TRƯỜNG TRUNG CẤP QUỐC TẾ MEKONG
GIÁO TRÌNH
MÔN HỌC: CẤP CỨU BAN ĐẦU
NGÀNH: Y SỸ, Y SỸ YHCT
TRÌNH ĐỘ TRUNG CẤP
Ban hành kèm theo Quyết định số 41/2024/QĐ-TCQTMK ngày 25 tháng 01 năm 2024
của Hiệu trưởng Trường Trung cấp Quốc tế Mekong
Thành phố Cần Thơ, tháng 01 năm 2024
Lưu hành nội bộ
LỜI GIỚI THIỆU
Giáo trình Cấp cứu ban đầu được biên soạn dựa trên cơ sở chương trình khung
đã được phê duyệt. Giáo trình được các giáo viên lâu năm và tâm huyết với công tác
đào tạo biên soạn theo phương châm: kiến thức cơ bản, hệ thống; những nguyên tắc
của kỹ thuật cấp cứu ban đầu; cách xử trí ban đầu và vận chuyển, chăm sóc bệnh nhân
đúng thao tác kỹ thuật. Sách trang bị những kiến thức cơ bản và kiến thức cho học sinh
hệ trung cấp tại Trường Trung cấp quốc tế Mekong.
Trong quá trình biên soạn giáo trình này, tổ biên soạn đã cố gắng bám sát
khung chương trình đào tạo, cập nhật các kiến thức từ nhiều nguồn tài liệu, nhằm thể
hiện được kiến thức cơ bản, hiện đại và thực tiễn. Trường rất mong nhận được những ý
kiến đóng góp của các chuyên gia, các đồng nghiệp, các độc giả để giáo trình hoàn
thiện hơn trong lần ban hành sau.
Xin cảm ơn các cơ quan liên quan, các đơn vị và cá nhân đã tham gia.
Cần Thơ, ngày 25 tháng 01 năm 2024
Hiệu trưởng
(đã ký)
DSCKII. Nguyễn Văn Ảnh
LỜI NÓI ĐẦU
Thực hiện một số điều của Luật Giáo dục, Bộ Giáo dục và Đào tạo và Bộ Y tế
đã ban hành chương trình khung đào tạo trung cấp ngành Y tế, Bộ Y tế ly biên soạn tài
liệu dạy - học các môn cơ sở, chuyên môn và cơ bản chuyên ngành theo chương trình
trên nhằm từng bước xây dựng bộ sách chuẩn trong công tác đào tạo nhân lực y tế.
Giáo trình Cấp cứu ban đầu được biên soạn dựa trên cơ sở chương trình khung
đã được phê duyệt với những mục tiêu:
- Về kiến thức: Trình bày được những nguyên tắc của kỹ thuật cấp cứu ban đầu.
- Về kỹ năng: Thực hành được cách xử trí ban đầu và vận chuyển, chăm sóc
bệnh nhân đúng thao tác kỹ thuật.
- Về năng lực tự chủ và trách nhiệm: Rèn luyện tác phong nhanh nhẹn, thận
trọng, chính xác.
Trong quá trình biên soạn giáo trình này, tổ đã cố gắng bám sát khung chương
trình đào tạo, cập nhật các kiến thức từ nhiều nguồn tài liệu, nhằm thể hiện được kiến
thức cơ bản, hiện đại và thực tiễn. Trong quá trình soạn không tránh khỏi những thiếu
sót, chúng tôi mông nhận được những ý kiến đóng góp quý báu của các nhà khoa học,
nhà quản lý và giáo viên giảng dạy TM. Tổ biên soạn
(đã ký)
ThS. La Thanh Chí Hiếu
MỤC LỤC
BÀI 1. TỔ CHỨC CẤP CỨU HÀNG LOẠT
1. Các yếu tố cần thiết để tổ chức đơn vị cấp cứu
1.1. Người cứu
1.2. Thuốc và dụng cụ cấp cứu
1.3. Phòng cấp cứu (nơi cấp cứu)
2. Biện pháp cấp cứu
3. Các biện pháp đề phòng thương vong hàng loạt
BÀI 2. PHÂN LOẠI VÀ CHỌN LỌC NGƯỜI BỊ NẠN
1. Các nguy cơ gây tai nạn thương vong hàng loạt
2. Phân loại và chọn lọc người bị nạn
2.1. Nguyên tắc
2.2. Cách phân loại và chọn lọc
2.3. Tổ chức phân loại và chọn lọc người bị nạn
3. Xử trí cấp cứu ban đầu một số trường hợp
3.1. Nạn nhân bị điện giật
3.2. Nạn nhân bị vùi lấp
3.3. Nạn nhân chấn thương
3.4. Nạn nhân bị tai nạn giao thông thậm
BÀI 3. SƠ CỨU VẾT THƯƠNG
1. Kỹ thuật bằng vết thương bằng băng cuộn
1.1. Mục đích bằng
1.2. Nguyên tắc băng
1.3. Theo dõi biến đổi tuần hoàn chỉ sau khi băng
2. Sơ cứu vết thương hở
2.1. Các loại vết thương thường gặp
2.2. Cách sơ cứu
3. Sơ cứu vết thương kín (chảy máu trong)
3.1. Cách nhận biết
3.2. Sơ cứu
4. Sơ cứu một số vết thương đặc biệt
4.1. Vết thương ở da đầu
4.2. Vết thương ở lòng bàn tay
4.3. Vết thương ở khớp
4.4. Vết thương ngực
4.5. Vết thương bụng
4.6. Vết thương ở mắt
BÀI 4. PHÒNG CHỐNG SỐC
1. Khái niệm và đặc điểm chính của sốc
2. Phân loại sốc
3. Các triệu chứng chính của sốc
3.1. Triệu chứng lâm sàng
3.2. Cận lâm sàng các thăm dò huyết động
4. Nguyên tắc xử trí
4.1. Xử trí ban đầu
4.2 Xử trí tiếp theo tùy theo nguyên nhân gây sốc
4.3. Theo dõi người bệnh/nạn nhân sốc
1
1
1
3
5
5
7
11
11
12
12
13
14
14
14
15
15
16
19
19
19
19
22
22
22
23
24
24
25
25
25
26
26
26
28
28
37
37
38
38
38
39
39
39
39
39
5. Phòng và chống sốc ở tuyến cơ sở
BÀI 5. SƠ CỨU NGƯỜI BỊ BỎNG
1. Nguyên nhân gây bỏng
2. Đánh giá tình trạng bỏng
3. Phân loại bỏng theo độ nông sâu
4. Tính diện tích bỏng
5. Diễn biến các giai đoạn của bỏng
6. Sơ cứu nạn nhân bỏng
6.1 Sơ cứu nạn nhân bỏng do sức nóng
6.2. Sơ cứu nạn nhân bỏng do acid
6.3. Sơ cứu nạn nhân bỏng vội
BÀI 6. CẦM MÁU – GARO
1. Đại cương
2. Cầm máu tạm thời
3. Các trường hợp ga-ro
BÀI 7. CẤP CỨU NGƯỜI BỊ NGƯNG HÔ HẤP TUẦN HOÀN
1. Mục đích
2. Nguyên nhân
3. Triệu chứng
4. Xử trí cấp cứu
4.1. Khai thông đường thở
4.2. Hỗ trợ hô hấp
4.3. Hỗ trợ tuần hoàn
BÀI 8. SƠ CỨU GÃY XƯƠNG
1. Mục đích
2. Nguyên tắc
3. Kỹ thuật
3.1. Xử trí gãy xương đòn
3.2. Xử trí gãy xương cánh tay
3.3. Xử trí gãy xương cẳng tay
3.4. Xử trí gãy xương đùi
3.5. Xử trí gãy xương cẳng chân
TÀI LIỆU THAM KHẢO
40
43
43
43
43
44
44
45
45
46
47
56
56
57
58
59
59
59
59
60
60
60
60
63
63
63
63
63
64
64
65
66
68