1
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được
phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh
thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
2
LỜI GIỚI THIỆU
Giáo Trình Lập trình căn bản C++ được biên soạn nhằm đáp ứng yêu cầu học
tập của sinh viên bước đầu làm quen với công việc lập trình, đồng thời giúp cho sinh
viên có một tài liệu học tập, rèn luyện tốt khả năng lập trình, tạo nền tảng vững chắc
cho các Môn học tiếp theo.
Giáo trình không chỉ phù hợp cho người mới bắt đầu mà còn phù hợp cho
những người cần tham khảo. Nội dung của giáo trình được chia thành 5 chương:
Chương 1: Tổng quan về ngôn ngữ C++
Chương 2: Các thành phần cơ bản
Chương 3: Các lệnh có cấu trúc
Chương 4: Hàm
Chương 5: Mảng
Khi biên soạn, chúng tôi đã tham khảo các giáo trình và tài liệu giảng dạy Môn
học này của một số trường Cao đẳng, Đại học để giáo trình vừa đạt yêu cầu về nội
dung vừa thích hợp với đối tượng là sinh viên của các trường Cao đẳng.
Chúng tôi hy vọng sớm nhận được những ý kiến đóng góp, phê bình của bạn đọc
về nội dung, chất lượng và hình thức trình bày để giáo trình này ngày một hoàn thiện
hơn.
Cần Thơ, ngày…..........tháng…........... năm 2021
Tham gia biên soạn
1. Chủ biên: Lư Thục Oanh
3
MỤC LỤC
TRANG
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN ........................................................................................... 1
LỜI GIỚI THIỆU ......................................................................................................... 2
MỤC LỤC ...................................................................................................................... 3
LẬP TRÌNH CĂN BẢN (C++) .................................................................................... 6
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ NGÔN NGỮ C++ .................................................. 8
1. Giới thiệu về lịch sử phát triển của ngôn ngữ, sự cần thiết phải học ngôn ngữ C++
hiện nay. ...................................................................................................................... 8
2. Cách khởi động và thoát chương trình (Dev C++): ................................................ 9
2.1. Giới thiệu môi trường làm việc của Dev C++: ................................................ 9
2.2. Các ví dụ đơn giản: ....................................................................................... 9
3. Thực hành. ............................................................................................................ 10
3.1. In họ và tên sinh viên ra màn hình ................................................................ 10
3.2. Sinh viên thực hành ....................................................................................... 10
CHƯƠNG 2: CÁC THÀNH PHẦN CƠ BẢN .......................................................... 12
1. Hệ thống từ khóa và kí hiệu được dùng trong C++. ............................................. 12
1.1. Bộ chữ viết trong C++: .................................................................................. 12
1.2. Các từ khóa trong C++: ................................................................................. 12
1.3. Tên: ................................................................................................................ 12
1.4. Cặp dấu ghi chú thích: ................................................................................... 13
1.5. Các ký tự điều khiển: ..................................................................................... 14
2. Các kiểu dữ liệu: kiểu số, chuỗi, ký tự... .............................................................. 14
2.1. Kiểu số nguyên: ............................................................................................. 14
2.2. Kiểu số thực: .................................................................................................. 15
3. Các loại biến, cách khai báo, sử dụng................................................................... 15
3.1. Biến: ............................................................................................................... 15
3.2. Vừa khai báo vừa khởi gán: ........................................................................... 19
3.3. Biểu thức: ...................................................................................................... 19
4. Lệnh và khối lệnh, lệnh gán, lệnh gộp. ................................................................. 27
4.1. Khái niệm câu lệnh: ....................................................................................... 27
4
4.2. Lệnh nhập giá trị từ bàn phím cho biến: ........................................................29
5. Thực thi chương trình, nhập dữ liệu, nhận kết quả. ..............................................29
6. Thực hành: .............................................................................................................29
6.1 Viết chương trình C++ để in các dòng sau: ....................................................29
6.2. Sinh viên thực hành khảo sát .........................................................................30
CHƯƠNG 3: CÁC LỆNH CÓ CẤU TRÚC.............................................................. 32
1. Khái niệm về lệnh cấu trúc. ...................................................................................32
1.1. Lệnh: ..............................................................................................................32
1.2. Khối lệnh: .......................................................................................................32
2. Các lệnh cấu trúc rẽ nhánh như: if, switch .........................................................34
2.1. If dạng không đầy đủ: ....................................................................................34
2.2. If dạng đầy đủ: ...............................................................................................35
2.3. Mệnh đề if-elseif-else ..................................................................................37
2.4. Cấu trúc rẽ nhánh switch… case .................................................................38
3. Các lệnh lặp như for, while, do while ................................................................41
3.1. Vòng lặp for: ..................................................................................................41
3.2. Vòng lặp while: ..............................................................................................43
3.3. Vòng lặp do…while: ......................................................................................45
3.4. So sánh các vòng lặp: .....................................................................................46
4. Các lệnh đơn nhằm kết thúc sớm vòng lặp ...........................................................46
4.1. Lệnh break: ....................................................................................................46
4.2. Lệnh continue: ................................................................................................48
4.3. Lênh goto: ......................................................................................................48
5. Thực hành: ..........................................................................................................49
5.1. Code mẫu: ...................................................................................................49
5.2. Sinh viên thực hành khảo sát ......................................................................50
6. Kiểm tra .................................................................................................................51
CHƯƠNG 4: HÀM ...................................................................................................... 52
1. Khái niệm hàm là gì, tại sao phải xây dựng và sử dụng hàm................................52
2. Nguyên tắc xây dựng và phân biệt các tham số của hàm: ....................................54
2.1. Định nghĩa hàm: .............................................................................................54
5
2.2. Sử dụng hàm: ................................................................................................. 55
2.3. Nguyên tắc hoạt động của hàm: .................................................................... 56
3. Các lệnh đơn nhằm kết thúc hàm và nhận giá trị trả về cho tên hàm: .................. 57
3.1. Câu lệnh return: .......................................................................................... 57
3.2. Câu lệnh exit: .............................................................................................. 57
4. Thực hành ............................................................................................................. 57
4.1. Viết chương trình C++ liệt kê tất cả các số nguyên tố nhỏ hơn n. ................ 57
4.2. Sinh viên thực hành khảo sát ......................................................................... 58
5. Kiểm tra ................................................................................................................ 59
CHƯƠNG 5: MẢNG .................................................................................................. 60
1. Trình bày khái niệm mảng trong C++ .................................................................. 60
2. Cú pháp khai báo mảng và các cách gán giá trị cho mảng. .................................. 61
2.1. Mảng một chiều: ............................................................................................ 61
2.2. Mảng nhiều chiều: ......................................................................................... 63
3. Thực hành ............................................................................................................. 64
3.1 Code mẫu ........................................................................................................ 64
3.2. Sinh viên thực hành khảo sát ......................................................................... 65
BÀI TẬP NÂNG CAO ................................................................................................ 67
BÀI TẬP TỔNG HỢP ................................................................................................ 69