306
QUY TRÌNH TIÊM GÂN GẤP NGÓN TAY DƢỚI DƢỚI HƢỚNG DẪN CỦA
SIÊU ÂM
I. ĐẠI CƢƠNG
Viêm gân gấp ngón tay hay còn gọi là ngón tay lò xo có là tình trạng viêm gân,
bao gân gấp ngón tay. Điều trị bao gồm: giảm vận động ngón tay, thuốc chống viêm
không steroid, thuốc giảm đau và tiêm corticoid tại chỗ.Tiêm cortioid dưới hướng
dẫn của siêu âm trong điều trị viêm gân gấp ngón tay cho phép đưa thuốc chính xác
vào bao gân, tránh các tổn thương vào thần kinh và mạch máu do vậy đem lại hiệu
quả điều trị cao hơn so với phương pháp tiêm kinh điển trước đây.
II. CHỈ ĐỊNH
- Viêm gân gấp ngón tay
III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH
- Nhiễm khuẩn ngoài da vùng tiêm khớp, nhiễm nấm
- Cơ địa suy giảm miễn dịch.
- Thận trọng với người bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường cần được kiểm soát
tốt trước và sau khi tiến hành thủ thuật
IV. CHUẨN BỊ
1. Ngƣời thực hiện (chuyên khoa)
- 01 Bác sỹ đã được đào tạo và cấp chứng chỉ chuyên ngành cơ xương khớp và
chứng chỉ tiêm khớp; chứng chỉ siêu âm.
- 01 Điều dưỡng
2. Phƣơng tiện
- 01 máy siêu âm có đầu dò Linear 5-9MHz
- Túi bọc đầu dò siêu âm
- găng vô khuẩn
- Kim tiêm 25 hoặc 26 Gauge (G), bơm tiêm 5 ml
- Bông, cồn Iod sát trùng, panh, băng dính
3. Chuẩn bị ngƣời bệnh
307
- Người bệnh được giải thích trước khi làm thủ thuật
- Có chỉ định của bác sỹ CK
4. Hồ sơ bệnh án, đơn thuốc
- Theo mẫu quy định
V. CÁC BƢỚC TIẾN HÀNH
Thực hiện tại phòng thủ thuật vô trùng theo quy định
- Kiểm tra hồ sơ bệnh án hoặc đơn về chỉ định, chống chỉ định
- Chuẩn bị BN: hướng dẫn tư thế BN ngồi để ngửa bàn tay
- Chuẩn bị hút 0,2 ml methylprednisolon (Depomedrol) cho vào bơm tiêm.
- Kiểm tra máy siêu âm và đầu dò
- Kiểm tra vị trí tiêm: mặt gan tay của khớp bàn ngón
- Sát trùng tay, đi găng vô khuẩn
- Bọc đầu dò bằng găng vô khuẩn
- Sát khuẩn bằng cồn Iod 3 lần tại vị trí tiêm.
- Siêu âm xác định vị trí cần tiêm: đặt đầu dò ở lát cắt ngang qua khớp bàn ngón
tay, vị trí tiêm là đưa kim vào được chính xác vùng tam giác ngay dưới ròng rọc A1.
Vùng tam giác này được giới hạn bởi gân gấp chung các ngón, nền xương bàn ngón
tay và khoảng cách từ khớp bàn ngón đến ròng rọc.
- Tiến hành chọc kim qua da, hướng kim tạo một góc 30 độ so với mặt phẳng
nằm ngang và đồng thời quan sát trên màn hình. Khi kim vào đúng vị trí tam giác ở
phía bên trái của trung tâm màn hình thì tiến hành tiêm thuốc.
- Sát khuẩn, băng tại chỗ
- Dặn dò người bệnh sau làm thủ thuật: BN giữ sạch và không để ướt vị trí tiêm
trong vòng 24h sau tiêm, sau 24h bỏ băng và rửa nước bình thường vào chỗ tiêm, tái
khám nếu chảy dịch hoặc viêm tấy tại vị trí tiêm, sốt.
VI. THEO DÕI
- Chỉ số theo dõi: mạch, HA, tình trạng chảy máu tại chỗ, tình trạng viêm trong 24h
- Theo dõi các tai biến và tác dụng phụ có thể xảy ra (bên dưới) sau 24 h
- Theo dõi hiệu quả điều trị
308
VII. TAI BIẾN VÀ XỬ TRÍ
- Đau tăng sau khi tiêm 12-24 h: do phản ứng viêm màng hoạt dịch với thuốc
depo-medrol, thường khỏi sau một ngày, không phải can thiệp, có thể bổ sung giảm
đau paracetamol
- Nhiễm khuẩn khớp, phần mềm quanh khớp do thủ thuật tiêm (viêm mủ): biểu
hiện bằng sốt, sưng đau tại chỗ, tràn dịch => điều trị kháng sinh.
- Biến chứng hiếm gặp: tai biến do BN quá sợ hãi- biểu hiện kích thích hệ phó
giao cảm: BN choáng váng, vã mồ hôi, ho khan, có cảm giác tức ngực khó thở, rối
loạn cơ tròn... xử trí: đặt người bệnh nằm đầu thấp, giơ cao chân, theo dõi mạch,
huyết áp để có các biện pháp xử trí cấp cứu khi cần thiết.
Hình minh họa: Tiêm gân gấp ngón III dưới hướng dẫn của siêu âm. Nguồn:
internet.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ Y tế (2001), “Hƣớng dẫn Quy trình kỹ thuật bệnh viện, tập II”, Nhà xuất
bản Y học.
2. Nguyễn Thị Ngọc Lan, Trần Ngọc Ân (2004), “Tiêm nội khớp và cạnh khớp”,
Bệnh học nội khoa tập 1, Nhà xuất bản Y học, tr 501 - 505.
3. Cardinal E, Chem RK, Beauregard CG (1998), “Ultrasound-guided
interventional procedures in the musculoskeletalsystem”, RadiolClin North Am,
vol (36), no (3), p 597 - 604.
309
4. Jess D Salinas Jr, Jerrold N Rosenberg (2009), “Corticosteroid Injections of
Joints and Soft Tissues”, Emedicine Specialities-Physical Medicine and
Rehabilitation, Vol (10).
5. Marko Bodor MD, Tiffany Flossman (2009), “Ultrasound-Guided First
Annular Pulley Injection for Trigger Finger”, J Ultrasound Med, Vol (28), p 737
- 743.
6. Mike Bradley, Paul D (2004), Atlas of musculoskeletal ultrasound anatomy,
Cambridge University Press, p 100 - 105.