏ hơn so với cái tôi mạnh mẽ. Cũng thấy rõ, một trong những "kẻ đầu

thai" nọ không thể khơi dậy những ý thức của người thứ hai.

Dòng ý thức liên tục là sáng chế muộn hơn của quá trình tiến hóa - một số

nhà sinh học thần kinh khẳng định. Trong những tình huống bi kịch, não bộ

trở về những cách ứng xử cổ xưa, tạo ra những hòn đảo ý thức tách biệt. Và

thế là "những nhân vật lạ hoắc" có cơ hội "đầu thai" vào con người đã đánh

mất mình. Đó là thời điểm con người bỗng nhiên "hóa thân" thành đối tượng

hoàn toàn xa lạ