Kết quả bước đầu của phương pháp hủy u gan bằng sóng cao tần ở bệnh nhân ung thư biểu mô tế bào gan

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 2 * 2013 <br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> KẾT QUẢ BƯỚC ĐẦU CỦA PHƯƠNG PHÁP HỦY U GAN  <br /> BẰNG SÓNG CAO TẦN Ở BỆNH NHÂN UNG THƯ BIỂU MÔ TẾ BÀO GAN <br /> Nguyễn Huyền Châu*, Lê Thành Lý* <br /> <br /> TÓM TẮT <br /> Cơ sở và mục tiêu nghiên cứu: Ung thư biểu mô tế bào gan là một trong các bệnh lý ác tính thường gặp <br /> và có nhiều phương pháp điều trị. Mục tiêu của chúng tôi là đánh giá hiệu quả điều trị, độ an toàn và các yếu tố <br /> liên quan đến hiệu quả  điều  trị  ung  thư  biểu  mô  tế  bào  gan  của  phương  pháp  hủy  u  gan  bằng  sóng  cao  tần <br /> (RFA). <br /> Đối tượng và phương pháp: Nghiên cứu báo cáo hàng loạt ca tiền cứu khảo sát 121 u trên 96 bệnh nhân <br /> có chẩn đoán ung thư biểu mô tế bào gan được điều trị bằng phương pháp RFA tại khoa U Gan Bệnh viện Chợ <br /> Rẫy. Hiệu quả điều trị bước đầu được đánh giá bằng tỉ lệ hủy u hoàn toàn trên phim CT scan bụng sau 1 tháng <br /> điều trị. Chúng tôi cũng ghi nhận tỉ lệ biến chứng và xác định các yếu tố liên quan đến hiệu quả điều trị dựa trên <br /> phân tích đơn biến và đa biến.  <br /> Kết  quả: Có 121 u trên 96 bệnh nhân được điều trị bằng phương pháp RFA qua da. Kích thước u trung <br /> bình là 26,3± 8,7mm. Tỉ lệ hủy u hoàn toàn sau 1 tháng điều trị chiếm 87%. Tỉ lệ biến chứng nặng chiếm tỉ lệ <br /> 1% và biến chứng nhẹ chiếm 2,1%. Không có trường hợp nào tử vong. Phân tích đa biến cho thấy các yếu tố liên <br /> quan đến tỉ lệ hủy u không hoàn toàn gồm đường kính u ≥ 30mm (p = 0,017), u gần vòm hoành (p = 0,008) và <br /> giới nam (p = 0,025). <br /> Kết luận: RFA là phương pháp điều trị khá an toàn và hiệu quả đối với những bệnh nhân ung thư biểu mô <br /> tế bào gan. <br /> Từ khóa: hủy u gan bằng sóng cao tần, ung thư biểu mô tế bào gan. <br /> <br /> ABSTRACT <br /> INITIAL EVALUATION OF HEPATOCELLULAR CARCINOMA TREATMENT USING <br /> RADIOFREQUENCY ABLATION <br /> Nguyen Huyen Chau, Le Thanh Ly <br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 ‐ Supplement of No 2 ‐ 2013: 15 ‐ 22 <br /> Background  and  aims: Hepatocellular carcinoma (HCC) is one of the most common malignant diseases <br /> with  many  treatment  options  available.  Our  aims  are  to  evaluate  the  efficacy,  safety  and  identify  factors <br /> associated with the efficacy of radiofrequency ablation (RFA) in HCC. <br /> Patients and methods: A large case series of 121 tumors in 96 patients who were diagnosed as HCC and <br /> treated by RFA at the Liver tumor Department, Cho Ray hospital was prospectively assessed. The initial efficacy <br /> of the treatment was evaluated by the complete tumor ablation shown by abdominal contrast‐enhanced, dynamic <br /> computed tomography (CT) performed 1 month after treatment. We also examined the rate of complication after <br /> the treatment, and analyzed factors that may play roles in the efficacy of the treatment using both univariate and <br /> multivariate analysis. <br /> Results: There were 121 tumors in 96 patients treated with percutaneous RFA. The average tumor diameter <br /> was 26.3± 8.7mm. The overall rate of complete tumor ablation was 87% with only 1% and 2.1% of the patients <br /> exhibiting  major  and  minor  complication  respectively.  None  of  the  cases  was  lethal.  Multivariate  analysis <br /> * Khoa Nội Tiêu Hóa, Bệnh viện Chợ Rẫy, Tp Hồ Chí Minh <br /> Tác giả liên lạc: TS. Lê Thành Lý <br /> ĐT: 0913857594 <br />  Email: lybvcr@gmail.com <br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật – Bệnh Viện Chợ Rẫy ‐ Năm 2013<br /> <br /> 15<br /> <br /> Nghiên cứu Y học <br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 2 * 2013<br /> <br /> revealed  that  the  factors  that  play  significant  roles  in  the  success  rate  of  complete  tumor  ablation  using  RFA <br /> included the tumor diameter (p = 0,017), the tumor location close to the diaphragm (p = 0,008) and gender (p <br /> =0,025). In particular, the efficacy of RFA dropped significantly in HCC patients with tumors being more than <br /> 30mm in diameter, in patients with tumors closer to the diaphragm and in male patients. <br /> Conclusion: RFA is a relatively safe and effective treatment for HCC patients. <br /> Key words: Radio Frequency Ablation (RFA), HCC (hepatocellular carcinoma) <br /> điều trị vẫn chưa được thống kê rõ tại thành phố <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ <br /> Hồ  Chí  Minh  nói  chung  và  tại  bệnh  viện  Chợ <br /> Ung thư gan nguyên phát, trong đó kiểu mô <br /> Rẫy  nói  riêng.  Việc  đánh  giá  hiệu  quả  điều  trị <br /> học  chủ  yếu  là  ung  thư  biểu  mô  tế  bào  gan <br /> của phương pháp này là thật sự cần thiết nhằm <br /> (UTBMTBG),  là  bệnh  lý  ác  tính  đứng  hàng  thứ <br /> giúp cho người thầy thuốc có những quyết định <br /> sáu trong các loại ung thư trên toàn thế giới và là <br /> xử  trí  thích  hợp.  Do  đó  chúng  tôi  thực  hiện <br /> nguyên  nhân  tử  vong  xếp  thứ  ba  trong  các <br /> nghiên  cứu  này  nhằm  đánh  giá  bước  đầu  hiệu <br /> nguyên  nhân  tử  vong  do  ung  thư(9).  Tỉ  lệ <br /> quả điều trị của phương pháp RFA. <br /> UTMBTBG  cao  ở  Châu  Á,  Châu  Phi,  nhất  là <br /> ĐỐI TƯỢNG ‐ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU <br /> những vùng có xuất độ nhiễm vi rút viêm gan B <br /> và vi rút viêm gan C cao. Việt Nam hiện vẫn là <br /> Đối tượng nghiên cứu <br /> nước  có  tỉ  lệ  UTBMTBG  rất  cao.  Theo  nghiên <br /> Tất  cả  các  bệnh  nhân  mới  được  chẩn  đoán <br /> cứu  của  Nguyễn  Chấn  Hùng  và  cộng  sự  tại <br /> UTBMTBG  và  có  chỉ  định  làm  RFA  tại  khoa  U <br /> thành phố Hồ Chí Minh vào năm 1997, ung thư <br /> gan  Bệnh  Viện  Chợ  Rẫy  từ  tháng  1/2011  đến <br /> biểu mô tế bào gan đứng hàng thứ nhất ở nam <br /> tháng 6/2011. <br /> và đứng hàng thứ 6 ở nữ trong 10 loại ung thư <br /> Tiêu chuẩn chọn bệnh <br /> thường  gặp  nhất(11).  Do  đó,  UTBMTBG  hiện  là <br /> Bệnh  nhân  được  chẩn  đoán  xác  định  ung <br /> vấn đề đáng quan tâm trên thế giới nói chung và <br /> thư  biểu  mô  tế  bào  gan  (  giải  phẫu  bệnh/  có <br /> tại  Việt  Nam  nói  riêng  đồng  thời  việc  điều  trị <br /> nhiễm  HBV  hoặc  HCV  với  AFP  >  20  ng/ml  kết <br /> UTBMTBG  hiện  đang  đặt  ra  nhiều  thách  thức <br /> hợp  hình  ảnh  đặc  thù  của  siêu  âm  /  CT  có  cản <br /> cho ngành y tế. <br /> quang). <br /> Hiện  tại,  có  nhiều  phương  pháp  điều  trị <br /> UTBMTBG  như  phẫu  thuật,  ghép  gan,  các <br /> phương pháp điều trị tại chỗ như tiêm chất hóa <br /> học  (axít  acetic,  ethanol)  hoặc  hủy  khối  u  bằng <br /> nhiệt (dùng sóng cao tần, vi sóng, tia laser, liệu <br /> pháp  đông  lạnh)(3).  Cho  đến  hiện  nay,  hủy  u <br /> bằng  sóng  cao  tần  (RFA)  là  lựa  chọn  đầu  tiên <br /> trong  các  phương  pháp  điều  trị  tại  chỗ  xuyên <br /> gan qua da dưới hướng dẫn của siêu âm hay CT <br /> scan  (3).  Tại  thành  phố  Hồ  Chí  Minh  nói  chung <br /> và tại bệnh viện Chợ Rẫy nói riêng, việc điều trị <br /> ung thư biểu mô tế bào gan bằng phương pháp <br /> RFA  chỉ  mới  được  áp  dụng  trong  vài  năm  gần <br /> đây và đã có kết quả khả quan. Tuy nhiên,  khi <br /> áp  dụng  phương  pháp  RFA  điều  trị  cho  bệnh <br /> nhân  ung  thư  biểu  mô  tế  bào  gan,  tỉ  lệ  hủy  u <br /> hoàn toàn cũng như tỉ lệ xảy ra biến chứng khi <br /> điều trị, những yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả <br /> <br /> 16<br /> <br /> Bệnh  nhân  có  u  đơn  độc  với  đường  kính