BÀI 8: CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT CỦA XƯƠNG
I ) MỤC TIÊU :
- Học sinh nắm được cấu tạo chung của một xương dài giải thích sự
lớn lên của xương và khả năng chịu lực của xương
- Thành phần hoá học của xương giúp xương đàn hồi và vững chắc
(cid:0) KỸ NĂNG : Nhận biết , liên hệ thực tế
(cid:0) THÁI ĐỘ : Giáo dục học sinh ý thức bảo vệ và giữ gìn xương
theo hướng phát triển tốt nhất
II) PHƯƠNG PHÁP VÀ PHƯƠNG TIỆN :
-PHƯƠNG PHÁP : Trực quan , vấn đáp , thảo luận nhóm , giảng giải
_PHƯƠNH TIỆN : Tranh 8.1 ,8.2 ,8.3 ,8.4 / 29 – 30 / sgk
Bảng phụ cấu tạo và chức năng xương dài / 31 /sgk
III) HOẠT ĐỘNGDẠY VÀ HỌC :
KTBC : 1) Điểm khác nhau giữa xương tay và xương chân . Điều này có
ý nghĩa gì đối với hoạt động của con người
2) Nêu vai trò của từng loại khớp .
_ MỞ BÀI : Các em đã nắm được cấu tạo và chức năng của bộ xương
người . Hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu tiếp , xem thành phần hoá học của
xương như thế nào để thích nghi những chức năng chịu lực , chấn động tác
động từ môi trường bên ngoài .
HOẠT ĐỘNG GIÁO HOẠT ĐỘNG HỌC NỘI DUNG GHI
VIÊN SINH
HĐ 1 : Tìm hiểu cấu tạo và
chức năng của xương
- Tranh 8.1 ,8.2 / 29 /sgk - Học sinh đọc thông I)CẤU TẠO CỦA
- Dựa tranh giáo viên giảng tin / 28 /sgk XƯƠNG
giải cấu tạo một xương dài
? Theo em xương dài cấu - Học sinh thảo luận 1) Cấu tạo và chức
tạo hình ống , nan xương ở theo nhóm : năng của xương
đầu xương xếp vòng cung xương hình ống có tác dài :
có ý nhgiã gì đối với chức dụng làm cho xương
năng nâng đỡ của xương. nhẹ và vững chắc , - Kẻ bảng 8.1 /29
còn nan xương xếp /sgk
Dựa vào cấu tạo hình ống vòng cung có tác dụng
của xương và cấu trúc hình phân tán lực làm tăng
vòm . Con người đã đưa khả năng chịu lực . 2) Cấu tạo của
vào kỹ thuật xây dựng đảm xương ngắn và
bảo độ bền vững mà tiết - Học sinh nhìn vào xương dẹt :
kiệm được nhiều nguyên hình . Nêu và chỉ lại * Màng xương
liệu làm cột trụ , vòm cửa các đặc điểm cấu tạo - * Mô xương
…… của một xương dài . cứng
- * Mô xương xốp
Giáo vịên giảng kỹ phần - Gồm có đầu xương và
chức năng của xương thân xương
? Cấu tạo của một xương - Gồm có sụn đầu
dài xương giảm ma sát
? Cấu tạo của đầu xương - Mô xương xốp có
nhiều nan xương P
hân tán lực tác động ,
tạo ô chứa tuỷ đỏ .
? Cấu tạo và chức năng - Màng xương to
của thân xương ngang
- Mô xương cứng
chịu lực đảm bảo vững
chắc trong khoang
_ Yêu cầu học sinh thông xương chứa tuỷ đỏ ơ
tin /29 /sgk và quan sát trẻ em , tuỷ vàng ở
hình người lớn .
- Học sinh quan sát
? Hãy quan sát hình và hình 8.3 /sgk . - Đọc
nhận xét xương dẹt và thông tin / 29 /sgk II) SỰ TO RA VÀ
xương ngắn khác với DÀI RA CỦA
xương dài như thế nào . - Xương ngắn và XƯƠNG :
TIỂU KẾT : Xương dài có xương dẹt cấu tạo
cấu tạo phù hợp với chức không có hình ống . - Xương to bề
năng . ngang nhờ sự
HĐ 2: Tìm hiểu sự lớn lên phân chia của
và dài ra của xương các tế bào
? Xương to ra là nhờ đâu xương .
- Xương dài ra
? Xương dài ra là nhờ vào - Học sinh đọc thông nhờ sự phân
xương nào /29 /sgk chia các tế bào
_ Các tế bào màng lớp sụn tăng
_ Quan sát hình 8.5 /30 xương phân chia trưởng .
/sgk/ mô tả lại thí nghiệm - Là do sự phân hoá
và chứng minh vai trò của của sụn tăng trưởng
sụn tăng trưởng ở hai đầu thân xương
TIỂU KẾT : Tuổi trưởng
thành sự phân chia sụn - Chú ý B ,C , nằm phía
tăng trưởng không còn nên trong sụn tăng trưỏng
không cao . Tuy nhiên - A,D phía ngoài sụn
màng xương vẫn có khả tăng trưởng
năng sinh ra tế bào xương
để bồi đắp phía ngoài của
thân xương nên xương lớn
lên . Trong khi đó các tế
bào huỷ xương , tiêu huỷ
thành trong của ống xương
làm cho khoang xương
ngày càng rộng ra
HĐ 3: Tìm hiểu thành phần
hoá học và tính chất của
xương _học sinh quan sát và
_ Giáo viên có thể biểu theo dõi thí nghiệm
diễn thí nghiệm . Thả thêm
1 xương đùi ếch vào cốc _ có bọt khí nổi lên
đựng axit HCl 10 % III) THÀNH PHẦN
? Yêu cầu học sinh quan HOÁ HỌC VÀ
sát có hiện tượng gì xảy ra TÍNH CHẤT CỦA
_ bọt khí đó chính là khí XƯƠNG :
cacbonic điều đó chứng tỏ _ Xương gồm 2
trong thành phần của _ xương mềm và dẻo thành phần chính là
xương có muối cacbonat , cốt giao ( xương
khi tác dụng với axit sẽ giải mềm , dẻo ) và muối
phóng khí cacbonic khoáng ( xương
(cid:0) Sau đó rửa xương - xương dòn và gãy cứng , rắn )
trong cốc nước lả đưa vụn _ Thành phần hoá
cho học sinh kiểm tra học của xương thay
độ mềm dẻo của _ không có bọt khí nổi đổi theo tuổi .
xương lên
. Đốt xương trên ngọn lửa
đèn cồn , khi hết khói đưa - làm tan lượng
cho học sinh bóp rồi thả muối khoáng có
vào axit HCl trong xương
? Quan sát có hiện tương gì - cốt giao cháy hết.
xảy ra - Xương người già
? Nhận xét và giải thích nhiều muối
? Ngâm xương trong axit khoáng nhưng ít
để làm gì cốt giao
? Đốt xương thì phần nào
bị cháy
? Tại sao người già xương
dễ gãy và giòn
TIỂU KẾT : Thành phần
hoá học của xương gồm có
chất hữu cơ và chất vô cơ
CỦNG CỐ :
1) Xương dài có cấu tạo như thế nào ?
2) Hãy phân tích cấu tạo cũa xương dài phù hợp với chức năng của nó ?
3) Nhờ đâu xương dài ra và lớn lên bề ngang ?
DẶN DÒ :
(cid:0) Học bài , làm bài tập trong sgk , soạn bài 9
(cid:0) Trả lời câu hỏi trong sgk:
1) 1B , 2G , 3D , 4E , 5A
2) Thành phần hữu cơ là chất kết dính và đảm bảo tính đàn hồi
.Thành phần vô cơ : canxi và phôtpho làm tăng độ cứng rắn của
xương . Nhờ vậy xương vững chắc là cột trụ của cơ thể
3) Khi hầm xương bò , lợn …. Chất cốt giao bị phân huỷ , vì vậy nước
hầm xương sánh và ngọt, phần xương còn lại là chất vô cơ không còn
được liên kết bởi cốt giao nên xương bở.
