Kinh tế môi trường - Bài giảng 12

KINH TẾ MÔI TRƯỜNG (Bài giảng 12)

Giảng viên:

Nguyễn Viết Thành, Khoa KTPT, ĐH Kinh tế, ĐH QGHN

NỘI DUNG

Các cột mốc quan trọng ở phạm vi toàn cầu về

quản lý môi trường

Các xu hướng phát triển và môi trường

Các mục tiêu phát triển thiên niên kỷ

Chính sách phát triển bền vững

Các chính sách ngành về môi trường

- Nước - Năng lượng - Rừng

Các cột mốc quan trọng ở phạm vi toàn cầu về quản lý môi trường

• Khái niệm môi trường xuất hiện

1960s

1970s

• Hội nghị Liên hiệp quốc về môi trường sống của con người, Stockholm (1972)

• Chương trình môi trường của liên hiệp quốc - UNEP (1975)

• Các ủy ban/cơ quan/bộ môi trường quốc gia

• Các tiêu chuẩn, quy định về môi trường

• Cuộc họp cấp cao đâu tiên của UNEP (1982)

1980s

• Ủy ban thế giới về môi trường và phát triển -WCED

(1984-87)

• Báo cáo “Tương lai chung của chúng ta” được phát hành giới thiệu về khái niệm phát triển bền vững (1987)

• Vấn đề “môi trường” được đưa ra trong chương trình nghị sự chính trị và được nhắc đến nhiều hơn vấn đề ô nhiễm và bảo tồn.

Các cột mốc quan trọng ở phạm vi toàn cầu về quản lý môi trường

1990s • Hội nghị thượng đỉnh về trẻ em (1991, NY)

• Hội nghị của Liên hiệp quốc về môi trường và phát triển (1992, Brazil) • Hội nghị thượng đỉnh về dân số (1992, Cairo) • Hội nghị thượng đỉnh về xã hội (1995, Copenhagen) • Hội nghị thượng đỉnh về phụ nữ (1995, Beijing) • Tổ chức thương mại thế giới ra đời (1995) • Hội nghị về môi trường sống của con người (1996, Istanbul) • Hội nghị thượng đỉnh về lương thực (1996, Rome) • Hội nghị “Rio + 5” để xem xét quá trình thực hiện chương trình môi trường và phát triển của LHQ (1997)

Các cột mốc quan trọng ở phạm vi toàn cầu về quản lý môi trường

2000s

• Hội nghị thượng đỉnh thiên niên kỷ (2000, New York)

• Hội nghị thượng đỉnh về lương thực (2001, Rome)

• Hội nghị quốc tế về nước ngọt (2001, Bonn)

• Hội nghị cấp cao về tài chính cho phát triển (2002, Monterrey, Mexico)

• Hội nghị thượng đỉnh về phát triển bền vững (2002, Johannesburg, South Africa)

• Hội nghị thượng đỉnh về phụ nữ (Beijing 2005)

• Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu (2009, Copenhagen)

. Phiên họp đại hội đồng liên hiệp quốc 2010: mục tiêu phát triển thiên niên kỷ (2010,NY)

Các xu hướng phát triển và môi trường

Tăng trưởng GDP toàn cầu* *The Economist,July6,2002

Tiếp cận nước sạch và an toàn vệ sinh tại các nước đang phát triển * *Bjorn Lomborg (2001) : The Skeptical Environmentalist

Các đường đứt đoạn là các ước lượng khác nhau. Đường liền là ước lượng tốt nhất.

Bệnh lao ở Mỹ

Tỉ lệ mắc bệnh /100,000 người Số người bệnh (1000 người)

i ờ ư g n 0 0 0

,

0 0 1 /

) i ờ ư g n 0 0 0 1 ( h n ệ b

h n ệ b c ắ m ệ l ỉ

i ờ ư g n ố S

T

Source: Lomborg, 2001

Tỉ lệ chết do các bệnh truyền nhiễm

i ờ ư g n 0 0 0

,

0 0 1 / m ễ i

h n n ề y u r t h n ệ b o d t ế h c i ờ ư g n ố S

Source: Bulatao (1993), Murray and Lopez (1996)

Tỉ lệ tử vong trẻ sơ sinh

Thế giới Các nước phát triển

Các nước châu phi

h n

i s ơ s ẻ r t

0 0 0 1 / g n o v ử t ệ l ỉ

T

Trên 1000 trẻ sơ sinh sống

Source: UNDP

Cuộc sống tốt hơn trong 30 năm qua

Tiểu học Trung học

Tuổi thọ trung bình Tỉ lệ người lớn biết chữ (%) Trẻ em không đến trường (triệu) Tỉ lệ tử vong/ 1000 trẻ sơ sinh Tỉ lệ tử vong dưới 5 tuổi/1000 trẻ sơ sinh Tỉ lệ đăng ký (%) Số người bị suy dinh dưỡng, triệu

Các mục tiêu thiên niên kỷ

1.Xóa bỏ tình trạng nghèo cùng cực và thiếu đói

2. Đạt phổ cập giáo dục tiểu học

3. Tăng cường bình đẳng giới và trao quyền

4. Giảm tỷ lệ tử vong ở trẻ em

5. Cải thiện sức khỏe bà mẹ

6. Phòng chống HIV/AIDS, sốt rét &bệnh nguy hiểm khác

7. Đảm bảo sử dụng bền vững môi trường

8. Hợp tác phát triển toàn cầu

Các mục tiêu phát triển

Đói nghèo Mục tiêu: tỷ lệ người dân sống trong nghèo đói cùng cực ở các nước đang phát triển cần được giảm ít nhất một nửa trong khoảng thời gian từ năm 1990 đến năm 2015

Các mục tiêu phát triển

Môi trường Mục tiêu: Tỷ lệ dân số không được tiếp cận với nguồn nước sạch cần được giảm ít nhất một nửa trong khoảng thời gian từ năm 1990 đến năm 2015.

Mục tiêu phát triển

Giáo dục Mục tiêu: cần phổ cập giáo dục tiểu học ở tất cả các quốc gia vào năm 2015

Mục tiêu phát triển

Bình đẳng giới Mục tiêu: Tiến trình hướng tới bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ cần phải được chứng minh bằng cách loại bỏ chênh lệch về giới trong giáo dục tiểu học và trung học vào năm 2015

Các mục tiêu phát triển

Tỉ lệ tử vong trẻ em và trẻ sơ sinh

Mục tiêu: Tỷ lệ tử vong cho trẻ sơ sinh và trẻ em dưới năm tuổi cần được giảm ở mỗi quốc gia đang phát triển bằng hai phần ba mức 1990 vào năm 2015.

Mục tiêu phát triển

Sức khỏe bà mẹ trẻ sơ sinh

Mục tiêu: Đến năm 2015, 90% trẻ được sinh ra cần có sự giúp đỡ của các nhân viên y tế có tay nghề cao

Báo cáo mục tiêu phát triển thiên niên kỷ của LHQ: 2010

Báo cáo mục tiêu phát triển thiên niên kỷ, New York, 2010 : “Thế giới sở hữu các nguồn lực và kiến thức để đảm bảo rằng ngay cả các nước nghèo nhất, những người chịu bệnh tật và bị cô lập về địa lý, nội chiến có thể được trao quyền để đạt được các Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ. Thực hiện các mục tiêu là nhiệm vụ của tất cả mọi người. Không đạt các mục tiêu sẽ làm gia tăng các hiểm họa cho thế giới của chúng ta - từ mất ổn định, dịch bệnh và suy thoái môi trường. Tuy nhiên, đạt được các mục tiêu này sẽ đưa chúng ta vào một quỹ đạo nhanh chóng để có một thế giới ổn định hơn và an toàn hơn. Hàng tỷ người đang kỳ vọng cộng đồng quốc tế thực hiện tầm nhìn tuyệt vời thể hiện trong các Tuyên bố Thiên niên kỷ. Hãy để chúng tôi giữ lời hứa đó? Ban Ki-moon Tổng thư ký Liên hiệp quốc, 2010

Chính sách phát triển bền vững

Hướng dẫn các nguyên tắc phát triển bền vững

Bền vững kinh tế An toàn về thể chế Bền vững về xã hội An toàn về môi trường

Chính sách về dân số Chính sách quản lý

Chính sách về y tế Chính sách thông tin Chính sách năng lượng Chính sách về rừng Chính sách về giáo dục

Chính sách chông tham nhũng

Chính sách công bố thông tin Chính sách về giới và phát triển Chính sách về nông nghiệp và nghiên cứu tài nguyên thiên nhiên Vấn đề môi trường được tích hợp trong các chính sách khác Đánh giá môi trường Giám sát môi trường

Chính sách về thủy sản Chính sách về tái định cư bắt buộc Chính sách thanh tra

Chính sách về hợp tác với các tổ chức phi chính phủ

Giảm nghèo

Chính sách về tài nguyên nước Chính sách về người bản địa

Khuôn khổ phát triển có sự tham gia

Các chính sách ngành

A. Rừng

B. Năng lượng

C. Nước

Hiện trạng rừng trên thế giới: bảng tóm tắt

Source: World Bank, 2000

Ba tổ chức chính xây dựng chính sách rừng

• 1. UNFF (UN Forum on Forests – Diễn đàn củ LHQ về

rừng): cung cấp nền tảng cho đối thoại chính sách để thúc đẩy một sự hiểu biết chung về quản lý rừng bền vững. UNFF-13 được tổ chức vào tháng 10 năm 2009.

• 2. COFO (Committee on Forestry of FAO - Ủy ban về rừng của FAO) tiến hành xem xét định kỳ chính sách lâm nghiệp toàn cầu và nguyên tắc của quản lý rừng bền vững. COFO- 19 tổ chức tại Rome tháng 3 năm 2009 tập trung vào biến đổi khí hậu

• 3.WFC (World Forestry Congress – Đại hội rừng toàn cầu) : WFC tổ chức tại Seoul: “Bền vững Xã hội và Môi trường", tháng 8 năm 2010

Các vấn đề môi trường liên quan đến rừng • Khai thác gỗ quá mức và tàn

phá rừng

• Mở rộng sản xuất cây trồng và

chăn nuôi

• Rừng ngập mặn suy giảm • Xây dựng tuyến đường qua đất

rừng

• Tăng dịch chuyển dân cư nông

thôn lên đất rừng

• Chính sách của chính phủ về đất

đai, thuế, và giá cả

Các vấn đề môi trường liên quan đến rừng • Ép buộc cộng đồng xung quanh rừng đầu tư quản lý rừng • Cháy rừng và sâu bệnh • Tăng cường độ của lũ lụt • Mất đa dạng sinh học và môi trường sống cuộc sống hoang dã

Cấu phần cơ bản của chính sách về rừng

• Thúc đẩy các quy định phân vùng rừng để

phân biệt giữa "rừng phòng hộ" & "rừng lấy gỗ“

• Công nhận ảnh hưởng của sự phát triển liên

ngành trong quản lý rừng

• Hạn chế việc tiếp cận nguồn tài nguyên gỗ

• Khuyến khích phát triển các loài cây có năng suất cao phục vụ công nghiệp và nhiên liệu trong các khu rừng bị suy thoái được chọn lọc

Cấu phần cơ bản của chính sách về rừng

• Tham vấn công khai về phát triển rừng, đặc biệt là với các tổ chức phi chính phủ và các cộng đồng địa phương

• Định hướng cơ quan quản lý rừng đóng

một vai trò tích cực trong việc lập kế hoạch và quản lý rừng.

Sử dụng năng lượng toàn cầu và ô nhiễm không khí: bảng tóm tắt

Source: World Bank, 2000

Cấu phần cơ bản của chính sách năng lượng

• Giải quyết các vấn đề môi trường trước khi

(không phải sau) chúng xảy ra

• Sử dụng than cao cấp (lưu huỳnh thấp) để

cung cấp năng lượng

• Thực hành rửa than tại các mỏ

• Thực hiện các chương trình trồng rừng

quy mô lớn để tạo ra các bể chứa cacbon cũng như để tăng cường cung cấp củi đốt

Cấu phần cơ bản của chính sách năng lượng

• Phát triển các nguồn năng lượng phi truyền thống (năng lượng mặt trời, năng lượng gió, vv)

• Quản lý nhu cầu năng lượng thông qua tiết

kiệm năng lượng trong các ngành công nghiệp, thương mại và khu dân cư

• Định giá năng lượng và thu hồi trợ cấp năng

lượng

• Áp dụng các biện pháp an toàn trong lắp đặt

năng lượng

Hiện trạng tài nguyên nước trên thế giới: bảng tóm tắt

Source: World Bank, 2000

Cấu phần cơ bản của chính sách về nước

• Thúc đẩy các chính sách quốc gia và các

chương trình hành động hiệu quả về nước

• Đầu tư trong quản lý tài nguyên nước

trong lưu vực sông ưu tiên.

• Cải thiện dịch vụ nước thông qua các nhà

cung cấp tự quản và có trách nhiệm

Source: ADB, 2001

Cấu phần cơ bản của chính sách về nước

• Thúc đẩy sử dụng hiệu quả và bền vững,

bảo tồn nguồn nước trong xã hội

• Tăng cường chia sẻ lợi ích sử dụng tài

nguyên nước ở trong mỗi quốc gia và giữa các quốc gia.

• Tạo điều kiện thuận lợi cho tham khảo ý của các bên liên quan, tham gia, và

kiến quan hệ đối tác

• Cải thiện quản trị thông qua xây dựng năng

lực, giám sát và đánh giá

Source: ADB, 2001