Làm sao nhận biết ổ đĩa SSD sắp bị hỏng?
Với những thế mạnh như hiệu suất làm việc cao, giảm thiểu tiếng ồn và trọng
lượng thấp, khả năng chống sốc tuyệt vời, làm cho thời lượng sử dụng pin
máy tính xách tay tăng lên đáng kể... ổ lưu trữ thể rắn SSD đang dần dần
thay thế loại ổ đĩa cứng HDD truyền thống và trở thành một bộ phận không
thể thiếu trong các ultrabook. Tuy có nhiều ưu điểm nhưng trên thực tế các ổ
SSD cũng dễ bị tác động bởi các yếu tố như từ trường, tĩnh điện, mất điện đột
ngột và bộ nhớ flash có tuổi thọ ngắn hơn đĩa cứng. Do đó, độ tin cậy của ổ
thể rắn thật ra cũng chỉ gần tương đương với ổ HDD. Ngoài ra SSD còn một
hạn chế nghiêm trọng là không hề có những dấu hiệu báo trước đĩa bị lỗi như
HDD, và chỉ khi đĩa ngừng hoạt động thì bạn mới biết, và trở tay không kịp.
Như vậy, làm thế nào để nhận biết SSD sắp bị lỗi và phải làm gì trong tình
trạng mất dữ liệu?
Nhận biết ổ SSD sắp bị lỗi
Như bạn đã biết, ổ SSD không có những bộ phận như rãnh đĩa, đầu đọc từ
và cũng không phải quay ở tốc độ cao khi lưu trữ dữ liệu. Ổ lưu trữ thể rắn hoàn
toàn sử dụng chip nhớ, không bị giới hạn bởi cơ chế quay đĩa để lấy dữ liệu như ở
ổ HDD. Để nhận biết ổ SSD sắp bị lỗi sẽ không thể dựa vào tiếng lạch cạch nhỏ
phát ra từ ổ đĩa, sự rung động của máy tính hoặc lỗi trầy xước sinh ra các bad
sector. Do đó, bạn cần phải lưu ý kỹ vào những thông số kỹ thuật của ổ SSD và
quá trình sử dụng. Giống như một chiếc USB, mỗi chip nhớ flash có số lần ghi dữ
liệu nhất định, mỗi lần dữ liệu được ghi vào và xóa đi khỏi chip nhớ được tính là
một chu kỳ. Chip nhớ MLC thông thường có vòng đời vào khoảng 10,000 chu kỳ
ghi / xóa.
Trên mỗi ổ SSD mua về đều có ghi thông số này, đây cũng được xem như
tuổi thọ của ổ lưu trữ thể rắn. Đối với ở SSD 60 GB, tuổi thọ trung bình thường
vào khoảng 5 - 7 năm với tần suất sao chép dữ liệu 5 GB/ngày. Một nguyên nhân
khác cũng dẫn đến mất dữ liệu và làm giảm tuổi thọ của SSD là tình trạng mất
điện đột ngột khi đang chép dữ liệu. Bởi vì, cấu tạo chính của SSD là một
controller và nhiều chip nhớ, quá trình lưu thông tin được thực hiện trên bộ nhớ
tạm thời trong lúc chờ controller ghi vào chip nhớ. Khi đó, ổ lưu trữ sẽ thông báo
đến máy là dữ liệu đã được ghi vào nhưng trên thực tế là việc này chưa hoàn tất.
Phục hồi dữ liệu từ SSD
Ổ lưu trữ SSD thường không đưa ra những cảnh báo trước khi nó sắp bị lỗi,
nó có thể ngưng làm việc bất cứ lúc nào. Cho nên, trong quá sử dụng bạn hãy sao
lưu dữ liệu định kỳ và thường xuyên, nhất là đối với những ổ SSD đã qua thời gian
sử dụng dài. Đây là một giải pháp phòng tránh mất dữ liệu hiệu quả nhất, vừa
tránh được rủi ro hỏng ổ SSD, vừa tránh được virus, xóa nhầm và nhiều nguyên
nhân khách quan khác. Nhưng nếu không may rơi vào tình huống dữ liệu nằm trên
SSD bị lỗi, chưa kịp sao lưu thì bạn có thể thử một số cách trước khi mang ra dịch
vụ bảo hành hoặc sửa chữa. Đầu tiên, bạn cần tìm một phần mềm phục hồi dữ liệu
chuyên dụng, rồi cài đặt lên một máy tính khác và tiến hành phục hồi dữ liệu.
Đáp ứng được nhu cầu phục hồi dữ liệu là những cái tên rất quen thuộc như
Getdataback Recovery, OnTrack EasyRecovery, Wondershare Data Recovery.
Trong trường hợp bạn đã kích hoạt tính năng TRIM của SSD thì khả năng lấy lại
dữ liệu sẽ thấp hơn nhiều, bởi vì TRIM là tính năng tối ưu hiệu suất làm việc của
SSD, nó âm thầm xóa dữ liệu thừa trên các block bộ nhớ. Trên thực tế, việc phục
hồi dữ liệu trên một ổ lưu trữ SSD bị lỗi rất khó khăn và tốn kém.
Vì thế, bên cạnh việc thường xuyên sao lưu dữ liệu, bạn cũng nên sử dụng
công nghệ S.M.A.R.T để theo dõi, phân tích và thông báo về tình trạng “sức khỏe”
của ổ SSD, giúp sớm phát hiện ổ SSD bị lỗi và sao lưu kịp thời.