Lịch sử người Viking
Nói đến Viking, đa số trong số chúng ta liên tưởng ngay đến tới dân cướp biển của vùng
cực Bắc đã từng hoành hành khắp châu Âu trong khoảng đầu thế kỷ thứ 7 cho đến cuối
thể kỷ thứ 10. Thực ra đó chỉ là một biểu tượng dân dã cho giống người sống tại đây(Bắc
Âu bao gồm Na-Uy, Thuy. Điển và Đan Mạch). Hay nói một cách khác Scandinavias
Viking là do xuất xứ từ thổ ngữ VIK (có nghĩa bóng là sự xâm chiếm, cướp đoạt, cộng
thêm vị ngữ - ING là ám chỉ con người) Do đó ngươì VIKINg bị gắn cho cái danh tiếng,
dân CƯỚP BIỂN từ đó.
Vùng hoạt động của người Viking
Vào thập niên 800 - 1050 người Viking thường dùng những chiếc thuyền buồm nhỏ có
độ bền và lao nhanh trên biển đều đặn đi đánh phá và cướp đoạt của cải từ những nước
lân cận như Iceland (Băng đảo), Sweden(Thụy Điển), Denmark(Đan Mạch), England
(Anh) và Holland (Hà Lan).
Viking là biểu hiện cho những ngươì rất rành rẽ, thông thạo về nghề hằng hải và lão
luyện trong những trận xung đột giữa các lãnh chúa vùng Bắc Âu châu này. Họ thường
đóng vai thương nhân đi đó đây buôn bán trao đổi và ra tay cướp bóc nếu thấy có cơ hội.
Ngươì Viking thường không xâm chiếm đất đai để cai trị mà chỉ gây chiến và tạo thế lực
buôn bán đổi trác trong lãnh vực Bắc Âu và Đông Âu. Họ là nỗi lo âu của đa số dân cư
sống rải rác ven biển vì họ to lớn, mạnh bạo và dã man. Họ thường tấn công các làng
mạc, tu viện chớp nhoáng và cướp đi vàng bạc châu báu lẫn phụ nữ trẻ đẹp.
Trong xã hôi của Viking thơì bấy giờ đời sống của họ rất tự do, và thoải mái. Họ kế
truyền quyền chức cho con cháu hoặc người thân trong dòng họ và cũng nhờ tải sản cướp
bóc được họ leo lên hàng đẳng cấp cao hơn.
Những lãnh chúa thường đứng ra lo chuyện đóng tàu đóng bè hoặc thu thập quân lính để
chỉnh đốn lực lượng hải tặc của ho. Họ cũng sử dụng những nô lệ mà họ bắt được làm
con tin và dùng đó làm vật trao đổi hoặc dùng họ vào công việc đánh cướp.
Nhà cửa mà họ thường xây cất là loại nhà gỗ được xếp đều đặn nhiều lớp bao bọc để
ngăn gió và chống bão tuyết. Lối xếp nhà theo hình vuông ở dưới, nhưng mái nhọn ở
trên. Họ thường sinh sống chung chạ trong những căn nhà gỗ to lớn như vậy.
Ngày nay do sự tìm kiếm của những nhà khảo cổ đã đào được những tang vật về xã hội
thời bấy giờ như rương báu vật bằng gỗ sồi hay, hộp kim loại.
Thường thì đàn bà có trách nhiệm trông coi nhà cửa, cất giữ châu báu và sinh con đẻ cái.
Những kẻ tham lam đánh cắp báu vật thường bị hành phạt rất nặng nề hay bị xử tử một
cách rất thê lương.
Trâm cài áo bằng cẩm thạch, đá quí biểu hiện cho kẻ giàu có thế lực. Mã tấu, vũ khí duy
nhất để khẳng định niềm tự hào về cấp bậc được thể hiện qua nạm vàng bạc hay đá quí ở
chuôi đao.
Tín ngưỡng của người Viking thời bấy giờ là có sự tin tưởng vào kiếp ta´i sinh. Khi một
người qua đời họ thường chôn theo kẻ đó những vật dụng hàng ngày sử dụng và kèm
theo châu báu ngọc ngà . Những lãnh chúa khi chết thường được chôn cất theo với những
chiếc tàu cướp to lớn với đầy` đủ vật dụng và châu báu cho cuộc hành trình ở kiếp sau.
Xã hội Viking được chia theo ngôi thứ và đẳng cấp rõ ràng. Tiêu biểu là ba giai cấp: Quí
phái, tự do và nô lệ.
-Quí phái là tầng lớp địa chủ hay lãnh chúa. Nhóm ngươì này không nhiều, nhưng họ cai
quản và điều hành những công việc như quan sở tại, là người trực tiếp hành sự theo chiếu
chỉ của Vua.
-Người tự do bao gồm thương nhân, thợ thủ công, nông dân hoặc ngư dân. Đa số những
người này thưà kế đất đai, ruộng đất theo kiểu cha truyền con nối vì không có quyền
nhượng lại đất hoặc mua bán nếu chưa có lệnh cưa Vua. Chính vì khí hậu khắc nghiệt
nên việc khai hoang trồng trọt rất khó khăn nên họ đặt nặng vào những chuyến đi cướp
xa, có khi đến cả tháng hoặc lâu hơn nữa.
Nghề chủ yếu của nhà nông là chăn nuôi vàtrồng ngũ cốc. Họ nuôi cừu để ăn thịt và nuôi
bò để lấy sữa.
Nghệ thuật, kiến trúc
Vì có nhiều rừng núi nên không lạ gì người Viking xây câ´t nhà cửa bằng gỗ thay vì đá.
Mà gỗ thì hay cháy, cho nên chỉ còn một ít di tích gỗ và những đồ khác bằng gỗ, nhưng
cũng đủ để hình dung ra các thợ thầy hồi đó như thế nào. Dù không còn một cái đền thờ
nào từ thời người Viking nhưng những nhà thờ của các thế kỷ khác như nhà thờ “cột
đứng” (staverkirker), được xây vào đầu thế kỷ 10, khi Ki tô giáo truyền vào Na Uy; nhiều
mái chồng lên nhau, và lợp bằng ngói gỗ; những nhà thờ ấy cũng giúp chúng ta mường
tượng ra đền thờ hồi ấy (700 - 1000)
Dinh thự người Viking giống như tàu úp, và thực sự chính tàu người Viking đã gợi ý cho
mẫu nhà này. Phía trong làm cho người ta nhớ tới lòng tàu, và mặt ngoài của mái nhà làm
theo đường nét mềm mại của vỏ tàu.
Họ cũng khắc những đồ mỹ nghệ bằng kim loại, đá, nơi đá họ rạch hoa văn và ngôn ngữ
tượng hình; nhiều tác phẩm kể lại những huyền thoại Bắc Âu xưa (Norrøn)2. Còn có bia
đá tưởng niệm các chiến sĩ đã ngã xuống, hoặc kể lại chiến công hiển hách của họ.
Sức khoẻ và thuốc men
Sau khi đế quốc La mã bị sụp đổ, một số cơn dịch và bệnh hay lây tràn lan cùng khắp.
Chính vì sự sụp đổ và những tao loạn trong thời đó là cơ hội tốt cho người Viking xâm
chiếm và cướp phá châu Âu.
Lối hành xử trong y học của người La Mã dựa khá gần gũi vào cơ thể học về con người,
lối ấy bị những người mọi rợ coi như nguyên nhân làm cho đế quốc La Mã sụp đổ - ấy là
đã làm nhục các thần. Cho nên y khoa bị thụt lùi vào “thời kỳ đen tối”, đặc biệt những
vùng ngoại đạo (chưa có đạo Kitô), như vùng Scandinavia vào thời người Viking.
Người Viking coi đa số bệnh tật như dấu chỉ của sự yếu ớt. Sức khoẻ tốt hay không tốt là
có liên quan đến tôn giáo. Nếu các thần được tế tự cho đúng phép, thì các vị ấy sẽ bảo vệ
chống lại mọi tai nạn và bệnh tật.
Lối chữa bệnh của họ dựa trên mê tín và bói toán. Họ dùng tim rồng, hoặc các phương
tiện ma thuật, thường như thế, trong chuẩn đoa´n bệnh, trị bệnh. Họ cũng dùng cây cỏ để
trị bệnh như vỏ thông... và cả lưỡi rắn độc.
Frøy, và em gái là Frøya, là thần mắn đẻ, thần tình yêu, thần sinh sản. Để muốn mẹ tròn
con vuông, đàn bà có bầu dâng lễ vật cho nhị vị. Cắt mạch máu cho máu vọt ra cũng là
phương pháp để chữa bệnh.
Các thầy thuốc cho rằng bệnh sinh ra là do sự mất quân bình giữa 4 chất lỏng của cơ thể:
máu, mật vàng, mật đen và đờm, mà người ta tin là những chất làm nên thân xác. Rút ra
một ít máu, sẽ làm cho cơ thể được quân bình lại (hết bệnh).
Người Viking vốn rắn rỏi, chịu đựng giỏi. Biên niên ký của người Anglosaxon (Anh) viết
là họ cao lớn, râu tóc hung, và cường tráng. Đa số họ ăn uống đầy đủ và làm việc trong
khí hậu khắc nghiệt ở Scandinavia, cho nên có thể vì thế họ lành mạnh và khoẻ mạnh hơn
các dân khác ở Nam châu Âu.
Trong khi dịch hoành hành ở châu Âu và Trung Đông, tổ tiên người người Viking thoát
khỏi. Một trong những nguyên nhân có lẽ họ sống rải rác, thật cách xa nhau trên một diện
tích rộng lớn. Ở Scandinavia chẳng có một thành phố lớn nào trước hoặc dưới thời người
Viking.
Chiến tranh và vũ khí
Dù người Viking định cư một số nơi ở Pháp, Anh, Băng đảo, Nga, nhưng mục đích của
họ không phải để cướp đoạt đất đai của dân các vùng đó. Họ chỉ lợi dụng thế phòng ngự
yếu kém nơi các vùng đó để cướp bóc. Họ đúng là dân đao búa nhưng họ không phải là
dân mọi rợ. Họ đa số sống trong một xã hội văn minh, trật tự. Khắp Âu châu đều sợ sự
tàn bạo của họ. Họ chẳng sợ chết: Nếu chết là cả một vinh dự. Nếu đầu hàng hoặc hay bị
bắt làm tù binh, thì đấy là cả một sự ô nhục cho gia đình. Họ tin rằng nếu bị chết trận,
thời sẽ được lên Åsgard, nơi các thần ở. Ở đó họ lại cùng Odin, thần cao nhất, chiến đấu.
Chiến thuật của người Viking là chạy thuyền vào bờ cho tới khi thấy được đất liền. Rồi
chờ khi trời tối , họ lẻn vào cửa sông và tấn công chớp nhoáng làng mạc nằm hơi xa bờ
biển, và kém bảo vệ.
Họ dùng thuyền-dài, dài từ 18 đến 25 m, rộng từ 2 đến 5 m, đáy gần như bằng, và vỏ
thuyền thuôn thả, dễ lướt sóng, do đó tàu chạy nhanh, và khi cần có thể khiêng lên bãi.
Mũ chiến của người Viking không giống như ta thường thấy bán ở chợ, có sừng thú gắn
trên đầu, có chăng chỉ họa hiếm. Thực ra thường thì mũ chiến của người Viking không có
sừng thú, mà đôi khi có hai sừng sắt, nhưng mũ chủ yếu gồm những miếng sắt hàn lại với
nhau và một tấm bảo vệ vùng gáy kết bằng những khoen sắt tròn, và có hai miếng sắt để
bảo vệ mũi và quanh hai mắt