Nghiên cứu ảnh hưởng của mật độ gieo trồng đến các chỉ tiêu sinh lý và năng suất của giống bông VN35KS

Chia sẻ: Leon Leon | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

111
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Thí nghiệm được tiến hành trong điều kiện vụ đông xuân tại Ninh Thuận. Đối với giống bông lai VN35KS, chỉ số diện tích lá tương quan thuận và rất chặt với mật độ gieo trồng (0,91**) và tăng dần từ đầu vụ, đạt cao nhất vào giai đoạn 85 ngày sau gieo, sau đó giảm dần cho đến cuối vụ. Năng suất sinh vật học và năng suất bông hạt tương quan thuận và chặt với LAI, hệ số LAI có tương quan với năng suất sinh vật học và năng suất bông hạt trong phạm vi LAI tối đa từ 3,65 đến...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Nghiên cứu ảnh hưởng của mật độ gieo trồng đến các chỉ tiêu sinh lý và năng suất của giống bông VN35KS

Tạp chí Khoa học và Phát triển 2010: Tập 8, số 5: 737 - 741 TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI ¶NH H¦ëNG CñA MËT §é GIEO TRåNG §ÕN C¸C CHØ TI£U SINH Lý Vμ N¡NG SUÊT CñA GIèNG B¤NG VN35KS Effect of Plant Density on Cotton Physiological Characters and Seed Cotton Yield of VN35KS Hybrid Dương Xuân Diêu1, Nguyễn Quang Thạch2, Vũ Đình Chính3 1 NCS Viện Nghiên cứu Bông và Phát triển Nông nghiệp Nha Hố - Ninh Thuận 2 Viện Sinh học Nông nghiệp, Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội 3 Khoa Nông học, Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội Địa chỉ email tác giả liên hệ: dxdieu@hua.edu.vn TÓM TẮT Thí nghiệm được tiến hành trong điều kiện vụ đông xuân tại Ninh Thuận. Đối với giống bông lai VN35KS, chỉ số diện tích lá tương quan thuận và rất chặt với mật độ gieo trồng (0,91**) và tăng dần từ đầu vụ, đạt cao nhất vào giai đoạn 85 ngày sau gieo, sau đó giảm dần cho đến cuối vụ. Năng suất sinh vật học và năng suất bông hạt tương quan thuận và chặt với LAI, hệ số LAI có tương quan với năng suất sinh vật học và năng suất bông hạt trong phạm vi LAI tối đa từ 3,65 đến 5,45 (r = 0,95 - 0,97). Năng suất bông đạt cao nhất khi LAI tối đa đạt 4,13. Khi LAI tối đa vượt quá 4,13 thì năng suất có xu hướng giảm. Giai đoạn ra hoa rộ, hiệu suất quang hợp thuần của cây bông cao nhất, sau đó giảm dần cho đến cuối vụ. Từ khoá: Bông, mật độ trồng, năng suất, đặc điểm sinh lí. SUMMARY The effect of planting density on physiological attributes and seed cotton yield was investigated in a field experiment in Ninh Thuan province. In winter-spring dry season, leaf area index (LAI) of cotton cultivar VN35KS was positively correlated with plant density (r=0.91). LAI increased slowly during the first 55 days after sowing and reached a maximum at 85 day after sowing. Biological and seed cotton yield was positively correlated with LAI within LAI values from 3.65 to 5.45 (r = 0.95- 0.97). Highest yield was obtained at LAI of 4.13 and highest net assimilation rate (NAR) recorded at the flowering stage and declined gradually toward the end of the growing season. Key words: Cotton, planting density, physiological characters, yield. 1. §ÆT VÊN §Ò n©ng cao n¨ng suÊt b×nh qu©n ë ViÖt Nam Nh»m tõng b−íc ®¸p øng nhu cÇu b«ng t¨ng gÊp ®«i so víi tr−íc ®©y. Tuy nhiªn, x¬ cho ngμnh dÖt may, gi¶m nhËp siªu, t¹o n¨ng suÊt nμy vÉn ch−a thÓ hiÖn hÕt tiÒm ®iÒu kiÖn ®Ó ngμnh dÖt may ViÖt Nam t¨ng n¨ng cña gièng do ch−a ¸p dông ®ång bé c¸c tr−ëng vμ ph¸t triÓn æn ®Þnh, ngoμi viÖc më biÖn ph¸p kü thuËt. ViÖc x©y dùng quy réng diÖn tÝch trång b«ng th× viÖc t¸c ®éng tr×nh kü thuËt ®Ó cã ruéng b«ng n¨ng suÊt c¸c biÖn ph¸p kü thuËt ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lμ cao ®Òu ph¶i th«ng qua c¸c qu¸ tr×nh sinh vÊn ®Ò rÊt quan träng. ViÖc sö dông c¸c lý cña c©y b«ng. Tuy nhiªn, ë ViÖt Nam vÊn gièng b«ng lai chèng chÞu ®−îc s©u bÖnh ®· ®Ò nμy cßn rÊt Ýt ®−îc quan t©m, ®Æc biÖt lμ 737
Nghiên cứu ảnh hưởng của mật độ gieo trồng đến các chỉ tiêu sinh lý và năng suất của giống bông... 4) 10,0 c©y/m2 (0,8 m x 0,13 m x 1 c©y) L−îng ph©n bãn: 150 kg N + 75 kg P2O5 + 75 kg K2O/ha. ThÝ nghiÖm ®−îc tiÕn hμnh trªn ®ång ruéng, bè trÝ theo ph−¬ng ph¸p khèi ®Çy ®ñ ngÉu nhiªn víi 3 lÇn nh¾c l¹i, diÖn tÝch mçi « lμ 100 m2. 2.4. Ph−¬ng ph¸p xö lý sè liÖu - Ph©n tÝch sè liÖu theo ph−¬ng ph¸p thèng Ph¹m vi nghiªn cøu chØ tiÕn hμnh trªn kª sinh häc cña Gomez vμ Gomez (1984). gièng b«ng lai F1 VN35KS, thuéc loμi b«ng Gi¸ trÞ trung b×nh mÉu: 1 n ∑ xi Luåi (G. hirsutum L.), lμ gièng cã triÓn väng vμ hiÖn ®ang ®−îc trång phæ biÕn t¹i c¸c X = n i =1 vïng b«ng chÝnh cña ViÖt Nam. Ph¹m vi biÕn ®éng cña gi¸ trÞ trung b×nh: S 2. VËt liÖu vμ ph−¬ng ph¸p X =X± n nghiªn cøu HÖ sè biÕn ®éng: 2.1. §èi t−îng nghiªn cøu S Cv(%) = * 100 Gièng b«ng VN35KS lμ gièng b«ng lai F1 X cïng loμi (Luåi x Luåi), thuéc nhãm gièng §é lÖch chuÈn: sinh tr−ëng kháe, cã kh¶ n¨ng kh¸ng s©u, rÇy cao, cã tiÒm n¨ng cho n¨ng suÊt cao, chÊt S= ∑ (x − x ) i 2 l−îng x¬ ®¹t tiªu chuÈn cÊp I ViÖt Nam. n −1 Gièng b«ng nμy ®−îc chän t¹o vμ s¶n xuÊt Giíi h¹n sai kh¸c nhá nhÊt cã ý nghÜa: t¹i ViÖn Nghiªn cøu B«ng vμ Ph¸t triÓn LSD∝ = t∝ * Sd N«ng nghiÖp Nha Hè. §é lÖch chuÈn cña hiÖu sè gi÷a 2 sè: 2.2. Thêi gian vμ ®Þa ®iÓm nghiªn cøu 2 Se 2 ThÝ nghiÖm ®−îc thùc hiÖn trong vô Sd = n ®«ng xu©n 2008 - 2009 t¹i Ninh ThuËn. HÖ sè t−¬ng quan (r): Nghiªn cøu ®−îc thùc hiÖn trong ®iÒu kiÖn th©m canh, cã t−íi n−íc. Ninh ThuËn lμ r= ∑ xy − (∑ x∑ y) * n mét trong nh÷ng vïng b«ng träng ®iÓm cña (∑ x − (∑ x) / n) *(∑ y − (∑ y ) 2 2 2 2 / n) ViÖt Nam vμ lμ vïng cã truyÒn thèng trång x vμ y: lμ 2 d·y biÕn ®éc lËp. b«ng l©u ®êi. Vïng nμy cã ®iÒu kiÖn ®Êt ®ai, n: sè l−îng biÕn. khÝ hËu vμ x· héi kh¸ thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn b«ng vô ®«ng - xu©n. KiÓm tra sù tån t¹i thùc sù cña hÖ sè t−¬ng quan (r) b»ng tiªu chuÈn t. 2.3. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu r tr = * n−2 ThÝ nghiÖm gåm cã 4 c«ng thøc: 1− r2 1) 2,5 c©y/m2 (0,8 m x 0,50 m x 1 c©y) - Sè liÖu thÝ nghiÖm thu thËp ®−îc tÝnh 2) 5,0 c©y/m2 (0,8 m x 0,25 m x 1 c©y) to¸n vμ xö lý thèng kª trªn m¸y tÝnh víi 3) 7,5 c©y/m2 (0,8 m x 0,17 m x 1 c©y) phÇn mÒm chuyªn dông MSTATC cña 738
Dương Xuân Diêu, Nguyễn Quang Thạch, Vũ Đình Chính Tr−êng §¹i häc Michigan (Michigan State sè diÖn tÝch l¸ tèi ®a vμo giai ®o¹n 85 ngμy University, 1986) vμ ch−¬ng tr×nh Excel 5.0. sau gieo cho thÊy, hÖ sè r gi÷a 2 yÕu tè nμy - VÏ ®å thÞ theo ch−¬ng tr×nh Excel 5.0 ®¹t 0,91**. KÕt qu¶ nμy còng phï hîp víi trªn m¸y vi tÝnh. kÕt qu¶ nghiªn cøu cña D−¬ng Xu©n Diªu n¨m 2003 ®èi víi gièng b«ng lai VN01-2 t¹i Ninh ThuËn (D−¬ng Xu©n Diªu, 2003; 3. KÕt qu¶ nghiªn cøu vμ th¶o D−¬ng Xu©n Diªu vμ cs., 2005). luËn KÕt qu¶ nghiªn cøu cho thÊy, hiÖu suÊt H×nh 1 cho thÊy, chØ sè diÖn tÝch l¸ t¨ng quang hîp cã xu h−íng gi¶m tõ ®Çu vô ®Õn dÇn theo qu¸ tr×nh sinh tr−ëng cña c©y b«ng. cuèi vô. Tõ giai ®o¹n gieo ®Õn 65 ngμy sau Trªn tÊt c¶ c¸c c«ng thøc nghiªn cøu chØ sè gieo, hiÖu suÊt quang hîp cña ®a sè c¸c c«ng diÖn tÝch l¸ t¨ng rÊt nhanh trong giai ®o¹n thøc nghiªn cøu ®¹t cao nhÊt trong suèt giai tõ khi c©y b«ng ra nô (30 ngμy sau gieo) ®Õn ®o¹n sinh tr−ëng vμ ph¸t triÓn. ë giai ®o¹n giai ®o¹n 65 ngμy sau gieo vμ ®¹t cùc ®¹i ë tõ 56 ®Õn 65 ngμy sau gieo, hiÖu suÊt quang giai ®o¹n 85 ngμy sau gieo (giai ®o¹n ra hoa hîp biÕn ®éng tõ 5,88 g/m2 l¸/ngμy (mËt ®é ré) sau ®ã gi¶m dÇn cho ®Õn cuèi vô do qu¶ gieo 10 v¹n c©y/ha) ®Õn 8,69 g/m2 l¸/ngμy ®· chÝn, l¸ giμ vμ rông dÇn. (mËt ®é gieo 2,5 v¹n c©y/ha). Tõ giai ®o¹n MËt ®é gieo trång cμng t¨ng th× chØ sè sau khi ra hoa ré, hiÖu suÊt quang hîp diÖn tÝch l¸ cμng t¨ng. ChØ sè diÖn tÝch l¸ ë thuÇn cña c¸c c«ng thøc nghiªn cøu b¾t ®Çu giai ®o¹n 85 ngμy sau gieo ®¹t cao nhÊt ë gi¶m dÇn cho ®Õn cuèi vô. mËt ®é gieo trång 10,0 v¹n c©y/ha (LAI ®¹t MËt ®é gieo trång cμng t¨ng, hiÖu suÊt 5,45); trong khi ®ã ë mËt ®é gieo trång 2,5 quang hîp trung b×nh cã xu h−íng gi¶m, cã v¹n/ha, LAI chØ ®¹t 3,65. Ph©n tÝch hÖ sè nghÜa lμ lóc diÖn tÝch l¸ t¨ng th× hiÖu suÊt t−¬ng quan (r) gi÷a mËt ®é gieo trång vμ chØ quang hîp gi¶m (B¶ng 1). 6 2.5 vạn cây/ha 5.0 vạn cây/ha 7.5 vạn cây/ha 5 10.0 vạn cây/ha 4 LAI 3 2 1 Ngày sau gieo 0 30 55 65 75 85 95 H×nh 1 §éng th¸i t¨ng tr−ëng chØ sè diÖn tÝch l¸ 739
Nghiên cứu ảnh hưởng của mật độ gieo trồng đến các chỉ tiêu sinh lý và năng suất của giống bông... B¶ng 1. §éng th¸i cña hiÖu suÊt quang hîp (g/m2 l¸/ngμy) ë c¸c mËt ®é gieo trång kh¸c nhau, t¹i Ninh ThuËn, vô ®«ng xu©n n¨m 2008/2009 Mật độ Hiệu suất quang hợp giai đoạn (ngày sau gieo)… (vạn cây/ha) 46 - 55 56 - 65 66 - 75 76 - 85 2,5 8,68 8,69 7,42 6,84 5,0 6,61 6,65 6,10 6,69 7,5 6,11 6,01 5,75 5,39 10,0 5,72 5,88 5,52 5,29 Cv (%) 13,10 13,41 18,21 23,45 140 6 NSSVH (tạ/ha) LAI 5.45 120 5 120.17 100 Năng suất sinh vật học (tạ/ha) 3.95 4.13 3.65 4 102.63 80 87.86 LAI 80.4 3 60 2 40 1 20 0 0 2.5 vạn cây/ha 5.0 vạn cây/ha 7.5 vạn cây/ha 10.0 vạn cây/ha Mật độ H×nh 2. Quan hÖ gi÷a LAI tèi ®a vμ n¨ng suÊt sinh vËt häc 60 6 NS bông (tạ/ha) 56.21 55.34 LAI 53.55 5.45 50 5 40 35.47 4 Năng suất bông (tạ/ha) 4.13 3.95 3.65 LAI 30 3 20 2 10 1 0 0 2.5 vạn cây/ha 5.0 vạn cây/ha 7.5 vạn cây/ha 10.0 vạn cây/ha Mật độ H×nh 3. Quan hÖ gi÷a LAI tèi ®a vμ n¨ng suÊt b«ng 740
Dương Xuân Diêu, Nguyễn Quang Thạch, Vũ Đình Chính H×nh 2 cho thÊy, chØ sè diÖn tÝch l¸ tèi - Giai ®o¹n ra hoa ré, hiÖu suÊt quang ®a ë giai ®o¹n 85 ngμy sau gieo tû lÖ thuËn hîp thuÇn cña c©y b«ng cao nhÊt, sau ®ã víi mËt ®é gieo trång. §èi víi gièng b«ng lai gi¶m dÇn cho ®Õn cuèi vô. VN35KS trong ®iÒu kiÖn vô ®«ng xu©n - N¨ng suÊt b«ng t−¬ng quan thuËn vμ 2008/2009, trong ph¹m vi c¸c c«ng thøc mËt chÆt víi LAI tèi ®a tõ 3,65 ®Õn 4,13 ®é tham gia nghiªn cøu, n¨ng suÊt sinh vËt (r=0,97**), t−¬ng øng víi mËt ®é tõ 2,5 v¹n häc tû lÖ thuËn víi LAI tèi ®a trong ph¹m vi c©y/ha ®Õn 7,5 v¹n c©y/ha. N¨ng suÊt b«ng LAI tèi ®a tõ 3,65 t¨ng ®Õn 5,45. N¨ng suÊt ®¹t cao nhÊt khi LAI tèi ®a ®¹t 4,13. Khi sinh vËt häc thÊp nhÊt ®¹t 80,40 t¹/ha khi LAI tèi ®a v−ît qu¸ 4,13 th× n¨ng suÊt cã xu LAI tèi ®a lμ 3,65, t−¬ng øng víi mËt ®é gieo h−íng gi¶m. trång lμ 2,5 v¹n c©y/ha, vμ cao nhÊt lμ - N¨ng suÊt sinh vËt häc t−¬ng quan 120,17 t¹/ha khi LAI tèi ®a ®¹t 5,45, t−¬ng thuËn víi LAI tèi ®a trong ph¹m vi tõ 3,65 øng víi mËt ®é gieo trång lμ 10,0 v¹n c©y/ha. ®Õn 5,45 (r=0,95**); t−¬ng øng víi mËt ®é tõ Ph©n tÝch t−¬ng quan gi÷a LAI tèi ®a vμ 2,5 v¹n c©y/ha ®Õn 10 v¹n c©y/ha. n¨ng suÊt sinh vËt häc cho thÊy, hÖ sè t−¬ng 4.2. §Ò nghÞ quan (r) trong kho¶ng LAI tèi ®a tõ 3,65 ®Õn 5,45 víi n¨ng suÊt sinh vËt häc lμ 0,95**, nghÜa §èi víi gièng b«ng lai VN35KS, trong lμ trong ph¹m vi mËt ®é tõ 2,5 v¹n c©y/ha ®Õn ®iÒu kiÖn vô ®«ng-xu©n, t¹i vïng duyªn h¶i 10 v¹n c©y/ha khi mËt ®é t¨ng th× n¨ng suÊt Nam Trung Bé, ®Ó mang l¹i hiÖu qu¶, cã thÓ sinh vËt häc ®ång thêi còng t¨ng theo. gieo trång víi mËt ®é tõ 5 - 7,5 v¹n c©y/ha. H×nh 3 cho thÊy, ®èi víi gièng b«ng lai kh¸ng s©u VN35KS trång trong vô ®«ng TμI LIÖU THAM KH¶O xu©n, trong ph¹m vi LAI tèi ®a t¨ng ®Õn D−¬ng Xu©n Diªu (2003). Nghiªn cøu ¶nh 4,13, øng víi mËt ®é gieo trång 7,5 v¹n h−ëng cña mËt ®é vμ chÊt ®iÒu hßa sinh c©y/ha th× n¨ng suÊt b«ng ®ång thêi còng tr−ëng PIX ®Õn mét sè chØ tiªu sinh lý vμ t¨ng. N¨ng suÊt b«ng cao nhÊt, ®¹t 56,21 n¨ng suÊt b«ng gièng VN01-2 t¹i duyªn h¶i t¹/ha khi LAI tèi ®a lμ 4,13. Khi LAI tèi ®a Nam Trung Bé, LuËn v¨n th¹c sÜ N«ng ®¹t 5,45 t−¬ng øng víi mËt ®é gieo trång nghiÖp, Tr−êng §¹i häc N«ng nghiÖp Hμ Néi. 10,0 v¹n c©y/ha th× n¨ng suÊt b«ng gi¶m D−¬ng Xu©n Diªu, NguyÔn Quang Th¹ch, Lª xuèng chØ cßn 55,34 t¹/ha. Quang QuyÕn, Lª C«ng N«ng (2005). "¶nh Ph©n tÝch t−¬ng quan gi÷a LAI tèi ®a vμ h−ëng cña mËt ®é gieo trång ®Õn mét sè chØ n¨ng suÊt b«ng h¹t cho thÊy, hÖ sè t−¬ng tiªu sinh lý vμ n¨ng suÊt cña b«ng gièng quan (r) trong kho¶ng LAI tèi ®a tõ 3,65 ®Õn VN01-2”, T¹p chÝ N«ng nghiÖp vμ Ph¸t 4,13 (t−¬ng øng víi mËt ®é tõ 2,5 v¹n c©y/ha triÓn N«ng th«n sè 21/2005, Bé N«ng ®Õn 7,5 v¹n c©y/ha) víi n¨ng suÊt b«ng lμ nghiÖp vμ Ph¸t triÓn n«ng th«n, tr.106-108. 0,97**. Tuy nhiªn, theo Ashley vμ cs. (1965), Ashley D.A., Doss B.D., and Bennett O.L. trong ®iÒu kiÖn trång b«ng cã t−íi, ®Ó ®¹t (1965). “Relation of cotton leaf area index n¨ng suÊt cao th× LAI b»ng 5 lμ thÝch hîp. to plant growth and fruiting”, Agronomy Journal 57, pp. 61-64. 4. KÕT LUËN Vμ §Ò NGHÞ Gomez K. Wanchai A. and Gomez Arturo A. (1984). Statistical Procedures for Agricuktural 4.1. KÕt luËn Research, Awiley Interscience Publication - ChØ sè diÖn tÝch l¸ t−¬ng quan thuËn JOHN WILEY & SONS. vμ rÊt chÆt víi mËt ®é gieo trång (0,91**) vμ Michigan State University (1986). MSTATC: t¨ng dÇn tõ ®Çu vô, ®¹t cao nhÊt vμo giai Microcomputer statistical program ®o¹n 85 ngμy sau gieo, sau ®ã gi¶m dÇn cho experimental design data management ®Õn cuèi vô. data analysis. 741