ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
----------------------------------
PHẠM THỊ THU HOÀI
PHÂN TÍCH, ĐÁNH GIÁ CHẤT LƢỢNG DẦU
BÔI TRƠN ĐỘNG CƠ QUA QUÁ TRÌNH SỬ DỤNG
LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC
Hà Nội - Năm 2014
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
----------------------------------
PHẠM THỊ THU HOÀI
PHÂN TÍCH, ĐÁNH GIÁ CHẤT LƢỢNG DẦU
BÔI TRƠN ĐỘNG CƠ QUA QUÁ TRÌNH SỬ DỤNG
Chuyên ngành : Hóa phân tích
Mã số:60440118
LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:
Ngƣời hƣớng dẫn 1:
TS ĐINH VĂN KHA
Ngƣời hƣớng dẫn 2:
PGS. TS. ĐỖ QUANG TRUNG
Hà Nội - Năm 2014
LỜI CẢM ƠN
Qua Luận văn này, tôi xin cảm ơn TS.Đinh Văn Kha, PGS.TS.Đỗ Quang
Trung đã tận tình giúp đỡ để luận văn này đƣợc hoàn thành. Tôi xin cảm ơn
tất cả các thầy giáo, cô giáo trong Bộ môn Hóa phân tích và các thầy cô trong
Khoa Hóa học – Trƣờng ĐH KHTN – ĐH Quốc gia Hà Nội.
Xin chân thành cảm ơn tới các đồng nghiệp tại Trung tâm Phân tích,
Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển - Viện Hóa học Công nghiệp Việt Nam
đã tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi hoàn thành Luận văn !
Hà Nội, ngày 20 tháng 12 năm 2014
Học viên
Phạm Thị Thu Hoài
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC HÌNH
DANH MỤC BẢNG
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
MỞ ĐẦU ............................................................................................................................... 1
CHƢƠNG 1- TỔNG QUAN ................................................................................................. 2
1.1. Giới thiệu về dầu bôi trơn. ......................................................................................... 2
1.2. Thành phần dầu bôi trơn động cơ .............................................................................. 3
1.2.1. Dầu gốc ............................................................................................................... 3
1.2.2. Phụ gia ................................................................................................................ 3
1.3. Dầu bôi trơn thải (dầu thải). ....................................................................................... 7
1.4. Mối nguy hại của dầu thải. ......................................................................................... 8
1.5. Các phƣơng pháp xử lý dầu thải ở Việt Nam ............................................................. 9
1.5.1. Phƣơng pháp tái sinh dầu thải ............................................................................ 9
1.5.2. Phƣơng phap sản xuất nhiên liệu từ dầu thải .................................................... 11
1.6. Phƣơng pháp cracking xúc tác xử lý dầu thải. ......................................................... 12
1.6.1.Cơ sở lý thuyết của quá trình cracking xúc tác ...................................................... 12
1.6.2. Sản phẩm của quá trình cracking xúc tác .............................................................. 14
1.7. Các chỉ số cơ bản đánh giá chất lƣợng dầu bôi trơn. ............................................... 17
1.7.1. Chỉ số độ nhớt (Viscosity Index – VI). ............................................................ 17
1.7.2. Chỉ số axít tổng (TAN) ..................................................................................... 19
1.7.3. Hàm lƣợng cặn cacbon. .................................................................................... 21
1.7.4. Hàm lƣợng lƣu huỳnh. ...................................................................................... 22
1.7.5. Hàm lƣợng nƣớc. .............................................................................................. 23
1.7.6. Hàm lƣợng cặn không tan. ............................................................................... 24
1.7.7. Hàm lƣợng chì. ................................................................................................. 24
CHƢƠNG 2 - THỰC NGHIỆM .......................................................................................... 32
2.1. Dụng cụ, hóa chất và thuốc thử. ............................................................................... 32
2.2. Đánh giá tính chất dầu thải....................................................................................... 33
2.2.1. Chỉ số độ nhớt. ................................................................................................. 33
2.2.2. Chỉ số axít tổng (TAN). ................................................................................... 34
2.2.3. Hàm lƣợng cặn cacbon Conradson (CCR) ...................................................... 35
2.2.4. Hàm lƣợng lƣu huỳnh ...................................................................................... 36
2.2.5. Hàm lƣợng nƣớc . ............................................................................................ 36
2.2.6. Hàm lƣợng chì. ................................................................................................ 37
2.3. Quá trình xử lý sơ bộ dầu thải. ................................................................................. 39
CHƢƠNG 3- KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ...................................................................... 41
3.1. Kết quả xác định các chỉ số đơn giản trong dầu bôi trơn. ........................................ 41
3.2. Xác định hàm lƣợng chì trong dầu bôi trơn bằng phƣơng pháp trắc quang với thuốc
thử đithizon. ................................................................................................................ 42
3.2.1. Chọn bƣớc sóng đo phổ hấp thụ phân tử UV-VIS để đo phức chì-đithizon .... 42
3.2.2. Khảo sát ảnh hƣởng của thể tích dung dịch amoniac 25 % thêm vào trong quá
trình chiết đến độ hấp thụ quang của phức chì-đithizon. ............................................ 43
3.2.3. Khảo sát ảnh hƣởng của thể tích dung dịch axit nitric (1:99) dùng để axit hóa
dung dịch trong quá trình chiết đến độ hấp thụ quang của phức chì-đithizon. ........... 44
3.2.4. Khảo sát ảnh hƣởng của nguyên tố Fe3+ đến độ hấp thụ quang của phức chì-
đithizon ....................................................................................................................... 44
3.2.5. Khảo sát ảnh hƣởng của nguyên tố Cu2+ đến độ hấp thụ quang của phức chì-
đithizon ....................................................................................................................... 45
3.2.6. Khảo sát ảnh hƣởng của nguyên tố Zn2+ đến độ hấp thụ quang của phức chì-
đithizon ....................................................................................................................... 46
3.2.7. Khảo sát ảnh hƣởng của thể tích dung dịch amoniac kali cyanua thêm vào
trong quá trình chiết đến độ hấp thụ quang của phức chì- đithizon. ........................... 47
3.2.8. Đƣờng chuẩn xác định chì. .............................................................................. 48
3.2.9. Đánh giá phƣơng pháp phân tích. ..................................................................... 52
3.3. Quá trình khảo sát, xử lý sơ bộ dầu thải. .................................................................. 56
3.3.1. Khảo sát các điều kiện xử lý lắng tách sơ bộ dầu thải..................................... 57
3.3.2. Khảo sát điều kiện xử lý đông tụ dầu thải ít lƣu huỳnh ................................... 60
3.3.3. Khảo sát điều kiện xử lý dầu thải nhiều lƣu huỳnh ............................................... 75
KẾT LUẬN ......................................................................................................................... 84
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................... 86