Nghệ thuật làm phim
Nghệ thuật làm phim .Chúng ta ít nhiều cũng hình dung ra một
cảnh quay trong đó phải có tính nghệ thuật.các bạn cũng đã đưa ra
những bước tạo nên 1 nghệ thuật hoàn chỉnh cho bộ phim của
mình. *tôi xin nêu những tổng hợp ý kiến của nhiều bạn và nhưng
suy nghĩ của mình với các bạn.Hy vọng nó sẽ giúp ích được cho
hành trang làm "nghệ thuật thứ bảy"này
CẢM GIÁC VỀ KHÔNG GIAN:
Trước hết, chiếc máy quay cơ động, chiếc máy của toàn cảnh lưu
động làm chúng ta được sống trong một không gian hiện thực. Cái
không gian đã không trở thành một viễn thị (tức là hình ảnh mà
chúng ta ngắm từ bên ngoài, trái lại nó vẫn là một không gian
trong đó chúng ta di chuyển cùng với bản than chiếc máy quay, và
chúng ta đo những bước chân, qua đó rút kinh nghiệm sống về thời
gian cần thiết để vượt những khoảng cách ấy.
Trong phim Jeanne D’arc của Dreyer, chúng ta không hề thấy địa
điểm của Pháp đình tôn giáo. Chúng ta không nhìn thấy nó. Như
vậy chúng ta chỉ được xem một hình ảnh với hai chiều, mặc dù nó
nằm trong luật viễn cận. Những máy quay lia trước những cái đầu.
Chúng ta vượt qua không gian cùng với chiếc máy và chúng ta
cảm thấy không gian ấy.
TÍNH LIÊN TỤC CỦA KHÔNG GIAN:
Trong phim Một Mối Tình Của Jeanne Ney của Pabsi: Một gã cho
vay nặng lãi, lo lắng ban đêm cầm đèn pin đảo qua khắp ngôi nhà
của hắn. Chùm tia sáng này bò theo dọc tường, từ vật này sang vật
khác. Chiếc máy quay đi theo nó trong một hình toàn cảnh. Nó
ngập ngừng dừng lại một lát, run rẩy. Chùm tia sáng vẫn dó dẫm
tiến lên, như một cái ăng-ten bị kích thích. Mỗi bước tiến lên trong
căn phòng là một bí mật mới, một khả năng mới, một chờ đợi mới.
Những đặc điểm được vượt qua từng bước một. máy quay theo dõi
nó từng giây một, trong căn nhà.
Nhưng trong cả cảnh viễn thị được quay rút ngắn, thời gian vẫn
còn cho thấy tính hiện thựccủa không gian. Trong phim Bóng Tối
Trên Yoshiwara, Kinugasa bất thình lình chuyển máy quay từ vật
này sang vật kia với tốc độ của mắt nhìn. Nhưng khỏang trung gian
không bị che lấp. Tính lien tục của không gian, không bị gián
đọan. Chúng ta cảm thấy thế, không phải với tư cách là cái kho
chứa, cái địa điểm nhận những đồ vật mà với tư cách chính mình là
không gian, độc lập với những vật cá biệt. trong Nhựa Đường, Joe
May cho ta thấy căn phòng của viên đội cảnh sát. Chúng ta đi từ
vật này sang vật kia bằng máy quay. Từ cái tủ com-mốt đến cái
chuồng chim, từ cái bàn đã bày bữa ăn đến cái đồng hồ treo tường
và cuối cùng đến con người ngồi trong căn phòng, tựa hồ chúng ta
là một trong những người chủ nhà của nó. Chính nhờ có những
khoảng cách đã đi qua đó, chúng ta cảm thấy sự chung sống trong
ngôi nhà tiểu tư sản này ngột ngạt biết bao – đó là điều một hình
tòan thể không thể cho chúng ta cảm thấy được...
TRÌ HOÃN KHOẢNG CÁCH
Chúng ta nhìn thấy trên đặc tả một thay đổi diễn cảm đột ngột, một
nụ cười hay một sự khiếp sợ. Nhân vật hữu quan đã nhìn thấy một
cái gì, cái gì thế? Chúng ta vẫn chưa biết, máy quay ghi một toàn
cảnh về phía mắt nhìn, thong thả rất thong thả đi qua khoảng cách
trung gian cho tới khi nguyên nhân của thay đổi diễn cảm xuất hiện
trên hình ảnh.
Hoặc ngược lại: Trong một cuộc đối thoại, máy quay đưa đi đưa lại
toàn cảnh của đặc tả, từ người đối thoại này đến người kia. Người
này làm một cái gì đó, người kia sẽ phản ứng ra sao? Chúng ta
không biết ngay lập tức. Máy quay từ từ xoay về phía anh ta và
người xem phải đoán trước…
Ở đây thời gian tự nhiên cũng có thể bị kéo dài ra. Cái gì đó không
gây hiệu quả trái tự nhiên, vì nó không bị cảm thấy như một ngưng
đọng của hành động, mà như một sự trì hoãn của thể hiện.
Đây là một thí dụ cổ điển lấy từ phim Charlot Đi Lính, Chaplin ở
trong một chiến hào cùng với những người khác đợi lệnh tấn công.
Run lên vì sợ hãi, anh ta rõ ràng phải cố gắng một cách tuyệt vọng
để vờ ra vẻ bình thường (vì không có nghệ thuật nào để tỏ ra can
đảm khi người ta sợ hãi, nhưng sợ đến thế thì…). Trong cơn bị
kích động, Chaplin đánh vỡ cái gương trong túi, những người bạn
mê tín thấy thế liền trách anh ta. Vì lúc này anh ta bị điềm gỡ rồi,
những người bạn không thể lùi thật xa trong cái chiến hào chật hẹp
– chỉ hai ba bước là đã hết… Nhưng hình toàn cảnh chiếu cái
khoảng cách ấy chậm chạp đến nỗi như kéo dài ra bất tận. với cử
chỉ nhút nhát, ngập ngừng Chaplin cố chìa tay về phía các bạn
nhưng sao họ xa cách đến thế. Bởi vì việc đó kéo dài quá, cho đến
khi máy quay đang đưa theo con mắt nhìn của anh ta xoay trở lại.
Anh ta cảm thấy sự xa cách ấy lớn quá… “Chẳng lẽ bị cô độc trên
đời đến thế này sao?”. Cái nhìn chậm chạp như nói lên điều ấy.
Người ta đã nhìn thấy những hình ảnh gây ấn tượng mạnh mẽ của
sa mạc, khoảng vô tận được chụp hình. Nhưng chưa có người nào
bị cô độc khủng khiếp đến thế. Cái ba bước chân ấy quanh Chaplin
trở thành sa mạc của sự ruồng bỏ không phương cứu chữa. bởi vì
thời gian có vẻ như lâu đến chết người – nhờ toàn cảnh cho đến lúc
người ta nhìn thấy người đồng loại. Anh ta mang trong người tất cả
nỗi cô độc của tạo vật. Vả lại là kẻ đồng đội trong một cuộc đua
ngựa hoặc đi săn. Người ta vẫn ngồi tại chỗ và thưởng thức. Một
phần của giây đồng hồ có thể cảm thấy được. Sự phát triển có thực
của tình huống trở thành dựng phim. Chúng ta trở lại phim Một
Mối Tình Của Jeanne Ney, Feanne gặp người đàn ông mà cô ta
yêu lần đầu sau một thời gian xa cách khá lâu. Họ đã nhìn thấy
nhau nhưng một hàng rào sắt đã ngăn họ đến với nhau. Ô tô của
Feanne ở bên này hàng rào trong khi người yêu của cô ta đi phía
bên kia. Máy quay đi theo họ, hai người đều có trong cảnh. Sự kích
thích của phút cuối kéo dài trong một nhịp độ mạnh dần. Họ ôm
chầm lấy nhau. Nhưng việc này không phải là một động tác kéo
dài trong một giây. Họ lao vào nhau bằng cách vượt một khoảng
cách rộng. Khoảng cách ấy hóa thành sự cưỡng lại, sự chia cách.
Vượt qua nó, chiếc máy quay đã đo được cường độ của một lòng
khát khao cháy bỏng...