Kết quả nghiên cứu khoa học cấp cơ sở: Kiến thức, thái độ về vàng da sơ sinh của bà mẹ có con đang điều trị tại khoa sơ sinh Bệnh viện Sản

Ế Ỉ Ở S Y T T NH HÀ NAM

ƯỜ Ẳ TR NG CAO Đ NG Y T Ế

Ấ Ơ Ở

Ả

Ế

Ề

Ứ K T QU NGHIÊN C U Đ TÀI C P C S

Ế

Ứ

Ộ Ề

Ơ

Ẹ

Ề

Ủ KI N TH C, THÁI Đ V VÀNG DA S SINH C A Ơ

Ị Ạ Ỉ

Ệ Ả

Ệ

BÀ M CÓ CON ĐANG ĐI U TR T I KHOA S SINH B NH VI N S N – NHI T NH HÀ NAM

NĂM 2020

ủ

ề

ệ Ch nhi m đ tài:

Hoàng Quang H iả

Chu Văn Giang

ố ề Mã s đ tài:

CS/CY/20/14

Năm 2020

Ế Ỉ Ở S Y T T NH HÀ NAM

ƯỜ Ẳ TR NG CAO Ế Đ NG Y T

Ấ Ơ Ở

Ả

Ế

Ề

Ứ K T QU NGHIÊN C U Đ TÀI C P C S

Ế

Ứ

Ộ Ề

Ơ

Ủ

KI N TH C, THÁI Đ V VÀNG DA S SINH C A BÀ Ẹ

Ị Ạ

Ơ

Ề

Ệ

Ệ Ả

Ỉ

M CÓ CON ĐANG ĐI U TR T I KHOA S SINH B NH VI N S N – NHI T NH HÀ NAM NĂM 2020

ủ ề ệ Ch nhi m đ tài: Hoàng Quang H iả ; Chu Văn Giang

ề ơ ườ ẳ ế ủ C quan ch trì đ tài: Tr ng Cao đ ng Y t Hà Nam

ề ơ ườ ẳ ế ả C quan qu n lý đ tài: Tr ng Cao đ ng Y t Hà Nam

ứ ữ ễ Danh sách nghiên c u viên: Nguy n H u Thăng

ầ ư Th ký: ủ ị Tr n Th Thu Th y

ệ ề ờ ừ ự Th i gian th c hi n đ tài t tháng 03 năm 2020 tháng 10 năm 2020

ố ề Mã s đ tài: CS/CY/20/14

ự ệ ề ổ T ng kinh phí th c hi n đ tài: 9.600.000 đ ngồ

Trong đó: kinh phí SNKH: 9.600.000 đ ngồ

ồ Ngu n khác: 0 đ ngồ

Ấ Ơ Ở Ứ Ả Ế Ề Năm 2020 BÁO CÁO K T QU NGHIÊN C U Đ TÀI C P C S

1. Tên đ tài: Ki n th c, thái đ v vàng da s sinh c a bà m có con

ộ ề ủ ứ ề ế ẹ ơ

ị ạ ệ ệ ơ ề đang đi u tr t ả i khoa S sinh B nh vi n S n – Nhi Hà Nam năm 2020.

2. Ch nhi m đ tài: Hoàng Quang H i, Chu Văn Giang

ủ ệ ề ả

ề ơ ườ ẳ ế ủ 3. C quan ch trì đ tài: Tr ng Cao đ ng Y t Hà Nam

ề ơ ườ ẳ ế ả 4. C quan qu n lý đ tài: Tr ng Cao đ ng Y t Hà Nam

5. Danh sách nghiên c u viên:

ứ

ữ ễ Nguy n H u Thăng

ư ề ầ ị ủ 6. Th ký đ tài: Tr n Th Thu Th y

ệ ề ờ ừ ự 7. Th i gian th c hi n đ tài t ế tháng 3 năm 2020 đ n tháng 9 năm 2020

Ắ Ữ Ế CÁC CH VI T T T

TT ầ Ph n vi ế ắ t t t ầ Ph n vi ế ầ ủ t đ y đ

1 NVYT Nhân viên y tế

ơ 2 SS S sinh

3 VD Vàng da

4 Hb Hemoglobin

5 Bl Bilirubin

ơ 6 VDSS Vàng da s sinh

Ụ Ụ M C L C

ĐẶT VẤN ĐỀ…………………………………………………………. CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU……………………………... 1. Đại cương về trẻ sơ sinh……..…………………………….............. 2. Tổng quan về vàng da sơ sinh……………………………...….…. 2.1. Đại cương về vàng da……………………………...………..…… 2.2. Chuyển hóa của bilirubin trong cơ thể………………………… 2.2.1. Sơ đồ tóm tắt chuyển hóa bilirubin trong cơ thể…………..…… 2.2.2. Chuyển hóa bilirubin trong bào thai……………………………. 2.2.3. Chuyển hóa bilirubin sau khi sinh……………………………..... 2.2.4. Những yếu tố ảnh hưởng tới chuyển hóa bilirubin……………….. 2.2. Hội chứng vàng da tăng bilirubin tự do………………………… 2.1.1. Nguyên nhân……………………………...………..……………. 2.2.2. Hậu quả của tăng bilirubin tự do………………………………... 2.2.3. Điều trị hội chứng vàng da tăng bilirubin gián tiếp………….… 2.2.4. Một số điều trị hỗ trợ khác……………………………................. 2.2.5. Tư vấn cho bà mẹ………………………………………………... 2.3. Hội chứng vàng da tăng bilirubin kết hợp……………………… 2.3.1. Đặc điểm……………………………...………..………..………. 2.3.2. Nguyên nhân……………………………...………..……………. 2.4. Đặc điểm của vàng da sinh lý………………………………..…... 2.5. Vàng da bệnh lý……………………………...………..…………. 2.5.1. Định nghĩa……………………………...………..……………… 2.5.2. Cách xác định vàng da đúng………………………………...…... 2.5.3. Mức độ vàng da…………………………….................................. 3. Một sô nghiên cứu về vàng da sơ sinh đã được công bố………… CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. Đối tượng nghiên cứu…………………………………………......

Trang 01 03 03 03 03 04 04 05 05 05 06 06 12 13 16 16 16 16 17 18 18 18 18 18 20 21 21

2.1.2. Tiêu chuẩn lựa chon đối tượng nghiên cứu…………………...… 2.1.3. Tiêu chuẩn loại trừ……………………………............................. 2.142. Địa điểm và thời gian nghiên cứu………………………….…... 2.2. Phương pháp nghiên cứu………………………………………... 2.2.1. Thiết kế nghiên cứu……………………………............................ 2.2.2. Phương pháp thu thập số liệu……………………………….…... 2.2.3. Biến số nghiên cứu……………………………............................. 2.2.4. Phương pháp xử lý số liệu…………………………….................. 2.2.5. Đạo đức trong nghiên cứu……………………………................. CHƯƠNG 3: KẾT QỦA NGHIÊN CỨU…………………………… 3.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu……………………….. 3.2. Kiến thức của bà mẹ về vàng da sơ sinh………………………...… 3.3. Thái độ của bà mẹ về vàng da sơ sinh…………………………… 3.4. Một số yếu tố liên quan tới kiến thức của bà mẹ về VDSS……….. 3.5. Một số yếu tố liên quan tới thái độ của bà mẹ về VDSS………….. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN……………………………......................... 4.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu……………………..… 4.2. Kiến thức, thái độ của bà mẹ về VDSS……………………………. 4.3. Một số yếu tố liên quan đến kiến thức, thái độ của bà mẹ về VDSS KẾT LUẬN ……………………………...……………………………. KIẾN NGHỊ……………………………...……………………………. TÀI LIỆU THAM KHẢO……………………………......................... PHỤ LỤC……………………………...…………………………..…...

21 21 21 21 21 21 22 22 22 23 23 25 28 29 31 33 33 33 35 37 38 39 42

Ả Ụ DANH M C B NG

ặ ể Đ c đi m sinh ả B ng 3.1 25 ẻ đ .......................................................................

ứ ủ ẹ ề ế ơ Ki n th c c a bà m v vàng da s sinh ả B ng 3.2 26 ……………………..

ả ộ ủ ơ B ng 3.3 ẹ ề Thái đ c a bà m v vàng da s sinh 28 ……………………….

ả B ng 3.4 ứ ủ ữ ế ố ẹ ề ổ ớ M i liên quan gi a nhóm tu i v i ki n th c c a bà m v 29

ơ vàng da s sinh. ………..………..………..………..………….

ả B ng 3.5 30 ứ ủ ữ ề ệ ế ố ớ ẹ M i liên quan gi a ngh nghi p v i ki n th c c a bà m

ề v vàng da s sinh ơ ………..………..………..………..………..

…

ả B ng 3.6 ộ ọ ấ ứ ủ ữ ế ố ớ M i liên quan gi a trình đ h c v n v i ki n th c c a bà

30 ẹ ề n v VDSS ………..………..………..………..………..

……………

ả B ng 3.7 ổ ớ ộ ủ ữ ố ẹ ề M i liên quan gi a nhóm tu i v i thái đ c a bà m v 31

ơ vàng da s sinh

ả B ng 3.8 ộ ủ ữ ề ố ớ ẹ ề ệ M i liên quan gi a ngh nghi p v i thái đ c a bà m v 31

vàng da s sinh ơ ………..………..………..………..………….

ả B ng 3.9 ộ ủ ữ ố ớ ẹ ộ ọ ấ M i liên quan gi a trình đ h c v n v i thái đ c a bà m

32 ề v vàng da s sinh ơ ………..………..………..………..………..

…

ả B ng 3.10 ứ ớ ộ ủ ữ ế ố ẹ ề M i liên quan gi a ki n th c v i thái đ c a bà m v

32 vàng da s sinh ơ ………..………..………..………..………..

………..

Ể Ồ Ụ DANH M C BI U Đ

ạ ố ượ ứ Phân lo i đ i t ng nghiên c u theo nhóm tu i ổ ……….. ể ồ Bi u đ 3.1 23 …..

ể ồ ạ ố ượ ứ ề Bi u đ 3.2 Phân lo i đ i t ng nghiên c u theo ngh nghi p ệ …….. 24

…..

ể ồ ạ ố ượ ứ Bi u đ 3.3 Phân lo i đ i t ng nghiên c u theo trình đ h c v n ộ ọ ấ ….. 24 …

ể ồ ỷ ệ ề ề ứ ẹ ế Bi u đ 3.4 T l ơ bà m có ki n th c đúng v v vàng da s 25 sinh………

ể ồ ỷ ệ ẹ ề ộ Bi u đ 3.5 T l bà m có thái đ đúng v vàng da s sinh ơ ………... 28 …..

Ả Ổ Ậ Ủ Ắ Ế Ề TÓM T T CÁC K T QU N I B T C A Đ TÀI

ụ ộ ủ ứ ẹ ế ề ả ị M c tiêu : (1) Kh o sát ki n th c, thái đ c a bà m có con đang đi u tr

ạ ệ ệ ơ t ả i Khoa S sinh B nh Vi n S n – Nhi Hà Nam năm 2020. (2) Tìm hi uể

ố ẹ ề ộ ủ ứ ế ế m t s y u ộ ố ế t liên quan đ n ki n th c và thái đ c a bà m v vàng da s ơ

sinh.

ươ ươ ứ ả ắ ượ Ph ng pháp nghiên c u mô t c t ngang . Đ i ố t ng là 5 0 Ph ng pháp:

ề ẹ ạ ệ ả ơ ị t bà m có con đang đi u tr i Khoa S Sinh B nh viên S n – Nhi Hà Nam.

ậ ố ệ ứ ế ệ ề ẫ Thu th p s li u theo m u b nh án nghiên c u và phát phi u đi u tra. Các

ử ề ầ ớ ữ ệ ượ d li u đ ằ c phân tích và x lý b ng ph n m m SPSS ứ 20.0 v i m c ý nghĩa

ố th ng kê khi p < 0,05.

K t quế ả:

ủ ố ượ ể ặ ứ 1. Đ c đi m chung c a đ i t ng nghiên c u

ế ẹ ổ Nhóm các bà m < 25 tu i chi m 64%, nhóm các bà m ế ẹ ≥ 25 tu i chi m ổ

36%.

ủ ế ệ ế ề Ngh nghi p ch y u là công nhân viên chi m 52%.

ầ ớ ế ộ ọ ổ Trình đ văn hóa ≥ Trung h c ph thông chi m ph n l n 66%

ẹ ề ứ ế ộ ủ 2. Ki n th c, thái đ c a bà m v VDSS

ứ ẹ ẹ ế ố ổ Trong t ng s 50 bà m thì có 27 bà m có ki n th c không đúng v ề

ẹ ậ ứ ủ ữ ế ế VDSS chi m 54%. Nh ng ki n th c không đúng c a bà m t p trung vào

ữ ề ấ nh ng v n đ sau:

ứ ượ ẹ ậ ủ + 64% bà m không nh n th c đ c là chính con c a mình cũng có th b ể ị

vàng da n ng.ặ

ẹ ế ụ ế ạ ệ ệ ệ + 48% bà m không bi t chi u đèn chuyên d ng t i b nh vi n là bi n pháp

ị ệ ề ặ ả đi u tr hi u qu vàng da n ng

ẹ ế ẻ ị ể ể ế ặ + 88% bà m không bi t tr b vàng da n ng có th nguy hi m đ n não

ể ề ẹ ể ơ ắ ầ ằ ị ẻ + 76% bà m hi u nh m r ng cho tr ph i n ng sáng đ đi u tr vàng da.

ộ ố ế ố ẹ ề ộ ủ ứ ế ế 3. M t s y u t liên quan đ n ki n th c, thái đ c a bà m v VDSS

ẹ ộ ế ổ ọ ≥ Trung h c ph thông có ki n th c v ứ ề Nhóm bà m có trình đ văn hóa

ẹ ơ ổ ọ ộ VDSS cao h n nhóm các bà m có trình đ văn hóa < Trung h c ph thông

ớ v i (p<0,05).

ẹ ộ ổ ọ Nhóm bà m có trình đ văn hóa ≥ Trung h c ph thông có thái đ v ộ ề

ẹ ơ ổ ọ ộ VDSS cao h n nhóm bà m có trình đ văn hóa < Trung h c ph thông

(p<0,05).

ứ ạ ề ộ ố ơ ẹ ế ơ Nhóm bà m có ki n th c đ t v vàng da s sinh có thái đ t t h n nhóm

ứ ề ẹ ế ơ bà m không có ki n th c v vàng da s sinh (p<0,05).

ế ớ ề ươ ự ố ề ệ ệ Đánh giá vi c th c hi n đ tài đ i chi u v i đ c ứ ng nghiên c u

ượ đã đ ệ c phê duy t

ế ộ a. Ti n đ :

ộ x Đúng ti n đế

ứ ắ ờ Rút ng n th i gian nghiên c u

ố ờ ắ ổ T ng s th i gian rút ng n … tháng

ứ ờ Kéo dài th i gian nghiên c u

ố ổ T ng s tháng kéo dài … tháng

ả Lý do ph i kéo dài …

b. Th c hi n các m c tiêu nghiên c u đ ra:

ứ ề ự ụ ệ

ầ ủ ụ ự ề ệ x Th c hi n đ y đ các m c tiêu đ ra

ệ ượ ự ụ ư ề ỉ Th c hi n đ c các m c tiêu đ ra nh ng không hoàn ch nh

ỉ ự ệ ượ ộ ố ụ ề Ch th c hi n đ c m t s m c tiêu đ ra

ệ ượ ự ụ ữ Nh ng m c tiêu không th c hi n đ c (ghi rõ)

c. Các s n ph m t o ra so v i d ki n trong b n đ c

ớ ự ế ả ề ươ ẩ ạ ả ng:

ầ ủ ự ế ề ươ ạ ả ẩ T o ra đ y đ các s n ph m đã d ki n trong đ c ng x

ấ ượ ề ươ ư ả ẩ ạ Ch t l ầ ng s n ph m đ t yêu c u nh đã ghi trong đ c ng

ấ ượ ư ủ ạ ầ ẩ ả T o ra đ y đ các s n ph m nh ng ch t l ẩ ả ng có s n ph m

ư ạ ch a đ t

ư ủ ầ ạ ả ẩ ấ ả ả ẩ T o ra đ y đ các s n ph m nh ng t ề t c các s n ph m đ u

ư ạ ấ ượ ch a đ t ch t l ng.

ạ ượ ộ ố ả ấ ượ ạ ẩ T o ra đ c m t s s n ph m đ t ch t l ng

ệ ượ ự ư ữ ẩ ả Nh ng s n ph m ch a th c hi n đ c (ghi rõ)

ệ ử ụ d. Đánh giá vi c s d ng kinh phí:

ự ệ ệ ổ ồ ề T ng kinh phí th c hi n đ tài: 9.600.000 tri u đ ng.

ự ệ ọ ệ ồ Trong đó Kinh phí s nghi p khoa h c: 9.600.000 tri u đ ng.

ừ ồ ệ ồ Kinh phí t ngu n khác: …………………..tri u đ ng.

ế ị ượ ầ ư ừ ề ồ ỉ Trang thi t b đã đ c đ u t t ủ ngu n kinh phí c a đ tài (ch ghi

ữ ế ị ị nh ng trang thi t b có giá tr trên 1000 USD).

ỹ ả Stt Tên trang thi t bế ị K thu t s ậ ử ạ ẩ S n ph m t o Kinh phí

d ngụ ra

ộ ượ ế Toàn b kinh phí đã đ c thanh quy t toán …………..

ư ế Ch a thanh quy t toán xong …………………………..

ệ ồ ọ ồ Kinh phí t n đ ng………….tri u đ ng.

Lý do (ghi rõ) …………………………

ề ấ ề ủ ế ậ ề ấ ế ả Các ý ki n đ xu t: Ch y u t p trung vào đ xu t v qu n lý

ề ấ ề ế a. Đ xu t v tài chính (n u có).

ấ ụ ể ư ữ ế ề ầ ấ C n ghi rõ nh ng ý ki n đ xu t c th nh kinh phí c p phát

ứ ừ ề ế ậ ặ ầ ch m ho c yêu c u v thanh quy t toán ch ng t …

ề ấ ề ả ệ ế ọ b. Đ xu t v qu n lý khoa h c công ngh (n u có).

ấ ụ ể ế ị ư ữ ế ề ầ C n ghi rõ nh ng ý ki n đ xu t c th nh : quy t đ nh phê

ế ề ệ ề ậ ả ả ơ ồ duy t ch m, c ch qu n lý c ng k nh, nhi u văn b n gi y t ấ ờ

v.v…

ề ấ ế ề ế c. Đ xu t liên quan đ n đ tài (n u có).

ứ ệ ế ề ế ể ầ ấ ụ C n ghi rõ ý ki n đ xu t liên quan đ n vi c tri n khai ng d ng

ứ ế ể ặ ầ ả ho c phát tri n ti p các nghiên c u và c n gi i thích rõ lý do vì

ạ ề ư ậ ấ sao l i đ xu t nh v y.

Ấ Ặ Ề Đ T V N Đ

ả ạ ơ ồ ộ ắ Vàng da s sinh (hay hoàng đ m) là tình tr ng n ng đ bilirubin (s c

ấ ổ ứ ố ậ t m t) trong máu tăng quá cao, do đó th m vào da và các t ế ch c liên k t

ệ ượ ệ ạ ấ ườ gây hi n t ng vàng da và niêm m c. Vàng da là d u hi u th ng g p ặ ở

ẻ ơ ầ ớ ườ ợ tr s sinh và là vàng da sinh lý trong ph n l n tr ng h p. Tuy nhiên, khi

ộ ượ ưỡ ẻ ồ n ng đ bilirubin trong máu tăng quá cao v t quá ng ủ ng não c a tr gây

ứ ầ ầ ộ ệ ệ b nh lý não do bilirubin. Đây là m t b nh lý gây di tr ng th n kinh tr m

not found4]

ẻ ọ ộ [Error: Reference source ặ tr ng cho tr và là gánh n ng cho gia đình và xã h i.

ể ự ệ ượ B nh lý não do bilirubin là hoàn toàn có th d phòng đ c khi bà

ệ ớ ị ớ ư ế ề ẹ m phát hi n s m vàng da và đ a con đ n khám và đi u tr s m. Ngày nay

ề ử ượ ế ấ v n đ x lý tăng bilirubin máu đã đ ệ c hoàn thi n: n u tr ẻ ượ đ ậ c nh p

ự ệ ầ ờ ố ị ệ ọ vi n k p th i thì l a ch n đ u tiên luôn là ánh sáng li u pháp do ít t n kém,

ụ ế ể ấ ả ộ ể ụ không xâm l n, ít tác d ng ph . N u đ mu n có th ph i thay máu và s ẽ

ứ ạ ố [Error: Reference source not found5] ấ r t ph c t p và t n kém.

Ở ướ ề ệ ể ấ ậ các n ơ c phát tri n, v n đ vàng da s sinh hi n nay t p trung vào

ủ ộ ẻ ệ ầ ặ ơ ướ vi c ch đ ng t m soát tr có nguy c tăng bilirubin n ng tr ấ c khi xu t

ờ ằ ị ự ề ệ ị ị ế vi n, theo dõi tái khám theo l ch và đi u tr d phòng k p th i b ng chi u

ỉ ệ ứ ố ế ặ ả ể ờ đèn, nh đó t l vàng da n ng đã gi m đ n m c t i thi u. Trong khi đó t ạ i

ệ ầ ớ ướ ệ ệ ả B nh vi n S n – Nhi Hà Nam vi c t m soát vàng da cũng m i b ầ c đ u

ượ ể ừ ậ ự ể ế ủ đ c tri n khai t năm 2019. Do v y s hi u bi ẹ ề t c a bà m v vàng da đ ể

Reference source not found5]

ệ ớ ẫ ấ ọ [Error: Reference source not found4],[Error: phát hi n s m v n là r t quan tr ng.

ộ ố ể ứ ư ọ Đã có m t s đ tài nghiên c u khoa h c cũng nh các chuyên đ v ề ề

ư ứ ư ề ơ ệ b nh vàng da s sinh nh ng ch a có chuyên đ hay nghiên c u nào đ ượ c

ế ế ậ ị ỉ ti n hành trên đ a bàn T nh Hà Nam. Chính vì v y chúng tôi ti n hành làm

ộ ề ứ ủ ơ ẹ ế ề đ tài: “Ki n th c, thái đ v vàng da s sinh c a bà m có con đang

ị ạ ề ơ ệ ệ V iớ đi u tr t ả i khoa S sinh B nh vi n S n – Nhi Hà Nam năm 2020”.

ụ 2 m c tiêu sau:

ị ạ ứ ẹ ề ế ả ộ ủ 1. Kh o sát ki n th c, thái đ c a bà m có con đang đi u tr t i Khoa S ơ

ệ ệ ả sinh B nh Vi n S n – Nhi Hà Nam năm 2020.

ố ộ ủ ứ ế ế 2. Tìm hi u ể m t s y u ộ ố ế t liên quan đ n ki n th c và thái đ c a bà m v ẹ ề

ơ vàng da s sinh.

ƯƠ CH NG 1

Ổ Ệ T NG QUAN TÀI LI U

ạ ươ [Error: Reference source not found] 1. Đ i c ẻ ơ ng tr s sinh

ờ ỳ ơ ừ ẻ ế ế Th i k s sinh: t ẻ khi đ đ n h t 28 ngày sau đ .

ạ ừ ế ế ầ Giai đo n chu sinh: t ẻ 22 tu n thai đ n h t 7 ngày sau đ .

ổ ượ ừ ầ ủ ỳ ủ ố ườ Tu i thai đ c tính t ngày đ u c a k kinh cu i cùng c a ng ẹ i m .

ẻ ơ ả ừ ế Tr ủ s sinh đ tháng là tr ẻ ượ đ c sinh trong kho ng t ầ 37 đ n 42 tu n

(278 ± 15 ngày).

ẻ ẻ ờ ướ ẻ ớ ạ ườ ử Tr đ non là tr ra đ i tr c gi i h n bình th ng trong t ổ cung, có tu i

ướ ầ ả ố ượ ẻ ố ượ thai d i 37 tu n và có kh năng s ng đ ả c. Tr có kh năng s ng đ c là

ố ừ ầ ặ ấ ặ ổ tr ẻ ượ đ c sinh ra s ng t 22 tu n tu i ho c cân n ng ít nh t là 500 gam

(WHO).

ẻ ượ ầ Thai già tháng là tr đ c sinh ra sau 42 tu n (>294 ngày).

ổ ừ ẻ ượ ề Tu i sau sinh: tính t ngày tr đ c sinh ra v sau.

ổ ỉ ạ ả ừ ẻ ẻ ủ ờ ổ Tu i ch nh l i (age corrigé) c a tr đ non; tu i tính ph i tr đi th i gian

ổ ẻ ủ ờ ớ ẻ ầ tr ra đ i s m. Tu i tr đ tháng tính trung bình là 40 tu n.

ổ ơ [Error: Reference source not found],[2] ề 2. T ng quan v vàng da s sinh

ạ ươ 2.1. Đ i c ng vàng da

ộ ộ ứ ườ ặ ở ẻ ơ ề Vàng da là m t h i ch ng th ng g p tr s sinh do nhi u nguyên

nhân khác nhau gây ra.

ượ Vàng da là do l ng bilirubin tăng lên trong máu (trên 120 µmol/l ở

ẻ ơ tr s sinh), trên lâm sàng da có màu vàng.

ượ ạ ự Bilirubin đ ơ ể ủ c t o ra do s thoái hóa c a hemoglobin trong c th .

ự ế ọ Bilirubin t do (còn g i là bilirubin gián ti p) không tan trong n ướ c,

ễ ầ ộ gây nhi m đ c th n kinh.

ế ợ ự ế ọ ướ Bilirubin k t h p (còn g i là bilirubin tr c ti p), tan trong n c, đào

ả ườ ướ ườ ậ th i ra ngoài qua đ ậ ng th n (n ể c ti u), đ ng m t (phân).

ự ặ ở ố ẻ ơ ủ Vàng da tăng bilirubin t do g p 1/3 s tr s sinh đ tháng, 2/3 s ố

ẻ ơ ẻ

tr s sinh đ non. 14

found], [5],[6]

ủ ể 2.2. Chuy n hóa c a bilirubin trong c th ơ ể [Error: Reference source not

ắ ơ ể ể ơ ồ 2.2.1. S đ tóm t t chuy n hóa bilirubin trong c th

ể 2.2.2. Chuy n hóa bilirubin trong bào thai

ế ươ ự ọ ẹ ả S thanh l c Bl trong huy t t ệ ng thai nhi do m đ m nhi m.

ự ẹ ế ủ ủ ớ Bilirubin t ắ do c a thai nhi qua rau thai g n v i albumin c a m , đ n gan

ẹ ượ ế ợ ể ượ ả ỉ m và đ c chuy n thành bilirubin k t h p và đ c th i ra ngoài. Ch có

ầ ấ ỏ ộ ượ ổ ạ ế ượ m t ph n r t nh bilirubin đ c bi n đ i t i gan thai nhi và đ ể c chuy n

ố ộ xu ng ru t, có trong phân su.

ể 2.2.3. Chuy n hóa bilirubin sau khi sinh

ả ự ả ẻ ể ặ ậ Ngay sau khi sinh, tr ph i t đ m nh n chuy n hóa bilirubin m c dù

ạ ộ ư ố ượ ứ ấ ch c năng gan ho t đ ng ch a t t, l ng protein th p, enzyme gluconyl

ề ố ượ ệ ượ ế ạ transferase ít v s l ng và ho t tính y u. Trong khi đó, hi n t ng tan

ở ẻ ơ ờ ố ầ ở ẻ ơ ắ ồ máu tăng tr s sinh do đ i s ng h ng c u tr s sinh ng n (30 ngày).

ế ố ả ưở ớ ể ữ 2.2.4. Nh ng y u t nh h ng t i chuy n hóa bilirubin

ẻ ẻ ẻ ả ưỡ ả Albumin máu gi m: tr đ non, tr suy dinh d ng bào thai nh h ưở ng

ủ ế ắ ả ớ ớ t i kh năng g n c a bilirubin v i abumin huy t thanh, làm tăng bilirubin

ấ ổ ỡ ướ ứ ủ ạ ứ ự t do trong máu, th m vào t ch c m d ề i da, các ph t ng ch a nhi u

ấ lipid, nh t là não.

ế ề ạ ặ ạ ố ổ ươ ạ Tình tr ng thi u oxy n ng (ng t), r i lo n toan ki m làm t n th ng t ế

ả ưở ớ ả ổ ợ bào gan, nh h ng t i kh năng t ng h p enzyme glucuronyl transferase,

ứ ế ự ế ợ ể gây c ch chuy n hóa bilirubin t do thành biluirubin k t h p.

ự ớ ặ ớ ộ ố ế ả ố M t s thu c có ái l c v i abumin huy t thanh ho c v i Bl làm gi m kh ả

ư ủ ắ ấ ớ ự năng g n c a hai ch t này v i nhau nh heparin, cafein, làm tăng Bl t do

trong máu.

found], [5]

ộ ứ ự [Error: Reference source not 2.2. H i ch ng vàng da tăng bilirubin t do

2.2.1. Nguyên nhân

ề ả ấ 2.2.1.1. Do s n xu t quá nhi u

ế a. Tiêu huy t tiên phát

ạ ấ ạ ữ ệ ẩ ố ồ ầ Là nh ng b nh b m sinh, nguyên nhân do r i lo n c u t o h ng c u

ờ ố ữ ệ ầ ả ồ ể làm cho đ i s ng h ng c u gi m. Tuy nhiên nh ng b nh này không có bi u

ạ ơ ệ ệ hi n rõ r t trong giai đo n s sinh.

ườ ề ấ ạ ệ ầ ồ ấ B t th ng v c u t o màng h ng c u: b nh minkowsky Chaffard, di

ể ườ ề ễ ắ ộ ế ặ ớ truy n tr i, nhi m s c th th ng, vàng da n ng, s m, Thi u máu, lách to,

ế ử ứ ề ầ ầ ầ ả ồ ỏ ồ có ti n s gia đình. H ng c u nh hình c u, s c b n h ng c u gi m, có

ể ặ ặ th g p cô đ c máu.

ế ụ ầ ồ Thi u h t các enzym h ng c u:

ề ặ ế ế ớ ớ ớ Thi u G6PD: di truy n l n, liên k t gi ế i tính. Vàng da s m v i thi u

ế ặ ở ữ ườ máu và tăng t bào võng. Hay g p nh ng ng ặ i vàng da, da đen ho c

ề ả ị mi n Đ a Trung H i.

ế ế ế ớ Thi u pyruvatkinase: vàng da v i thi u máu, lách to và thi u máu

ườ ủ ế ứ ớ ặ n ng. Th ng g p ặ ở ườ ng i da vàng v i th c ăn ch y u là ngô.

ườ ổ ợ ườ ặ ấ B t th ng trong t ng h p Hb: thalassemia, th ạ ng ít g p trong giai đo n

ơ s sinh.

ứ ế b. Tiêu huy t th phát

ố ướ ướ ầ ầ ồ ị Kh i máu t ụ ướ d i da, b u máu d ủ i da đ u, h ng c u b phá h y

gây tăng bilirubin t do.ự

ẻ ễ ễ ỡ ẻ ế ạ ạ ầ ồ ả Tr d ng t, đ non do thi u oxy, thành m ch và h ng c u d v , gi m

ợ ạ ổ t ng h p enzyme glucuronyl transferase t i gan.

ề ổ ợ Dùng vitamin K t ng h p, li u cao kéo dài gây vàng da tăng bilirubin t ự

ở ẻ ẻ ấ do, nh t là tr đ non.

ộ ố ạ ư ố ở ẻ ơ Dùng m t s lo i thu c nh naphtalein, thiazide gây vàng da tr s sinh,

ệ ở ẻ ẻ ặ đ c bi tr đ non. t

ấ ồ ẹ c. B t đ ng nhóm máu m con

ệ ượ ễ ế ặ ạ ồ ở ứ Là hi n t ị ng tiêu huy t do mi n d ch đ ng lo i, đ c thù ổ l a tu i

ự ầ ọ ơ s sinh và là nguyên nhân chính gây vàng da tăng bilirubin t do tr m tr ng,

ả ạ ẻ ọ có kh năng đe d a tính m ng tr .

ấ ồ ấ ồ ủ ế ế ẹ B t đ ng nhóm máu m con gây tan huy t ch y u b t đ ng nhóm

máu ABO và Rhesua (Rh).

ấ ồ ệ * B t đ ng nhóm máu h ABO

ế ấ ồ ệ ẹ ể ả ơ C ch : b t đ ng nhóm máu h ABO x y ra khi m có kháng th antiA,

ố ạ ủ ồ ầ anti B ch ng l i kháng nguyên A, B c a h ng c u con.

ườ ể ự ế Bình th ng các kháng th t nhiên anti A, anti B trong huy t thanh

ườ ữ ượ ế ộ ng i là nh ng IgM nên không qua đ c rau thai. N u m t lý do nào đó

ươ ủ ệ ầ ầ ồ ổ làm t n th ng màng đ m c a bánh rau, làm h ng c u con sang tu n hoàn

ẹ ơ ể ẹ ẽ ả ể ấ ạ m , c th m s s n xu t ra các kháng th A ho c B là các TgG qua đ ượ c

ỡ ồ ầ ầ

ủ rau thai, vào tu n hoàn c a con gây v h ng c u. 18

Lâm sàng:

ấ ồ ể ả ừ ứ ấ ệ B t đ ng nhóm máu h ABO có th x y ra t con th nh t.

ệ ừ ấ ứ ẻ Vàng da sáng màu xu t hi n t ngày th 2 sau đ , tăng nhanh t ừ ặ m t

ế ố xu ng đ n thân và các chi.

ệ ế Thi u máu không rõ r t trên lâm sàng

ế ề ế ượ ề ị N u huy t tán nhi u, vàng da tăng nhanh mà không đ ị c đi u tr k p

ờ ẽ ứ ấ ườ ề ầ ư ươ ệ th i s có các tri u ch ng b t th ng v th n kinh nh tăng tr ự ơ ng l c c ,

ỗ ứ ặ ắ ứ t chi du i c ng, xo n v n.

Xét nghi m:ệ

ứ ườ ả ẹ Công th c máu bình th ng, Hb gi m nh

ầ ự Bilirubin toàn ph n và t do tăng cao

Nhóm máu:

Nhóm máu con

Nhóm máu mẹ O A B

A, B, AB B, AB A, AB

ể ế ệ ầ ồ Hi u giá kháng th kháng h ng c u trong huy t thanh con tăng cao có th ể

ữ ặ ườ ệ ẳ ị ớ t ơ i 1/640 ho c h n n a (bình th ng là 1/64). Xét nghi m này kh ng đ nh

ẩ ấ ồ ch n đoán b t đ ng nhóm máu.

ặ ươ ự ế Test Coombs tr c ti p âm tính ho c d ẹ ng tính nh .

ẩ Ch n đoán:

ấ ả ẻ ơ ề ượ ắ ủ ừ T t c tr s sinh đ u đ c theo dõi màu s c c a da ngay t sau khi

ả ư ấ ấ ệ ớ sinh. Khi th y vàng da xu t hi n s m và tăng nhanh ph i đ a tr t ẻ ớ ơ ở i c s

y t .ế

ướ ẻ ể ự Tr ộ c m t tr vàng da ki u tăng bilirubin t do (vàng sáng), vàng

ử ệ ẹ ầ ầ ậ đ m c n ph i xét nghi m nhóm máu m con, bilirubin toàn ph n và gián

ấ ồ ể ệ ế ế ờ ợ ế ti p. N u có b t đ ng nên làm hi u giá kháng th . Trong khi ch đ i k t

ệ ề ả ả ị ằ qu ph i cho đi u tr b ng li u pháp ánh sáng.

ế ễ Di n bi n:

ượ ẽ ả ị ớ ề ự ế N u đ c đi u tr s m, bilirubin s gi m nhanh, bilirubin t do s ẽ

ồ ầ ế ợ ở ề ườ ể ạ ậ thành bilirubin k t h p, r i d n tr v bình th ồ ng kh ng đ l i h u qu ả

ư ế ệ ộ ự ế gì. Nh ng n u phát hi n mu n, bilirubin t ấ do ng m vào t bào não thì

ề ị ạ ế ẻ ẽ ử ả ể ạ đi u tr không mang l i k t qu gì vì tr s t vong và đ l ạ ứ i di ch ng b i

não.

ấ ồ * B t đ ng nhóm máu Rh

ơ ế C ch :

ẹ ả ầ ồ ồ ầ Tan máu x y ra khi m có h ng c u Rh() và có con có h ng c u

ố ườ ầ ồ ở ệ ấ Rh(+). S ng i có h ng c u Rh() Vi t Nam r t ít.

ị ổ ươ ầ ồ Khi bánh rau b t n th ng, h ng c u con Rh (+) có kháng nguyên D

ẹ ẽ ả ẹ ể ầ ấ qua rau thai vào tu n hoàn máu m . M s s n xu t ra kháng th kháng D

ở ạ ứ ế ầ là TgG qua rau thai tr l ộ ả i tu n hoàn máu con gây tan huy t. M c đ s n

ố ượ ấ ộ ầ ầ ồ ể ụ xu t khàng th ph thu c vào s l ẹ ng h ng c u con vào tu n hoàn m .

ả ứ ả ễ Kháng nguyên D là kháng nguyên có kh năng gây ph n ng mi n

ồ ạ ể ạ ẹ ả ư ầ ầ ị d ch m nh, kháng th D t n t ế i trong máu m gi m d n, nh ng l n ti p

ể ấ ớ xúc sau v i kháng nguyên D thì kháng th D tăng r t nhanh và ngày càng

ấ ồ ể ả ậ ạ ơ m nh h n. Vì v y vàng da tan máu do b t đ ng Rh có th x y ra t ừ ứ đ a

ế ượ ớ ồ ể ế ặ ầ con đ u n u l ầ ẹ ng kháng th cao, ho c m đã ti p xúc v i h ng c u

ữ ứ ề ẻ ề ả ớ Rh(+) do truy n máu, v i nh ng đ a tr càng v sau, tan máu x y ra càng

ặ ẻ ế ư ể ặ n ng có th gay thai ch t l u ho c đ non.

Lâm sàng:

ấ ồ ể ế ẹ Theo kinh đi n vàng da tan huy t do b t đ ng nhóm máu Rh m con

ủ ế ể có 3 th lâm sàng ch y u:

ể ặ ể ế ấ ừ + Th phù thũng (anesarme) là th n ng nh t, gây ch t thai t trong t ử

cung.

ệ ớ ể ặ ấ ấ ấ + Th vàng da: hay g p nh t. Vàng da xu t hi n s m tăng r t nhanh. Tr ẻ

ườ ứ ộ ế ế th ế ể ng có thi u máu rõ. Gan, lách có th to tùy m c đ tan huy t và thi u

ẻ ấ ễ ị ế ượ máu. Tr r t d b vàng da đa nhân não n u không đ ề ệ c phát hi n và đi u

ờ ị ị tr k p th i.

ố ớ ể ặ ẻ ị ế ừ Đ i v i th n ng, tr b tan huy t ngay t trong bào thai, nên tr đ ẻ ẻ

ể ị ế ẻ ấ ậ ra đã th y vàng da đ m, thi u máu, gan, lách to, tr có th b phù, suy tim

ữ ườ ợ ườ ữ ứ ủ phù bánh rau. Nh ng tr ng h p này th ng là nh ng đ a con sau c a các

ẹ ồ ượ ế ầ bà m có h ng c u Rh() và không đ ẻ c tiêm phòng, tr thi u máu và có

ề ầ ạ ồ nhi u h ng c u non trong máu ngo i biên.

ẻ ế ể ầ ồ ồ + Th tăng nguyên h ng c u máu (erythroblate): tr thi u máu và có h ng

ạ ầ c u non trong máu ngo i biên.

Xét nghi m:ệ

ứ ầ ả ồ ạ ể ấ Công th c máu: Hb gi m, có th th y h ng c u non ra máu ngo i

biên

ế ầ ấ Bilirubin toàn ph n và gián ti p tăng r t cao

ế ợ ả ấ ồ ẹ Nhóm máu m Rh(), con Rh(+). Có khi k t h p c b t đ ng ABO

ể ồ ủ ệ ế ầ Hi u giá kháng th h ng c u tăng cao trong huy t thanh c a con có

ị ẩ ượ giá tr ch n đoán và tiên l ng.

ự ế ươ Test Coombs tr c ti p d ng tính

ẩ Ch n đoán

ế ườ ợ ự Nghĩ đ n trong tr ể ng h p vàng da ki u tăng bilirubin t ớ do s m,

ấ ậ ứ ệ vàng r t đ m và các tri u ch ng lâm sàng khác.

ả ự ủ ế ư ẹ Nh ng ch y u ph i d a vào nhóm máu m và con

ễ ế Di n bi n:

ấ ồ ượ ườ B t đ ng Rh mà không đ c theo dõi và tiêm phòng thì th ng có

ứ ế ử ặ ạ ẻ bi n ch ng vàng da nhân não, gây t vong cho tr ho c b i não.

ẹ ượ ư ẻ ượ ờ ẽ ề ị ị ế Nh ng n u m đ c tiêm phòng, tr đ c đi u tr k p th i s phát

ể ườ tri n bình th ng.

ặ ố ế ợ ứ ế ạ 2.2.1.2. Thi u ho c r i lo n ch c năng các enzyme k t h p

ế

a. Thi u các enzyme glucuronyl transferase 22

ệ ề ẩ * Các b nh b m sinh, di truy n:

ư ế ề ệ ộ ẹ B nh gilbert: di truy n tr i, vàng da tăng bilirubin gián ti p nh ng nh ,

ự ạ ẩ ọ ế ẻ không đe d a tính m ng tr . Ch n đoán d a vào sinh thi t gan.

ề ặ ệ ệ ạ ộ ố B nh Crigler Najar: di truy n l n. là b nh r i lo n toàn b men trong quá

ệ ớ ủ ể ặ ợ ổ ấ trình t ng h p c a gan. Vàng da xu t hi n s m, n ng, có th gây vàng da

nhân não.

ứ ệ * Các b nh th phát:

ư ẻ ấ ưở ễ Đ non, th p cân do gan ch a tr ễ ng thành: vàng da d gây d gây vàng

ẻ ấ ẻ ấ ả ặ da nhân não, nh t là trên tr có cân n ng khi đ th p, gi m abumin máu, h ạ

ệ ạ ườ ấ thân nhi t, h đ ng máu, suy hô h p, toan máu.

ươ ế ả ứ ễ ễ ạ ẩ ộ ổ T n th ấ ng gan do ng t, nhi m khu n, nhi m đ c gây c ch s n xu t

các enzyme gan.

α β ữ ẹ ấ S a m : do ch t pregnan 3 20 diol kích thích enzyme lipoproteinlapase

ế ổ ủ ứ ợ ự gây c ch t ng h p protein Z c a ligandin làm tăng bilirubin t do. Tác

0C.

ẹ ị ữ ủ ấ ớ ẽ ấ ụ d ng c a ch t pregnan trên s m t đi khi s a m b đun nóng t i 56

ẽ ế ầ ữ ẹ ấ ầ ẻ Ch t này s h t d n đi trong s a m sau 46 tu n sau đ .

ặ ừ ứ ộ ư ẻ ẹ ấ Trên lâm sang th y da tr vàng m c đ nh ho c v a nh ng kéo dài

ẻ ầ ẻ ẫ ườ ể ố ớ t i 23 tu n sau đ . Tr v n bình th ng, phát tri n t t. Bilirubin máu ít

khi tăng cao trên 20 mg% (340 µmol/l).

α β ữ ẩ ấ ỉ ẹ Ch ch n đoán vàng da do s a m khi th y pregan 3 20 diol trong

ạ ừ ẹ ặ ữ s a m , ho c lo i tr các nguyên nhân khác gây vàng da.

ế

b. Thi u protein YZ 23

ẻ ạ ẩ ờ ị ế Do đ non, ng t ch n đoán xác đ nh nh sinh ti t gan.

ầ ộ c. Do tái tu n hoàn ru t gan

ế ẩ ườ ị ả ở ủ Do thi u các ch ng vi khu n, đ ng tiêu hóa b c n tr làm bilirubin

β ợ ộ ị ế k t h p khi qua ru t b enzym glucuronidase phân hóa tr ở ạ l i thành

ự ấ ộ bilirubin t ầ do tái h p thu vào máu qua tu n hoàn ru t gan. Ngoài vàng da,

ứ ệ ẻ ả ậ ặ tr có các tri u ch ng đào th i ch m ho c ít phân su.

ộ ố ư ơ ế d. M t s nguyên nhân khác ch a rõ c ch :

ể ẩ ế Thi u năng tuy n giáp b m sinh

ế ẩ Galactose huy t b m sinh

ẻ ườ ẹ ị Tr có m b đái tháo đ ng

ả ủ ậ ự 2.2.2. H u qu c a tăng bilirubin t do

2.2.2.1. Vàng da nhân não

ấ ủ ứ ế ể ộ Là tai bi n nguy hi m nh t c a h i ch ng vàng da tăng bilirubin t ự

ượ ặ do, khi l ặ ng bilirubin trong máu tăng cao (20mg% ho c 340 µmol/l ho c

ơ ở ẻ ẻ ạ ườ ạ ấ ổ th p h n tr đ non, ng t, h đ ẽ ấ ng máu) s th m vào các t ứ ch c có

ộ ế ứ ề ạ ế ủ ch a nhi u lipid. Bilirubin gây đ c t bào não và h y ho i t ầ bào th n kinh

ứ ế ằ ộ ế ủ ầ b ng cách c ch các enzyme n i bào. Các t bào th n kinh c a các nhân

ươ ể ạ ể ồ ộ ị ị xám trung ng (th vân, đ i th ) b nhu m vàng, đ l ầ ứ i các di ch ng th n

ẽ ả ề ặ ứ ệ ặ ầ kinh n ng n m c dù tri u ch ng vàng da s gi m d n.

ấ ẻ ạ ơ ả ỏ Trên lâm sàng th y tr ặ li bì, b bú, các phàn x s sinh gi m ho c

ươ ự ơ ả ầ ặ ươ ự ơ ấ m t, tr ở ậ ng l c c gi m, th ch m d n ho c tăng tr ng l c c toàn thân,

ấ ộ ườ ắ ặ ng ườ ưỡ i ậ n cong, có các v n đ ng b t th ng, các chi xo n v n, khóc thét,

ậ ừ ở ử co gi t ng ng th dài, hôn mê và t vong.

ộ ố ẻ ố ườ ứ ậ ộ M t s tr s ng sót th ầ ng mang các di ch ng v n đ ng và tinh th n

ề ư ạ ệ ặ n ng n nh b i não, mù, li t.

ậ ặ ứ ộ 2.2.2.2. H i ch ng m t đ c

ả ự ượ ề ị X y ra sau vàng da tăng bilirubin t do không đ ặ c đi u tr ho c

ề ạ ị ỉ trong khi đi u tr . Da vàng x n, phân b c màu. Tăng bilirubin trong máu, ch ủ

ế ợ ế y u là bilirubin k t h p.

ị ằ ố ợ ề Đi u tr b ng thu c l ậ i m t

ị ộ ứ ề 2.2.3. Đi u tr h i ch ng vàng da tăng bilirubin gián ti p ế [6]

ấ ả ẻ ơ ả ượ T t c các tr ề s sinh đ u ph i đ c theo dõi màu da hàng ngày.

ườ ẻ ậ ợ ớ ữ Nh ng tr ng h p tr có vàng da s m, vàng đ m, tăng nhanh, ph i đ ả ượ c

ờ ớ ề ắ ả ị ị ự đi u tr k p th i v i nguyên t c gi m nhanh bilirubin t ằ do trong máu b ng

ươ ế ợ ế ượ ị ề nhi u ph ề ng pháp k t h p và đi u tr nguyên nhân n u đ c.

ệ ế 2.2.3.1. Li u pháp ánh sáng (chi u đèn) [7]

ươ ị ẻ ề ụ ề ố ụ ễ Là ph ng pháp đi u tr r ti n, có tác d ng t t, d áp d ng. Ch ỉ

ấ ả ẻ ự ị đ nh cho t t c tr vàng da tăng bilirubin t do trên 15 mg% (225 µmol/l ) do

ấ ứ b t c nguyên nhân nào.

ứ ụ ế ộ ỉ ị ự ộ Ch đ nh chi u đèn ph thu c vào m c đ tăng bilirubin t do, cân

ổ ủ ẻ ặ n ng và ngày tu i c a tr .

ỹ ề ủ ề ế ả ộ ị ỉ ị B ng khuy n cáo c a H i Nhi khoa M v ch đ nh đi u tr tăng

ự ở ẻ ủ ủ ầ ặ ầ bilirubin t do ổ tr sinh đ tháng ho c g n đ tháng (3536 tu n tu i).

Pediatrics 2004, 114: 297316

Bilirubin toàn phần (µmol/l )

Tuổi (giờ)

Chiếu đèn

Thay máu

Có nguy cơ

Không nguy cơ

Có nguy cơ

Không nguy cơ

0 24 48 72 96

70 140 190 240 260

110 200 260 310 340

200 260 290 330 340

270 330 380 410 430

ơ ấ ồ ẹ ạ ấ * Có nguy c : b t đ ng nhóm máu m con, ng t, suy hô h p, toan máu.

ườ ẻ ẻ ế ấ ỉ ị Trong tr ợ ng h p tr ớ đ non, th p cân thì ch đ nh chi u đèn s m

h n.ơ

ế ậ ỹ K thu t chi u đèn:

ặ ố ấ ắ Dùng ánh sáng tr ng ho c xanh (t t nh t là ánh sang xanh) có b ướ c

ừ ế ể ể ấ ớ sóng t 420 đ n 500 nm v i công su t 5µW/cm2/nm đ chuy n bilirubin t ự

ướ ớ ế ộ ả do thành photobilirubin tan trong n c, không đ c v i t bào não, th i ra

ướ ngoài theo n ể c ti u.

ẻ ở ầ ắ ị ằ ả ồ ắ Tr c i tr n tru ng, m t b t băng đen, n m trên khan tr i màu tr ng

ệ ể đ tăng di n tích ánh sáng.

ả ưở ừ ế Kho ng cách lý t ng t ẻ đèn đ n tr là 20cm.

ẻ ằ ấ ặ ấ ố ồ ườ ư ỏ T t nh t là cho tr n m trong l ng p ho c gi ả ng nh , nh ng ph i

ệ theo dõi thân nhi ẻ t cho tr .

ổ ư ể ẻ ầ Thay đ i t th tr 2h/l n

ụ ế ế ự ướ ứ ị ỉ Chi u đèn liên t c đ n khi bilirubin t ả do gi m d i m c ch đ nh

ế chi u đèn.

ụ ủ ấ ướ ụ ế ố ầ ị Tác d ng ph c a chi u đèn: S t, m t n c (nhu c u d ch tang 25%), da

ả ẩ ỏ ỉ ồ m n đ , da h ng, a ch y.

2.2.3.2. Thay máu

ỉ ị ự Ch đ nh thay máu khi bilirubin t do tăng cao trên 20mg/l (340µmol/l ) do

ấ ế ể ấ ứ b t c nguyên nhân gì đ tránh bilirubin ng m vào t bào não.

ể ọ ố ấ ươ ặ ấ ướ Ch n máu đ thay: t t nh t là máu t i ho c l y d i 3 ngày.

ầ ử ấ ồ ế ươ ồ ủ B t đ ng ABO: h ng c u r a O, huy t t ng c a nhóm AB

ầ ử ấ ồ ồ B t đ ng Rh: h ng c u r a Rh ()

ượ ế ắ ố ướ ế ặ L ng máu thay: 150 – 200 ml/kg cân n ng, n u huy t s c t d i 12g%

ề ặ thì truy n thêm 15ml/kg cân n ng.

ườ ạ ố Đ ng thay: tĩnh m ch r n

ố ộ T c đ thay: 150ml/kg

ế ằ ố N u máu ch ng đông b ng ACD thì trong quá trình thay máu dung heparin

ơ ị 150 đ n v /kg và gluconat calci 10% 1ml/100 ml náu thay (calci sandor

0.6875 g: 1,5 ml/100 ml máu thay).

ể ễ ẩ Dùng kháng sinh trong vòng 35 ngày sau thay đ tránh nhi m khu n.

ứ ế Bi n ch ng:

ố ộ ụ ạ Tr y tim m ch do t c đ thay quá nhanh

ụ ạ ắ ặ T c m ch do c c máu đông ho c ít

ạ H nhi ệ ộ ạ ườ t đ , h đ ế ng huy t

ệ ạ ố ả ả R i lo n đi n gi i: tăng kali, natri, gi m calci.

ề ạ ằ ố R i lo n thăng b ng ki m toan

ả ể ầ Gi m ti u c u

ễ ẩ Nhi m khu n

ử T vong

ộ ố ề ị ỗ ợ 2.2.4. M t s đi u tr h tr khác

ề ị Truy n dung d ch glucose 10%

ề ầ Truy n abumin: khi abumin máu <30g/j, t ỷ ệ l bilirubin toàn ph n/abumin

ộ ằ ẻ ấ ả ớ Tăng ch t th i ru t b ng cách cho tr ăn s m

ơ ẻ Clofibrat: dùng cho tr có nguy c vào lúc 48 gi ờ ổ tu i

ư ấ ẹ 2.2.5. T v n cho bà m

ẻ ầ ủ ệ ể ẹ ằ Các bà m sau đ c n n m trong phòng đ ánh sáng đ phát hi n các

ườ ủ ề ấ b t th ng v màu da c a con mình.

ẻ ể ư ệ ớ ướ ủ ẹ ẫ ẻ ế H ng d n các bà m phát hi n s m vàng da c a tr đ đ a tr đ n

ơ ở c s y t ế .

found]

ứ ộ ế ợ [Error: Reference source not 2.3. H i ch ng vàng da tăng bilirubin k t h p

ể ặ 2.3.1. Đ c đi m

ắ ạ ỉ VD x n, có vàng m t và vàng niêm m c, gan to

ệ ấ ộ VD xu t hi n mu n, ngày càng tăng

ặ ạ ẫ ổ ướ ể ẫ Thay đ i màu phân (vàng d m ho c b c màu) và n c ti u vàng s m

ế ướ ứ ệ ấ ứ Các tri u ch ng khác: xu t huy t d i da, ng a da, gan to, lách to

2.3.2. Nguyên nhân

ạ ườ 2.3.2.1. T i đ ậ ng m t

ườ Teo đ ậ ng m t

ắ ườ ẹ ậ ặ T c đ ng m t ngoài gan (h p ho c kén choledoque)

ẹ ườ ậ H p đ ng m t trong gan

ứ ộ ậ ặ H i ch ng m t đ c

ơ ườ Viêm x đ ậ ng m t

ệ ậ B nh túi m t

ạ 2.3.2.2. T i gan

ươ ế ổ T n th ng t bào gan

ế + Viêm gan không rõ nguyên nhân (viêm gan t bào gan to)

ễ + Viêm gan do nhi m trùng: Herpes, Cytomegalovirus, Rubella, Toxoplasma,

Syphilis, Coxsackie virus, Echovirus typ 14 và 19, Listeria.

ế ễ ễ ẩ ộ + Viêm gan do nhi m đ c: nhi m khu n huy t (do E.coli, Salmonella,

ắ ộ ưỡ ườ Pneumococus, Proteus), t c ru t, nuôi d ng đ ạ ng tĩnh m ch, ho i t ạ ử ế t

ế ụ ộ bào gan, thi u máu c c b .

ệ ể B nh chuy n hóa

αế + Thi u lantitrypsin

+ Galactosemie

+ Tyrosinemie

Ứ + glycogen typ IV

Ứ ệ ệ + ệ lipid: b nh NimannPick, b nh Gaucher, b nh Wolman

ể ệ ắ ễ + B nh 3 nhi m s c th 18

ệ + B nh Mucovisidose

ể ặ ủ 2.4. Đ c đi m c a vàng da sinh lý

ứ ệ ấ Xu t hi n sau ngày th 3

ẹ ế ặ ự VD nh đ n m t, ng c

ẻ ổ ạ ị Toàn tr ng tr n đ nh

ẻ ủ ẻ XN Biliribin: tr đ tháng < 12mg/dl, tr non tháng <15mg/dl.

ệ [Error: Reference source not found] 2.5. Vàng da b nh lý

ị 2.5.1. Đ nh nghĩa

ứ ộ ồ ộ ơ ế Khi n ng đ bilirubin tăng cao h n m c đ sinh lý bilirubin gián ti p

ẻ ủ ẻ > 12mg/dl (tr đ tháng), >15 mg/dl (tr non tháng).

ị 2.5.2. Cách xác đ nh vàng da đúng

ự ế ướ Quan sát tr ẻ ướ d i ánh sáng t nhiên vì n u nhìn d i ánh đèn thì tình

ể ặ ể ế ạ ặ ơ ệ tr ng vàng da có th n ng h n ho c thi u ánh sáng thì không th phát hi n

ượ đ c vàng da.

ồ ỏ ư ậ ẹ ấ Dùng ngón tay n nh lên da trong 2 giây r i b ra, làm nh v y có th ể

nhìn rõ màu da và t ổ ứ ướ ch c d i da.

ứ ộ 2.5.3. M c đ vàng da [Error: Reference source not found4]

Ự D A VÀO

ệ ờ ấ Th i gian xu t hi n vàng da:

ệ ớ ấ + Vàng da xu t hi n s m <24 gi ờ ổ tu i

ổ ế ệ ấ + Vàng da xu t hi n sau 3 ngày: ph bi n

ệ ấ ộ ở + Vàng da xu t hi n mu n (14 ngày tr đi)

ố ộ Theo t c đ tăng bilirubin: tăng bilirubin nhanh > 0.5 mg/dl/gi ờ .

ư ừ ệ ẻ ạ ấ ở ơ Tình tr ng tr : các d u hi u đi kèm nh có c n ng ng th , li bì, nôn, bú

ệ ổ ị ậ ươ ự ơ ặ ắ kém, thân nhi t không n đ nh, co gi t, tăng tr ng l c c , xo n v n.

ế ố ậ ợ Các y u t thu n l i:

ẻ ẻ ế ạ + Tr đ ng t gây thi u oxy máu

ẻ ẻ ẹ + Tr đ non, nh cân

ẻ ạ ệ ạ ườ + Tr h thân nhi t , h đ ng máu

ẻ + Tr toan máu

ẻ ậ ị + Tr ch m đi ngoài phân su, nôn d ch vàng

ề ử ẹ + Ti n s m :

ẻ ơ ị ở ầ ể ướ Có tr s sinh b vàng da l n đ tr c

ẹ ố ẻ M dùng thu c oxytocin kích thích đ

ử ề ề ả ơ ậ ườ Ti n s thai nghén có nguy c : ti n s n gi ể t, ti u đ ễ ng, nhi m

khu n...ẩ

ị V trí vàng da:

ắ + Theo nguyên t c Krammer

Vùng

1

2

3

4

5

Bilirubin/máu (mg/dl)

5-7

8-10

11-13

13-15

> 15

Bilirubin/máu (mg/dl)

85-119

136-170

187-221

221-255

> 255

ổ ẻ + Theo ngày tu i sau đ

Tuổi

Vị trí vàng da

Phân loại

Ngày 1

Bất cứ vị trí nào

Vàng da nặng

Ngày 2

Cánh tay và cẳng chân

Vàng da nặng

Ngày 3 trở đi

Bàn tay và bàn chân

Vàng da nặng

ộ ố ứ ơ ề ả ượ 3. M t s nghiên c u kh o sát v vàng da s sinh đã đ c công b ố

Reference source not found7]

[Error: Reference source not found3],[Error: Reference source not found6],[Error:

ị ế ủ ả ấ ỉ Kh o sát c a Võ Th Ti n năm 2010 cũng cho th y ch 33,9% các bà m ẹ

ượ ề ế ể ạ ế đã đ c nghe v VD SS; 35,5% bi t là có th có h i và 30% bi t là có nh

ưở ẻ ế ắ ố h ố ắ ng đ n não. Khi tr VD, 41% cho t m n ng và 12,4% cho u ng thu c

[16].

ủ ứ ễ ệ ẹ ở Nghiên c u c a Nguy n L Bình trên các bà m có con VD BV Nhi

ậ ồ ế ồ đ ng 1 và Nhi đ ng 2 năm 2007 ghi nh n 52% không bi ể t VD có th là

ầ ư ẻ ệ b nh lý; 58% tin không c n đ a con đi khám khi tr VD trong đó 17,7% cho

ẻ ơ ắ tr ph i n ng .[13].

ứ ủ ẻ ấ ầ Nghiên c u c a Lê Minh Quí năm 2006 cho th y 87 tr VD c n thay máu,

ố ẻ ượ ằ ồ ố ệ ẻ 73,3% s tr đã đ c n m trong bu ng t ứ i; và 80,9% tr đã có tri u ch ng

ủ ệ ệ ậ lâm sàng c a b nh lý não do bilirubin lúc nh p vi n[17].

ƯƠ CH NG 2

Ố ƯỢ ƯƠ Ứ Đ I T NG VÀ PH NG PHÁP NGHIÊN C U

Ố ƯỢ Ứ 2.1. Đ I T NG NGHIÊN C U

ố ượ ứ ẩ ự 2.1.1. Tiêu chu n l a chon đ i t ng nghiên c u

ứ ề ấ ằ ổ ị ạ ơ i Khoa S sinh

ẹ ẻ ệ ệ Bà m đ con th nh t ≤ 3 ngày tu i đang n m đi u tr t ả B nh Vi n S nNhi Hà Nam.

ẹ ồ ứ Bà m đ ng ý tham gia nghiên c u

ạ ừ ẩ 2.1.2. Tiêu chu n lo i tr

ứ ẹ ợ Bà m không h p tác tham gia nghiên c u

ẹ ặ ạ ượ ấ Bà m có con đang trong tình tr ng n ng, tiên l ng x u

ề ẹ ị Bà m có con đang đi u tr vàng da

ứ ể ờ ị 2.1.3. Đ a đi m và th i gian nghiên c u

ệ ể ả ơ ị ệ Đ a đi m: Khoa S sinh B nh vi n S n – Nhi Hà Nam

ờ ừ ế Th i gian t ế tháng 3 đ n h t tháng 10/2020

ƯƠ Ứ 2.2.. PH NG PHÁP NGHIÊN C U

ươ ả ắ Ph ng pháp: mô t c t ngang

ế ế ứ 2.2.1. Thi t k nghiên c u

ỡ ẫ ơ ẫ ứ ậ ệ C m u nghiên c u: c m u thu n ti n

ươ 2.2.2. Ph ậ ố ệ ng pháp thu th p s li u

ấ ỏ Ph ng v n

ề ế Phi u đi u tra

ế ố ứ 2.2.3. Bi n s nghiên c u

ố ề ố ượ ủ ế ứ Các nhóm bi n s v thông tin chung c a đ i t ổ ng nghiên c u: Tu i,

ộ ọ ấ ề ử ề ặ ỳ ệ i tính, trình đ h c v n, ngh nghi p, ti n s thai k , cân n ng lúc sinh.

ớ gi 36

ế ố ề ế ộ ủ ứ ẹ Nhóm bi n s v ki n th c, thái đ c a bà m .

ươ ố ệ 2.2.4. Ph ử ng pháp x lý s li u

ố ệ ượ ử ề ậ ằ ầ S li u đ c nh p và x lý b ng ph n m m SPSS 20.0

ạ ứ ứ 2.2.5. Đ o đ c trong nghiên c u

ứ ượ ớ ự ồ ự ệ ệ ệ ạ Nghiên c u đ ủ c th c hi n v i s đ ng ý c a lãnh đ o B nh vi n, Khoa

ệ ả ơ S Sinh B nh viên S n – Nhi Hà Nam

ẹ ồ ứ Bà m đ ng ý tham gia nghiên c u

ố ữ ệ Th ng kê gi ọ li u khoa h c, chính xác.

ụ ứ ứ ằ ằ ộ ồ ỏ Nghiên c u nh m nâng cao s c kh e c ng đ ng không nh m m c đích

ứ ệ ớ ộ ọ ặ nào khác. V i b nh nhân tham gia nghiên c u: thái đ tôn tr ng, đ t

ỏ ủ ố ượ ứ ẩ ứ ụ ph m giá và s c kh e c a đ i t ng nghiên c u lên trên m c tiêu nghiên

ố ượ ả ả ấ ượ ữ ậ ứ c u, đ m b o các thông tin do các đ i t ng cung c p đ c gi bí m t.

ƯƠ CH NG 3

Ứ Ả Ế K T QU NGHIÊN C U

Ủ Ố ƯỢ Ặ Ể Ứ 3.1. Đ C ĐI M CHUNG C A Đ I T NG NGHIÊN C U

ạ ố ượ ứ Bi u để ồ 3.1. Phân lo i đ i t ng nghiên c u theo ổ nhóm tu i (n=50)

ậ ổ ủ ế ẹ ố ổ ầ Tu i c a các bà m sinh con đ u đa s là < 25 tu i chi m 64%, Nh n xét:

ế ổ ≥ 25 tu i chi m 36%

ạ ố ượ ứ ề ệ Bi u đ ể ồ 3.2. Phân lo i đ i t ng nghiên c u theo ngh nghi p (n=50)

ậ ế ệ ề ố Ngh nghi p đa s là công nhân viên chi m 52% Nh n xét:

ể ạ ố ượ ứ Bi u đ ng nghiên c u theo trình đ ọ ấ ộ h c v n

ồ 3.3. Phân lo i đ i t (n=50)

ọ ấ ừ ổ ổ ầ ớ ế ọ ở trung h c ph th ng tr lên chi m ph n l n (66%). ậ Nh n xét : H c v n t

ể ặ ẻ B ng ả 3.1. Đ c đi m sinh đ

Đặc điểm

Số trẻ n=50

Tỷ lệ %

Đủ tháng

Tiền sử thai kỳ

92%

Thiếu tháng

08%

1500g - 2000g

00%

2000g – 2500g

Cân nặng trẻ lúc sinh

18%

> 2500g

82%

Nhận xét: - 92 % các bà mẹ đều có tiền sử thai kỳ là sinh con đủ

tháng

ủ ẻ ặ 82% cân n ng lúc sinh c a tr >2500g

Ẹ Ề Ơ Ứ Ủ Ế 3.2. KI N TH C C A BÀ M V VÀNG DA S SINH

ỷ ệ ứ ơ ế ề ẹ Bi u đ ể ồ 3.4. T l bà m có ki n th c đúng v vàng da s sinh (n=50)

ứ ế ề ẹ : Có 54% bà m có ki n th c không đúng v VDSS ậ Nh n xét

ứ ủ ẹ ề ơ ế B ng ả 3.2. Ki n th c c a bà m v vàng da s sinh (n=50)

TT

Nội dung

Tần số

17

Không đúng

20%

Nhận xét: 41

ứ ậ ượ ẻ ả ẹ Có 56% bà m nh n th c đ ắ c rõ là tr SS nói chung có kh năng m c

ứ ượ ặ ậ ả ẹ VD n ng. 64% bà m không nh n th c đ c là chính con mình có kh năng

ặ VD n ng.

ớ ế ế ụ ế ạ ệ ệ Có t ẹ i 48% bà m không bi t đ n chi u đèn chuyên d ng t i b nh vi n là

ệ ề ả ặ ị ệ bi n pháp đi u tr hi u qu VD n ng.

ẹ ế ỉ ẻ ị ể ể ế ặ Ch 12% bà m bi t khi tr b vàng da n ng có th nguy hi m đ n não,

ế ằ ệ ẽ ệ ẹ 82% bà m không bi t r ng vi c phát hi n và theo dõi sát VDSS s giúp

ượ ư tránh đ c h não.

Ộ Ủ Ẹ Ề Ơ 3.3. THÁI Đ C A BÀ M V VÀNG DA S SINH

ể ồ ỷ ệ ộ ơ ẹ Bi u đ 3.5. T l ề bà m có thái đ đúng v vàng da s sinh (n=50)

ề ẹ ộ : Có 36% bà m có thái đ không đúng v VDSS ậ Nh n xét

ộ ủ ẹ ề ơ ả B ng 3.3. Thái đ c a bà m v vàng da s sinh (n=50)

TT

Nội dung

Tần số

66%

Nhận xét:

ớ ộ ủ ẹ ặ ế Có t i 56% các bà m có thái đ ch quan ho c bi ể ặ t VDSS có th n ng

ư ế nh ng không liên quan đ n con mình.

ẹ ồ ệ ể ằ ầ ố ị ờ Đa s bà m đ ng ý r ng c n theo dõi sát vàng da đ phát hi n k p th i

ầ ư ẻ ẻ ặ vàng da n ng (92%)và c n đ a tr đi khám ngay khi tr vàng da (86%).

ề ủ ệ ẹ ư ạ ặ 66% bà m ch a tin vào tác h i n ng n c a b nh lý não do bilirubin có

ể ệ ố ờ ế ế th gây li t hay đi c su t đ i. Thi u thông tin chính xác là nguyên nhân

ầ ớ ủ ộ ph n l n c a thái đ này.

Ộ Ố Ế Ố Ớ Ứ Ủ Ế Ẹ 3.4. M T S Y U T LIÊN QUAN T I KI N TH C C A BÀ M

Ơ Ề V VÀNG DA S SINH

ổ ớ ế ứ ủ ữ ố ả ẹ ề B ng 3.4. M i liên quan gi a nhóm tu i v i ki n th c c a bà m v

VDSS

Đạt

Không đạt

Tổng

P

< 25 tuổi

12 (24%)

20 (40%)

32 (64%)

≥ 25 tuổi

11 (22%)

07 (14%)

18 (36%)

> 0,05

Tổng

23 (46%)

27 (54%)

50 (100%)

Nhận xét: Không có sự khác biệt về kiến thức vàng da sơ sinh giữa

nhóm tuổi của bà mẹ < 25 tuổi với nhóm bà mẹ ≥ 25 tuổi (p > 0,05).

ệ ớ ế ứ ủ ữ ố ả ề B ng 3.5. M i liên quan gi a ngh nghi p v i ki n th c c a bà m v ẹ ề

VDSS

Đạt

Không đạt

Tổng

P

Công nhân viên

12 (24%)

14 (28%)

26 5(2%)

Nông dân

01 (2%)

05 (10%)

06 (12%)

Lao động tự do

07 (14%)

06 (12%)

13 (26%)

> 0,05

Khác

03 (6%)

02 (4%)

05 (10%)

Tổng

23 (46%)

27 (54%)

50 (100%)

Nhận xét: Không có sự khác biệt về kiến thức vàng da sơ sinh giữa

các nhóm nghề khác nhau của bà mẹ (p > 0,05).

ả ộ ọ ấ ớ ế ứ ủ ữ ố B ng 3. 6. M i liên quan gi a trình đ h c v n v i ki n th c c a bà

ẹ ề ơ m v vàng da s sinh

Đạt

Không đạt

Tổng

P

< Trung học phổ thông

03 (6%)

14 (28%)

17 (34%)

< 0,05

≥ Trung học phổ thông

20 (40%)

13 (26%)

33 (66%)

Tổng

23 (46%)

27 (54%)

50 (100%)

ỷ ệ ế ứ ạ ủ ộ ọ ẹ : T l ki n th c đ t c a nhóm các bà m có trình đ h c v n ấ ≥ ậ Nh n xét

ộ ọ ẹ ấ ọ ổ ơ Trung h c ph thông cao h n nhóm các bà m có trình đ h c v n < Trung

ự ổ ệ ớ ọ h c ph thông. S khác bi ố t này có ý nghĩa th ng kê v i p < 0,05.

Ộ Ố Ế Ố Ộ Ủ Ớ Ẹ Ề 3.5. M T S Y U T LIÊN QUAN T I THÁI Đ C A BÀ M V

Ơ VÀNG DA S SINH

ổ ớ ộ ủ ẹ ề ữ ố ả B ng 3.7. M i liên quan gi a nhóm tu i v i thái đ c a bà m v VDSS

Đạt

Không đạt

Tổng

P

< 25 tuổi

18 (36%)

14 (28%)

32 (64%)

≥ 25 tuổi

14 (28%)

04 (8%)

18 (36%)

> 0,05

Tổng

32 (64%)

18 (36%)

50 (100%)

Nhận xét: Không có sự khác biệt về thái độ giữa nhóm tuổi của bà mẹ

< 25 tuổi với nhóm bà mẹ ≥ 25 tuổi (p > 0,05).

ệ ớ ộ ủ ữ ố ả ẹ ề ề B ng 3.8. M i liên quan gi a ngh nghi p v i thái đ c a bà m v

VDSS

Đạt

Không đạt

Tổng

P

Công nhân viên

17 (34%)

09 (18%)

26 (52%)

Nông dân

03 (6%)

06 (12%)

Lao động tự do

09 (18%)

04 (8%)

13 (26%)

> 0,05

Khác

03 (6%)

02 (4%)

05 (10%)

Tổng

32 (64%)

18 (36%)

50 (100%)

Nhận xét: Không có sự khác biệt về thái độ của bà mẹ về vàng da sơ

sinh giữa các nhóm nghề khác nhau (p > 0,05).

ộ ọ ấ ộ ủ ữ ớ ố ả ẹ B ng 3.9. M i liên quan gi a trình đ h c v n v i thái đ c a bà m

VDSS

Đạt

Không đạt

Tổng

P

< Trung học phổ thông

06 (12%)

11 (22%)

17 (34%)

≥ Trung học phổ thông

26 (52%)

07 (14%)

33 (66%)

< 0,05

Tổng

32 (64%)

18 (36%)

50 (100%)

ỷ ệ ộ ạ ủ ộ ọ ẹ : T l thái đ đ t c a nhóm các bà m có trình đ h c v n ấ ≥ ậ Nh n xét

ẹ ổ ọ ơ ổ ọ Trung h c ph thông cao h n nhóm các bà m < Trung h c ph thông. S ự

ệ ớ ố t này có ý nghĩa th ng kê v i p < 0,05

khác bi 46

ứ ớ ộ ủ ữ ố ả ẹ ề ế B ng 3.10. M i liên quan gi a ki n th c v i thái đ c a bà m v

VDSS

Đạt (≥ 3)

Tổng

P

Không đạt (< 3)

Đạt (≥ 12)

21 (42%)

02 (4%)

23 (46%)

Không đạt (<12)

11 (22%)

16 (32%)

27 (54%)

< 0,05

Tổng

32 (64%)

18 (36%)

50 (100%)

ỷ ệ ứ ạ ề ẹ ế ơ : T l các bà m có ki n th c đ t v vàng da s sinh có thái đ ộ ậ Nh n xét

ứ ề ữ ế ẹ ơ ơ ự ố t t h n nh ng bà m không có ki n th c v vàng da s sinh. S khác bi ệ t

ớ ố này có ý nghĩa th ng kê v i p < 0,05

ƯƠ CH NG 4 BÀN LU NẬ

ủ ố ượ ể ặ ứ 4.1. Đ c đi m chung c a đ i t ng nghiên c u

ộ ổ ẹ ầ ứ Có 50 bà m tham gia nghiên c u trong đó đ tu i sinh con đ u

ủ ế ẹ ế ệ ề ổ ủ c a bè m < 25 tu i chi m 64%, ngh nghi p ch y u là công nhân viên

ộ ủ ẹ ộ ổ ọ 52%, có 66% bà m có trình đ trên Trung h c ph thông. (Trình đ c a các

ẹ ấ ọ ổ ọ ở ứ ơ bà m có h c v n ≥ Trung h c ph thông nghiên c u này cao h n trong

ứ ủ ề ệ ạ ợ ươ nghiên c u c a Ph m Di p thùy D ng [14] là 29% ). Đi u này phù h p

ự ế ị ớ v i th c t ỉ trên đ a bàn T nh Hà Nam.

ẹ ượ ữ ử ế ấ ỏ ỳ Nh ng bà m đ c ph ng v n có ti n s thai k sinh con đ ủ

ế ặ ẻ tháng chi m 92%, cân n ng tr ế lúc sinh > 2500g chi m 82%, nghĩa là khi

ẹ ể ễ ẹ ế ậ ấ ả ỏ ti p c n các bà m đ ph ng v n khá r ràng và tho i mái, bà m không

ỏ ủ ứ ề ắ ẻ ạ quá lo l ng v tình tr ng s c kh e c a tr .

ẹ ề ộ ủ ứ ơ ế 4.2. Ki n th c, thái đ c a bà m v vàng da s sinh

ứ ế ế ấ ả ỏ ỏ K t qu ph ng v n cho th y t ấ ỷ ệ ạ l đ t các câu h i ki n th c và thái

ẹ ầ ượ ỉ ệ ế ứ ủ ẹ ộ ủ đ c a bà m l n l t là 46% và 64%. T l ki n th c sai c a bà m tuy

ươ ư ệ ấ ạ ứ ủ không quá th p nh trong nghiên c u c a Ph m Di p thùy D ng [14] là

ỷ ệ ế ẹ ậ ứ ộ 76%. Tuy nhiên t ộ ủ ki n th c và thái đ sai c a bà m t p chung vào m t l

ư ề ố ấ s v n đ đáng l u ý sau:

ứ ế 4.2.1. Ki n th c

ứ ậ ượ ẻ ả ẹ Có 56% bà m nh n th c đ ắ c rõ là tr SS nói chung có kh năng m c

ư ặ ạ ớ ứ ượ ẹ ậ VD SS n ng, nh ng l i có t i 64% bà m không nh n th c đ c là chính

ứ ủ ệ ả ặ ạ ị con mình có kh năng b VDSS n ng. (Nghiên c u c a Ph m Di p thùy

ứ ượ ươ ẹ ấ ậ ẻ D ng [14] cũng cho th y có 44% bà m nh n th c đ c tr SS nói chung

ứ ẹ ả ặ ậ ượ có kh năng mác VD n ng, 77% bà m không nh n th c đ ứ c chính đ a

ủ ọ ủ ề ả ắ ặ ấ con c a h có kh năng m c VD n ng). Đi u này cho th y tâm lý ch quan

ố ớ ẹ ề ủ c a bà m v VDSS đ i v i con mình.

ớ ế ế ụ ế ạ ệ ệ Có t ẹ i 48% bà m không bi t đ n chi u đèn chuyên d ng t i b nh vi n là

ơ ắ ị ệ ẹ ệ ề ả ặ ố bi n pháp đi u tr hi u qu VD n ng. Đa s bà m cho là ph i n ng sáng

ị ệ ề ề ệ ả ấ ớ ẹ ư ấ m i là bi n pháp đi u tr hi u qu nh t. Đi u này cho th y các bà m ch a

ế ậ ượ ề ệ ả ủ ệ ớ ti p c n đ c v i thông tin chính xác v hi u qu c a ánh sáng li u pháp

ẹ ườ ặ ị ẫ ằ ề ầ ể ề đ đi u tr vàng da n ng. Các bà m th ng nh m l n r ng VDSS đ u là

Ở ể ấ ỏ ố ớ ẹ ằ câu h i s 10 ta có th th y có t i 60% bà m cho r ng VDSS ở sinh lý (

ẻ ể ạ ằ ể ạ ọ tr luôn là sinh lý ) có th do h hàng, hay b n bè k l ọ ế i r ng con h h t

ơ ắ Ở ể ấ ỏ ố ớ câu h i s 11 ta có th th y có t i 76% bà m ẹ VD sau khi ph i n ng (

ẻ ẻ ằ ầ ứ ớ ắ cho r ng c n cho tr ph i n ng sáng khi tr vàng da ủ ) . (Nghiên c u c a

ẹ ế ươ ệ ạ ấ ỉ Ph m Di p thùy D ng [14] cũng cho th y ch có 41% bà m bi ế t chi u

ụ ạ ệ ứ ủ ị ế ệ đèn chuyên d ng t i b nh vi n. Nghiên c u c a Võ Th Ti n [16] ghi cho

ẹ ậ ắ ắ ghi nh n 41% bà m cho con t m n ng khi con VD).

ẹ ế ỉ ẻ ị ể ể ế ặ Ch 12% bà m bi t khi tr b vàng da n ng có th nguy hi m đ n não

ẹ ế ằ ệ ệ (Câu 6), 82% bà m không bi t r ng vi c phát hi n và theo dõi sát VDSS

ượ ư ề ệ ấ ặ ẽ s giúp tránh đ ỏ c h não (Câu 9) Đi u này cho th y vi c đ t 2 câu h i

ẹ ề ứ ộ ứ ủ ể ả ậ ặ ợ riêng đ kh o sát nh n th c c a bà m v m c đ VD n ng là h p lý. Đa

ẹ ằ ặ ổ ươ ậ ố s bà m cho r ng VD n ng gây t n th ẹ ng gan. ít bà m nh n th c đ ứ ượ c

ệ ủ ề ặ ủ ẻ ặ ấ chính xác ý nghĩa c a vàng da n ng trong v n đ đ c hi u c a tr SS, các

ẹ ườ ứ ứ ế ệ ầ ẫ ằ bà m th ng nh m l n ki n th c và cho r ng c VD là do các b nh lý v ề

ươ ủ ệ ả ạ ấ ỉ gan gây ra. (Kh o sát c a Ph m Di p thùy D ng [14] cũng cho th y ch có

ẹ ế ứ ủ ể ặ ạ 5% bà m bi t VD n ng có th gây h i cho não. Nghiên c u c a Võ Th ị

ẹ ế ế ể ả ưở ấ Ti n [16] cũng cho th y 35,5% các bà m bi t VD SS có th nh h ng t ớ i

não).

ằ ậ ố ầ ỏ T p quán n m phòng t i và kiêng ra kh i nhà trong tháng đ u sau sinh có

ầ ượ ư ẫ ớ ỉ ệ t l ấ sai th p (l n l t là 30% và 20%) nh ng v n đáng chú ý b i đây là

ộ ượ ư ề ề ể m t thói quen đ ẹ ự ế ệ c l u truy n qua nhi u th h , có th các bà m th c

ị ắ ủ ệ ậ ộ ườ hi n các t p quán này do b b t bu c c a ng i nhà. Khi cho tr ẻ ằ n m

ố ẽ ầ ỏ ẻ phòng t i và kiêng ra kh i nhà trong tháng đ u sau sinh s làm tr ế thi u

ưỡ ở ệ ệ ẻ ế ả d ng khí, thi u vitamin D mà còn c n tr vi c phát hi n tr VD.

4.2.2. Thái độ

ủ ẹ ặ ộ ế Có 44% các bà m có thái đ ch quan ho c bi ể ặ t VDSS có th n ng

ư ế nh ng không liên quan đ n con mình.

ẹ ồ ể ệ ằ ầ ố ị ờ Đa s bà m đ ng ý r ng c n theo dõi sát vàng da đ phát hi n k p th i

ầ ư ẻ ẻ ặ vàng da n ng (92%) và c n đ a tr đi khám ngay khi tr vàng da (86%).

ề ủ ệ ẹ ư ạ ặ 66% bà m ch a tin vào tác h i n ng n c a b nh lý não do bilirubin có

ể ệ ố ờ ế ế th gây li t hay đi c su t đ i. Thi u thông tin chính xác là nguyên nhân

ầ ớ ủ ộ ph n l n c a thái đ này.

ộ ố ế ố ộ ủ ế ế 4.3. M t s y u t ứ liên quan đ n ki n th c, thái đ c a bà m v ẹ ề

VDSS

ỷ ệ ế ủ ứ ẹ ộ ộ T l ki n th c, thái đ đúng c a nhóm các bà m có trình đ văn hóa ≥

ẹ ổ ọ ơ ộ Trung h c ph thông cao h n nhóm các bà m có trình đ văn hóa < Trung

ự ổ ệ ớ ọ h c ph thông. S khác bi ố t này có ý nghĩa th ng kê v i p < 0,05.

ể ấ ư ậ ữ ườ ộ Nh v y có th th y nh ng ng i có trình đ văn hóa cao s th ẽ ườ ng

ự ọ ọ ề ậ ậ xuyên c p nh t các thông tin chính xác v VDSS và s ch n l c các thông

ủ ẹ ậ ượ ạ ớ ữ ẹ tin c a nhóm bà m này là đáng tin c y. Ng i v i nh ng bà m có c l

ấ ộ ượ ầ ớ trình đ văn hóa th p thì ít đ c g n gũi v i các thông tin chính xác v ề

ư ế ọ ọ ặ VDSS ho c ch a bi t ch n l c các thông tin chính xác.

ẽ ớ ộ ủ ứ ẹ ế ặ Ki n th c và thái đ c a nhóm các bè m có liên quan ch t ch v i nhau,

ứ ứ ẹ ế ộ ủ bà m càng có ki n th c đúng thì càng có thài đ đúng. (Nghiên c u c a

ươ ậ ố ệ ạ Ph m Di p thùy D ng [14] cũng cho th y ấ m i liên quan này). V y tăng

ẹ ẽ ả ệ ượ ứ ế ườ c ng ki n th c đúng cho bà m s c i thi n đ ộ ề c thái đ v VDSS.

ộ ớ ữ ứ ế ố Không có m i liên quan có ý nghĩa gi a ki n th c, thái đ v i các y u t ế ố :

ứ ủ ủ ề ệ ẹ ệ ạ ổ ươ tu i và ngh nghi p c a bà m . Nghiên c u c a Ph m Di p thùy D ng

ư ậ ở ộ ổ ố [14] cũng cho th yấ không có m i liên quan này. Nh v y dù đ tu i, ngh ề

ư ẹ ệ ộ ượ ứ ủ ầ nghi p nào trong xã h i các bà m cũng ch a đ c đáp ng đ y đ các

ề thông tin chính xác v VDSS.

Ậ Ế K T LU N

ộ ố ế ứ ư ứ ậ Qua quá trình nghiên c u nhóm nghiên c u đ a ra m t s k t lu n sau:

ẹ ề ứ ế ộ ủ 1. Ki n th c, thái đ c a bà m v VDSS

ứ ẹ ẹ ế ố ổ Trong t ng s 50 bà m thì có 27 bà m có ki n th c không đúng v ề

ẹ ậ ứ ủ ữ ế ế VDSS chi m 54%. Nh ng ki n th c không đúng c a bà m t p trung vào

ữ ề ấ nh ng v n đ sau:

ứ ượ ẹ ậ ủ + 64% bà m không nh n th c đ c là chính con c a mình cũng có th b ể ị

vàng da n ng.ặ

ẹ ế ụ ế ạ ệ ệ ệ + 48% bà m không bi t chi u đèn chuyên d ng t i b nh vi n là bi n pháp

ị ệ ề ặ ả đi u tr hi u qu vàng da n ng

ẹ ế ẻ ị ế ể ể ặ + 88% bà m không bi t tr b vàng da n ng có th nguy hi m đ n não

ể ề ẹ ể ơ ắ ầ ằ ị ẻ + 76% bà m hi u nh m r ng cho tr ph i n ng sáng đ đi u tr vàng da.

ộ ố ế ố ẹ ề ộ ủ ứ ế ế 2. M t s y u t liên quan đ n ki n th c, thái đ c a bà m v VDSS

ẹ ộ ế ọ ổ ≥ Trung h c ph thông có ki n th c v ứ ề Nhóm bà m có trình đ văn hóa

ẹ ơ ộ ọ ổ VDSS cao h n nhóm các bà m có trình đ văn hóa < Trung h c ph thông

ớ v i (p<0,05).

ẹ ộ ọ ổ Nhóm bà m có trình đ văn hóa ≥ Trung h c ph thông có thái đ v ộ ề

ẹ ơ ổ ộ ọ VDSS cao h n nhóm các bà m có trình đ văn hóa < Trung h c ph thông

ớ v i (p<0,05).

ứ ạ ề ộ ố ế ẹ ơ ơ Nhóm bà m có ki n th c đ t v vàng da s sinh có thái đ t t h n nhóm

ứ ề ế ẹ ơ bà m không có ki n th c v vàng da s sinh ớ v i (p<0,05).

Ế Ị KI N NGH

ứ ứ ế ế ả ị Qua k t qu nghiên c u, nhóm nghiên c u xin ki n ngh :

ườ ộ ổ ụ ữ ồ ọ ng ngu n thông tin khoa h c cho các ph n trong đ tu i sinh Tăng c

ươ ớ ư ấ ệ ạ ở ả s n qua các ph ng ti n tivi, báo đài, sách, m ng…M các l p t ề v n ti n

ươ ề ố ề ẩ ộ ọ ậ ả s n, b t các ch ủ ng trình tivi có n i dung v m i đe d a ti m n c a

ạ ờ ơ ẹ ặ ườ VDSS t i các phòng khám thai, phát t r i cho bà m ho c ng i nhà khi đi

khám thai.

ườ ậ ậ ườ ề ố ọ Tăng c ng c p nh t th ề ẩ ng xuyên các thông tin v m i đe d a ti m n

ườ ự ươ ủ c a VDSS và ch ng trình d phòng VDSS vào trong ch ạ ng trình đào t o

ườ cho HSSV các tr ng Y khoa.

ộ ớ ế ặ ệ ố ớ ữ ườ ạ V i cán b nhân viên y t , đ c bi t đ i v i nh ng ng i làm t i các

ủ ộ ề ả ả ư ấ ề phòng khám s n ph i ch đ ng tuyên truy n, t v n v VDSS cho các bà

ẹ ế m khi đ n khám.

Ả Ệ TÀI LI U THAM KH O

ế Ti ng Vi ệ t

ấ ả ễ ọ ả 1. Nguy n Gia Khánh (2013), “Bài gi ng nhi khoa” , Nhà xu t b n y h c Hà

ộ N i, tr 138166.

ươ ỳ ị 2. Hu nh Th Duy H ng (1983), “Vàng do do tăng bilirubin gián ti p ế ở ẻ tr

ọ ấ ả ơ s sinh”. Nhà xu t b n Y h c, tr. 9498.

ẻ ớ ẻ ươ ẻ ế ẹ ứ 3. V ngTi n Hòa (2001), “Chăm sóc tr m i đ và tr còn bú m ”. S c

ấ ả ả ỏ ọ kh e sinh s n. Nhà xu t b n Y h c, tr. 9498.

ươ ỳ ị 4. Hu nh Th Duy H ng (1983), Vàng da do tăng bilirubin gián ti p ế ở ẻ tr

ườ ấ ả ạ ọ ượ ơ s sinh. Nhi khoa. Tr ọ ng Đ i h c Y D c TP HCM. Nhà xu t b n Y h c,

tr. 94108.

ươ ỳ ị 5. Hu nh Th Duy H ng (1996), Vàng da do tăng bilirubin gián ti p ế ở ẻ tr

ả ậ ườ ạ ọ ơ s sinh. Bài gi ng Nhi khoa t p I. Tr ượ ng Đ i h c Y D c TP HCM. Nhà

ấ ả ọ xu t b n Y h c, tr. 188205.

ặ ỳ ị ươ 6. Đ ng Văn Quý, Hu nh Th Duy H ng (2006), Vàng da do tăng bilirubin

ẻ ơ ế ả ậ ườ ạ ọ gián ti p tr s sinh. Bài gi ng Nhi khoa t p II. Tr ượ ng Đ i h c Y D c

ấ ả ọ TP HCM. Nhà xu t b n Y h c, tr. 324353.

ị ỳ

ươ ườ ấ ả ạ ọ ượ ế ở ẻ tr ọ ng Đ i h c Y D c TP HCM. Nhà xu t b n Y h c,

ẻ ơ ụ ể ế ạ ặ ọ 7. Hu nh Th Duy H ng (1985), Vàng da do tăng bilirubin gián ti p ơ s sinh. Nhi khoa. Tr tr. 3245. ộ 8. B Y t V Khoa h c và Đào t o (2005), Đ c đi m tr s sinh đ ủ

ề ưỡ ẻ ơ ủ ề ưỡ tháng và công tác đi u d ng tr s sinh đ tháng. Đi u d ả ng s n ph ụ

khoa, tr. 105111.

ế ẻ ơ ề

ề ưỡ ấ ả ử ạ ọ ộ 9. B Y t nhi khoa Sách đào t o C nhân đi u d ưỡ (2008), Chăm sóc tr s sinh non tháng, già tháng. Đi u D ng ng. Nhà xu t b n Y h c, tr. 7276

ả ế ủ

ưỡ ọ

ử (2006), Chăm sóc tr ề ưỡ ẳ ẻ ơ ề ưỡ ẻ ơ ng. Nhà xu t b n Y h c, tr. 365381

ứ ị

ầ ướ ế ề ấ ả ộ ố ặ c đ u đánh giá k t qu thay máu cho tr

ụ ề (2007), Chăm sóc tr s sinh đ tháng. Đi u D ng S n Ph ấ ả ng. Nhà xu t b n Y h c, tr. 261268. ưỡ s sinh. Đi u D ng nhi khoa Sách ọ ễ ể lâm sàng ẻ ơ ầ s sinh vàng da tăng ệ ủ ệ do trong máu", đăng trong trang m ng c a b nh vi n Nhi trung

ậ

ạ truy c p ngày 12.9.2010. ả ứ ệ ế ề ộ ộ 10. B Y t ạ khoa – Sách đào t o C nhân đi u d ế ộ 11. B Y t ạ dùng đào t o Cao đ ng đi u d 12. Tr n Liên Anh (2002), "Nghiên c u m t s đ c đi m d ch t ả và b ự bilirubin t ươ www.nhp.org.vn ng ễ 13. Nguy n L Bình (2007), "Kh o sát ki n th c, thái đ , hành vi v vàng

ủ ẹ ơ ơ ị ở ệ ệ ồ da s sinh c a bà m có con b vàng da s sinh b nh vi n Nhi đ ng 1 và

ừ ị ả ụ ế ộ ồ Nhi đ ng 2 t 1/04/2004 đ n 31/1/2004", H i ngh S n ph khoa Vi ệ t

ươ ứ ầ Pháp Châu Á Thái Bình D ng l n th 7, tr. 117118.

ạ ệ ươ ự

ề ố ồ ẹ ả ạ ơ S n Nhi t

ộ ứ ế 14. Ph m Di p Thùy D ng (2014), “Ki n th c, thái đ , th c hành v vàng ế ả da s sinh cu bà m và nhân viên Y t i Thành ph H Chí Minh”, đăng trong luanvan.net.vn.

ị ứ ễ ạ ọ ị

ế

ộ ệ ệ ệ ồ ế ươ 15. Vũ Th Hà Ph ng, Ph m Th Ng c Trâm, Võ Đ c Trí, Nguy n Ki n ứ ả ậ M u (2016), “Kh o sát ki n th c, thái đ và thwucj hành chăm sóc vàng da ơ ủ c a than nhân b nh nhân khoa s sinh b nh vi n Nhi Đ ng 1.

ộ ự ứ ế ế ạ ầ ị 16. Võ Th Ti n, T Văn Tr m (2010), "Ki n th c thái đ th c hành v ề

ị ạ ủ ẹ ề ơ ị vàng da c a các bà m có con b vàng da s sinh đi u tr t ệ i khoa nhi b nh

ố ồ ệ ề ậ ọ vi n đa khoa Ti n Giang", Y h c Thành ph H Chí Minh, t p 14 (4), tr.

261265.

ể 17. Lê Minh Quí (2006), "Đ cặ đi m vàng da tăng bilirubin gián ti p ế ở ẻ tr

ượ ạ ệ ệ ơ ồ ọ Y h c Thành Ph ố đ c thay máu t i khoa S sinh, B nh vi n Nhi Đ ng 1",

ậ Hồ Chí Minh, t p 10(1), tr. 37 42.

ế Ti ng Anh

18. Ebbesen F and Andersson C (2005), "Extreme hyperbilirubinaemia in

term and nearterm infants in Denmark", Acta Paediatr, 94, pp. 5964.

19. Egube BA, Ofili AN, et al. (2013), "Neonatal jaundice and its

management: Knowledge, attitude, and practice among expectant mothers

attending antenatal clinic at University of Benin Teaching Hospital, Benin

City, Nigeria.", Niger J Clin Pract, 16, pp. 188194.

20. Ahlfors CE (2010), "Predicting bilirubin neurotoxicity in jaundiced

newborns", Curr Opin Pediatr , 22, pp. 129133.

21. Aladag N, Tuncay MF, et al. (2006), "Parents' knowledge and behaviour

concerning sunning their babies; a crosssectional, descriptive study", BMC

Pediatr, 6, p. 27.

22. Amirshaghaghi A and Ghabilirubin K (2008), "Neonatal Jaundice:

Knowledge and practices of Iranian mothers with icteric newborns", Pak J

Bio Sci, 1l (6), pp. 942945.

Arun BT, Bhat BV, et al. (2011), "Association between peak serum bilirubin

and neurodevelopmental outcomes in term babies with hyperbilirubinemia",

Indian J Pediatr, 79(2), pp. 202206.

Ụ Ụ PH L C 1

Ề Ế PHI U ĐI U TRA

ế ố Mã s phi u:…………... ………….

I. THÔNG TIN CÁ NHÂN

ề Ngày đi u tra:………………………

ọ ổ 1. H và tên………………………………Tu i:……………………………

ị ỉ 2. Đ a ch : ………………………..………………………..............………...

Nhân viên y tế

Công nhân viên

Nông dân

Lao động tự do

Khác

ề ệ 3. Ngh nghi p :

< Trung học phổ thông

≥ Trung học phổ thông

ộ 4. Trình đ văn hóa:

Đủ tháng

Thiếu tháng

ỳ ề ử 5. Ti n s thai k

ặ 6. Cân n ng lúc sinh:…………

Ứ Ả Ầ Ế II. PH N KH O SÁT KI N TH C

ả ờ ọ ỏ ỹ ị ự ấ Ch vui lòng đ c k câu h i, tr l i trung th c và đánh d u √ vào

ướ ị ượ ố (ô tr ng) tr c đáp án mà ch cho là đúng (Chú ý không đ ỏ ố c b tr ng

ỏ câu h i nào).

ộ ẻ ẻ ể ị ở ứ ộ ặ m c đ n ng không? 1. Nói chung, m t tr đ non có th b vàng da

Có

Không

Tôi không rõ

ẻ ơ ể ị ủ ị ở ứ ộ ặ m c đ n ng không? 2. Tr s sinh con c a ch có th b vàng da

Có

Không

Tôi không rõ

ể ế ẻ ẻ ướ ắ ị ầ t tr có vàng da không, ch c n nhìn màu s c da tr d i ánh sáng 3. Đ bi

nào?

ặ ờ ủ Ánh sáng m t tr i đ sáng

ủ ệ Ánh sáng đèn đi n vàng đ sáng

ấ ỳ ấ ượ ễ B t k ánh sáng nào, mi n nhìn th y đ c

Tôi không rõ

ị ầ ể ế ể ầ ầ ầ t con có 4. Trong 2 tu n đ u sau sinh, ch c n đ ý bao nhiêu l n đ bi

vàng da hay không?

ấ ầ Ít nh t 1 l n 1 ngày

2 ngày 1 l nầ

ầ ấ ầ ầ 1 l n duy nh t trong 2 tu n đ u

ể ầ Không c n đ ý

Tôi không rõ

ứ ộ ặ ể ề ị ệ ả 5. Cách nào sau đây có th đi u tr hi u qu vàng da m c đ n ng?

ố U ng n ướ ườ c đ ng

ơ ắ Ph i n ng sáng

ụ ế ạ ệ Chi u đèn chuyên d ng t ệ i b nh vi n

Tôi không rõ

ẻ ơ ể ị ể ứ ộ ặ 6. Tr s sinh vàng da m c đ n ng có th b nguy hi m gì?

H ganư

H nãoư

ư ể ả ưở Tôi nghĩ là nguy hi m, nh ng không rõ nh h ế ng th nào

ẻ ơ ể Vàng da không gây nguy hi m nào cho tr s sinh

Tôi không rõ

ượ ẻ ị ệ ề ờ ị ị c phát hi n và đi u tr k p th i, tr b vàng da ị ế 7. Theo ch , n u không đ

ứ ộ ặ ể ị ệ ế ả m c đ n ng có th b li ố ờ t hay đi c su t đ i ph i không?

Ph iả

Không ph iả

Tôi không rõ

ị ợ ệ ư ẻ ơ ủ ệ i ích c a vi c đ a tr s sinh đi khám phát hi n vàng da, hay 8. Theo ch , l

ẹ tái khám vàng da theo h n là gì?

ế ợ ư ợ ư ế Tôi bi t có l i nh ng không rõ l i ích nh th nào

ứ ộ ặ ệ ớ ể ề ị ị ờ Phát hi n s m vàng da m c đ n ng đ đi u tr k p th i

ợ Không có l i ích gì

Tôi không rõ

ệ ị ở ẻ ơ ẽ tr s sinh s giúp tr ẻ ệ 9. Theo ch , vi c phát hi n và theo dõi sát vàng da

ượ tránh đ c gì?

H ganư

H nãoư

ợ Không có l i ích gì

Tôi không rõ

ể ị ở ẻ tr luôn là sinh lý” là Đúng hay Sai? 10. Theo ch , phát bi u “Vàng da

Đúng

Sai

Tôi không rõ

ơ ắ ẻ ể ầ ị là ẻ 11. Theo ch , phát bi u “C n cho tr ph i n ng sang khi tr vàng da”

Đúng hay Sai?

Đúng

Sai

Tôi không rõ

ẻ ố ể ầ ị ướ ườ c đ ẻ ng khi tr vàng da” là 12. Theo ch , phát bi u “C n cho tr u ng n

Đúng hay Sai?

Đúng

Sai

Tôi không rõ

ẻ ể ả ọ ị ố t ố ư 13. Theo ch , phát bi u “Khi mu n đ a tr đi khám, ph i ch n ngày t

lành” là Đúng hay Sai?

Đúng

Sai

Tôi không rõ

ế ể ị ừ ừ đ ẻ ơ 14. Theo ch , phát bi u “Khi tr s sinh vàng da mà có bú y u hay l

ớ ầ ư m i c n đ a đi khám” là Đúng hay Sai?

Đúng

Sai

Tôi không rõ

ể ằ ầ ị ố ầ i trong tháng đ u 15. Theo ch , phát bi u “Tôi và con tôi c n n m phòng t

sau sinh” là Đúng hay Sai?

Đúng

Sai

Tôi không rõ

ể ả ỏ ị 16. Theo ch , phát bi u “Tôi và con tôi ph i kiêng ra kh i nhà trong tháng

ầ đ u sau sinh” là Đúng hay Sai?

Đúng

Sai

Tôi không rõ

ẻ ơ ẹ ể ấ ị 17. Theo ch , phát bi u “Tr s sinh vàng da là do m ăn ch t có màu vàng,

ế do thi u vitamin A hay vitamin D” là Đúng hay Sai?

Đúng

Sai

Tôi không rõ

Ầ ĐỘ Ả III. PH N KH O SÁT THÁI

ự ấ ị ủ ỗ Ch hãy đánh d u “X” vào 1 ô trên m i câu hàng ngang theo l a chon c a

ch ?ị 61

Câu hỏi

Rất đồng ý

Đống ý

Rất không đồng ý

Không ý kiến

Không đồng ý

1

Con tôi có thể bị vàng da mức độ nặng trong giai đoạn sơ sinh

2

Cần theo dõi sát vàng da để phát hiện kịp thời vàng da nặng

Cần đưa trẻ đi khám ngay khi trẻ bị vàng da

3

4

Trẻ sơ sinh vàng da mức độ nặng có thể liệt hay điếc suốt đời

Ụ Ụ PH L C 2

Ộ Ỏ Ầ PH N ĐÁNH GIÁ B CÂU H I

Ẹ Ề Ơ Ứ Ủ Ế I. KI N TH C C A BÀ M V VÀNG DA S SINH

ộ ẻ ẻ ể ị ở ứ ộ ặ m c đ n ng không? 1. Nói chung, m t tr đ non có th b vàng da

Có (đúng)

Không

Tôi không rõ

ẻ ơ ể ị ủ ị ở ứ ộ ặ m c đ n ng không? 2. Tr s sinh con c a ch có th b vàng da

Có (đúng)

Không

Tôi không rõ

ể ế ẻ ẻ ướ ắ ị ầ t tr có vàng da không, ch c n nhìn màu s c da tr d i ánh sáng 3. Đ bi

nào?

ặ ờ ủ Ánh sáng m t tr i đ sáng (đúng)

ủ ệ Ánh sáng đèn đi n vàng đ sáng

ấ ỳ ấ ượ ễ B t k ánh sáng nào, mi n nhìn th y đ c

Tôi không rõ

ị ầ ể ế ể ầ ầ ầ t con có 4. Trong 2 tu n đ u sau sinh, ch c n đ ý bao nhiêu l n đ bi

vàng da hay không?

ấ ầ Ít nh t 1 l n 1 ngày (đúng)

2 ngày 1 l nầ

ầ ấ ầ ầ 1 l n duy nh t trong 2 tu n đ u

ể ầ Không c n đ ý

Tôi không rõ

ứ ộ ặ ể ề ị ệ ả 5. Cách nào sau đây có th đi u tr hi u qu vàng da m c đ n ng?

ố U ng n ướ ườ c đ ng

ơ ắ Ph i n ng sáng

ụ ế ạ ệ ệ Chi u đèn chuyên d ng t i b nh vi n (đúng)

Tôi không rõ

ẻ ơ ể ị ể ứ ộ ặ 6. Tr s sinh vàng da m c đ n ng có th b nguy hi m gì

H ganư

ư H não (đúng)

ư ể ả ồ ưở Tôi nghĩ là nguy hi m, nh ng kh n rõ nh h ế ng th nào

ẻ ơ ể Vàng da không gây nguy hi m nào cho tr s sinh

Tôi không rõ

ượ ẻ ị ệ ề ờ ị ị c phát hi n và đi u tr k p th i, tr b vàng da ị ế 7. Theo ch , n u không đ

ứ ộ ặ ể ị ệ ế ả m c đ n ng có th b li ố ờ t hay đi c su t đ i ph i không?

Ph i ả (đúng)

Không ph iả

Tôi không rõ

ị ợ ệ ư ẻ ơ ủ ệ i ích c a vi c đ a tr s sinh đi khám phát hi n vàng da, hay 8. Theo ch , l

ẹ tái khám vàng da theo h n là gì?

ế ợ ư ợ ư ế Tôi bi t có l i nh ng không rõ l i ích nh th nào

ệ ớ ể ề ị ị ứ ộ ặ Phát hi n s m vàng da m c đ n ng đ đi u tr k p th i ờ (đúng)

ợ Không có l i ích gì

Tôi không rõ

ệ ị ở ẻ ơ ẽ tr s sinh s giúp tr ẻ ệ 9. Theo ch , vi c phát hi n và theo dõi sát vàng da

ượ tránh đ c gì?

H ganư

ư H não (đúng)

ợ Không có l i ích gì

Tôi không rõ

ể ị ở ẻ tr luôn là sinh lý” là Đúng hay Sai? 10. Theo ch , phát bi u “Vàng da

Đúng

Sai (đúng)

Tôi không rõ

ơ ắ ẻ ể ầ ị là ẻ 11. Theo ch , phát bi u “C n cho tr ph i n ng sang khi tr vàng da”

Đúng hay Sai?

Đúng

Sai (đúng)

Tôi không rõ

ẻ ố ể ầ ị ướ ườ c đ ẻ ng khi tr vàng da” là 12. Theo ch , phát bi u “C n cho tr u ng n

Đúng hay Sai?

Đúng

Sai (đúng)

Tôi không rõ

ể ẻ ả ọ ị ố t ố ư 13. Theo ch , phát bi u “Khi mu n đ a tr đi khám, ph i ch n ngày t

lành” là Đúng hay Sai?

Đúng

Sai (đúng)

Tôi không rõ

ế ể ị ừ ừ đ ẻ ơ 14. Theo ch , phát bi u “Khi tr s sinh vàng da mà có bú y u hay l

ớ ầ ư m i c n đ a đi khám” là Đúng hay Sai?

Đúng

Sai (đúng)

Tôi không rõ

ể ằ ầ ị ố ầ i trong tháng đ u 15. Theo ch , phát bi u “Tôi và con tôi c n n m phòng t

sau sinh” là Đúng hay Sai?

Đúng

Sai (đúng)

Tôi không rõ

ể ả ỏ ị 16. Theo ch , phát bi u “Tôi và con tôi ph i kiêng ra kh i nhà trong tháng

ầ đ u sau sinh” là Đúng hay Sai?

Đúng

Sai (đúng)

Tôi không rõ

ẻ ơ ẹ ể ấ ị 17. Theo ch , phát bi u “Tr s sinh vàng da là do m ăn ch t có màu vàng,

ế do thi u vitamin A hay vitamin D” là Đúng hay Sai?

Đúng

Sai (đúng)

Tôi không rõ

Ộ Ủ Ẹ Ề Ơ II. THÁI Đ C A BÀ M V VÀNG DA S SINH

Câu hỏi

Rất đồng ý

Đống ý

Rất không đồng ý

Không ý kiến

Không đồng ý

(đúng)

Ế Ổ Ộ Ủ Ợ Ứ Ế Ẹ BI N T NG H P KI N TH C, THÁI Đ C A BÀ M

Thái độ

Kiến thức

Bà mẹ

Tổng điểm

Điểm tối thiểu cần đạt

≥ 12

≥ 3

Kết quả nghiên cứu khoa học cấp cơ sở: Kiến thức, thái độ về vàng da sơ sinh của bà mẹ có con đang điều trị tại khoa sơ sinh Bệnh viện Sản – Nhi tỉnh Hà Nam năm 2020

Chủ đề:

Báo cáo tiến độ

Báo cáo tiến độ khóa luận

Ấ Ơ Ở

Ả

Ế

Ề

Ứ K T QU NGHIÊN C U Đ TÀI C P C S

Ế

Ứ

Ộ Ề

Ơ

Ẹ

Ề

Ủ KI N TH C, THÁI Đ V VÀNG DA S SINH C A Ơ

Ị Ạ Ỉ

Ệ Ả

Ệ

BÀ M CÓ CON ĐANG ĐI U TR T I KHOA S SINH B NH VI N S N – NHI T NH HÀ NAM

NĂM 2020

ủ

ề

ệ Ch nhi m đ tài:

Hoàng Quang H iả

Chu Văn Giang

ố ề Mã s đ tài:

CS/CY/20/14

Ấ Ơ Ở

Ả

Ế

Ề

Ứ K T QU NGHIÊN C U Đ TÀI C P C S

Ế

Ứ

Ộ Ề

Ơ

Ủ

KI N TH C, THÁI Đ V VÀNG DA S SINH C A BÀ Ẹ

Ị Ạ

Ơ

Ề

Ệ

Ệ Ả

Ỉ

M CÓ CON ĐANG ĐI U TR T I KHOA S SINH B NH VI N S N – NHI T NH HÀ NAM NĂM 2020

Trang 01 03 03 03 03 04 04 05 05 05 06 06 12 13 16 16 16 16 17 18 18 18 18 18 20 21 21

Nhóm máu con

Nhóm máu mẹ O A B

Bilirubin toàn phần (µmol/l )

Tuổi (giờ)

Chiếu đèn

Thay máu

Có nguy cơ

Không nguy cơ

Có nguy cơ

Không nguy cơ

Vùng

1

2

3

4

5

Tuổi

Vị trí vàng da

Phân loại

Đặc điểm

Số trẻ n=50

Tỷ lệ %

Tiền sử thai kỳ

Cân nặng trẻ lúc sinh

TT

Nội dung

Tần số

Tỷ lệ %

Đúng

28

56%

1

Đúng