Sản xuất sạch hơn có ý nghĩa gì

Chia sẻ: Nguyên Trần | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:25

Thêm vào BST

Báo xấu

302
lượt xem 33
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Sản xuất sạc hơn có ý nghĩa đối với tất cả các cơ sở công nghiệp, lớn hay bé, tiêu thụ nguyên liệu, năng lượng, nước nhiều hay ít.Đến nay, hầu hết các doanh nghiệp đều có tiềm năng giảm nguyên nhiên liệu tiêu thụ từ 10%- 15%.Sạch hơn tốt cho doanh các nghiệp.Tại sao vây? các doanh nghieepjk áp dụng sản xuất hơn là doanh nghiệp đã giảm thiểu các tổn thất nguyên vật liệu

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sản xuất sạch hơn có ý nghĩa gì

Sản xuất sạch hơn có ý nghĩa đối với tất cả các cơ sở công nghiệp, lớn hay bé, tiêu thụ nguyên liệu, năng lợng, nớc nhiều hay ít. Ðến nay, hầu hết các doanh nghiệp đều có tiềm năng giảm lợng nguyên nhiên liệu tiêu thụ từ 10-15% ! Sạch hơn tốt hơn cho các doanh nghiệp Tại sao vậy ? Các doanh nghiệp áp dụng sản xuất sạch hơn là doanh nghiệp đã giảm thiểu các tổn thất nguyên vật liệu và sản phẩm, do đó có thể đạt sản lợng cao hơn, chất lợng ổn định, tổng thu nhập kinh tế cũng nh tính cạnh tranh cao hơn. Các lợi ích của sản xuất sạch hơn Kinh nghiệm thực tế đã chỉ ra rằng sản xuất sạch hơn không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn cả lợi ích về mặt môi trờng. Các lợi ích này có thể tóm tắt nh sau: Cải thiện hiệu suất sản xuất; • Sử dụng nguyên liệu, nớc, năng lợng có hiệu quả hơn; • Tái sử dụng phần bán thành phẩm có giá trị; • Giảm ô nhiễm; • Giảm chi phí xử lý và thải bỏ các chất thải rắn, nớc thải, khí • thải; Tạo nên hình ảnh về mình tót hơn; và • Cải thiện sức khoẻ nghề nghiệp và và an toàn. • Giảm nguyên liệu và năng lợng sử dụng Do giá thành ngày một tăng của các nguyên liệu sử dụng cũng nh hiện trạng ngày càng khan hiếm nớc, không một doanh nghiệp nào có thể chấp nhận việc thải bỏ các tài nguyên này dới dạng chất thải. Nớc và năng lợng là đặc biệt quan trọng, đặc biệt với các doanh nghiệp sử dụng với khối lợng lớn. Tiếp cận tài chính dễ dàng hơn Các cơ quan tài chính ngày một nhận thức rõ sự nghiêm trọng của việc huỷ hoại môi trờng và hienẹ dadng nghiên cứu các dự thảo dự án mở rộng hoặc hiện đại hoá mà trong đó các khoản vay đều đ ợc
nhìn nhận từ góc độ môi trờng. Các kế hoạch hành động về sản xuất sạch hơn sẽ đem lại hình ảnh môi trờng có lợi về doanh nghiêpj của bạn tới các nhà cho vay, do đó sẽ tạo điều kiện tiếp cận dễ dàng hơn với các nguồn hỗ trợ tài chính. Các cơ hội thị trờng mới và đợc cải thiện Việc nâng cao nhận thức của ngời tiêu dùng về các vấn đề môi tr- ờng đã dẫn đến sự bùng nổ nhu cầu về sản phẩm xanh trên thị tr - ờng quốc tế. Chính vì vậy, khi bạn đã có những nỗ lực nhận thức về sản xuất sạch hơn, bạn sẽ có thể mở ra đựoc nhiều cơ hội thị tr ờng mới và sản xuất ra các sản phẩm có chất lợng cao hơn và có thể bán ra với giá cao hơn. Các doanh nghiệp thực hiện sản xuất sạch hơn sẽ đáp ứng các tiêu chuẩn môi trờng, ví dụ nh ISO14001, hoặc các yêu cầu của thị trờng nh nhãn sinh thái. Thực hiện đánh giá sản xuất sạch hơn sẽ giúp cho việc thực hiện hệ thống quản lý môi trờng nh ISO 14001 dễ dàng hơn. Tạo nên hình ảnh công ty tốt hơn Sản xuất sạch hơn phản ánh và cải thiện hình ảnh chung về doanh nghiệp của bạn. Không cần phải nhắc lại, một công ty với hình ảnh "xanh" sẽ đợc cả xã hội và các cơ quan hữu quan chấp nhận dễ dàng hơn. Môi trờng làm việc tốt hơn Việc nhận thức ra tầm quan trọng của một môi trờng làm việc sạch và an toàn đang ngày một gia tăng trong số các công nhân. Bằng cách đảm bảo các điều kiện làm việc thích hợp thông qua thực hành sản xuất sạch hơn, bạn có thể làm tăng ý thức của các cán bộ, đồng thời xây dựng ý thức kiểm soát chất thải. Các hoạt động nh vậy sẽ giúp cho doanh nghiệp của bạn đạt đợc khả năng cạnh tranh. Tuân thủ luật môi trờng tốt hơn Các tiêu chuẩn môi trờng về phát thải các chất thải (lỏng, rắn, khí)
đang trở nên nagỳ một chặt chẽ hơn. Ðể đáp ứng đợc các tiêu này thờng yêu cầu việc lắp đặt các hệ thống kiểm soát ô nhiễm phức tạp và đắt tiền. Sản xuất sạch hơn hỗ trợ cho việc xử lý các dòng thải, và do đó doanh nghiệp sẽ tuân thủ các tiêu chuẩn thải một cách dễ dàng, đơn giản và rẻ tiền hơn. Sản xuất sạch hơn dẫn dến việc giảm chất thải, giảm lợng phát thải và thậm chí giảm cả độc tố theo qui luật vòng tròn. Top Cac vi du ve san xuat sach hon Các giải pháp sản xuất sạch hơn không chỉ dơn thuần là thay đổi thiết bị, mà còn là các thay dổi trong vận hành và quản lý của một doanh nghiệp. Các giải pháp sản xuất sạch hơn có thể dược chia thành các nhóm sau: Giảm chất thải tại nguồn; • Tuần hoàn; và • Cải tiến sản phẩm. • Giảm chất thải tại nguồn Về cơ bản, ý tưởng của sản xuất sạch hơn là tìm hiểu tận gốc của ô
nhiễm. Quản lý nội vi là một loại giải pháp dơn giản nhất của sản xuất sạch hơn. Quản lý nội vi không dòi hỏi chi phí dầu tư và có thể dược thực hiện ngay sau khi xác dịnh dược các giải phápCác ví dụ của quản lý nội vi có thể là khắc phục các diểm rò rỉ, dóng van nước hay tắt thiết bị khi không sử dụng dể tránh tổn thất. Mặc dù quản lý nội vi là dơn giản nhưng vẫn cần có sự quan tâm của ban lãnh dạo cũng như việc dào tạo nhân viên. Kiểm soát quá trình tốt hơn dể dảm bảo các diều kiện sản xuất dược tối ưu hoá về mặt tiêu thụ nguyên liệu, sản xuất và phát sinh chất thải. Các thông số của quá trình sản xuất như nhiệt dộ, thời gian, áp suất, pH, tốc dộ... cần dược giám sát và duy trì càng gần với diều kiện tối ưu càng tốt. Cũng như với quản lý nội vi, việc kiểm soát quá trình tốt hơn dòi hỏi các quan tâm của ban lãnh dạo cũng như việc giám sát ngày một hoàn chỉnh hơn. Thay dổi nguyên liệu là việc thay thế các nguyên liệu dang sử dụng bằng các nguyên liệu khác thân thiện với môi trường hơn. Thay dổi nguyên liệu còn có thể là việc mua nguyên liệu có chất lượng tốt hơn dể dạt dược hiệu suất sử dụng cao hơn. Thông thường lượng nguyên liệu sử dụng, chất lượng của nguyên liệu và sản phẩm có mối quan hệ trực tiếp với nhau. Cải tiến thiết bị là việc thay dổi thiết bị dã có dể nguyên liệu tổn thất ít hơn. Việc cải tiến thiết bị có thể là diều chỉnh tốc dộ máy, là tối ưu kích thước kho chứa, là việc bảo ôn bề mặt nóng/lạnh, hoặc thiết kế cải thiện các bộ phận cần thiết trong thiết bị. Một ví dụ của mạ điện là lắp đặt cẩu vớt để thu hồi phần rơi vãi từ các chi tiết được mạ. Công nghệ sản xuất mới là việc lắp dặt các thiết bị hiện dại và có hiệu quả hơn, ví dụ như lắp dặt nồi hơi hiệu suất cao hơn hay lắp dặt máy nhuộm Jet sử dụng dung tỷ thấp hơn. Giải pháp này yêu cầu chi phí dầu tư cao hơn các giải pháp sản xuất sạch khác, do dó cần phải dược nghiên cứu cẩn thận. Mặc dù vậy, tiềm năng tiết kiệm và cải thiện chất lượng có thể cao hơn so với các giải pháp khác.
Tuần hoàn Có thể tuần hoàn các loại dòng thải không thể tránh dược trong khu vực sản xuất hoặc bán ra như một loại sản phẩm phụ. Tận thu và tái sử dụng tại chỗ là việc thu thập "chất thải" và sử dụng lại cho quá trình sản xuất. Một ví dụ dơn giản của giải pháp này là sử dụng lại nước giặt từ một quá trình cho quá trình giặt khác. Tạo ra các sản phẩm phụ là việc thu thập (và xử lý) "các dòng thải" dể có thể trở thành một sản phẩm mới hoặc bán ra cho các cơ sở sản xuất khác. Lượng men bia dư thừa có thể dược sử dụng làm thức ăn cho lợn, cho cá hay làm các chất dộn thực phẩm. Thay dổi sản phẩm Cải thiện chất lượng sản phẩm dể làm giảm ô nhiễm cũng là một ý tưởng cơ bản của sản xuất sạch hơn. Thay dổi sản phẩm là việc xem xét lại sản phẩm và các yêu cầu dối với sản phẩm dó. Nếu có thể thay một cái nắp dậy kim loại dã dược sơn bằng một cái nắp dậy bằng nhựa cho một số sản phẩm nhất dịnh thì dã tránh dược các vấn dề về môi trường cũng như các chi phí dể sơn hoàn thiện nắp dậy dó. Cải thiện thiết kế sản phẩm có thể dem lại tiết kiệm về tiêu thụ nguyên liệu và lượng hoá chất dộc hại sử dụng. Các thay dổi về bao bì có thể là quan trọng. Vấn dề cơ bản là giảm thiểu bao bì sử dụng, dồng thời bảo vệ dược sản phẩm. Một ví dụ trong nhóm giải pháp này là sử dụng bìa cac-tông cũ thay cho các loại xốp dể bảo vệ các vật dễ vỡ. Top Danh gia san xuat sach hon Ðánh giá sản xuất sạch hơn là một công cụ có hệ thống để trả lời các câu hỏi sau: ở đâu sinh ra các chất thải và phát thải; • Tại sao các chất thải và phát thải được phát sinh; và •
Làm thế nào để giảm thiểu các chất thải và phát thải trong • doanh nghiệp. Cam kết của lãnh đạo Một chương trình sản xuất sạch hơn thành công là chương trình có sự cam kết mạnh mẽ từ phía lãnh đạo. Chương trình này yêu cầu sự tham gia và giám sát trực tiếp cũng như thái độ nghiêm túc đưocự phản ánh qua hành động, chứ không chỉ trong lời nói. Sự tham gia của công nhân Cán bộ giám sát và vận hành cần phải tham gia một cách tích cực ngay từ thời điểm ban đầu của chương trình sản xuất sạch hơn. Công nhân là những người đóng góp đáng kể trong việc xác định và thực hiện các giải pháp sản xuất sạch hơn. Tiếp cận có hệ thống Ðể sản xuất sạch hơn trở nên có hiệu quả và bền vững, cần phải xây dựng và đưa vào áp dụng một tiếp cận có hệ thống. Ban đầu, khi làm việc với một số phần cơ bản có thể sẽ là hấp dẫn vì sẽ đem lại ngay các lợi ích. Dù sao, mối quan tâm này cũng sẽ nhanh chóng nguội đi nếu như không có các lợi ích bền vững lâu dài. Chính vì vậy, cần phải có thêm thời gian và nỗ lực để đảm bảo tiếp cận được thực hiện là có hệ thóng và có tổ chức. Thực hiện đánh giá sản xuất sạch hơn như thế nào ? Ðánh giá sản xuất sạch hơn được chia thành sáu bước đặc trưng sau:
Sản xuất sạch hơn là một quá trình liên tục. Khi đánh giá sản xuất sạch hơn kết thúc, đánh giá tiếp theo có thể đưục bắt đầu để cải thiện hiện trạng tốt hơn nữa hoặc tiếp tục với phạm vi được chọn khác. Top Doi tuong tu van san xuat sach hon Dịch vụ Khoa học và Công nghệ Mã số dịch vụ: VN90 / 670 Tên dịch vụ: Tư vấn môi trường - Sản xuất sạch hơn - Đầu tư TechMart đã tham dự: Techmart Binh Duong 2007 Chỉ số phân loại SPC:  90: Dich vụ vệ sinh, xử lý và đổ rác thải Từ khoá: Lập cam kết môi trường ; Lập báo cáo đánh giá tác động môi trường ; Sản xuất sạch hơn ; Tiết kiệm năng lượng ; Dịch vụ môi trường Mô tả dịch vụ: Dịch vụ về môi trường bao gồm các hoạt động liên quan đến môi trường như: lập cam kết môi trường, lập báo cáo đánh giá tác động môi trường. Tư vấn về sản xuất sạch hơn giúp doanh nghiệp tiết kiệm nguyên liệu cũng như năng lượng làm tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp. Đối tượng sử dụng dịch vụ: Các nhà máy, doanh nghiệp có yêu cầu tư vấn về môi trường và công nghệ sản xuất sạch hơn. Hình thức cung cấp:
 Cung cấp theo yêu cầu của khách hàng  Cung cấp theo hợp đồng trọn gói Tiet kiem nang luong trong san xuat sach hon Sản xuất sạch hơn và tiết kiệm nhiên liệu trong chế biến thủy sản Tác giả: Khánh Vy 05/12/2007 Cùng với quá trình phát triển kinh tế thì nhiệm vụ bảo vệ môi trường đang là vấn đề đặt ra nhiều thách thức đối với cả nước cũng như tỉnh Bến Tre. Một trong những điều kiện góp phần làm tốt hơn vi ệc bảo vệ môi trường là quá trình sản xuất sạch hơn trong công nghi ệp. Đây cũng là một trong 36 chương trình ưu tiên của chiến lược quốc gia về bảo vệ môi trường của Việt Nam. Nhằm góp phần tiết giảm từ 10-15% nhiên liệu và từ 7-10% chi phí sản xuất, góp phần cải thiện môi trường, phù hợp với sự phát triển kinh tế chung, từ tháng 8/2006, dự án “hỗ trợ công nghệ sản xuất sạch hơn và tiết kiệm nhiên liệu trong chế biến thủy sản” do Viện Công nghệ Hóa học chủ trì đã được triển khai trên địa bàn tỉnh Bến Tre, tại 3 nhà máy: nhà máy chế biến thủy sản Faquimex - thuộc công ty cổ phần xuất nhập khẩu lâm thủy sản Bến Tre, doanh nghiệp tư nhân chế biến thực phẩm Thiên Long, cơ sở Thạch dừa Minh Châu. Sau hơn một năm triển khai, với nhiều buổi tập huấn cho chủ các đơn vị sản xuất và học viên về về sản xuất sạch hơn, các đơn vị đã có nhiều hình thức nhằm cải thiện môi trường, đặc biệt là lưu lượng nước thải ra môi trường. Bên cạnh đó, dự án cũng chú trọng vào các giải pháp tiết kiệm năng lượng như sử dụng hệ thống chiếu sáng hiệu quả, cải thiện các máy ép bao bì, môtơ, chế độ thổi khí trong hệ thống xử lý nước thải; cải thiện áp suất hơi để giảm thời gian đun nấu; lắp đặt đồng hồ nước; thay đổi hóa chất trong công nghệ sản xuất và giảm tiêu thụ hóa chất; đồng thời khoán chi phí theo sản phẩm cho công nhân. Dù dự án vẫn còn gặp một vài hạn chế do chỉ mới tập trung vào các giải pháp tiết kiệm năng lượng, chưa đi sâu vào vấn đề tiết kiệm nhiên liệu, chưa giới thiệu được nhiều công nghệ mới về sản xuất sạch hơn và tiết kiệm nhiên liệu
trong sản xuất công nghiệp nhưng dự án cũng đã giúp cho các doanh nghiệp tiếp cận với các phương pháp sản xuất sạch hơn trong công nghiệp để từng bước áp dụng vào chính thực tế của doanh nghiệp mình, làm cho môi trường ngày càng sạch hơn cũng như góp phần nâng hiệu quả về kinh tế. Kết quả sau một năm áp dụng công nghệ sản xuất sạch, cơ sở thạch dừa Minh Châu đã tiết giảm được 22,6% nhiên liệu sử dụng và 8,1% chi phí sản xuất so với giá thành sản phẩm; doanh nghiệp tư nhân chế biến thực phẩm Thiên Long tiết kiệm được 26,8% nhiên liệu và 4% chi phí sản xuất so với giá thành sản phẩm. Có thể nói đây là kết quả khả quan để dự án có thể tiếp tục được nhân rộng trong thời gian sắp tới. Với những kết quả đạt được, dự án vừa được Hội đồng Khoa học Công nghệ chuyên ngành tỉnh nghiệm thu với kết quả khá. Bảo vệ môi trường để phát triển doanh nghiệp bền vững Chủ Nhật, 26/10/2008, 18:03 (GMT+7) (TBKTSG Online) - Xã hội ngày càng đang đi theo quy luật phát triển tất yếu, nghĩa là người tiêu dùng không chỉ muốn có hàng hóa tốt mà còn phải thân thiện với môi trường. Do đó, các doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển bền vững cũng không thể đi ra ngoài quy luật này. Có ý kiến cho rằng bảo vệ môi trường là tốn kém, nâng cao giá thành sản phẩm khiến cho doanh nghiệp khó cạnh tranh. Bảo vệ môi trường không phải cần nhiều tiền nếu người quản lý có tầm nhìn xa và biết cách làm. Lấy ví dụ, hơn 30 năm trước, các nhà máy đường ở Thái Lan xả nước thải chưa qua xử lý ra sông rạch, gây ô nhiễm nặng nề, công luận và người dân lên án mạnh mẽ. Nhờ có luật môi trường
kiên quyết bắt buộc, có chế tài chặt chẽ, các nhà máy đường phải xây dựng nhà máy xử lý nước thải trung tâm để tiếp nhận nước thải từ một số cơ sở lọc đường quanh vùng thì mới được phép hoạt động. Kết quả là giá đường không tăng bao nhiêu dù đã cộng thêm chi phí xử lý nước thải. Giá bán được người tiêu dùng chấp nhận vì quyền lợi chung của cả cộng đồng. Hơn 30 năm trước, Thái Lan đã làm được, chẳng lẽ bây giờ Việt Nam lại chịu bó tay trong khi nhận thức và công nghệ ngày nay đã vượt xa lúc ấy về xử lý ô nhiễm, bảo vệ môi trường? Trong cái khó, ló cái khôn Một khi luật pháp đã chặt chẽ, bắt buộc phải xử lý ô nhiễm, chế tài nghiêm minh đối với các vi phạm, thì tự bản thân các doanh nghiệp sẽ biết tìm cách giảm nguồn thải, như tách nước mưa khỏi dòng nước thải, cải thiện quy trình sản xuất, tăng cường sử dụng lại nguyên liệu thô, tái chế sản phẩm chưa đạt chất lượng để giảm chất phế thải. Có thể họ còn phải chuyển đổi công nghệ, thiết bị để giảm tiêu thụ năng lượng, như việc sử dụng bóng đèn huỳnh quang compact thay bóng đèn sợi tóc. Như vậy, có thêm cơ hội cho doanh nghiệp đạt hiệu năng cao hơn về việc sử dụng nguyên liệu thô, sử dụng năng lượng để hạ giá thành, từ đó tăng tính cạnh tranh trong việc hội nhập. Một khi doanh nghiệp bị “làm khó” thì họ mới nhận ra có những sự phung phí cần cắt giảm, những khoản chi vô lý cần được xem xét lại. Tôi được nghe chuyên gia môi trường kể chuyện cách đây gần 30 năm, một nhà máy dầu cọ ở Thái Lan để vương vãi bao nhiêu rác thải chảy vào dòng nước thải, vì quy trình lạc hậu nên hàm lượng dầu cọ còn rất cao trong nước thải, đến mức người dân địa phương đến hồ nước thải vớt dầu cọ mang đi bán, kiếm được khá nhiều tiền. Đấy là vào thời kỳ luật môi trường còn lỏng lẻo, chế tài chưa nghiêm, còn việc ép dầu cọ tuy lạc hậu vẫn có lời khá. Khi các điều kiện này không còn nữa thì tự doanh nghiệp biết cách sắp xếp lại nhà máy, nâng cấp quy trình để vừa
bảo vệ môi trường vừa đảm bảo có lãi. Cùng thời gian với nhà máy dầu cọ ở Thái Lan nói trên, có tình trạng tương tự đối với một nhà máy phân đạm ở Việt Nam. Cũng do luật môi trường chưa nghiêm và quy trình lạc hậu, một số lượng đạm cao thoát ra nước thải, đến nỗi dân địa phương múc nước thải này về bón phân cho ruộng rẫy của mình như là nguồn phân đạm miễn phí! Tài nguyên được sử dụng uổng phí, môi trường bị tàn phá một cách không cần thiết, cả Nhà nước và doanh nghiệp không có ý thức, chứ không phải vì lấn cấn ở chỗ giá thành sản phẩm hoặc lợi nhuận của doanh nghiệp. Nhiều doanh nghiệp nước ngoài đã mang công nghệ lạc hậu, có hại cho môi trường, đến nước nghèo khó để làm ăn cho dễ dàng và lãi nhiều hơn. Kết quả là nước nghèo khó như Việt Nam tiếp nhận công nghệ lạc hậu theo nghĩa mỗi triệu đô la Mỹ đầu tư đã thải chất thải cao hơn, tiêu thụ nguyên liệu thô và nhiên liệu nhiều hơn. Ta thiệt đơn lẫn thiệt kép: tài nguyên quốc gia bị hao phí, và môi trường bị hủy hoại. Tính toán chi li mọi mặt thì giá thành sản phẩm của ta không hề rẻ. Ta thấy rẻ vì chưa tính hết việc tiêu thụ tài nguyên thiên nhiên như nước (làm ô nhiễm để tạo sản phẩm), rừng (phải phá rừng để làm thủy điện, cấp điện năng cho doanh nghiệp) cao hơn, và thêm thiệt hại về sức khỏe nhân dân. Thật trớ trêu là ở chính quốc, các doanh nghiệp cùng ngành nghề vẫn ăn nên làm ra mà môi trường của họ sạch hơn hẳn so với Việt Nam! Sản xuất sạch hơn Trong những năm gần đây, quốc tế đã viện trợ cho Việt Nam để quảng bá và thực hiện công nghệ sạch hơn (Cleaner Technology). Nguyên tắc chủ yếu ở đây không phải chỉ lo xử lý chất thải, mà là giảm nguồn thải qua các cách tái sử dụng, tái chế, và ngăn chặn nguồn thải. Cần đẩy mạnh áp dụng công nghệ sạch hơn, đặc biệt là ở các doanh nghiệp vừa và nhỏ vốn ít tiếp cận với kiến thức và công nghệ cần thiết. Nhà nước cũng cần đầu tư để trợ giúp các doanh nghiệp này vì thực chất họ đóng góp không nhỏ vào việc tạo công ăn việc làm và tăng
trưởng GDP cho đất nước. Cần phải hiểu cách đầu tư như thế vừa là đạo lý, vừa là một hình thức kinh doanh khôn ngoan: Có khoản đầu tư cho ra sản phẩm cụ thể như hàng tiêu dùng hoặc hàng xuất khẩu, nhưng cũng có khoản đầu tư đem lại lợi ích môi trường, phải được hiểu cũng là một khoản lợi nhuận nhưng ở bình diện quốc gia. Mục tiêu của sản xuất sạch hơn là tránh ô nhiễm bằng cách sử dụng tài nguyên, nguyên vật liệu và năng lượng một cách có hiệu quả nhất. Ðiều này có nghĩa là thay vì bị thải bỏ sẽ có thêm một tỷ lệ nguyên vật liệu nữa được chuyển vào thành phẩm. Ðể đạt được điều này cần phải phân tích một cách chi tiết và hệ thống trình tự vận hành cũng như thiết bị sản xuất hay yêu cầu một đánh giá về sản xuất sạch hơn. Các khái niệm tương tự với sản xuất sạch hơn là: giảm thiểu chất thải, phòng ngừa ô nhiễm, và năng suất xanh. Về cơ bản, các khái niệm này đều giống với sản xuất sạch hơn, đều cùng có ý tưởng cơ sở là làm cho các doanh nghiệp hiệu quả hơn và ít ô nhiễm hơn. Các giải pháp về sản xuất sạch hơn có thể là: - Tránh các rò rỉ, rơi vãi trong quá trình vận chuyển và sản xuất, hay còn gọi là kiểm soát nội vi. - Ðảm bảo các điều kiện sản xuất tối ưu từ quan điểm chất lượng sản phẩm, sản lượng, tiêu thụ tài nguyên và lượng chất thải tạo ra. - Tránh sử dụng các nguyên vật liệu độc hại bằng cách dùng các nguyên liệu thay thế khác. - Cải tiến thiết bị để cải thiện quá trình sản xuất. - Lắp đặt thiết bị sản xuất có hiệu quả, và thiết kế lại sản phẩm để có thể giảm thiểu lượng tài nguyên tiêu thụ. Sản xuất sạch hơn không giống như xử lý cuối đường ống, ví dụ
như xử lý khí thải, nước thải hay bã thải rắn. Các hệ thống xử lý cuối đường ống làm giảm tải lượng ô nhiễm nhưng không tái sử dụng được phần nguyên vật liệu đã mất đi. Do đó, xử lý cuối đường ống, luôn làm tăng chi phí sản xuất. Trong khi đó, sản xuất sạch hơn mang lại các lợi ích kinh tế song song với giảm tải lượng ô nhiễm. Sản xuất sạch hơn, đồng nghĩa với giảm thiểu chất thải và phòng ngừa ô nhiễm. Sản xuất sạch hơn cũng là một bước hữu ích cho hệ thống quản lý môi trường như ISO14000. Chương trình môi trường Liên hiệp quốc (UNEP) định nghĩa: “Sản xuất sạch hơn là việc áp dụng liên tục chiến lược phòng ngừa tổng hợp về môi trường vào các quá trình sản xuất, sản phẩm và dịch vụ nhằm nâng cao hiệu suất sinh thái và giảm thiểu rủi ro cho con người và môi trường”: - Ðối với quá trình sản xuất: Sản xuất sạch hơn bao gồm bảo toàn nguyên liệu và năng lượng, loại trừ các nguyên liệu độc hại, giảm lượng và tính độc hại của tất cả các chất thải ngay tại nguồn thải. - Ðối với sản phẩm: Sản xuất sạch hơn bao gồm việc giảm các ảnh hưởng tiêu cực trong suốt chu kỳ sống của sản phẩm, từ khâu thiết kế đến thải bỏ. - Ðối với dịch vụ: Sản xuất sạch hơn đưa các yếu tố về môi trường vào trong thiết kế và phát triển các dịch vụ. Phát triển trong bảo vệ Bảo vệ môi trường không phải là đương nhiên đi ngược lại với việc giảm lợi nhuận doanh nghiệp hoặc tăng giá thành sản phẩm. Hai lĩnh vực này không phải lúc nào cũng đối kháng nhau, mà nhiều lúc còn hỗ trợ cho nhau. Ở cac nước phat triên, cac ́ ́ ̉ ́ san phâm đat chứng nhân môi trường ISO:14000, măc dù có thể ̉ ̉ ̣ ̣ ̣ có giá thanh cao hơn cac san phâm cung loai, nhưng vân được ̀ ́ ̉ ̉ ̀ ̣ ̃ người dân ưa thich sử dung do họ có ý thức cao đôi với viêc bao ́ ̣ ́ ̣ ̉ vệ môi trường.
Ở Việt Nam, điều kiện tiên quyết và quan trọng là Nhà nước, cụ thể là các bộ và chính quyền địa phương có trách nhiệm hỗ trợ, có cơ chế chính sách phù hợp tiếp vốn cho doanh nghiệp (chứ không chỉ kêu gọi suông doanh nghiệp phải bảo vệ môi trường); kiên quyết chế tài thực thi luật hiện có trong khi vẫn tiếp tục cải thiện cơ sở pháp lý. Những người làm công tác hoạch định chính sách, kế hoạch, không nên ảo tưởng, xây dựng các định hướng mục tiêu thường lấy con số phần trăm để minh họa. Xin lưu ý con số phần trăm không có ý nghĩa phát triển mà con số tuyệt đối mới là điều chúng ta cần quan tâm. Ví dụ hiện nay mới có 30% nhà máy được trang bị công nghệ xử lý nước thải, mục tiêu đến năm 2020 phấn đấu đạt 70% nhà máy có công nghệ xử lý nước thải. Nhìn vào con số phần trăm tăng từ 30 lên đến 70 rất hấp dẫn nhưng thực tế không phải như vậy. Bởi vì 30% của số lượng nhà máy hiện nay so với 70% của số lượng nhà máy vào năm 2020 là khác nhau rất xa về số trị tuyệt đối. Các cơ sở doanh nghiệp vẫn còn đang hoạt động với rất nhiều uổng phí, đến mức “xa xỉ” theo tiêu chuẩn hiện đại, chỉ cần cắt giảm những uổng phí này thì môi trường sẽ được cải thiện đáng kể. Cần tổng rà soát theo cách “kiểm toán môi trường” (environmental auditing) để cân đối đầu ra, đầu vào, từng dòng nguyên liệu, nhiên liệu và chất thải phát xuất từ đâu và đi về đâu, rồi ta sẽ nhận ra những công đoạn nào cần cải thiện, những khâu hoặc cơ sở nào cần đầu tư nâng cấp... Theo kinh nghiệm của các nước tiên tiến, áp dụng các biện pháp quản lý môi trường tích hợp bao gồm ba nhóm giải pháp: công cụ pháp lý, công cụ kinh tế và công cụ giao tiếp truyền thông là một hệ thống đồng bộ với các chính sách, quy định pháp lý, biện pháp chế tài rất hiệu quả trong việc kiểm soát và giảm thiểu ô nhiễm môi trường như không khí, tiếng ồn và đặc biệt là môi trường nước. Một thực trạng cần được nhanh chóng chấn chỉnh là có một số nhà máy, xí nghiệp ra đời trước khi có chủ trương quy hoạch. Chủ đầu tư thường chủ động chọn địa điểm xây dựng trước, sau
đó hợp pháp hóa các thủ tục và tiến hành sản xuất kinh doanh. Điều đó dẫn đến nhiều cơ sở xây dựng đan xen trong khu dân cư, trên một đơn vị hành chính, một đoạn sông. Tình trạng trên đây đã gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Ngoài việc phân bố sản xuất không đồng đều, quá tải môi trường, đa số mặt bằng chỉ vừa đủ cho bố trí máy móc, thiết bị và các công đoạn sản xuất, hậu cần và trụ sở văn phòng, thiếu đất cho xây dựng hệ thống xử lý chất thải gây ô nhiễm môi trường. Ví dụ công nghệ chế biến tôm đông lạnh xuất khẩu hiện nay ở các tỉnh đều tương đối hiện đại, nhưng tiềm ẩn nguy cơ về sự cố môi trường do sử dụng thiết bị áp lực và dung môi làm lạnh có hại cho sức khỏe con người, hệ sinh thái, nếu phát tán ra môi trường. Công nghệ sản xuất không đồng bộ với công nghệ xử lý ô nhiễm môi trường. Đơn vị cung cấp thiết bị, quy trình sản xuất không cung cấp tư vấn thiết bị, quy trình bảo vệ môi trường. Tuy công nghệ sản xuất khí, điện, đường kết tinh, phân đạm... tương đối mới, nhưng vẫn tiềm ẩn nguy cơ gây ô nhiễm môi trường, đe dọa đến phát triển bền vững. Ngoài ra, các doanh nghiệp đang hoạt động trong khu công nghiệp thường xao lãng áp dụng biện pháp bảo vệ môi trường do phải tự bỏ chi phí xây dựng kết cấu hạ tầng. Việc di dời các doanh nghiệp công nghiệp phân tán trong khu vực dân cư vào khu công nghiệp là công việc khó khăn cần có thời gian, quyết tâm, chính sách nhất quán, nguồn lực thích hợp và cơ chế, bộ máy quản lý đủ hiệu lực. Việc phát triển các khu công nghiệp cần tính đến các yếu tố đặc thù của hệ sinh thái, đến tác động lâu dài của phát triển công nghiệp bền vững. Ưu tiên phát triển công nghiệp sạch, thân thiện với môi trường, phát triển hệ thống quan trắc, cảnh báo môi trường, xây dựng thương hiệu khu công nghiệp. Phát triển khu công nghiệp phải đồng bộ với phát triển hạ tầng bảo vệ môi trường như: các phương tiện chuyên dùng thu gom, xử lý chất thải, khai thông luồng lạch để tăng tính tự làm sạch của dòng sông, tránh ứ đọng nước rác trên sông gần khu công
nghiệp... Nói tóm lại, phát triển các khu công nghiệp là xu thế tất yếu trong tiến trình phát triển đi lên công nghiệp hóa, hiện đại hóa nhưng vấn đề quan trọng là làm sao giải quyết hài hòa giữa tăng trường kinh tế với việc nâng cao đời sống của người dân và kiểm soát mức độ ô nhiễm trong phạm vi cho phép. Mối quan hệ giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường cùng một nội hàm, vì thế chiến lược, hướng tiếp cận cho bài toán doanh nghiệp phát triển bền vững chính là “phát triển trong bảo vệ”. Nêu chỉ vì lợi nhuân trước măt mà quay lưng lai với môi trường, ́ ̣ ́ ̣ cac doanh nghiêp sẽ tự đao thai trên con đường phat triên và hôi ́ ̣ ̀ ̉ ́ ̉ ̣ nhâp cua đât nước. Bai hoc cua Vedan rất đang để cho cac ̣ ̉ ́ ̀ ̣ ̉ ́ ́ ̣ ̃ doanh nghiêp suy ngâm. TS. TÔ VĂN TRƯỜNG Chưa thấy doanh nghiệp nào phá sản vì bảo vệ môi trường nghiêm túc Võ Minh Duy Tôi hoàn toàn đồng ý bài viết của tiến sĩ Tô Văn Trường. Rất nhi ều doanh nghiệp hiện nay lấy cớ chi phí tăng cao, làm giảm khả năng cạnh tranh của họ nếu họ đầu tư đầy đủ vào lĩnh vực bảo vệ môi trường. Thực tế hẳn vậy. không Tôi còn nhớ vài năm trước, các lò gốm sức ở Lái Thiêu, Bình Dương đốt bằng củi, vừa gây ô nhiễm môi trường bởi khí thải, vừa gián ti ếp tạo nên viêc phá rừng lấy củi đốt. Chính quyền tỉnh này đã yêu cầu di dời toàn bộ các lò gốm sứ lên huyện Tân Uyên, kết hợp với đổi mới công nghệ là thay củi đun bằng khí hóa lỏng. Thực tế hi ện nay hàng loạt công ty di dời lò gốm sứ của mình lên Tân Uyên và áp dụng công nghệ mới mà không hề có doanh nghiệp nào phá sản hay xin bỏ nghề chỉ vì thay củi bằng khí ga cả. Trở lại chuyện Vedan bị phạt tiền và bị truy thu tiền xả thải vào môi trường 127 tỉ đồng. Theo một doanh nghiệp xử lý môi trường và thu
hồi khí đốt biogas cho biết thì nước thải của Vedan có hàm l ượng ô nhiễm hữu cơ cao, rất thích hợp cho việc xử lý nước thải và thu hồi khí biogas để phát điện và lượng điện này đủ cung ứng cho 50% sản lượng điện mà Vedan chạy hàng ngày. Nếu Vedan bỏ ra 10 triệu đô la Mỹ để xử lý môi trường theo công nghệ thu hồi biogas làm khí đốt hàng ngày, về lâu dài, có lợi hơn xả thải chưa qua xử lý đ ể phải đóng phạt như hiện nay. Vấn đề còn lại là ý thức của doanh nghi ệp và ràng buộc pháp lý của nhà nước. Doi tuong ap dung san xuat sah hon trong cong ngiep ỦY BAN NHÂN DÂN CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT TỈNH TIỀN GIANG NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc Số: 18/CT-UBND Mỹ Tho, ngày 16 tháng 7 năm 2008 CHỈ THỊ Về việc áp dụng sản xuất sạch hơn trong các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp trên địa bàn tỉnh Tiền Giang Thực hiện Quyết định số 328/2005/QĐ-TTg ngày 12/12/2005 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Kế hoạch quốc gia kiểm soát ô nhiễm môi trường đến năm 2010, Quyết định số 34/2005/QĐ-TTg ngày 22/02/2005 của Thủ tướng Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 41- NQ/TW ngày 15/11/2004 của Bộ Chính trị về bảo vệ môi trường trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; Ch ỉ th ị số 08/CT-BCN ngày 10/7/2007 của Bộ Công nghiệp (nay là Bộ Công Thương) về việc áp dụng sản xuất sạch hơn trong các cơ sở sản xuất công nghiệp. Thời gian qua, việc áp dụng sản xuất sạch hơn trong các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp trên địa bàn tỉnh có sự chuyển biến tích cực; một số doanh nghiệp đã nhận thức được tầm quan trọng của vi ệc sản xuất sạch hơn và đã từng bước đầu tư đổi mới công nghệ, hệ thống xử lý nước thải, sử dụng năng lượng có hiệu quả, sử dụng nguyên liệu thay thế phát sinh ít chất thải... góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất và giảm
thiểu ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, số lượng doanh nghiệp áp dụng sản xuất sạch hơn vẫn còn hạn chế, các giải pháp áp dụng còn ở mức độ đ ơn giản, kết quả chưa đạt theo yêu cầu; chất thải, nước th ải, khí thải vẫn chưa qua xử lý hoặc xử lý chưa tốt, gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến cuộc sống của cộng đồng. Để thúc đẩy việc áp dụng sản xuất sạch hơn trong ngành công nghiệp, tăng cường hiệu quả sử dụng tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường, đảm bảo sức khỏe con người và phát triển bền vững; Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Tiền Giang yêu cầu thủ trưởng các s ở, ban, ngành tỉnh; Chủ tịch Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố Mỹ Tho, th ị xã Gò Công; các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp trên địa bàn tỉnh tổ chức thực hiện những nội dung cụ thể như sau: 1. Sở Công Thương: - Tổ chức tuyên truyền, phổ biến các văn bản của Nhà nước, các thông tin về sản xuất sạch hơn nhằm nâng cao nhận thức và năng lực áp dụng cho các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp; - Hướng dẫn thực hiện việc áp dụng; tổ chức đào tạo, tập huấn, hội thảo về áp dụng sản xuất sạch hơn cho các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp nhằm nâng cao năng lực áp dụng sản xuất sạch hơn; - Tham gia nghiên cứu, chuyển giao các kết quả nghiên cứu khoa học về sản xuất sạch hơn để áp dụng vào doanh nghiệp; - Phối hợp với các sở, ngành tỉnh có liên quan tham mưu, đ ề xu ất Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành các chính sách khuy ến khích, h ỗ trợ doanh nghiệp áp dụng sản xuất sạch hơn; - Hỗ trợ các doanh nghiệp thực hiện đánh giá sản xuất sạch hơn, sử dụng tiết kiệm năng lượng; đầu tư sản xuất với công nghệ sản xuất s ạch hơn, sử dụng năng lượng sạch; dự án trình diễn về áp dụng sản xuất sạch hơn từ Quỹ khuyến công tỉnh; tư vấn về tiếp cận các nguồn vốn, kinh phí hỗ trợ khác cho việc thực hiện sản xuất sạch hơn; - Thường xuyên tổ chức kiểm tra, giám sát và đánh giá hiệu qu ả việc áp dụng sản xuất sạch hơn tại các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh. 2. Sở Tài nguyên và Môi trường:
- Phối hợp với Sở Công Thương, các sở, ban, ngành tỉnh có liên quan tuyên truyền, phổ biến về sản xuất sạch hơn trong sản xuất công nghiệp; - Phối hợp chặt chẽ với các sở, ban, ngành có liên quan trong việc xét duyệt các chương trình, dự án đầu tư phát triển trên địa bàn tỉnh theo nguyên tắc đảm bảo phát triển bền vững cả về kinh tế, xã h ội và môi trường. Quản lý nghiêm việc thực hiện các quy định về l ập và th ẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường có lồng ghép các quy định về thực hiện sản xuất sạch hơn đối với cơ sở sản xuất, kinh doanh mới đầu tư. 3. Sở Kế hoạch và Đầu tư: - Tham gia với các sở, ban, ngành có liên quan về việc nghiên cứu, đề xuất Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành chính sách khuyến khích, hỗ trợ đối với các doanh nghiệp áp dụng sản xuất sạch hơn có hiệu quả; - Hướng dẫn và thẩm tra các dự án đầu tư, nhất là d ự án thu ộc lĩnh vực công nghiệp đảm bảo áp dụng sản xuất sạch hơn trong quá trình thẩm định, xét duyệt để phòng ngừa ngay từ đầu việc phát sinh ch ất th ải, khí thải gây ô nhiễm môi trường. 4. Sở Khoa học và Công nghệ: - Đẩy mạnh việc nghiên cứu đề tài khoa học, chuyển giao và ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật, công nghệ sản xuất sạch hơn, các h ệ thống quản lý chất lượng tiên tiến, các công cụ nâng cao năng suất chất l ượng, giảm chi phí và thân thiện với môi trường vào sản xuất; - Cân đối và ưu tiên hỗ trợ kinh phí từ nguồn sự nghiệp khoa học, Quỹ phát triển khoa học công nghệ tỉnh cho việc thực hiện các ch ương trình khoa học công nghệ, đề tài, dự án về sản xuất sạch h ơn trên đ ịa bàn tỉnh. 5. Sở Tài chính: Căn cứ vào khả năng ngân sách hàng năm, Sở Tài chính chủ trì, phối hợp với các sở, ngành có liên quan xem xét, cân đối hỗ trợ kinh phí v ề s ản xuất sạch hơn từ nguồn kinh phí sự nghiệp khoa học - công ngh ệ, sự nghiệp môi trường và nguồn kinh phí khuyến công của tỉnh. 6. Ban Quản lý các Khu công nghiệp tỉnh:
- Phối hợp với Sở Công Thương, Sở Tài nguyên và Môi trường, các sở, ban, ngành có liên quan tổ chức tuyên truyền, phổ biến, triển khai vi ệc áp dụng sản xuất sạch hơn cho các doanh nghiệp trong các khu công nghiệp; - Chỉ tiếp nhận các dự án đầu tư vào khu công nghiệp có ngành nghề trong danh mục Báo cáo đánh giá tác động môi trường đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường phê duyệt. Ngoài các ngành nghề được duyệt, nếu tiếp nhận thì phải có chủ trương thống nh ất của Ủy ban nhân dân tỉnh và ý kiến của cơ quan quản lý chuyên ngành; - Thực hiện nghiêm các văn bản quy phạm pháp luật về bảo vệ môi trường và sản xuất sạch hơn trong doanh nghiệp thuộc khu công nghiệp. 7. Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố, thị xã: - Trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ của mình, phối hợp với các sở, ban, ngành tỉnh; chỉ đạo các phòng, ban có liên quan tăng cường tuyên truyền, phổ biến về áp dụng sản xuất sạch hơn cho các doanh nghiệp trên địa bàn; - Chỉ đạo thực hiện, kiểm tra, đề xuất Ủy ban nhân dân tỉnh về việc áp dụng sản xuất sạch hơn đối với doanh nghiệp thuộc phạm vi quản lý. 8. Các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp: - Chủ động đầu tư nghiên cứu và áp dụng sản xuất sạch hơn tại doanh nghiệp sản xuất công nghiệp; xây dựng kế hoạch và triển khai áp dụng sản xuất sạch hơn về các giải pháp quản lý, cải ti ến công ngh ệ, thay đổi quy trình công nghệ, lắp đặt trang thiết bị mới thân thi ện v ới môi trường, ít phát sinh chất thải; tiết kiệm sử dụng năng lượng, nước, nguyên liệu, nhiên liệu trong sản xuất; - Từng bước, đi đến bắt buộc xây dựng và áp dụng hệ thống quản lý môi trường ISO 14000; đăng ký đạt tiêu chuẩn môi trường, áp d ụng ghi nhãn tiết kiệm năng lượng đối với hàng hóa, sản phẩm theo quy định; - Bố trí nguồn nhân lực và kinh phí phù hợp để thúc đẩy th ực hiện việc áp dụng sản xuất sạch tại doanh nghiệp mình. 9. Sở Thông tin và Truyền thông; Đài Phát thanh - Truy ền hình t ỉnh, đề nghị Báo Ấp Bắc: phối hợp với Sở Công Thương, Sở Tài nguyên và Môi trường thường xuyên tuyên truyền về áp dụng sản xuất s ạch h ơn bằng nhiều hình thức, nội dung phù hợp để các doanh nghi ệp s ản xu ất công nghiệp trên địa bàn tỉnh thông suốt, thực hiện.