Kim t
ự
ơ tháp Chichen Itza - N i
hành l
c a ng
i Maya
ễ ủ
ườ
NTO - Nh c đ n công trình kim t ế ắ ự tháp ch c h n ai cũng liên ẳ ắ
t ng đ n kim t ưở ế ự tháp c a ng ủ ườ ư i Ai C p ho c Hy L p c đ i, nh ng ạ ổ ạ ậ ặ
ít ai bi t r ng t c ng i Maya ế ằ ừ kho ng h n m t thiên niên k tr ộ ỷ ướ ả ơ ườ ở
Trung M đã xây hàng trăm kim t tháp kỳ l . N i b t trong s đó là ỹ ự ạ ổ ậ ố
kim t tháp El Castillo (hay th ng đ ự ườ ượ ộ c g i là Chichen Itza) thu c ọ
khu di tích l ch s Chichen Itza, Mexico. Đây là 1 trong 7 kỳ quan th ử ị ế
gi i m i c a nhân lo i đ c công nh n năm 2007. ớ ớ ủ ạ ượ ậ
Kim t tháp Chichen Itza ự
Chichen Itza là m t trong nhi u tuy t ph m c a n n văn minh ủ ề ệ ề ẩ ộ
Maya, n n văn minh có h th ng ch vi t phát tri n, h th ng l ch ệ ố ữ ế ề ệ ố ể ị
riêng bi t r ng v chiêm tinh h c. Các kim t tháp ệ t và có t m hi u bi ầ ể ế ộ ề ọ ự
đ c xây d ng d i th i này g m nhi u t ng, ph n l n t ượ ự ướ ầ ớ ừ ề ầ ồ ờ 7 đ n 18 ế
t ng. Nh ng con s đó t ầ ữ ố ươ ạ ng ng v i s b u tr i trong th n tho i ớ ố ầ ứ ầ ờ
i Maya. M i kim t c a ng ủ ườ ỗ ự ố tháp đ u có các c u thang, là c u n i ầ ề ầ
gi a th gi i th n linh v i th gi i con ng ế ớ ữ ế ớ ầ ớ ườ i. Các v th n s t ị ầ ẽ ừ
th ng gi i xu ng tr n thông qua nh ng chi c thang và đây cũng là ượ ớ ữ ế ầ ố
n i các giáo sĩ c u cho m a thu n gió hoà. Tôn giáo đóng m t vai trò ơ ư ầ ậ ộ
i Maya. H th các v quan tr ng trong đ i s ng tinh th n c a ng ờ ố ủ ầ ọ ườ ọ ờ ị
th n mà h tin r ng có nh h ng l n t ằ ả ầ ọ ưở ớ ớ ầ i mùa màng c a mình. Th n ủ
M t Tr i và Th n M a là hai v th n đ c coi tr ng nh t nên ng ị ầ ư ầ ặ ờ ượ ấ ọ ườ i
Maya xây d ng nhi u đ n th hai v th n này. Kim t tháp Chichen ị ầ ự ề ề ờ ự
Itza cũng đ c xây d ng vì m c đích đó. N i đây di n ra các nghi l ượ ự ụ ễ ơ ễ
t các v th n t ế ị ầ ạ ề i đ n Kukulcan ng bên trên đ nh tháp. ự ỉ
Kim t tháp Chichen Itza n m gi a qu ng tr ng c a thành ph ự ữ ằ ả ườ ủ ố
Chichen Itza - m t trong nh ng thành ph c n i ti ng c a ng ố ổ ổ ủ ữ ế ộ ườ i
Maya - đ c xây đ ng kho ng th k XI. Cũng gi ng nh các kim t ượ ế ỷ ư ự ả ố ự
tháp Chichen Itza cũng có ki u dáng tháp c a ng ủ ườ i Ai C p, kim t ậ ự ể
hình chóp 4 m t, đ ặ ượ c xây d ng thành 9 b c và m t ngôi đ n nh ậ ự ề ộ ỏ
vuông v c trên đ nh tháp. 4 m t c a kim t ứ ở ặ ủ ỉ ự tháp có 4 c u thang nh ầ ư
ố nhau d n lên đ n. M i c u thang có 91 b c. Đi u khá thú v là b n ỗ ầ ề ề ẫ ậ ị
m t tháp s có t ng c ng 364 b c (4 x 91), c ng thêm ngôi đ n trên ề ẽ ậ ặ ộ ổ ộ
c t ng s 365, đúng b ng s ngày trong năm theo d đ nh đ ỉ ượ ổ ằ ố ố ươ ng l ch. ị
Chichen Itza đ c b trí và thi ượ ố ế ế t k chính xác đ n m c vào hai ế ứ
ngày đ c bi t c a năm: xuân phân và thu phân. Vào ngày xuân phân (21 ặ ệ ủ
tháng 3), ánh m t tr i chi u qua đ n th trên đ nh kim t ặ ờ ề ế ờ ỉ ự tháp r i bóng ọ
ắ xu ng các b c thang t o nên m t hình nh gi ng nh m t con r n ư ộ ậ ạ ả ố ộ ố
đang bò tr n xu ng các b c thang. Ng ườ ậ ố ườ ắ ầ i Maya coi đây ngày b t đ u
năm m i và là th i đi m gieo mùa. Còn vào ngày thu phân (21 tháng 9) ể ờ ớ
thì hi n t ng đó l i x y ra ng i và nghĩa là mùa thu ho ch đã ệ ượ ạ ả c l ượ ạ ạ
t i. M t đi u khá thú v khác v kim t tháp là khi v tay tr c ngôi ớ ề ề ộ ị ự ỗ ướ
kim t đ n Kukulcan này có th nghe th y ti ng v ng t ể ề ế ấ ọ ừ ự ố tháp, gi ng
ỹ ti ng kêu c a loài chim đuôi seo linh thiêng trên vùng đ t Trung M . ủ ế ấ
Gi thi c xây ả ế ặ t đ t ra là các b c thang d n lên đ n Kukulcan đã đ ẫ ề ậ ượ
d ng theo nh ng kích c có ch ý, nh m t o ra hi u ng âm thanh nói ự ệ ứ ữ ủ ạ ằ ỡ
trên.
ế V i nh ng thành t u văn hóa đ nh cao trong các lĩnh v c ki n ỉ ự ự ữ ớ
trúc, xây d ng, văn hóa, ngh thu t... t ư ệ ậ ừ ỷ cách đây hai thiên niên k ,
i cho nhân lo i nh ng công trình n n văn minh c đ i Maya đã đ l ổ ạ ề ể ạ ữ ạ
có ý nghĩa l ch s , văn hóa vô cùng quý giá và bí n mà con ng ử ẩ ị ườ ẫ i v n
ch a th gi i mã hoàn toàn. ể ả ư
