Giáo trình tự động hoá
thiết kế cầu đường VBA
Lời nói đầu
Tựđộnghóatrongtấtcảlĩnhvựchiệnđangđượcxãhộiquantâmđặcbiệtbởinhờnó
năngsuấtlaođộngđượcnângcao,chấtlượngsảnphẩmổnđịnhvàtốthơn,nhiềuý
tưởngmớicócơhộitrởthànhhiệnthực.Tựđộnghóacôngtácthiếtkếcôngtrìnhgiao
thôngcũngkhôngnằmngoàiquyluậtchungđó,hiệnnay,hầuhếtcáccôngtytrong
lĩnhvựctưvấnthiếtkếcôngtrìnhgiaothôngđềurấtchútrọngthựchiệntựđộnghóa
côngtácthiếtkếtrongcôngtycủamình.Điềunàyđượcthểhiệnrõnéttrongviệcđầu
tưcủacáccôngty(muasắmmáytính,phầnmềmvàđàotạonhânlực)cũngnhưtriển
khaitựđộnghóathiếtkếrấtnhiềucôngtrìnhtrongthựctế.
Vớisựđadạngcủamình,cácbàitoántrongcôngtácthiếtkếluônđòihỏisựlinhhoạt
củacôngtáctựđộnghóa.Chínhvìvậy,đểphầnnàođápứngđượcyêucầucấpbách
từthựctếsảnxuất,nộidungcuốngiáotrìnhnàyđềcậpđếntấtcảcácvấnđềcơbản
nhấtcủaviệcthựchiệntựđộnghóathiếtkếcôngtrìnhgiaothôngcũngnhưphương
phápđểnângcaomứcđộtựđộnghóachophùhợpvớitừngyêucầuchuyênbiệtxuất
hiệntrongquátrìnhthiếtkế.
NộidungcủagiáotrìnhnàylàsựđúckếtkinhnghiệmgiảngdạymônTựđộnghóa
thiếtkếcầuđườngchosinhviênngànhxâydựngcôngtrìnhgiaothôngvàquátrình
thamgiathựchiệntựđộnghóacôngtácthiếtkếngoàisảnxuấtcủacáctácgiảcũng
nhưcậpnhậtmớinhấtnhữngcôngnghệchủchốtphụcvụchoviệctựđộnghóa.Hơn
nữa,nộidungchínhtậptrungvàonhữngthànhphầncốtlõiphụcvụchomụcđíchtự
độnghóathiếtkếcầuđường,cùngvớinhữngnộidungmangtínhgợimởvàđịnh
hướngchotừngchuyênngành,khiếnchocuốngiáotrìnhnàyhoàntoànphùhợpvới
địnhhướngđàotạotheotínchỉcủaNhàtrường.
Chúngtôixinchânthànhcảmơnsựđónggópýkiếncủacácđồngnghiệptrongquá
trìnhhoànthiệncuốngiáotrìnhnày.
Vớitốcđộpháttriểnrấtnhanhcủacôngnghệnhưhiệnnaythìchắcchắnrằngtrong
thờigiantới,nhiềuvấnđềliênquanđếnviệcthựchiệntựđộnghóathiếtkếsẽphải
thayđổi,vàchúngtôihyvọngrằng,cùngvớicácýkiếnđónggópcủabạnđọcvàsự
cậpnhậtkiếnthứccủabảnthân,thìlầnxuấtbảnsaucủacuốnsáchnàysẽhoànthiện
hơnnữa,sẽđápứngtốthơnnữayêucầucủabạnđọc.
HàNội,ngày01tháng06năm2007
Cáctácgiả.
i
PHẦN I: MỞ ĐẦU .................................................................................. 1
1.Tổngquanvềthiếtkếvàtựđộnghóathiếtkếcôngtrìnhgiaothông.............................. 1
2.Đôinétvềcácphầnmềmdùngchothiếtkếcôngtrìnhgiaothông.................................. 3
3.Lựachọnphầnmềmdùngchothiếtkếcôngtrìnhgiaothông.......................................... 4
4.Chuyênbiệthóaphầnmềm .................................................................................................... 6
5.Kếtchương ..............................................................................................................................11
PHẦN II: LẬP TRÌNH TRÊN ỨNG DỤNG NỀN ...................................... 12
CHƯƠNG I: KHÁI NIỆM........................................................................................ 12
CHƯƠNG II: TỔNG QUAN VỀ VBA ..................................................................... 19
1.ĐặcđiểmcủaVBA.................................................................................................................. 19
2.TrìnhtựxâydựngmộtdựánbằngVBA ............................................................................ 19
3.CấutrúccủamộtdựánVBA................................................................................................ 20
4.MôitrườngpháttriểntíchhợpVBAIDE............................................................................ 21
5.VídụđầutiênvớiVBA.......................................................................................................... 23
CHƯƠNG III: CƠ BẢN VỀ NGÔN NGỮ LẬP TRÌNH VISUAL BASIC ................. 25
1.Nhữngquiđịnhvềcúpháp.................................................................................................. 25
2.Cáctrợgiúpvềcúpháptrongquátrìnhviếtmãlệnh...................................................... 25
3.Tínhnănggợinhớvàtựhoànthiệnmãlệnh ..................................................................... 26
4.TừkhoátrongVB ................................................................................................................... 27
5.Cáckiểudữliệucơbản.......................................................................................................... 28
5.1. Kiểu logic (boolean).......................................................................................................... 29
5.2. Kiểu số nguyên.................................................................................................................. 29
5.3. Kiểu số thực....................................................................................................................... 29
5.4. Kiểu mảng (array) ............................................................................................................. 29
5.5. Kiểu chuỗi (String)............................................................................................................ 31
5.6. Kiểu thời gian (Date)......................................................................................................... 32
5.7. Kiểu Variant ...................................................................................................................... 32
5.8. Kiểu tự định nghĩa (user-defined type).............................................................................. 33
5.9. Kiểu lớp (Class)................................................................................................................. 34
6.KhaibáobiếntrongVB.......................................................................................................... 35
6.1. Khai báo hằng số............................................................................................................... 38
6.2. Khai báo biến..................................................................................................................... 38
6.3. Khai báo kiểu tự định nghĩa .............................................................................................. 38
6.4. Khai báo mảng tĩnh ........................................................................................................... 39
6.5. Khai báo mảng động.......................................................................................................... 39
6.6. Khai báo, tạo và làm việc với biến đối tượng.................................................................... 40
7.Cáctoántửvàhàmthôngdụng ........................................................................................... 40
7.1. Các toán tử......................................................................................................................... 40
7.2. Các hàm toán học .............................................................................................................. 41
7.3. Các hàm chuyển đổi dữ liệu .............................................................................................. 41
7.4. Các hàm xử lý chuỗi.......................................................................................................... 43
8.Cáccấutrúcđiềukhiển ......................................................................................................... 44
8.1. Cấu trúc điều kiện.............................................................................................................. 44
8.2. Cấu trúc lựa chọn .............................................................................................................. 46
8.3. Vòng lặp xác định.............................................................................................................. 47
ii
8.3.1. Vòng lặp theo biến đếm .............................................................................................47
8.3.2. Lặp trong một tập hợp................................................................................................49
8.4. Vòng lặp không xác định ...................................................................................................50
9.Chươngtrìnhcon ................................................................................................................... 51
9.1. Hàm (Function)..................................................................................................................52
9.2. Thủ tục (Sub) .....................................................................................................................52
9.3. Truyền tham số cho chương trình con................................................................................52
9.3.1. Truyền tham số theo tham chiếu................................................................................53
9.3.2. Truyền tham số theo tham trị.....................................................................................54
9.3.3. Tham số tuỳ chọn.......................................................................................................54
9.3.4. Danh sách tham số với số lượng tham số tuỳ ý..........................................................55
9.3.5. Hàm có giá trị trả về là kiểu mảng.............................................................................55
9.4. Biến trong chương trình con ..............................................................................................56
9.5. Cách thức gọi chương trình con.........................................................................................58
9.6. Thoát khỏi chương trình con..............................................................................................59
10.Tổchứccácchươngtrìnhcontheohệthốngcácmô‐đunchuẩn .................................. 59
11.LàmviệcvớiUserFormvàcácthànhphầnđiềukhiển .................................................. 60
11.1. Các vấn đề chung .............................................................................................................60
11.1.1. Tạo UserForm và các thành phần điều khiển trong VBA IDE ................................63
11.1.2. Các thuộc tính của UserForm và các thành phần điều khiển. ..................................64
11.1.3. Các phương thức của UserForm và các thành phần điều khiển...............................66
11.1.4. Các sự kiện trên giao diện........................................................................................66
11.1.5. Ví dụ.........................................................................................................................67
11.2. Làm việc với UserForm ...................................................................................................68
11.3. Các điều khiển thông dụng...............................................................................................69
12.Cáchộpthoạithôngdụng................................................................................................... 76
12.1. Hộp thông điệp (Message Box – MsgBox)......................................................................76
12.2. Hộp nhập dữ liệu (Input Box – InputBox) .......................................................................77
12.3. Hộp thoại dựa trên điều khiển Common Dialog. .............................................................78
13.Lậptrìnhxửlýtậptin.......................................................................................................... 80
13.1. Các hình thức truy cập tập tin ..........................................................................................81
13.2. Xử lý dữ liệu trong tập tin với các hàm I/O: ....................................................................82
13.2.1. Mở tập tin:................................................................................................................82
13.2.2. Đọc dữ liệu từ tập tin: ..............................................................................................82
13.2.3. Ghi dữ liệu vào tập tin: ............................................................................................84
13.2.4. Đóng tập tin..............................................................................................................86
13.3. Xử lý dữ liệu trong tập tin theo mô hình FSO (File System Object) ...............................86
13.3.1. Tạo tập tin mới.........................................................................................................88
13.3.2. Mở tập tin đã có để thao tác.....................................................................................89
14.GỡrốivàbẫylỗitrongVBAIDE ........................................................................................ 90
14.1. Phân loại lỗi trong lập trình..............................................................................................90
14.2. Gỡ rối trong lập trình .......................................................................................................91
14.2.1. Phát hiện lỗi lúc thực thi ..........................................................................................91
14.2.2. Các phương pháp thực thi mã lệnh ..........................................................................92
14.2.3. Cửa sổ trợ giúp gỡ rối ..............................................................................................93
14.3. Bẫy lỗi trong VBAIDE.....................................................................................................95
14.3.1. Câu lệnh On Error....................................................................................................95
14.3.2. Đối tượng Err...........................................................................................................96
14.3.3. Hàm Error ................................................................................................................97
CHƯƠNG IV: LẬP TRÌNH TRÊN MICROSOFT EXCEL ....................................... 99
1.TổngquanvềMicrosoftExcel .............................................................................................. 99
1.1. Khả năng của Excel............................................................................................................99
1.2. Giao diện của Excel ...........................................................................................................99
1.3. Khả năng mở rộng của Excel ...........................................................................................100
2.Macro ..................................................................................................................................... 100