Mẫu dịch não tủy và kỹ thuật cấy

M U D CH NÃO T Y VÀ K THU T C Y

Ủ

Ậ

Ấ

Ẫ

Ỹ

Ị

ị ệ ấ ị

MUÏC TIEÂU. 1. N m đ ắ 2. N m đ ắ

ỉ ờ c ch đ nh l y d ch não t y đ xét nghi m. ế c th i đi m, cách l y, b o qu n và chuyên ch b nh ph m đ n ủ ể ả ả ở ệ ấ ẩ

c các k thu t ti n hành kh o sát và nuôi c y b nh ph m d ch não ượ ể ượ phòng xét nghi m.ệ ỹ ượ ậ ế ệ ả ấ ẩ ị

c các tác nhân gây b nh th ng g p trong d ch não t y. 3. N m đ ắ t y.ủ 4. N m đ ắ ượ ệ ườ ủ ặ ị .

1.CH Đ NH CH C DÒ D CH NÃO T Y (DNT).

Ọ

Ủ

Ị

Ỉ

Ị

c các b c ch c dò đ kh o sát vi sinh lâm s ả ể ọ aøng tr ướ eänh nhân có . ờ - DNT nên đ ượ các tri u ch ng ứ ệ - Không nên ch c dò DNT tr ọ nghi ng viêm màng não ướ c các b nh nhân có các d u hi u tăng áp l c n i s . ự ộ ọ ấ ệ ệ

2.TH I ĐI M CH C DÒ DNT . Ờ Ọ Ể

ố aøng. - Càng s m càng t ớ - Tr c khi b nh nhân ệ t, ngay sau khi có ch n đoán lâm s ệ ố ẩ duøng khaùng sinh h th ng. ướ

3. CÁCH L Y VÀ CHUYÊN CH B NH PH M. Ở Ệ Ấ Ẩ

c các bác sĩ lâm sàng ch c dò theo ph ng pháp vô trùng. ả ượ ươ

- DNT ph i đ ọ - Laáy töø 3 -5 ml DNT, cho vaøo loï voâ truøng naép chaët (coù theå duøng tube Eppendorf biopure) roài gôûi ngay ñeán phoøng xeùt nghieäm, khoâng chaäm treå. - Coù theå caáy ngay taïi giöôøng vôùi chai 2 maët thaïch caáy DNT vaø caùc dòch khoâng taïp nhieãm

4.KHAÛO SAÙT ÑAÏI THEÅ.

Ghi nhaän tính chaát ñaïi theå: -Trong, keo - Ñuïc, muû - Vaøng chanh - Coù maùu…

5. KHAÛO SAÙT VI THEÅ.

5.1.Söûa soaïn beänh phaåm.

-Neáu DNT ñuïc, khoâng caàn ly taâm.

- Caùc tröôøng hôïp khaùc, ly taâm 3000 voøng/ phuùt, trong thôøi gian töø 10 -15 phuùt. Laáy phaàn caën ñeå khaûo saùt vi theå vaø nuoâi caáy, phaàn nöôùc laøm phaûn öùng hoaù mieãn dòch phaùt hieän khaùng nguyeân hoaø tan vaø laøm phaûn öùng sinh hoaù.

5.2. Khaûo saùt vi theå.

-Laøm pheát soi töôi.

Nhoû moät gioït caën ly taâm vaøo lam kính, ñaäy Lamel leân. Ñoïc döôùi quang tröôøng x400 (Vaät kính 40), ñoùng bôùt hay haï bôùt tuï quang ñeå thaáy roõ ñoä töông phaûn. Tìm:

+ Baïch caàu, hoàng caàu + Vi khuaån, naám men, …

Neáu coù naám men nghi Cryptococcu s neofor m a n s , quan saùt DNT döôùi gioït möïc taøu hay vôùi nigrosin 20%

-Laøm pheát nhuoäm.

+Gram +Khaùng Acid (neáu coù yeâu caàu)

Keát quaû pheát nhuoäm vaø keát quaû soi töôi phaûi thoâng baùo ngay cho baùc só laâm saøng.

5.3.Caáy phaân laäp vi khuaån.

-Vì laø maãu khoâng bò ngoaïi nhieãm neân coù theå caáy nhieàu maàm caáy. -Coù theå caáy vaøo 2 loaïi moâi tröôøng, thaïch maùu vaø thaïch Chocolat coù boå Sung XV(CAXV), uû ôû nhieät ñoä 37 0 C trong bình neán. -Neáu khoâng coù ñieàu kieän maø DNT laø treû em, coù theå caáy vaøo hoäp thaïch BA coù vaïch moät vaïch S. aureus thaúng goùc vôùi ñöôøng caáy maàm caáy ñeå kích thích H.influenz a e moïc ñöôïc, uû ôû nhieät ñoä 35- 37 o C trong bình neán. - Phaàn DNT coøn laïi coù theå caáy döï phoøng vaøo dung dòch BHI. - Theo doõi lieân tieáp toái ña trong 3 ngaøy, baát cöù luùc naøo coù söï hieän dieän cuûa khoùm vi khuaån, tieán haønh ñònh danh vaø laøm khaùng sinh ñoà. - Vì vieâm maøng naõo muû laø moät beänh nguy hieåm, ñe doaï ñeán tính maïng, neân moät khi coù vi khuaån moïc thì phaûi tieán haønh nhuoäm Gram khoùm vi khuaån vaø keát hôïp vôùi tính chaát vi khuaån moïc treân moâi tröôøng phaân laäp, phaûi traû lôøi keát quaû taïm thôøi cho baùc só laâm saøng ngay.

-Neáu coù yeâu caàu tìm C. neofof m a n s , caáy DNT treân thaïch Sabouraud, treân BHI, uû ôû nhieät ñoä 35- 37 o C. Cuõng theo doõi lieân tuïc trong 3 ngaøy. - Neáu coù yeâu caàu tìm M. tuberculosis, caáy DNT vaøo moâi tröôøng Lowenstein- Jensen ( neân caáy 3 oáng ), uû ôû nhieät ñoä 35- 37 o C. Theo doõi lieân tuïc trong 2 thaùng.

6. TÌM KHAÙNG NGUYEÂN HOAØ TAN CAÙC VI KHUAÅN GAÂY BEÄNH THÖÔØNG GAËP TRONG DNT BAÈNG CAÙC PHÖÔNG PHAÙP HOAÙ MIEÃN DÒCH.

Coù theå phaùt hieän khaùng nguyeân hoaø tan caùc vi khuaån gaây beänh coù trong DNT baèng moät trong caùc phaûn öùng hoaù mieãn dòch nhö:

- Tuï Latex vôùi boä thuoác thöû MENINGITEX , PASTOREX,… -ELISA,…. Trong caùc phöông phaùp treân thì phöông phaùp tuï vôùi Latex cho keát quaû nhanh, ñôn giaûn, vaø raát nhaïy caûm.

7.CAÙC TAÙC NHAÂN GAÂY VIEÂM MAØNG NAÕO.

-Ñoái vôùi treû sô sinh: Lieân caàu nhoùm B, Escherichia coli , Listeria monoc y to g e n e s , Enterobact eriaeca e . - Ñoái vôùi treû töø 6 thaùng ñeán 5 tuoåi: Hae m o p hilus influenz a e , Streptococcu s pneu m o nia e vaø Neiss eria m eningitidis . - Ñoái vôùi ngöôøi lôùn: S. pneu m o nia e, N. m eningitidis, E. coli, S. aureus vaø M. tuberculosis. Cryptococcus neofor m a n s ,…