PHÂN TÍCH M NG XÃ H IẠ Ộ
THÔNG QUA CÔNG C NODEXLỤ
I. Gi i thi uớ ệ
Công c truy nụ ề thông c a xã h i ủ ộ như th đi n t ,ư ệ ử di n đàn th o lu nễ ả ậ ,
blog, viblog, và wiki đ c s d ngượ ử ụ b i hàng tở ỷ ng i trên toàn th gi iườ ế ớ . Khi
họ giao ti p thông quaế các ph ng ti n truy n thong b ng máy tình đ bàn vàươ ệ ề ằ ể
các ng d ng webứ ụ d aự trên các thi t bế ị c đ nh vàố ị di đ ngộ, k t quế ả
là t oạ ra nhi uề c u trúc m ngấ ạ xã h i ph c t pộ ứ ạ .
Các m i quan hố ệ đ cượ t o ra thông quaạ các công ngh nàyệ là phát tri nể
t m quan tr ngầ ọ cho các cá nhân, t ch c,ổ ứ và c ng đ ngộ ồ . Làm th nào đ cácế ể
ph ng ti n truy n thông xã h i phát tri n, thay đ iươ ệ ề ộ ể ổ , th t b i,ấ ạ ho cặ thành
công là m t m i quan tâm ngàyộ ố càng tăng c a ủcác nhà nghiên c uứ và các chuyên
gia. Các lĩnh v cự phân tích m ngạ xã h iộ cung c pấ m t t p h p cácộ ậ ợ khái ni mệ và
các s li uố ệ nghiên c uứ m t cách có h th ngộ ệ ố các quy trình. Các ph ngươ
pháp tr c quanự thông tin cũng tr thànhở có giá trị trong vi c giúpệ ng i s d ngườ ử ụ
khám phá ra các mô hình, xu h ngướ , các c mụ và ngay cả trong các m ngạ xã h iộ
ph c t pứ ạ .
S phong phúự c a các công củ ụ ph nầ m mề đ phân tích m ngể ạ xã
h iộ cho th yấ s ựquan tâm c aủ nhi u ng iề ườ nh ngư nh ng công c nàyữ ụ r t khóấ sử
d ngụ, đ c bi t làặ ệ đ iố v iớ nh ng ng i thi uữ ườ ế kinh nghi m ệngôn ng l p trình.ữ ậ Công
c ph n m mụ ầ ề mã ngu n mồ ở, NodeXL đ cượ thi t k đ c bi tế ế ặ ệ đ t o đi u ể ạ ề ki nệ
h c t pọ ậ các khái ni mệ và ph ng phápươ phân tích m ngạ xã h iộ.
M uẫ NodeXL cho Microsoft Excel 2007 là m t ph n m r ngộ ầ ở ộ ngu nồ m và mi nở ễ
phí sử d ng, ụng d ng b ng tínhứ ụ ả cung c pấ m t lo t cácộ ạ phân tích m ng cạ ơ
b nả và các tính năng tr c quan. ựNodeXL s d ngử ụ m tộ m uẫ b ng tínhả cao có c uấ
trúc bao g mồ nhi u b ng tínhề ả để l u tr t t c các ư ữ ấ ả thông tin c n thi tầ ế đ i di nạ ệ
cho m tộ đồ thị m ngạ. M ng l iạ ướ các m i quan hố ệ (ví d , c nh đ th )ụ ạ ồ ị
đ i di nạ ệ như m t "ộdanh sách c nhạ", trong đó có t t c các c pấ ả ặ đ nhỉ đ c k t n iượ ế ố .
B ngả khác ch a thông tinứ về m i đ nhỗ ỉ (t c là,ứ node) và c mụ. Hình nhả các tính
năng cho phép ng i dùngườ hi nể thị m t lo t cácộ ạ đ i di nạ ệ bi u để ồ m ng vàạ d li uữ ệ
b n đả ồ thu c tínhộ hình nhả tài s nả bao g mồ cả hình d ng,ạ màu s cắ, kích th cướ .
NodeXL đ c thi t k đượ ế ế ể hỗ trợ các sinh viên đang h cọ và các chuyên gia phân
tích m ngạ xã h i ộquan tâm đ n vi cế ệ áp d ngụ phân tích m ngạ cho các v nấ
H c viên: Võ Thành Trung Mã HV: CH0901060ọTrang 1
đề kinh doanh. Nó đ c xây d ng d a trênượ ự ự các mô hình b ng tínhả quen thu cộ,
cung c pấ d dàng công cễ ụ cho nh ng ng i không ph i làữ ườ ả l p trìnhậ
viên. NodeXL tích h pợ b n đ aả ị c a Excelủ phân tích ch cứ năng, số
li uệ m ngạ th ng đ c s d ngườ ượ ử ụ và tr c quan đự ể đ t đ c l i íchạ ượ ợ c aủ c baả
cách ti p c n.ế ậ Nó h trỗ ợ b tríố m ngạ hình nhả đa d ngạ, ch n l cọ ọ m nhạ mẽ, phân
nhóm, và l p b n đậ ả ồ c a ủđ nhỉ và c nh trênạ các thu cộ tính tùy bi n caoế. Công cụ
này h trỗ ợ công vi c ệv iớ các m ng có quy môạ khiêm t nố vài ngàn đ nhỉ, m c dùặ
m t sộ ố ng iườ dùng đã thành công trong x lý ửv i hàng ch cớ ụ ngàn đ nhỉ.
II. B cướ đ u tiênầ
B tắ đ uầ v iớ NodeXL Hãy b t đ uắ ầ b ngằ cách mở NodeXL t ngở ầ c b nơ ả
cho th yấ thanh trình đ nơ Excel thông th ngườ là hàng đ u,ầ m t b ng tínhộ ả tr ngố ở
bên trái, và m t đ thộ ồ ị c a sử ổ bên ph iả (hình 1).NodeXL cho phép ng iườ dùng để
đi n ềho c dánặ các c tộ c aủ d li uữ ệ vào danh sách c nhạ trong b ngả Edges g mồ
các c pặ đ nhỉ có liên quan đ n nhau. ế
Hình 1
1. Nh p d li u:ậ ữ ệ
M tộ cách đ b t đ uể ắ ầ s d ngử ụ NodeXL là t oạ danh sách c nhạ c a riêng b nủ ạ .Ví
dụ, b n có thạ ể gõ tên b n bè trongạ m i hàngỗ đi n vào vertex1 và vertex 2 (xemề
hình 2).
H c viên: Võ Thành Trung Mã HV: CH0901060ọTrang 2
Hình 2
2. Hi nể thị đ thồ ị:
Click vào nút Hi n thể ị đ thồ ị (tr c ti pự ế trênở bi uể đồ) đ hi n th cácể ể ị m ngạ
l iướ c aủ tình b n ạ(Hình 3). Ví dụ giả đ nhị m iố quan hệ vô h ngướ , có nghĩa là,
Ann là m tộ ng i b n c a Bob và Bob là m t ng i b n c a Ann.ườ ạ ủ ộ ườ ạ ủ
H c viên: Võ Thành Trung Mã HV: CH0901060ọTrang 3
Hình 3
3. Làm n i b tổ ậ m tộ c nhạ:
Nh pấ vào m tộ trong s các hàngố b ng tínhả đ làm n i b tể ổ ậ các c nhạ t ng ng vàươ ứ
hai đ nhỉ trong đ thồ ị.
Ví d ,ụ nh p vàoấ hàng 5 đi m n i b tể ổ ậ c nhạ k t n iế ố Ann Carol (hình 4).B nạ th mậ
chí có th ểclick vào nhi u hàngề và t t c các c nhấ ả ạ và đ nhỉ có liên quan s đ cẽ ượ
đánh d uấ
H c viên: Võ Thành Trung Mã HV: CH0901060ọTrang 4
Hình 4
4. Thêm vào danh sách c nhạ:
M t cách khácộ đ b t đ uể ắ ầ s d ngử ụ NodeXL là s d ng l nhử ụ ệ Import để
t iả m tộ danh sách các c nhạ từ t p tin ho cậ ặ ngu n d li u.ồ ữ ệ Nút nh pậ kh uẩ đ cượ
tìm th y trênấ Ribbon NodeXL (hình 5) cùng v i ớcác l nhệ c thụ ể NodeXL khác. M tộ
ng i nào đóườ có thể cung c p cho b nấ ạ m t ộ
danh sách c nh các hình th cạ ứ c a m tủ ộ Pajek t p tin (ậch ng trìnhươ phân
tích m tộ m ng xã h iạ ộ khác) ho cặ trong m t b ng tínhộ ả Excel tiêu chu nẩ. Ngoài
ra, b n có thạ ể c t vàắ dán t m từ ộ b ngả tính Excel đ đi n vàoể ề trong danh
sách c nhạ
Hình 5
Ribbon NodeXL cung c p các tính năngấ c t lõi,ố mà sau này b nạ sẽ đ c khámượ
phá trong h ng d n.ướ ẫ M t s tính năngộ ố truy c p b ng cách nh p chu t ph iậ ằ ấ ộ ả .
B nạ sẽ đ c s d ngượ ử ụ các đi u khi nề ể NodeXL t oạ b c cố ụ có ý nghĩa c aủ đ nhỉ,
H c viên: Võ Thành Trung Mã HV: CH0901060ọTrang 5