Phân tích tâm trạng nhân vật trữ tình trong bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu

Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai<br /> <br /> VĂN MẪU LỚP 11: VỘI VÀNG – XUÂN DIỆU<br /> PHÂN TÍCH TÂM TRẠNG NHÂN VẬT TRỮ TÌNH TRONG BÀI THƠ VỘI<br /> VÀNG CỦA XUÂN DIỆU<br /> BÀI MẪU SỐ 1:<br /> Khi nhắc đến “ông hoàng thơ tình” thì chắc chắn người đọc sẽ nghĩ ngay đến Xuân Diêu, một<br /> hồn thơ nồng nàn, say đắm, cuồng nhiệt trong tình yêu. Những vần thơ của ông chính là nỗi lòng<br /> của chính mình. Bài thơ “Vội vàng” là một điệp khúc tình yêu say đắm, nồng nàn của một người<br /> đang yêu. Tâm trạng của nhân vật trữ tình trong bài thơ này khiến cho người đọc như hòa chung<br /> vào nhịp đập đó.<br /> Bài thơ được cất lên với giọng điệu say đắm, nồng nàn và căng tràn sự sống của thiên nhiên. Qua<br /> con mắt của nhân vật trữ tình, cảnh sắc mùa xuân hiện lên thật tươi mới, trong lành:<br /> Của ong bướm này đây tuần tháng mật<br /> Này đây hoa của đồng nội xanh rì<br /> Này đây lá của cành tơ phơ phất<br /> Của yến anh này đây khúc tình si.<br /> Tiếng lòng của nhân vật trữ tình như đang reo vui cùng với cảnh sắc thiên nhiên rộn ràng, tưng<br /> bừng. Tháng Giêng luôn là tháng khiến tâm trạng con người vui tươi, tràn đầy nhiệt huyết, và đặc<br /> biệt trong tình yêu thì đây chính là thời điểm đượm nồng, đắm say nhất. Nhân vật trữ tình đã gọi<br /> tháng giêng là “tháng mật” gợi lên sự ngọt ngào và nồng nàn. Với điệp từ “này đây” như đi từ<br /> ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác. Sự xinh đẹp của thiên nhiên dường như khiến cho nhân vật<br /> trữ tình xôn xao đến khó tả.<br /> Những hình ảnh đẹp “đồng nội xanh rì” và “cành tơ phơ phất” khiến cho khúc hát mùa xuân như<br /> dậy sóng ở trong lòng.<br /> Giọng điệu ở 4 câu thơ cất lên như tiếng reo vui rộn ràng và tươi mới của tâm hồn một người<br /> đang yêu đứng giữa trời đất bao la, rộng lớn.<br /> Và cảm xúc tinh khôi, mới mẻ đó đã dồn nét, cất lên thành lòng ham muốn:<br /> Tôi sung sướng nhưng vàng một nửa<br /> Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân<br /> Niềm sung sướng, hân hoan của mùa xuân, của tình yêu đã khiến cho nhân vật trữ tình hân hoan.<br /> Nhưng dường như chợt nhận ra điều gì đó mà nhân vật đã bỗng dưng chững lại vì từ “nhưng”<br /> khiến cho giọng thơ trở nên lắng lại. Bỗng nhiên chuyển sang giai đoạn “vội vàng một nửa”. Tứ<br /> thơ đã khiến người đọc nhận ra tâm trạng dửng dưng, chưng hửng của nhân vật trữ tình. Tại sao<br /> không vui hết đi mà lại phải vội vàng một nửa. Có lẽ bước chuyển mình của thời gian khiến cho<br /> nhân vật trữ tình thấy nuối tiếc, sợ thời gian trôi đi không trở lại.<br /> Lúc này, nhân vật “tôi” đã xuất hiện mà cảm thấy chênh vênh khi nghĩ đến mùa xuân trôi đi, rồi<br /> mùa xuân lại lại. Thời gian tàn khốc cướp mất đi mùa xuân, vô tình cướp mất đi tình yêu đang<br /> căng tràn nhựa sống.<br /> Đây là một thái độ sống rất tích cực, nó có thể đánh thức trái tim của mỗi con người, nhất là tuổi<br /> W: www.hoc247.net<br /> <br /> F: www.facebook.com/hoc247.net<br /> <br /> T: 0989 627 405<br /> <br /> Trang | 1<br /> <br /> Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai<br /> <br /> trẻ. Hãy cố gắng sống và tận hưởng cuộc sống tươi mới khi còn có thể, vì thời gian trôi đi không<br /> bao giờ quay trở lại.<br /> Ở những câu thơ tiếp theo, giọng thơ trở nên gấp gáp và chính tâm trạng của nhân vật “tôi” cũng<br /> vội vàng, cuống quýt. Thời gian đã khiến cho nhân vật trữ tình sợ, lo lắng;<br /> Chẳng bao giờ! Ôi chẳng bao giờ nữa<br /> Mau đi thôi, màu chưa ngả chiều hôm<br /> Đến đây chúng ta đã thực sự nhận ra cảm xúc, tâm trạng của nhân vật “tôi”. Thái độ sống vội<br /> vàng, sống nhanh chóng, sống cho cả ngày mai. Dường như ‘tôi” đang bất lực với chính cuộc<br /> sống hiện tại vì chẳng thể giữ nổi những điều tốt đẹp nữa.<br /> Có lẽ vì thế ở những câu thơ cuối, chúng ta nhận ra khát khao mãnh liệt, cháy bỏng của nhân vật<br /> trữ tình:<br /> Ta muốn ôm cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn<br /> Ta muốn riết mây đưa và gió lượn<br /> Ta muốn say cánh bướm với tình yêu<br /> Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều.<br /> Điệp từ ‘ta” được điệp lại ở đầu mỗi câu thơ khiến cho giọng thơ trở nên gấp gáp. Khao khát của<br /> “ta” được dồn nén từ bấy lâu nay đến giờ đã vỡ òa ra. Những hình ảnh tươi đẹp của mùa xuân<br /> đang căng tràn như vậy nhưng nhân vật trữ tình lại nghĩ đến cảnh mọi thứ vội tan biến theo thời<br /> gian. Đây chính là một ý thức về thời gian rất mới, tiến bộ và hiện đại, đánh thức được suy nghĩ<br /> của thế hệ trẻ sau này.<br /> Như vậy qua bài thơ “Vội vàng” Xuân Diệu đã khiến người đọc phải say, phải vội vàng, cuống<br /> quýt cùng nhân vật trữ tình. Có lẽ đó chính là thông điệp của Xuân Diệu về cảm thức thời gian.<br /> Tâm trạng đắm say bồng bột của một lòng ham sống mãnh liệt đã được thể hiện như thế nào<br /> trong bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu.<br /> <br /> W: www.hoc247.net<br /> <br /> F: www.facebook.com/hoc247.net<br /> <br /> T: 0989 627 405<br /> <br /> Trang | 2<br /> <br /> Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai<br /> <br /> BÀI MẪU SỐ 2:<br /> TÌM HIỂU ĐỂ<br /> + Phân tích tâm trạng của cái tôi trữ tình trong bài thơ với những diễn biến cơ bản của nó, ở đây<br /> là tâm trạng đắm say rạo rực sôi nổi, là thái độ cuống quýt, vội vàng.<br /> + Rút ra được ý nghĩa tư tưởng của bài thơ qua toàn bộ tâm trạng này. Đây mới là cái đích cuối<br /> cùng của việc phân tích.<br /> Về phương pháp làm bài nên chú ý mấy điểm:<br /> + Bài thơ là một tâm trạng trọn vẹn hoàn chỉnh, nhưng những trạng thái và cung bậc tình cảm ở<br /> mỗi phần thơ không giống nhau, cần phân đoạn để xác định bố cục bài thơ, cùng như xác định<br /> những mốc giới của quá trình diễn biến trong tâm trạng trữ tình.<br /> + Phân tích cụ thể tâm trạng qua những lời giãi bày trực tiếp, qua hình ảnh thiên nhiên và qua<br /> những động thái của nhân vật trữ tình.<br /> + Để làm nổi bật từng nét tâm trạng, có thể dùng biện pháp so sánh: so sánh với tâm trạng trữ<br /> tình của cái Tôi Xuân Diệu ở những bài khác, hoặc so sánh với tác giả khác.<br /> Những sai lệch có thể gặp, cần phải tránh.<br /> + Tránh đồng nhất việc phân tích tâm trạng trữ tình với phân tích bài thơ<br /> + Tránh đồng nhất việc phân tích những xúc cảm ẩn náu trong ngôn từ với việc phân tích giá trị<br /> nghệ thuật của ngôn từ.<br /> DÀN BÀI<br /> MỞ BÀI<br /> Vài nét về tác giả Xuân Diệu:<br /> Là nhà thơ của triết lí sống mãnh liệt, sống là tận hưởng và tận hiến.<br /> Là một giọng thơ đắm say, rạo rực, sôi nổi.<br /> Vài nét bài thơ “Vội vàng”<br /> Là bài thơ tiêu biểu cho tư tưởng của Xuân Diệu.<br /> Nổi bật lên là tâm trạng vội vàng, cuống quýt.<br /> THÂN BÀI<br /> Phần đoạn để xác định mốc giới của diễn biến tâm trạng.<br /> + Bài thơ có thể chia thành hai phần lớn tương ứng với diễn biến tâm trạng của nhân vật trữ tình.<br /> + Phần một: Từ đầu đến “Ta muốn ôm" - Nhân vật, trữ tình bày tỏ những ham muốn và suy ngẫm<br /> của mình về những lí do, cần phải sống vội vàng.<br /> Phần hai: Trực tiếp bộc lộ cách ứng xử, bộc lộ động thái vội vàng ấy.<br /> Diễn biển tâm trạng cụ thể<br /> Những ham muôn lạ lùng: Níu bước thời gian, tắt nắng, buộc gió để gìn giữ vẻ đẹp cho cõi trần<br /> gian.<br /> + Hình ảnh trần gian như một bữa tiệc đầy hấp dẫn quyên rũ qua cảm xúc háo hức vồ vập của<br /> nhân vật trữ tình.<br /> W: www.hoc247.net<br /> <br /> F: www.facebook.com/hoc247.net<br /> <br /> T: 0989 627 405<br /> <br /> Trang | 3<br /> <br /> Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai<br /> <br /> + Sự suy nghĩ đầy dự cảm lo âu về thời gian và sự ngắn ngủi của tuổi trẻ.<br /> + Cách ứng xứ với cuộc sống: Sống vội vàng, cuống quýt để tận hướng những hạnh phúc mà<br /> cuộc- sống trần thế đang sẵn bày trước mắt.<br /> Nghệ thuật diễn tả tâm trạng<br /> + Kết hợp những xúc cảm trữ tình và suy tư chính luận.<br /> Toàn bài vừa là một dòng tâm trạng dào dạt trọn vẹn vừa là một hệ thống lặp luận, lập thuyết chặt<br /> chẽ hoàn chỉnh.<br /> + Hệ thống ngôn từ thể hiện sự hưởng thụ tinh thần nhưng lại được vật chất hóa, nhục cảm hóa<br /> để khiến cho niềm hạnh phúc thuần túy tinh thần hiện ra xác thực và có tính truyền cảm rất mạnh<br /> mẽ.<br /> KẾT BÀI<br /> + Vội vàng là một bài thơ mang màu sắc tuyên ngôn. Trong đó triết lí nhân sinh đã được tắm<br /> đẫm trong cảm xúc trữ tình thành một dòng tâm trạng sống động.<br /> + Một tiếng thơ mang đậm tính chất “tự bạch”, “tự họa” của cái Tôi trữ tình Xuân Diệu - nhà thơ<br /> “mới nhất trong các nhà thơ mới”.<br /> <br /> W: www.hoc247.net<br /> <br /> F: www.facebook.com/hoc247.net<br /> <br /> T: 0989 627 405<br /> <br /> Trang | 4<br /> <br /> Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai<br /> <br /> BÀI MẪU SỐ 3:<br /> Xuân Diệu là người có niềm say mê nhiệt thành với cuộc sống,không những là cuộc sống hiện tại<br /> mà vội vàng để được hưởng trọn mọi thứ đẹp đẽ trong cuộc sống này. Chính vì thế” Vội vàng “<br /> ra đời như một mốc quan trọng để chứng minh điều này. Qua đây chúng ta cũng có thể thấy tâm<br /> trạng , tâm sự và cả tình cảm mà tác giả dành cho cuộc sống cho niềm khát khao tuổi trẻ.<br /> Để mang niềm yêu cuộc sống đến trào dâng, nhà thơ luôn có cảm xúc vội vàng trước cuộc sống<br /> ngắn ngủi. Mọi thứ trên đời mang vị ngọt tới nhưng chỉ một lần rồi thôi,ta đâu có đủ thời gian<br /> cho những quả ngọt đó được nếm một lần nữa. Không vội vàng, không chạy tới để ôm trọn<br /> những gì đang có thì làm sao mà cảm nhận hết vẻ đẹp của đời. Khổ thơ năm chữ duy nhất trong<br /> bài thơ khiến giọng điệu gấp gáp giống như một hơi thở hối hả của một con người đang tràn đầy<br /> cảm xúc. Đại từ mà tác giả Xuân Diệu đã đặt ở đầu tiên là tôi, chứ không phải “ta” hay chúng ta<br /> và cùng với đó là động từ “ muốn”- “ tôi muốn. Nhà thơ đang thể hiện cái tôi công khai, ngang<br /> nhiên không lẩn tránh hay giấu giếm, cái tôi đầy thách thức, đi ngược lại với thơ ca trung đại, rất<br /> ít dám thể hiện cái Tôi của bản thân mình. Đây cũng chinh là một điểm mới của nhà thơ trong<br /> nền văn thơ hiện lúc bấy giờ.qua đó thể hiện khát khao mãnh liệt về cuộc sống<br /> khi đọc những câu thơ của bài thơ Vội vàng ta bất giác nghĩ tới tuổi trẻ,niềm ham sống nhiệt<br /> thành của tuổi trẻ không bao giwof được đốt cháy như bây giờ. Vội vàng là bài thơ tiêu biểu cho<br /> sự bùng nổ mãnh liệt của cái tôi Xuân Diệu,khá đậm nét cho hồn thơ yêu đời, ham sống, “thiết<br /> tha, rạo rực, băn khoăn”. Qua vội vàng chúng ta cũng thấy được một cái tôi mạnh mẽ , cuống<br /> nhiệt ưu ái cho xuân thì , và cũng là quan niệm sống mới mẻ và táo bạo. Vội vàng để màu đừng<br /> nhạt mất, để hương đừng bay đi, bởi tháng giêng ngon như một cặp môi gần và vội vàng vì thời<br /> gian không chờ đợi một ai “ xuân đương tới nghĩa là xuân đương qua” và “ xuân còn non nghĩa là<br /> xuân sẽ già”. Một lối sống tích cực được tác giả gửi gắm qua bài thơ.với nhịp thơ nhịp nhàng<br /> nhưng nối tiếp nhau, đã tạo đà cho bài thơ thêm khởi săc và đẹp đẽ.Xuân đấy, thức quí mà đất<br /> trời ban cho đấy, đâu còn nhiều thời gian mà con người ta có thể hưởng hết. Vậy nên nếu không<br /> mau chóng ôm trọn nó thì quả thật là đáng tiếc. Tôi muốn ôm tất cả vào lòng nhưng có phải<br /> muốn là được bởi vì<br /> “ lòng tôi rộng mà lượng trời cứ chật<br /> Không cho dài ngày tháng của nhân gian”<br /> Đấy, những khát khao cháy bỏng ấy , với phép đối rất chỉnh càng tạo ra khí thế dồn dập hối thúc<br /> moi người hãy nhanh nữa lên nếu không còn đâu thức trời đẹp mà chiêm ngưỡng mà hưởng thụ.<br /> Lòng thiết tha yêu cuộc sống đã đưa tác giả đi đến một quyết Ham sống, khát sống, Xuân Diệu<br /> càng băn khoăn hơn trước cuộc đời, thời gian. Xuân Diệu đã nhận ra quy luật tuyến tính của thời<br /> gian, chống lại quy luật tuần hoàn của các cụ ngày xưa. Mỗi phút giâytrôi qua đi sẽ không bao<br /> giờ trở lại, tuổi trẻ cũng chỉ đến một lần. Nhà thơ mở lòng ra để yêu đời, yêu cuộc sống nhưng<br /> không được đời bù đắp, vì thế mà ông băn khoăn buồn chán cho thân phận của mình. Cảnh vật<br /> thiên nhiên giờ đây cũng mang đầy tâm trạng buồn bã, băn khoăn, lo sợ.Xuân Diệu yêu cuộc<br /> sống tha thiết, nồng nànvà theo ông, cuộc sống là tất cả những lạc thú vật chất, tinh thần cùng với<br /> những gì trần tục và thanh cao của nó “Cái tôi” của tac giả trong bài thơ này được thể hiện ở hai<br /> trạng thái đối lập mà thống nhất của tâm hồn.Vội vàng tuy là bài thơ trữ tình nhưng nó lại chứa<br /> đựng một triết lí sống cụ thể. Kết cấu bài thơ có thể chia làm hai phần, được phân cách bằng câu<br /> W: www.hoc247.net<br /> <br /> F: www.facebook.com/hoc247.net<br /> <br /> T: 0989 627 405<br /> <br /> Trang | 5<br /> <br />