Anh chị hãy bàn về: Học sinh với phép ứng xử nói năng

Đề bài: Anh chị hãy bàn về: Học sinh với phép ứng xử nói năng<br /> Bài làm<br /> Nhân loại coi trọng  ứng xử như một tiêu chuẩn khẳng định kiến thức. Khi một hoa hậu <br /> được mọi người tôn vinh, ngoài những tiêu chí về sắc đẹp, gương mặt, hình thể, thì kết  <br /> quả  của phần thi  ứng xử  luôn tạo nên sức nặng quan trọng để  giành chiến thắng. Nói  <br /> rộng hơn, cách  ứng xử  là nền tảng văn hóa, là vẻ  đẹp cao sang của tâm hồn, muốn có  <br /> được đòi hỏi phải có sự uyên bác cùng với bản lĩnh và tài năng. Muốn làm giàu, có thể chỉ <br /> vài năm, nhưng để  có nếp sống hay cách  ứng xử  có văn hóa có thể  phải trải qua nhiều <br /> năm tháng học hành và tiếp thu nghiêm chỉnh.<br /> Ai cũng muốn mình đối đáp thông minh,  ứng xử  khéo léo, lịch thiệp. Nhưng trong cuộc  <br /> sống hàng ngày, chúng ta vẫn luôn phải nghe những lời tục tĩu, thô lỗ, vẫn gặp không ít <br /> kẻ  ngụy biện để  che đậy thói hư, tật xấu của mình. Có một chuyên gia nhận định rằng:  <br /> "Những kẻ trộm cắp không hề có khái niệm về sự xấu hổ và không hề đọc sách. Những <br /> gã ăn nói lỗ mãng, đánh chửi vợ con, ứng xử thô thiển cũng rất ít đọc sách. Họ  không có  <br /> lòng tự trọng nên cũng không biết tôn trọng người khác, kể cả những người thân yêu của <br /> họ!”. Nhận  định trên của vị  chuyên gia không hoàn toàn đúng trong mọi trường hợp,  <br /> nhưng điều mà tôi tâm đắc nhất chính là nhận xét của ông ta; "Họ không có lòng tự trọng  <br /> nên cũng không biết tôn trọng người khác". Thiết nghĩ, muốn được mọi người tôn trọng,  <br /> trước hết phải biết tôn trọng mình, sau đó phải biết tôn trọng người khác. Đã có một sự <br /> thật là không thiếu người có bằng cấp cao nhưng sự hiểu biết về nhiều lĩnh vực xã hội, <br /> thậm chí ngay lĩnh vực chuyên môn làm nên tấm bằng cũng chưa phải đã sâu sắc, thuyết  <br /> phục được đồng nghiệp. Ngược lại, nhiều người chẳng có bằng cấp gì mà thông thái, sâu <br /> sắc khiến mọi người phải nể phục.<br /> Sống giữa cộng đồng dân cư, tôi nhận ra một điều có khi thường ngày ít ai để ý: Văn hóa  <br /> không phải là một vấn đề cao xa, mà từ trong cách ứng xử tử tế với nhau trong cuộc sống  <br /> đời thường. Văn hóa có những cấp độ  khác nhau, có lĩnh vực đòi hỏi trình độ  "hàn lâm,  <br /> cao sang quyền quý” nhưng nói chung tính văn hóa bắt đầu từ  lòng chân thành đối với <br /> nhau, giản dị, trung thực và thấm đẫm tình người. Chẳng hạn như đến ngày sinh nhật của  <br /> người bạn thân nên có một lời chúc tốt đẹp, một giỏ hoa đẹp để  tặng, một món quà lưu <br /> niệm nhỏ thay lời chúc mừng, thế mà đã có mấy ai nhớ đến? Một cuộc viếng thăm không  <br /> được hẹn trước vào cuối giờ  tan ca, khi gia chủ đã mệt nhừ  người, có nên chăng? Ngay <br /> cả  việc nhỏ  như  cách gọi, cách trả  lời điện thoại sao cho có văn hóa mà không phải ai  <br /> cũng biết. Cách gọi, cách trả  lời điện thoại cộc lốc không một lời thưa gửi, tạo sự bực  <br /> bội khó chịu cho người nghe không còn là chuyện cá biệt. Lại có người nói năng quá lời, <br /> nói nhiều, nói dai đến mức không cần biết người nghe có muốn nghe hay không. Hút  <br /> thuốc lá trong phòng làm việc, trên toa xe, trong rạp hát, nơi công cộng như  chốn không  <br /> người, bất chấp lời phàn nàn, sự khó chịu của những người xung quanh.<br /> Chúng ta hiện nay đang đau đầu, khó chịu về những cử chỉ bất lịch sự diễn ra xung quanh  <br /> ta, đặc biệt ở lớp trẻ mới lớn, lớp người đang chịu ảnh hưởng nhiều của mặt trái của cơ <br /> chế thị trường, chạy theo lối sống ích kỉ, vụ lợi, chủ nghĩa cá nhân mà quên đi lẽ sống cao  <br /> đẹp "mình vì mọi người" mà ông cha ta bao đời để  lại. Bây giờ  không hiếm trường hợp  <br /> gặp người già đến nhà, con cái không chào, lên xe buýt, thanh niên tranh chỗ ngồi, không  <br /> nhường cho người già, phụ nữ có con nhỏ. Nói tục, chửỉ bậy, chửi thề trước đông người <br /> cũng là những biểu hiện không có văn hóa. Những kẻ bất lịch sự không chỉ  thể  hiện họ <br /> không tôn trọng người khác mà chính họ thiếu lòng tự trọng, đã nêu ra một hình ảnh xấu  <br /> về bản thân trước mặt người khác. Những cách hành xử như vừa nêu là những biểu hiện  <br /> rất thiếu vãn hóa, không thể chấp nhận trong giao tiếp xã hội.<br /> Lấy ví dụ về lời chào hỏi khi gặp gỡ người quen, chúng ta chào chứng tỏ mình đã nhận ra  <br /> họ, kèm theo lời chào có thể là cái bắt tay, mỉm cười hay theo phong tục Châu Âu, có thể <br /> ôm hôn nếu hai bên tình cảm gắn bó, thân mật. Lời chào hỏi liên quan đến những quy ước <br /> nhất định, chịu  ảnh hưởng của những đặc điểm văn hóa dân tộc, đặc biệt có liên quan <br /> đến địa vị  xã hội của hai người. Nó được thể hiện như  sau: theo tuổi tác người trẻ  chào <br /> người già trước, theo địa vị  xã hội người có địa vị  thấp chào trước người có địa vị  cao  <br /> hơn, kết hợp hình thức chào với mức độ  thân mật và gắn với đặc điểm văn hóa dân tộc: <br /> nắm tay nhau, bá vai, vỗ vai nhau, ôm hôn,… cũng như thời gian gặp gỡ, mới gặp hay lâu <br /> ngày rồi, với môi trường gặp gỡ ở ngoài phố, nơi công cộng hay tại gia đình, ở ngoài phố <br /> cần kín đáo hơn, ở gia đình thân mật, cởi mở hơn.<br /> Mục đích và ý nghĩa của lời chào hỏi chính là chúng ta tự  đặt mình trong hệ  thống của <br /> cách xử thế đã được quy định và được xã hội chấp thuận. Tục ngữ có câu: “Lời chào cao  <br /> hơn mâm cỗ", vậy mà có những người quen biết nhau, khi ra đường gặp nhau cố tình làm <br /> ngơ  để  khỏi chào hỏi, có những thầy giáo, cô giáo, là những người được Đảng và Nhà  <br /> nước ta giao trọng trách dạy dỗ học sinh những điều hay, lẽ phải để trở thành người tốt, <br /> người có ích cho xã hội, vậy mà ứng xử kém đến nỗi học sinh cúi đầu chào mà thầy giáo <br /> dửng dưng xem như không thấy, coi việc chào hỏi là nghĩa vụ  của học sinh, còn mình là <br /> "bề  trên" nên không cần chào lại. Đó là biểu hiện của bất lịch sự,  ứng xử không có văn <br /> hóa. Phép lịch sự dạy chúng ta tôn trọng người khác, bất kể người đó có tuổi tác, địa vị xã  <br /> hội, nghề  nghiệp, giới tính, tài sản, cuộc sốhg riêng tư  của họ  như  thế  nào đi nữa. Đó  <br /> chính là một nghệ thuật sống tế nhị và ứng xử có văn hoá. Người cấp trên, người tài giỏi  <br /> tỏ ra khiêm tốn với người chung quanh, với người cấp dưới, chủ động chào hỏi, chuyện <br /> trò với họ, chứng tỏ mình đánh giá cao họ. Nói đến đây, tôi lại nhớ  đến hai câu thơ  của  <br /> nhà thơ Hữu Thỉnh: "Biển vẫn cậy mình dài rộng thế; Vắng cánh buồm một chút vội cô  <br /> đơn".<br /> Chủ tịch Hồ Chí Minh là một tấm gương sáng về văn hóa ứng xử. Cảm hóa, khoan dung,  <br /> độ  lượng là một trong những đặc điểm trong văn hóa  ứng xử  của Người. Thái độ  yêu <br /> thương, quý mến, trân trọng con người được coi là nét chủ đạo trong, triết lí nhân văn cao  <br /> cả  của Chủ  tịch Hồ  Chí Minh. Đối với cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân, văn  <br /> hóa ứng xử của Người vừa ân cần, niềm nở, vừa thân ái gần gũi, khi sai sót thì nhắc nhở <br /> nhẹ nhàng hoặc phê bình kịp thời, nghiêm khắc mà vẫn khoan dung, độ  lượng, lay động,  <br /> cảm hóa lòng người. Chính nhờ  sự  giản dị, tế  nhị  trong cách  ứng xử  đã làm cho tất cả <br /> mọi người, dù địa vị, thành phần xuất thân như thế nào chăng nữa, khi tiếp xúc với Người <br /> đều để lại trong lòng mình ấn tượng sâu sắc bằng sự nể trọng, chia sẻ, tôn vinh bởi sức <br /> cảm hóa cuốn hút từ chính đạo đức, nhân cách, phép ứng xử văn hóa của Người.<br /> Sức lay động cảm hóa ở Chủ tịch Hồ Chí Minh có tiềm ẩn yếu tố khách quan, nhưng bên  <br /> cạnh đó là yếu tố chủ quan được thể hiện trong văn hóa ứng xử của Người. Trong phép <br /> ứng xử, với sự tinh tế mẫn tiệp, Người đã cố gắng khỏa lấp các khoảng cách, đã đạt tới <br /> đỉnh điểm của mối tương đồng, đẩy xa những tính khác biệt để  đạt được mục tiêu phù <br /> hợp với hoàn cảnh lịch sử cụ thể, có lợi cho sự nghiệp chung. Bởi thế, Người đã quy tụ <br /> được các bậc sĩ phu yêu nước, những trí thức lớn rời bỏ cuộc sống vinh hoa phú quý để <br /> phục vụ  đất nước. Người đã thuyết phục cụ  Bùi Bằng Đoàn, nguyên Thượng thư  Bộ <br /> Hình làm Trưởng ban Thường vụ Quốc hội; cụ Phan Kế Toại, nguyên Khâm sai Bắc Kì, <br /> làm Phó Thủ  tướng. Lường trước những khó khăn của cuộc kháng chiến chống Pháp, <br /> Người đã thuyết phục một số nhà trí thức Việt kiều như; GS. Trần Đại Nghĩa, GS. Đặng  <br /> Văn Ngữ… về  nước phục vụ cho Tổ quốc, phụng sự nhân dân. Người chỉ  rõ: "Sông to, <br /> biển rộng thì bao nhiêu nước cũng chưa được, vì độ  lượng của nó rộng và sâu. Cái chén <br /> nhỏ, cái đĩa cạn, thì một chút nước cũng tràn đầy, vì độ lượng của nó hẹp và nhỏ. Người  <br /> mà tự  kiêu, tự  mãn cũng như  cái chén, cái đĩa cạn". Người rất tin tưởng quý trọng nhân  <br /> dân, nên trong giao tiếp  ứng xử  với dân, Chủ  tịch Hồ  Chí Minh luôn nhắc nhở  cán bộ:  <br /> "Đối với tất cả mọi người trong các tầng lớp dân chúng, ta phải có một thái độ mềm dẻo, <br /> khôn khéo, biết nhân nhượng, biết trân trọng nhân cách của người ta". Riêng đối với <br /> những người lầm đường, lạc lối hay đã từng cộng tác với bên kia trận tuyến, Người yêu <br /> cầu: "Không nên đào bới những chuyện cũ ra làm án mới. Đối với những người không  <br /> nguy hiểm lắm, thì nên dùng chính sách cảm hóa khoan dung".<br /> Vị Chủ tịch nước còn vậy, thử hỏi sao mỗi người chúng ta không học tập được một phần  <br /> nhỏ  nào trong cách  ứng xử  và nhân cách của Người? Vì sao trước đây, xã hội ta còn <br /> nghèo, mức sống vật chất thấp mà con người thường yêu nhau, chia sẻ và cảm thông cho  <br /> nhau. Khác với ngày nay, đời sống chung đã được cải thiện khá nhiều, nhưng phẩm chất  <br /> đạo đức và lối sống của không ít người đã bị tha hóa, suy đồi dẫn đến nạn quan liêu, tham  <br /> nhũng nặng nề đến nỗi trở thành "quốc nạn".<br /> Mong rằng qua cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ  Chí Minh"  <br /> mà Đảng và Nhà nước ta phát động thực hiện, giá trị văn hóa ứng xử của Chủ tịch Hồ Chí <br /> Minh sẽ luôn sống mãi với thời gian, là hành trang quý giá để Đảng và Nhà nước ta vận  <br /> dụng chủ  trương mở  cửa hội nhập, "Việt Nam muốn là bạn với tất cả  các nước", để <br /> cuộc vận động xây dựng chỉnh đốn Đảng, học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ <br /> Chí Minh, nhất là thực hiện tự phê bình và phê bình, xây dựng văn hóa ứng xử được hiện <br /> thực hóa trong cuộc sống, để coi người đối với nhau, với xã hội, với đất nước tốt hơn, tử <br /> tế hơn, công bằng hơn và chính trực hơn.<br />