Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Hướng dẫn học sinh xây dựng và sử dụng poster trong dạy học chuyên đề Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam lớp 10 THPT

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

HƯỚNG DẪN HỌC SINH XÂY DỰNG VÀ SỬ DỤNG POSTER

TRONG DẠY HỌC CHUYÊN ĐỀ “BẢO TỒN VÀ PHÁT HUY

GIÁ TRỊ DI SẢN VĂN HOÁ Ở VIỆT NAM” LỚP 10 THPT

NGHỆ AN - 2023

SỞ GD&ĐT NGHỆ AN

TRƯỜNG THPT NGUYỄN SỸ SÁCH --------------------------

HƯỚNG DẪN HỌC SINH XÂY DỰNG VÀ SỬ DỤNG POSTER

TRONG DẠY HỌC CHUYÊN ĐỀ “BẢO TỒN VÀ PHÁT HUY

GIÁ TRỊ DI SẢN VĂN HOÁ Ở VIỆT NAM” LỚP 10 THPT

Lĩnh vực

: LỊCH SỬ

Tên tác giả

: TRẦN THỊ LAN ANH

Tổ bộ môn

: KHOA HỌC XÃ HỘI

Năm thực hiên : 2022 - 2023

Số điện thoại

: 0984 415 939

MỤC LỤC

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ ..................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................. 1 2. Tính mới, đóng góp của đề tài .......................................................................... 2 3. Đối tượng nghiên cứu ....................................................................................... 2 4. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................. 2

PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ............................................................. 3 Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về hướng dẫn học sinh xây dựng và sử dụng poster trong dạy học chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT .............................................................................................. 3 1. Cơ sở lý luận .................................................................................................... 3 1.1. Khái niệm poster và các loại poster sử dụng trong dạy học lịch sử ................ 3 1.2. Ý nghĩa, vai trò của việc xây dựng và sử dụng poster trong dạy học lịch sử .. 4 1.2.1. Đối với giáo viên ........................................................................................ 4 1.2.2. Đối với học sinh ......................................................................................... 5 2. Cơ sở thực tiễn ................................................................................................. 8 2.1. Nhiệm vụ, yêu cầu dạy học chương trình lịch sử GDPT 2022 ....................... 8 2.2. Những khó khăn của GV, HS trong dạy học chương trình lịch sử mới ........ 10 2.3. Thực trạng sử dụng poster trong dạy học lịch sử ......................................... 12 Chương 2: Hướng dẫn học sinh xây dựng và sử dụng poster khi dạy học chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT ......... 13 2.1. Hướng dẫn học sinh xây dựng poster trong dạy học lịch sử ở trường THPT 13 2.1.1. Nguyên tắc xây dựng poster trong dạy học lịch sử ở trường THPT........... 13 2.1.2. Hướng dẫn học sinh sử dụng các phần mềm trong xây dựng poster lịch sử14 2.2. Hướng dẫn học sinh sử dụng poster khi dạy học chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT ......................................... 15 2.2.1. Sử dụng poster kết hợp với các phương pháp, kỹ thuật dạy học tích cực .. 15 2.2.2. Sản phẩm dạy học thực nghiệm chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT .............................................................. 29 2.2.3. Khảo sát sự cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đề xuất ................. 44 Chương 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM HƯỚNG DẪN HỌC SINH XÂY DỰNG VÀ SỬ DỤNG POSTER TRONG DẠY HỌC CHUYÊN ĐỀ “BẢO TỒN VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ DI SẢN VĂN HOÁ Ở VIỆT NAM” LỚP 10 THPT ................................................................................................................. 52 3.1. Mục đích thực nghiệm ................................................................................. 52 3.2. Đối tượng thực nghiệm ................................................................................ 53 3.3. Phương pháp thực nghiệm ........................................................................... 53 3.4. Kết quả xử lý thực nghiệm .......................................................................... 53 PHẦN III. KẾT LUẬN .................................................................................... 56 1. Những đóng góp của đề tài ............................................................................. 56 1.1. Tính mới của đề tài ...................................................................................... 56 1.2. Tính khoa học .............................................................................................. 56 1.3. Tính khả thi khi ứng dụng thực tiễn ............................................................. 56 2. Kiến nghị, đề xuất .......................................................................................... 57

2.1. Với các cấp quản lí giáo dục ........................................................................ 57 2.2. Với giáo viên ............................................................................................... 58 2.3. Với học sinh ................................................................................................ 58 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................ 59 PHỤ LỤC ............................................................................................................

DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT

Chữ cái viết tắt/Ký hiệu THPT GV HS CT GDPT SGK CNTT BGD&ĐT Cụm từ đầy đủ Trung học phổ thông Giáo viên Học sinh Chương trình giáo dục phổ thông Sách giáo khoa Công nghệ thông tin Bộ Giáo dục & Đào tạo

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Lý do chọn đề tài

Quan điểm, tư tưởng chỉ đạo việc đổi mới phương pháp dạy - học ở Việt Nam hiện nay là “dạy học phát triển năng lực”. Mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản, giúp học sinh làm chủ kiến thức phổ thông, biết vận dụng hiệu quả kiến thức, kĩ năng đã học vào đời sống và tự học suốt đời, có định hướng lựa chọn nghề nghiệp phù hợp, biết xây dựng và phát triển hài hoà các mối quan hệ xã hội, có cá tính, nhờ đó có được cuộc sống có ý nghĩa và đóng góp tích cực vào sự phát triển của đất nước và nhân loại.

Năm học 2022 - 2023, Bộ GD&ĐT đã ban hành bộ sách giáo khoa lịch sử 10 mới giúp học sinh hình thành và phát triển 3 năng lực, 5 phẩm chất...Từ môn học lựa chọn chuyển sang bắt buộc, nâng cao chất lượng dạy học, phát triển các kĩ năng, phẩm chất cho học sinh trở thành vấn đề cấp thiết đối với GV.

Việc đổi mới trong phương pháp dạy và học, đổi mới cách kiểm tra đánh giá của giáo viên đã giúp học sinh hứng thú hơn trong học tập lịch sử. Đó là những tiết học mà học sinh được hóa thân, đóng vai thành các nhân vật lịch sử như Hai Bà Trưng, Trần Hưng Đạo, Quang Trung… những nhà phát kiến địa lí, các chính khách. Đó là khi học sinh cùng diễn lại một sự kiện lịch sử Bác Hồ ra đi tìm đường cứu nước, viết và diễn kịch về nguyên nhân bùng nổ chiến tranh thế giới thứ hai… Học sinh còn được thỏa sức sáng tạo khi thay vì học thuộc những nội dung trong sách giáo khoa, giáo viên có thể giao nhiệm vụ cho học sinh về thiết kế các poster, áp phích, sơ đồ tư duy thể hiện nội dung bài học.

Từ thực tiễn dạy học tôi nhận thấy, nếu xây dựng và hướng dẫn học sinh học tập bằng poster thì sẽ giúp học sinh dễ dàng lĩnh hội kiến thức, rèn luyện các kĩ năng, giáo dục ý thức tự học, tính kiên trì, giúp học sinh ôn tập được thường xuyên, liên tục kiến thức mới và kiến thức đã học.

Qua những hoạt động đó, tôi thấy rằng việc học lịch sử qua poster thật sự mang lại hiệu quả cao, học sinh được thể hiện các năng lực như khả năng vẽ, thuyết trình, hoạt động nhóm. Nội dung bài học được thiết kế bằng tranh ảnh, hình vẽ, sơ đồ học sinh dễ dàng tiếp cận được nội dung bài học, khắc sâu kiến thức lịch sử hơn, học sinh không học vẹt mà cần sự tư duy. Những bài tập lịch sử của HS thực hiện trên poster không còn hoàn toàn bằng kênh chữ, tất cả kiến thức được các em thể hiện qua poster sinh động. Thông qua việc làm poster học sinh cũng rèn luyện khả năng nghiên cứu, chọn lọc thông tin, trình bày sao cho hấp dẫn.

Học sinh sẽ được trải nghiệm nhiều mô hình học tập thông minh, tiếp cận với cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, rèn luyện những kỹ năng tự đọc sách, tìm tư liệu và phát triển hướng suy nghĩ riêng của mình chuẩn bị tốt cho công việc sau này.

Qua hoạt động này, GV muốn tạo điều kiện cho HS chủ động tìm kiếm và xử lí thông tin; tái cơ cấu các thông tin theo chủ đề và nhận thức của từng người

nhằm rèn luyện kĩ năng tìm kiếm thông tin, kĩ năng làm việc nhóm, tinh thần hợp tác; kĩ năng trình bày trên giấy, powerpoint và thuyết trình. GV còn muốn HS tập cho mình thói quen biết lắng nghe và tự tin tranh luận trước tập thể hay với người khác.

Đối với giáo viên, nếu hướng dẫn học sinh xây dựng và sử dụng poster trong dạy học lịch sử thì đó là nguồn tư liệu quan trọng, là phương tiện hỗ trợ giáo viên trong việc kiểm tra, đánh giá học sinh theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất. Như vậy, việc hướng dẫn học sinh xây dựng và sử dụng poster trong dạy học có vai trò quan trọng nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Lịch sử.

Chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” thuộc chuyên đề 2 lớp 10 THPT. Chuyên đề này rất hay có vị trí, vai trò quan trọng trong việc nâng cao ý thức, trách nhiệm, sẵn sàng đóng góp và vận động người khác cùng tham gia vào việc bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hoá quê hương, đất nước cho học sinh. Tuy nhiên, chuyên đề này khó dạy và khó học, GV cần có phương pháp đổi mới để HS dễ tiếp cận.

Xuất phát từ những lý do trên, với mong muốn góp phần đổi mới và nâng cao hiệu quả dạy học môn lịch sử, tôi quyết định làm sáng kiến kinh nghiệm với đề tài Hướng dẫn học sinh xây dựng và sử dụng poster trong dạy học chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT để nghiên cứu, tìm hiểu và áp dụng trong quá trình dạy học. 2. Tính mới, đóng góp của đề tài

- Đề tài phân tích, hệ thống cơ sở lý luận, thực tiễn để hướng dẫn học sinh xây dựng và sử dụng poster trong dạy học chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT.

- Xác định được những nguyên tắc, các phần mềm để xây dựng và sử dụng

poster lịch sử.

- Hướng dẫn học sinh xây dựng được nội dung poster lịch sử trong dạy học

chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT.

- Đề xuất phương pháp hướng dẫn sử dụng poster lịch sử. - Trình bày được phương pháp khảo sát, thực nghiệm, kết quả và bài học kinh

nghiệm rút ra từ quá trình thực nghiệm. 3. Đối tượng nghiên cứu

Chủ thể: Hướng dẫn học sinh xây dựng và sử dụng poster trong dạy học

chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT.

Khách thể: Học sinh khối 10

4. Phương pháp nghiên cứu

Để thực hiện nhiệm vụ đề ra, đề tài đã sử dụng phương pháp quan sát, phương pháp đàm thoại, phương pháp phỏng vấn, phương pháp phân tích tổng hợp, phương pháp nghiên cứu lí thuyết, phương pháp thực nghiệm sư phạm,phương pháp khảo sát, phương pháp thống kê.

PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU

Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về hướng dẫn học sinh xây dựng và sử dụng poster trong dạy học chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT

1. Cơ sở lý luận

1.1. Khái niệm poster và các loại poster sử dụng trong dạy học lịch sử

- Khái niệm: Poster được định nghĩa trong tiếng Anh là: Poster nghĩa là áp phích quảng cáo, tuyên truyền, trong tiếng Pháp là Affiche nghĩa là yết thị, quảng cáo để truyền tải thông tin của tác giả, là một tác phẩm nghệ thuật (ấn phẩm) được thiết kế để truyền đạt đến người xem các thông tin về một sản phẩm, sự kiện, lòng yêu nước, hay một vấn đề nào đó thông qua các câu chữ (từ ngữ) hoặc thông qua những hình ảnh đồ họa (các biểu tượng hoặc bức ảnh, hình vẽ).

Áp phích hay Poster có thể vẽ hoặc thiết kế thường ngắn gọn, nổi bật, hấp dẫn như một tác phẩm nghệ thuật trang trí công phu với mục đích là tuyên truyền, thu hút sự chú ý của người khác.

Như vậy, có thể thấy rằng Poster là một tác phẩm nghệ thuật, được thiết kế mang tính thẩm mỹ cao nhằm mục đích truyền đạt đến người xem những thông tin về một sản phẩm, một sự kiện hay một vấn đề nào đó.

- Các loại poster sử dụng trong dạy học lịch sử:

Poster thông tin tóm tắt (sơ đồ tư duy):

Poster được thiết kế nhằm lưu trữ, sắp xếp thông tin và xác định thông tin theo thứ tự ưu tiên bằng cách sử dụng Từ khoá, Hình ảnh chủ đạo. Mỗi từ khoá hoặc hình ảnh chủ đạo trong sơ đồ tư duy sẽ kích hoạt những ký ức cụ thể và làm nảy sinh những suy nghĩ, ý tưởng mới; đưa tới cái nhìn tổng quan về thông tin bài học, nội dung cần học. Poster thông tin tóm tắt là bản đồ thông tin cho bộ não, giúp nó hoạt động nhẹ nhàng, lưu trữ nhiều và nhớ thông tin được lâu hơn.

Khi học theo cách truyền thống HS thường có tư thế buồn ngủ, bởi vì HS đang học chỉ bằng não trái (lo về tư duy logic), còn não phải lo về sự tưởng tượng, hình ảnh. Vì vậy khi bạn sử dụng sơ đồ tư duy HS đang bắt toàn bộ não bộ hoạt động 100% công sức.

Cấu tạo của Poster thông tin tóm tắt gồm: Chủ đề chính, nhánh con, từ khóa,

hình ảnh gợi nhớ, liên kết, màu sắc, kích cỡ hình ảnh và thông tin.

Poster biểu tượng: Poster thể hiện quan điểm: Đây là những poster chứa những câu danh ngôn, những thông điệp cổ vũ động viên hay tạo cảm hứng cho người khác. Những poster này muốn nhắc nhở con người hoặc đem lại cho họ sức mạnh, niềm tin trong cuộc sống.

Poster truyện tranh: được thiết kế dạng câu chuyện tranh, có thể 5-7 bức tranh hoặc

nhiều hơn tùy thuộc vào mục đích của giáo viên và nội dung kiến thức truyền tải.

Poster tuyên truyền (Propaganda Poster):

Poster thiết kế sử dụng hình ảnh, tranh vẽ và câu chữ nhằm mục đích tuyên truyền một vấn đề, một ý tưởng. Đó là những poster dùng để lan tỏa thông tin, nâng cao nhận thức cho cộng đồng về một vấn đề nào đó như bảo vệ môi trường, ngược đãi trẻ em, du lịch, bảo tồn di sản văn hóa… Trên những poster đó quan trọng nhất là những thông tin liên lạc của tổ chức hoặc quỹ mà bạn có thể tham gia đóng góp. Thông thường, các nhà thiết kế thường dùng một hình ảnh bắt mắt và thêm vào đó những thông tin chi tiết với loại poster này rất phổ biến ở mọi nơi.

1.2. Ý nghĩa, vai trò của việc xây dựng và sử dụng poster trong dạy học lịch sử

Lịch sử bao giờ cũng là cụ thể. Nói đến lịch sử là nói đến con người, sự việc, không gian, thời gian. Học lịch sử là học những điều xảy ra trong quá khứ. Để biết quá khứ, người ta không thể quan sát trực tiếp mà chỉ có thể nhận thức gián tiếp bằng cách dựa vào các tài liệu, dấu tích, đồ vật, tranh ảnh, biểu đồ, lược đồ, sơ đồ, poster…nhằm khôi phục bức tranh lịch sử.

Hiện nay, học sinh học môn Lịch sử có thể bằng 2 cách: một là, học thuộc lòng máy móc (cách này là nỗi sợ hãi của nhiều học sinh), hai là để tránh phải ghi nhớ máy móc học thuộc lòng thì học sinh nên sử dụng poster, sơ đồ tư duy vào việc học lịch sử. Vậy học như thế nào là tối ưu? Đặc biệt là nâng cao hiệu quả, chất lượng đáp ứng mục tiêu giáo dục CT GDPT 2018. Học sinh cần phải học lịch sử bằng nhiều hình thức khác nhau trong đó có sử dụng poster. Vì vậy, cần phải hướng dẫn học sinh xây dựng và sử dụng poster trong dạy học lịch sử. Bởi vì, poster lịch sử có ý nghĩa quan trọng đối với quá trình dạy của giáo viên và quá trình học của học sinh.

1.2.1. Đối với giáo viên

Thứ nhất, việc sử dụng poster lịch sử vào việc dạy học góp phần nâng cao chất lượng bộ môn. Giáo viên hướng dẫn học sinh xây dựng và khai thác poster lịch sử là cầu nối giữa tri thức với người tiếp nhận tri thức, giúp các em chọn lọc kiến thức. Việc giáo viên hướng dẫn học sinh sử dụng poster lịch sử vào dạy học giúp giáo viên dễ dàng tổ chức các hoạt động hướng dẫn các em học kiến thức mới, ôn tập.

Thứ hai, Poster lịch sử giúp giáo viên dễ dàng tiếp cận với tri thức mới, dễ hình thành nên các biểu tượng trực quan lịch sử, tăng năng suất làm việc của giáo viên, giảm thiểu tính chất giảng dạy mang tính thông báo một chiều hay còn gọi là kiến thức “hàn lâm”.

Thứ ba, Poster lịch sử giúp cải tiến phương pháp dạy học của giáo viên và thay đổi hình thức học của học sinh. Giáo viên lấy học sinh làm trung tâm, hướng dẫn học sinh chủ động tiếp cận tri thức.

Thứ tư, Poster lịch sử là phương tiện trực quan của giáo viên là nguồn tri thức quan trọng. Nó có khả năng cung cấp thông tin một cách đầy đủ hơn khi SGK chưa trình bày đến nó.

GV đã xây dựng các bài tập của HS thành một trang online, tạo thành một

kho dữ liệu chung rất phong phú có tính tương tác và chia sẻ cao hơn.

Như vậy, đối với giáo viên, nếu hướng dẫn học sinh xây dựng và sử dụng được poster trong dạy học lịch sử thì đó là nguồn tư liệu quan trọng, là phương tiện hỗ trợ giáo viên trong việc dạy học, kiểm tra, đánh giá học sinh theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất. Việc hướng dẫn học sinh xây dựng và sử dụng poster trong dạy học có vai trò quan trọng nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Lịch sử.

1.2.2. Đối với học sinh

Những con số được đề cập trong kim tự tháp dưới đây có thể không chính xác tuyệt đối vì còn có độ sai lệch với từng cá nhân, nhưng phần đầu và phần cuối có thể nói là chính xác. Cái nổi bật nhất được nêu lên từ kim tự tháp này chính là sự chênh lệch giữa các phương pháp học tập. Kim tự tháp chỉ mức độ tiếp thu của người học theo các phương pháp khác nhau.

Không chỉ giáo viên cần nắm rõ kim tự tháp này để xây dựng bài giảng, lựa chọn phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực mà học sinh cũng cần hiểu về nó để chủ động học tập và thay đổi thái độ học tập.

Với phương châm: Ý tưởng là Nụ, giải pháp là Hoa, hành động cho ra quả

Ngọt vì vậy, GV cần tổ chức các hoạt động cho HS được làm việc, trải nghiệm.

Giáo viên có thể sử dụng nhiều hình thức, phương pháp và kĩ thuật khác nhau để hướng dẫn HS chủ động tham gia học tập (thảo luận nhóm, trải nghiệm, dạy cho người khác…) để nắm bài học dễ dàng và hiệu quả nhất. Trong đó, hướng dẫn HS xây dựng và sử dụng poster trong dạy học lịch sử thuộc nhóm phương pháp HS chủ động tham gia thảo luận, trình bày, thuyết trình, làm video, lập Padlet, bảo tàng 3D…

Poster lịch sử là một loại phương tiện trực quan quan trọng chứa đựng, chuyển tải lượng thông tin quan trọng trong quá trình giảng dạy và là nguồn tri thức phong phú, đa dạng, góp phần tạo biểu tượng, phát triển trí tuệ, nâng cao năng lực nhận thức cho học sinh trong quá trình học tập.

Poster lịch sử cũng là một bộ phận quan trọng của đồ dùng trực quan được sử dụng trong quá trình dạy học. Nó có ý nghĩa hết sức to lớn, không chỉ là nguồn kiến thức, có tác dụng giáo dục tư tưởng, tình cảm mà còn phát triển tư duy cho học sinh. Bản thân poster lịch sử không thể tạo ra sự quan sát tích cực cho học sinh nếu như nó không được đặt trong những tình huống có vấn đề, trong những nhu cầu cần thiết phải trả lời một vấn đề cụ thể. Chính việc giải quyết tình huống có vấn đề thông qua hoạt động nhóm, thuyết trình giúp các em rèn luyện, hình thành các năng lực. Mặt khác, thông qua quan sát, miêu tả tranh ảnh lịch sử, học sinh được rèn luyện kĩ năng diễn đạt, lựa chọn ngôn ngữ, từ đó khả năng sử dụng ngôn ngữ của các em ngày càng phong phú, trong sáng.

Từ việc thường xuyên xây dựng và sử dụng poster lịch sử, giáo viên luyện cho các em thói quen, khả năng quan sát các vật thể một cách khoa học, có thể xem xét, phân tích, giải thích để đi đến những nét khát quát, rút ra những nhận xét, phán đoán, kết luận lịch sử. Nhờ đó mà các thao tác tư duy được rèn luyện, phát huy trí thông minh, sáng tạo của học sinh.

Poster lịch sử giúp học sinh dễ tiếp thu trong quá trình nhận thức nó, phát

triển tư duy và hỗ trợ học sinh khái niệm trừu tượng hóa vấn đề.

Poster lịch sử có tác dụng minh họa, phản ánh các sự vật, hiện tượng, khái niệm lịch sử. Nó hỗ trợ và phát huy mọi giác quan của người học. Tăng độ tin cậy và khắc sâu kiến thức, giảm thời gian học, gây hứng thú cho người học, dễ nhận biết, dễ nhớ, làm cho bài giảng sinh động hơn.

Khoa học đã chứng minh, với dữ liệu rời rạc, não chỉ đơn giản giải mã ý nghĩa của chúng mà không có chức năng ghi nhớ. Trái lại, thông tin đã được hệ thống qua poster lịch sử sẽ kích thích các khái niệm có sẵn trong não, liên hệ đến cảm xúc, suy nghĩ và để lại ấn tượng lâu dài. Thông qua tranh ảnh, sơ đồ, bảng biểu, lược đồ...trong poster lịch sử làm cho kiến thức truyền tải đến học sinh một

cách trực quan sinh động. Qua đó, giúp học sinh ghi nhớ kiến thức dễ dàng và là cơ sở để hiểu sâu sắc bản chất của chúng.

Poster lịch sử giúp tiết kiệm thời gian cho người học. Bẩm sinh con người khám phá thế giới bằng trực quan, 90% thông tin được não ghi nhận dưới dạng hình ảnh. Khoảng chú ý trung bình của con người là 8 giây, còn thời gian não xử lý tín hiệu thị giác là ¼ giây. Do đó, sử dụng hình ảnh giúp truyền đạt một khối lượng lớn chỉ trong tích tắc. Để tiết kiệm thời gian, đồng thời giúp học sinh tránh nhàm chán và ghi nhớ lâu, poster hỗ trợ xử lý thông tin cần thiết dưới dạng hình ảnh khiến học sinh chú ý vào cách trình bày ấn tượng của poster. Bằng cách này, học sinh tiếp thu khối lượng lớn kiến thức chỉ trong một thời gian ngắn.

Poster lịch sử tạo sự thu hút, hấp dẫn với người học. Kiến thức lịch sử vô cùng đa dạng, phong phú, phức tạp gắn liền với sự kiện, nhân vật, thời gian, không gian, diễn biến…Vì vậy, việc xây dựng poster lịch sử một cách hệ thống, khoa học sẽ tạo sự hấp dẫn trong quá trình học tập bộ môn Lịch sử. Có poster lịch sử học sinh sẽ hình dung sống động về quá khứ qua những bức tranh tả thực. Từ đó, bản thân học sinh sẽ có những đánh giá, cảm nhận của riêng mình. Khi xây dựng và khai thác poster lịch sử đòi hỏi học sinh phải tiếp cận nhiều thông tin đa dạng, phong phú. Qua đó, giúp học sinh đánh giá khách quan, toàn diện về lịch sử, từ đó hình thành thế giới quan khoa học, lòng đam mê, ý thức trách nhiệm đối với bản thân.

Xây dựng và hướng dẫn sử dụng poster trong dạy học lịch sử cho HS kết hợp với các kĩ thuật, phương pháp dạy học khác như đóng vai thuyết minh lịch sử, hướng dẫn viên du lịch, cán bộ xã, phóng viên…qua đó định hướng nghề nghiệp cho HS.

Học sinh có thể thiết kế poster lịch sử tạo thành “thư viện” sử online để làm kho tài nguyên nghiên cứu về lịch sử, đây là kênh trao đổi bài tập, kiến thức lịch sử của học sinh, giúp các em tiếp cận với công nghệ 4.0. Trang web được lập trên nền tảng Google Sites, Padlet. Vì thế, đối với học sinh lớp 10 THPT Nguyễn Sỹ Sách việc ứng dụng canva, padlet, photoshop… vào thực hành lịch sử đã không còn xa lạ với các em. HS phát triển được nhiều kỹ năng như thu thập và xử lý thông tin, thuyết trình, phản biện.

Trong quá trình làm việc sẽ định hướng nghề nghiệp tương lai cho các em. Có thể là hướng dẫn viên du lịch, thuyết minh tại bảo tàng, di tích, cán bộ xã, phóng viên, IT, thiết kế, MC…

2. Cơ sở thực tiễn

2.1. Nhiệm vụ, yêu cầu dạy học chương trình lịch sử GDPT 2022

Yêu cầu cần đạt trong chương trình giáo dục phổ thông mới được quy định cụ thể tại Thông tư 32/2018/BGDĐT về ban hành Chương trình giáo dục phổ thông mới, bổ sung Thông tư 13/2022/TT-BGDĐT. Học sinh trong từng cấp học cần đạt

được những yêu cầu trong chương trình giáo dục phổ thông mới bao gồm những yêu cầu về phẩm chất học sinh, yêu cầu về năng lực chung của học sinh. Ngoài ra, chương trình giáo dục phổ thông mới còn đưa ra các tiêu chí cụ thể về yêu cầu cần đạt của từng môn học. Theo đó, hình thành và phát triển cho học sinh 5 phẩm chất chủ yếu là yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm.

Năng lực chung được hình thành, phát triển thông qua tất cả các môn học và hoạt động giáo dục: năng lực tự chủ và tự học, năng lực giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo. Năng lực đặc thù được hình thành, phát triển chủ yếu thông qua một số môn học và hoạt động giáo dục nhất định: năng lực ngôn ngữ, năng lực tính toán, năng lực khoa học, năng lực công nghệ, năng lực tin học, năng lực thẩm mĩ, năng lực thể chất.

Như vậy, có thể thấy được những yêu cầu cần đạt về năng lực và phẩm chất của một học sinh được bao quát toàn diện cả về đạo đức, những năng lực cơ bản và kể cả năng khiếu học sinh. Những yêu cầu này đảm bảo cho mỗi học sinh sẽ phát huy được những điểm mạnh của bản thân để phát triển sau này.

Môn Lịch sử giữ vai trò chủ đạo trong việc giáo dục lòng yêu nước, tinh thần tự tôn dân tộc, truyền thống lịch sử và văn hoá dân tộc, giúp học sinh nhận thức và vận dụng được các bài học lịch sử giải quyết những vấn đề của thực tế cuộc sống, phát triển tầm nhìn, củng cố các giá trị nhân văn, tinh thần cộng đồng, lòng khoan dung, nhân ái; góp phần hình thành, phát triển những phẩm chất của công dân Việt Nam, công dân toàn cầu trong xu thế phát triển của thời đại.

Môn Lịch sử hình thành, phát triển cho học sinh tư duy lịch sử, tư duy hệ thống, tư duy phản biện, kĩ năng khai thác và sử dụng các nguồn sử liệu, nhận thức và trình bày lịch sử kết nối quá khứ với hiện tại.

Yêu cầu cần đạt về năng lực đặc thù:

Tìm hiểu lịch sử: Nhận diện được các loại hình tư liệu lịch sử; hiểu được nội dung, khai thác và sử dụng được tư liệu lịch sử trong quá trình học tập. Tái hiện và trình bày được dưới hình thức nói hoặc viết tiến trình của các sự kiện, nhân vật, quá trình lịch sử từ đơn giản đến phức tạp; xác định được các sự kiện lịch sử trong không gian và thời gian cụ thể.

Nhận thức và tư duy lịch sử: Giải thích được nguồn gốc, sự vận động của các sự kiện lịch sử từ đơn giản đến phức tạp; chỉ ra được quá trình phát triển của lịch sử so sánh sự tương đồng và khác biệt giữa các sự kiện lịch sử, lí giải được mối quan hệ nhân quả trong tiến trình lịch sử. Đưa ra được những ý kiến nhận xét, đánh giá của cá nhân về các sự kiện, nhân vật, quá trình lịch sử trên cơ sở nhận thức và tư duy lịch sử; hiểu được sự tiếp nối và thay đổi của lịch sử; biết suy nghĩ theo những chiều hướng khác nhau khi xem xét, đánh giá, hay đi tìm câu trả lời về một sự kiện, nhân vật, quá trình lịch sử.

Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Rút ra được bài học lịch sử và vận dụng được kiến thức lịch sử để lí giải những vấn đề của thực tiễn cuộc sống; trên nền tảng đó, có khả năng tự tìm hiểu những vấn đề lịch sử, phát triển năng lực sáng tạo, có khả năng tiếp cận và xử lí thông tin từ những nguồn khác nhau, có ý thức và năng lực tự học lịch sử suốt đời.

Môn Lịch sử giúp học sinh nhận thức được giá trị khoa học và giá trị thực tiễn của sử học trong đời sống xã hội hiện đại, hiểu biết và có tình yêu đối với lịch sử, văn hoá dân tộc và nhân loại; góp phần định hướng cho học sinh lựa chọn những nghề nghiệp như: nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn, ngoại giao, quản lí, hoạt động du lịch, công nghiệp văn hoá, thông tin truyền thông,...

Hoạt động đánh giá phải khuyến khích được sự say mê học tập, tìm hiểu, khám phá các vấn đề lịch sử của học sinh; giúp học sinh có thêm sự tự tin, chủ động sáng tạo trong học tập.

Nội dung đánh giá cần chú trọng khả năng vận dụng sáng tạo kiến thức lịch sử đã học trong những tình huống cụ thể, không lấy việc kiểm tra khả năng tái hiện kiến thức lịch sử, thuộc lòng và ghi nhớ máy móc làm trọng tâm.

Về hình thức đánh giá, cần kết hợp giữa đánh giá thường xuyên và đánh giá định kì, giữa đánh giá của giáo viên và tự đánh giá của học sinh; kết hợp kiểm tra miệng, kiểm tra viết, bài tập thực hành, dự án nghiên cứu; kết hợp đánh giá bằng trắc nghiệm khách quan và tự luận.

2.2. Những khó khăn của GV, HS trong dạy học chương trình lịch sử mới

Với môn Lịch sử, sở GD&ĐT định hướng, chỉ đạo các nhà trường tăng cường khai thác, sử dụng nguồn sử liệu khác nhau để tái hiện, phục dựng lịch sử một cách khoa học, khách quan, chân thực; đồng thời gắn với hoạt động thực hành, thực tiễn nhằm phát triển năng lực, phẩm chất cho học sinh.

Sĩ số lớp học đông (40 học sinh/lớp) nên có chút khó khăn khi tổ chức hoạt động học tập theo nhóm và triển khai kỹ thuật dạy học tích cực. Do học sinh ở THPT đang học theo chương trình cũ nên nhiều em ban đầu chưa thích ứng với phương pháp dạy học mới, còn bỡ ngỡ trong hoạt động nhóm, lệ thuộc vào bài giảng của thầy cô. Giáo viên soạn bài khá vất vả, cần thời gian để làm quen. Việc thiết kế các phiếu học tập cho học sinh hoạt động gặp khó khăn, bởi nếu in trên giấy và phát cho học sinh hoạt động hằng ngày sẽ tốn kém cho thầy cô; trong khi sử dụng công nghệ thông tin trình chiếu thì hiệu quả cần phải xem xét.

Giáo viên cần đầu tư chuyên môn, nghiên cứu phương pháp, kỹ thuật dạy học phù hợp từng đối tượng trong mỗi tiết học. Ví dụ: Chia nhóm học tập, giao nhiệm vụ từng bài cho học sinh trước, thuyết trình bằng nhiều loại hình: Powerpoint, poster, tạp chí, bản tin (video có lồng tiếng, ghi hình), sơ đồ tư duy, vẽ tranh... tùy theo khả năng.

Để dạy đảm bảo mục tiêu yêu cầu chương trình mới, GV cần thu hút được học sinh tham gia các hoạt động góp phần phát triển năng lực như: Văn hóa - văn nghệ, thể dục - thể thao…; tiếp tục thực hiện tốt việc sử dụng di sản văn hóa, lịch sử trong dạy học. Sở GD&ĐT cũng lưu ý tích hợp, lồng ghép những nội dung về lịch sử, địa lý, chính trị, xã hội của đất nước, địa phương; giáo dục truyền thống nhà trường bằng nhiều hình thức sáng tạo, phù hợp với điều kiện, không gây nặng nề, quá tải. Như vậy, cần sự vào cuộc của cả xã hội và rất cần thời gian và công sức.

Đối với kiểm tra, đánh giá môn Lịch sử, GV cần tăng cường các câu hỏi nhằm khai thác, sử dụng nguồn sử liệu, tranh ảnh, lược đồ; câu hỏi mở tạo điều kiện cho học sinh tự biểu đạt chính kiến của mình về vấn đề lịch sử mới đảm bảo mục tiêu hướng tới đánh giá phẩm chất và năng lực học sinh, khắc phục tình trạng ghi nhớ sự kiện một cách máy móc. Vì thế, GV mất nhiều công sức chuẩn bị, số tiền chi cho học liệu cũng tăng lên.

Giáo viên và học sinh không lệ thuộc vào một bộ sách giáo khoa; sách giáo khoa giảm bớt số liệu, kiến thức, tăng hình ảnh. Thời lượng kiến thức phân bố vừa phải, không nặng như chương trình cũ. Phần nội dung kiến thức chuyên sâu gắn với định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Bản thân để đáp ứng theo yêu cầu chương trình cũng gặp một số khó khăn trong kiểm tra đánh giá, làm sao giảm bớt việc ghi nhớ kiến thức máy móc, phát huy được khả năng tư duy của học sinh.

Hiện nay, sẽ không còn khái niệm học là ghi chép như cũ. Giáo viên sẽ là người nêu vấn đề, hướng dẫn các em tự đi tìm kiếm, sưu tầm những thông tin chính thống cho bài học. Sau đó, các em sẽ tự thiết kế bài học theo các hình thức như diễn kịch, vẽ tranh ảnh, mô hình qua ứng dụng công nghệ thông tin... Do đó, trong mỗi tiết học, các em phát huy được tính tích cực và khả năng tư duy. Tuy nhiên, theo chương trình mới, sách giáo khoa thiên về khái niệm hơi nhiều và có những khái niệm khó và trừu tượng vượt quá tầm của HS.

GV soạn kế hoạch bài dạy để đáp ứng được yêu cầu cần thành thạo CNTT, sưu tầm nhiều tư liệu hỗ trợ. Khâu tổ chức dạy học cần áp dụng nhuần nhuyễn các kĩ thuật dạy học. Để thực hiện được các mục tiêu dạy học nhà trường, GV cần đầu tư cơ sở vật chất. Trong SGK mới có nhiều tư liệu dạy học, GV phải nghiên cứu để biết cách hướng dẫn, rèn kĩ năng khai thác tư liệu, hình ảnh trực quan dạy học cho HS. Cách đánh giá HS phải đa dạng, chuyển sang đánh giá năng lực thực hành, sáng tạo.

Chuyên đề 2 “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT gồm 10 tiết, nhiều nội dung, ít tài liệu hướng dẫn tham khảo cho GV, HS. GV cần phải lựa chọn phương pháp, kĩ thuật phù hợp để vừa đảm bảo được mục tiêu, yêu cầu của chuyên đề, vừa hình thành năng lực, phẩm chất cho HS. GV có thể có nhiều cách thiết kế dạy học khác nhau, dạy học thông qua thiết kế và báo cáo bằng poster là một trong những cách tối ưu đối với GV, HS.

2.3. Thực trạng sử dụng poster trong dạy học lịch sử

Quá trình nhận thức của học sinh trong học tập bao giờ cũng đi từ hình ảnh cụ thể, trực tiếp, từ đơn giản đến khái quát. Nếu như quá trình nhận thức của loài người diễn ra theo con đường “mò mẫm”, “thử sai” thì nhận thức của học sinh qua môn Lịch sử không phải là việc tìm ra cái mới, cái chưa biết mà các em phải tái tạo những tri thức lịch sử đã được thừa nhận, những tri thức khoa học, tạo cơ sở cho các em khôi phục lại bức tranh quá khứ. Học lịch sử thông qua video, kênh hình, sơ đồ, biểu đồ giúp học sinh phát triển tư duy, khả năng liên kết nội dung. Thay vì trình bày diễn biến trận đánh bằng những đoạn văn mô tả, học sinh dễ dàng nhớ hơn khi thể hiện sự kiện bằng bản đồ lịch, poster lịch sử.

Giáo dục nói chung và giáo dục lịch sử nói riêng đóng một vai trò quan trọng trong đào tạo thế hệ trẻ đáp ứng yêu cầu sự nghiệp đổi mới toàn diện đất nước. Giáo dục lịch sử ở trường phổ thông trang bị cho học sinh vốn kiến thức lịch sử dân tộc, lịch sử thế giới, xây dựng niềm tin, lòng tự tôn dân tộc, giáo dục truyền thống chủ nghĩa yêu nước, hình thành nhân cách và bản lĩnh con người Việt Nam. Tuy vậy, việc dạy học, thi môn lịch sử hiện nay còn nhiều vấn đề bất cập: Học sinh không quan tâm học lịch sử, tâm lý nhàm chán, đối phó trong học lịch sử. Hậu quả là phần lớn học sinh không nắm được kiến thức lịch sử cơ bản, mơ hồ về sự kiện, nhầm lẫn kiến thức, điều này thể hiện rõ trong kết quả các kì thi học sinh giỏi và thi tốt nghiệp THPT trong những năm gần đây.

Trước thực trạng trên, nhiều nhà giáo dục đã vào cuộc tiến hành nhiều biện pháp để đổi mới dạy học tạo hứng thú cho học sinh, hoàn thành mục tiêu môn học và mục tiêu giáo dục song kết quả vẫn chưa được như ý muốn.

Có nhiều nguyên nhân dẫn tới tình trạng trên, trong đó nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ giáo viên, học sinh và nội dung, chương trình môn học. Nhiều giáo viên chưa chú trọng đến phương pháp đổi mới dạy học, kiểm tra đánh giá, nặng về lối truyền thụ kiến thức, học sinh thụ động tiếp thu kiến thức, nội dung chương trình môn học nhiều kiến thức, nhiều sự kiện lịch sử...

Về phương pháp giáo dục cũng có những vấn đề cần bàn. Một số GV vẫn dạy học lịch sử theo hướng tiếp cận nội dung mà chưa phải tiếp cận năng lực. Nhồi nhét một mớ kiến thức có sẵn vừa nặng về học thuộc, ghi nhớ máy móc, chủ yếu khai thác kiến thức, coi nhẹ hình thành năng lực cho HS. Hiện nay, đã có nhiều GV sử dụng các biện pháp tích cực trong dạy học lịch sử tuy nhiên phần lớn giáo viên chưa sử dụng poster lịch sử trong việc hình thành kiến thức mới và kiểm tra đánh giá. Nhiều giáo viên chưa tự học và nghiên cứu tài liệu phục vụ cho việc dạy học môn Lịch sử. Khi dự giờ thao giảng, sinh hoạt chuyên môn có sự thay đổi nhưng chưa nhiều. Khi đánh giá giờ dạy quên đi đánh giá giáo viên có liên hệ, lồng ghép, tích hợp, rèn kĩ năng, giáo dục thái độ tình cảm, có sử dụng các phương pháp mới trong dạy học, đánh giá, học sinh có hiểu bài không.

Dạy và học lịch sử đang còn tồn tại nhiều vấn đề bất cập về nội dung lẫn phương pháp giảng dạy. Sách giáo khoa còn nặng về kiến thức, sự kiện mà ít hình ảnh trực quan, lược đồ ít và đều in đen trắng nên không tạo sự sinh động, hấp dẫn, chú ý của học sinh về các sự kiện lịch sử. Thực tiễn dạy học lịch sử nhiều năm ở THPT, chúng tôi thấy phần lớn GV và HS chưa khai thác lược đồ, sơ đồ, biểu đồ, bản đồ dưới dạng poster … Tất cả những nguyên nhân đó khiến học sinh ngày càng cảm thấy môn sử nhàm chán và ít đam mê môn Lịch sử, dẫn đến điểm thi môn Lịch sử tại các kỳ thi HSG và thi tốt nghiệp thấp hơn so với các môn khác.

Hiện nay, Bộ GD&ĐT đã ban hành bộ sách giáo khoa mới yêu cầu dạy học phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh, song nhiều GV còn bỡ ngỡ và chưa bắt kịp với mục tiêu dạy học chương trình GDPT 2018. Một số GV đã vận dụng các phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực trong dạy học, song sử dụng poster lịch sử trong dạy học còn ít GV sử dụng. Đa số GV còn chưa biết ý nghĩa của việc sử dụng poster lịch sử, chưa thành thạo về CNTT, chưa biết cách khai thác poster lịch sử vào bài dạy để phát huy năng lực cho HS nên còn ngại sử dụng. GV còn sợ HS không làm được nên ít hướng dẫn cho học sinh thực hiện.

Poster lịch sử có vai trò trong dạy học dùng để tuyên truyền, vận động, giáo dục, quảng bá, giới thiệu di sản…Sách giáo khoa lớp 10 năm nay có những chủ đề, chuyên đề nếu sử dụng poster lịch sử sẽ nâng cao hiệu quả dạy học, phát huy năng lực học sinh. Ví dụ: Bài 4-Sử học với một số lĩnh vực, ngành nghề hiện đại, Bài 6,7- Văn minh phương Đông, phương Tây, văn minh Đông Nam Á, văn minh Văn Lang-Âu Lạc, văn minh Đại Việt, chuyên đề 2-Di sản Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam.

Dạy học lịch sử từ năm 2022 trở đi thành môn bắt buộc, theo lộ trình của Bộ GD&ĐT đến năm 2025 môn Lịch sử là môn thi bắt buộc trong kỳ thi tốt nghiệp THPT. Vì thế, yêu cầu GV phải đổi mới, tiếp cận với nhiều phương pháp, kĩ thuật dạy học mới để đáp ứng mục tiêu giáo dục của chương trình mới.

Chương 2: Hướng dẫn học sinh xây dựng và sử dụng poster khi dạy học chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT

2.1. Hướng dẫn học sinh xây dựng poster trong dạy học lịch sử ở trường THPT

2.1.1. Nguyên tắc xây dựng poster trong dạy học lịch sử ở trường THPT

Nguyên tắc thứ nhất, gây chú ý: Khi thiết kế poster cần lựa chọn đồ họa hình ảnh đẹp, ấn tượng để poster thiết kế ra được chú ý nhiều hơn. Hoặc có thể lựa chọn rất nhiều khoảng trống để tạo ra hiệu ứng khác thị giác. HS cũng có thể sử dụng một câu hỏi gây tò mò, khiêu khích với kiểu chữ đậm để làm cho mọi người dừng lại và tập trung vào tấm poster. Thông thường người xem không bỏ quá nhiều thời

gian để quan sát sản phẩm nên cần truyền đạt thông tin một cách nhanh chóng và ấn tượng.

Thứ hai, không dùng quá nhiều chữ: Cần tập trung chính ý tưởng trong thiết kế qua việc sử dụng màu sắc và các yếu tố đồ họa chứ không phải qua văn bản. Quá nhiều chữ trên một poster không phải là ý tưởng tốt. Để đạt được yếu tố đơn giản mà hiệu quả của một poster, HS nên sử dụng ít từ nhất có thể, dùng những từ “đắt” thật súc tích và bao hàm nhiều ý nghĩa để dễ dàng in sâu vào tâm trí người đọc. HS có thể cung cấp các thông tin chính và cách thức để người xem tìm kiếm thông tin chi tiết dễ dàng hơn.

Thứ ba, sử dụng Font chữ lớn: Đây là ý tưởng không tồi để tạo dấu ấn riêng trên thiết kế poster. Tuy nhiên, không nên sử dụng nhiều font chữ khác nhau trên một thiết kế, có thể gây lộn xộn. Khuyến khích dùng các font chữ không chân (sans serif) để tạo sự sáng tạo và mềm mại. Không nên dùng các font chữ quá cầu kỳ, kiểu cách gây rối mắt trong thiết kế. Lưu ý khoảng cách dòng cân vừa phải, dễ nhìn. Các tiêu đề cần dùng những font chữ dễ nhìn và nổi bật hơn cả.

Thứ tư, thông tin trên poster dễ hiểu, hợp lý: Cần chọn những thông tin quan trọng (thông tin chính) xếp đầu, sau đó là những thông tin ít quan trọng hơn. Cách đặt thông tin như vậy dẫn dắt được người xem đi theo từng phần poster, điều này tạo cảm giác chuyên nghiệp và cẩn thận cho thiết kế poster.

Thứ năm, quan tâm đến màu sắc: Lựa chọn màu sắc rất quan trọng. Chúng ta cần biết về các nguyên lý màu tương phản, màu bổ trợ. Các tone màu chọn cần phù hợp và bổ trợ cho hình ảnh để mang đến hiệu quả tốt hơn.

Thứ sáu, đối xứng: Trong thiết kế poster cần chú ý đến sự đối xứng, không nên làm phần trên hay phần dưới, bên trái hay bên phải của poster quá nặng thông tin. Một giải pháp đơn giản nhất là chia toàn bộ thiết kế thành hai nửa và đánh giá tầm quan trọng của mỗi phần ngang nhau để sắp xếp mọi thứ cân bằng. Một bố cục thiết kế hợp lý cần phải được xác định rõ ràng ngay từ đầu để tránh thiếu sót thông tin. Ví dụ như logo và tiêu đề có thể đặt ở trên cùng, phần giữa bao gồm tên chương trình và nội dung chính, thông tin liên hệ, bổ sung có thể được đề cập ở phần cuối của poster.

Thứ bảy, phá vỡ quy tắc: Thiết kế poster là lĩnh vực sáng tạo, vì vậy đôi khi chúng ta tạo ra một poster ấn tượng khi vô tình phá vỡ các quy tắc và phát triển những ý tưởng độc đáo, không để đóng khung, cần sáng tạo có thể HS sẽ tìm thấy được năng khiếu và nghề nghiệp trong tương lai.

Khi thiết kế poster lịch sử, HS cần chú ý đến nội dung và thông tin cần trình

bày trên poster cần chính xác, trung thực, đúng nội dung lịch sử.

2.1.2. Hướng dẫn học sinh sử dụng các phần mềm trong xây dựng poster lịch sử

Trong thiết kế poster lịch sử có nhiều phần mềm chuẩn GV có thể hướng dẫn HS tìm hiểu và thực hiện thiết kế poster đơn giản, đẹp và nhanh, chuyên nghiệp.

Để sở hữu tấm poster đạt chuẩn, HS có thể ứng dụng các phần mềm thiết kế như: Canva, Office 365, Photoshop, Illustrator, CorelDraw, Indesign,… Đây là các phần mềm sử dụng bằng máy tính chuyên dụng để thiết kế và in ấn. Các phần mềm kể ở trên là các tên gọi phổ biến, chuyên nghiệp nhất để ứng dụng thiết kế poster đơn giản.

Khi thiết kế poster HS cần tìm hiểu các thông tin, nội dung lịch sử có thể qua nhiều nguồn như: SGK, thực địa, bảo tàng, di tích, nhân chứng, qua các trang web…

2.2. Hướng dẫn học sinh sử dụng poster khi dạy học chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT

2.2.1. Sử dụng poster kết hợp với các phương pháp, kỹ thuật dạy học tích cực

 Phương pháp dạy học theo nhóm/dạy học hợp tác

Trong dạy học lịch sử, để GV sử dụng poster có hiệu quả cần kết hợp với phương pháp dạy học theo nhóm/dạy học hợp tác. Phương pháp này GV là người tổ chức cho HS học tập trong những nhóm nhỏ, HS cùng thực hiện một nhiệm vụ nhất định trong một thời gian nhất định. Trong nhóm, dưới sự chỉ đạo của nhóm trưởng, HS kết hợp giữa làm việc cá nhân, làm việc theo cặp, theo nhóm, chia sẻ kinh nghiệm và hợp tác cùng nhau để giải quyết nhiệm vụ được giao.

Trong dạy học theo nhóm/dạy học hợp tác, các thành viên trong nhóm được phân công luân phiên làm các nhiệm vụ: nhóm trưởng, thư ký, người quản lý thời gian…hình thành thói quen học tập với sự phối hợp của các thành viên trong nhóm, cùng chia sẻ, tôn trọng lẫn nhau trong giải quyết các nhiệm vụ học tập một cách tích cực, hiệu quả. Khi vận dụng phương pháp này, HS thể hiện được các yếu tố sau:

Có sự phụ thuộc lẫn nhau một cách tích cực: Kết quả học tập của nhóm chỉ có được khi có sự hợp tác làm việc, chia sẻ tất cả thành viên trong nhóm. Kết quả của nhóm được tạo ra bởi kết quả của tất cả các thành viên.

Thể hiện trách nhiệm cá nhân: Mỗi cá nhân được phân công trách nhiệm thực hiện một phần của công việc để đóng góp vào kết quả chung của nhóm. Sự phân công cụ thể sẽ khiến cho các thành viên đều tích cực thực hiện nhiệm vụ, không ỷ lại vào nhóm trưởng và thư ký.

Khuyến khích sự tương tác: Trong quá trình hợp tác cần có sự trao đổi, chia sẻ ý kiến giữa các thành viên trong nhóm để thống nhất thành ý kiến chung của nhóm.

Rèn luyện các kĩ năng xã hội: Tất cả các thành viên đều có cơ hội để rèn các kĩ năng: lắng nghe tích cực, đặt câu hỏi, đưa thông tin phản hồi tích cực, thuyết phục, ra quyết định…Những kĩ năng xã hội được hình thành thông qua giao tiếp như kĩ năng nghe và nói, biết tôn trọng ý kiến của người khác, không ngắt lời

người khác, biết cảm ơn, xin lỗi, biết giải quyết các tình huống nảy sinh trong giao tiếp…là những kĩ năng cơ bản học sinh phải học và được hình thành, phát triển trong quá trình hoạt động giao tiếp, hợp tác.

Kĩ năng đánh giá: cả nhóm HS thường xuyên rà soát công việc đang làm “Chúng ta đang làm thế nào” và “ Kết quả ra sao”. HS có thể đưa ra các nhận định đúng hoặc sai, tốt hoặc chưa tốt để góp phần hoàn thiện các nhiệm vụ được giao và kết quả của nhóm, đồng thời biết nhận xét, đánh giá, phản biện kết quả của nhóm bạn.

Quy trình thực hiện dạy học theo nhóm:

Bước 1: GV chọn nội dung và nhiệm vụ phù hợp. GV giao nhiệm vụ cho học sinh nội dung thiết kế poster và báo cáo thể hiện bài học chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT. GV chia thành hai phần gồm: Phần lý thuyết và phần thực hành. GV cho HS đặt tên nhóm và cho đại diện nhóm bốc thăm nhiệm vụ.

Nhóm 1: Thiết kế và báo cáo poster về nhận thức di sản văn hóa (các khái

niệm như di sản văn hóa là gì?, bảo tồn di sản văn hóa là gì?...).

Nhóm 2: Thiết kế và báo cáo poster về các loại di sản văn hóa, xếp hạng loại

nào…

Nhóm 3: Thiết kế và báo cáo poster về bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn

hóa (trách nhiệm của của mọi người, cá nhân, tổ chức, nêu được giải pháp…).

Nhóm 4: Thiết kế và báo cáo poster về các loại di sản phi vật thể tiêu biểu gồm: tên di sản, địa bàn, xếp hạng loại gì, lịch sử hình thành, nét đặc sắc, giá trị di sản (lịch sử, văn hóa tâm linh, tín ngưỡng, du lịch…), trách nhiệm của HS.

Nhóm 5: Thiết kế và báo cáo poster về các loại di sản vật thể tiêu biểu gồm: tên di sản, địa bàn, xếp hạng loại gì, lịch sử hình thành, nét đặc sắc, giá trị di sản (lịch sử, văn hóa tâm linh, tín ngưỡng, du lịch…), trách nhiệm của HS.

Nhóm 6: Thiết kế và báo cáo poster về các loại di sản hỗn hợp tiêu biểu gồm: tên di sản, địa bàn, xếp hạng loại gì, lịch sử hình thành, nét đặc sắc, giá trị di sản (lịch sử, văn hóa tâm linh, tín ngưỡng, du lịch…), trách nhiệm của HS.

BIÊN BẢN LÀM VIỆC NHÓM

(LẬP KẾ HOẠCH)

1. Thời gian, địa điểm, thành phầ n

- Địa điểm:..........................................................................................................................

- Thời gian: từ......giờ......đến .....giờ ..........Ngày.......tháng ..... năm .......

- Nhó m số : ……...;

Số thành viên: .................... Lớ p:………...

- Số thành viên có mặt............

Số thành viên vắng mặt..........

2. Nội dung công việc: (Ghi rõ tên chủ đề thảo luận hoặc nội dung thực hành)

............................................................................................................................................

BẢNG PHÂN CÔNG CỤ THỂ

STT

Họ và tên

Công việc được giao

Ghi chú

Thời hạn hoàn thành

4. Kết quả làm viê ̣c

................................................................................................................................................

5. Thá i đô ̣ tinh thần làm viê ̣c

................................................................................................................................................

6. Đá nh giá chung

................................................................................................................................................

7. Ý kiến đề xuất

................................................................................................................................................

Thư kí

Nhóm trưởng

Bước 2: Thời gian thực hiện nhiệm vụ 2 tuần. Đây là nhiệm vụ khá khó nên cần nhiều thời gian để thực hiện. Vì thế, cần huy động trí tuệ, kinh nghiệm của nhiều HS để trao đổi, thảo luận tìm ra cách giải quyết tối ưu nhất làm sản phẩm chung của cả nhóm.

Bước 3: GV gửi kĩ thuật nhận xét 321, tiêu chí đánh giá cho các nhóm để các

nhóm tự đánh giá, nhận xét lẫn nhau.

Bước 4: HS báo cáo tiến độ, phân công của nhóm lên Padlet, Fanpage để minh chứng quá trình làm việc, GV theo dõi, điều khiển, hướng dẫn, hỗ trợ kịp thời các nhóm.

MẪU BẢNG PHÂN CÔNG NHIỆM VỤ CHO CÁC THÀNH VIÊN TRONG NHÓM

TT

Tên

Chức vụ

Nhiệm vụ được giao

Giới thiệu nguồn học liệu, địa chỉ tìm kiếm và cách khai thác nguồn học liệu

Nguyễn Thị B

Tổ trưởng

Sưu tầm tư liệu

(Xây dựng, thiết kế, báo cáo….)

…

Bước 5: GV tổ chức các nhóm báo cáo kết quả, sản phẩm theo kĩ thuật “5 xin” và đánh giá dựa trên tiêu chí theo kĩ thuật phòng tranh hoặc powerpoint, báo tường…

Bước 6: GV chốt lại kiến thức, tổng hợp, nhận định. Các nhóm hoàn thiện sản phẩm gửi lên Padlet. GV tạo một Padlet để giao nhiệm vụ và HS nộp sản phẩm lên, tạo thành kho tài nguyên của các lớp. GV yêu cầu HS làm thành 1 tập san, dựng bảo tàng 3D cho sản phẩm của mình.

BẢNG TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ SẢN PHẨM

(Dành cho nhóm ……..đánh giá nhóm 1)

STT

Tiêu chí đánh giá sản phẩm

Điểm tối đa

Điểm đạt

3.0

Thiết kế poster về nhận thức di sản văn hóa (các khái niệm như di sản văn hóa, bảo tồn di sản văn hóa...) đúng kiến thức, hấp dẫn, logic, hài hòa, đẹp, lạ…

3.0

Trình bày sản phẩm, báo cáo sản phẩm: hấp dẫn, hài hước, cô động…

Làm việc tập thể, trả lời câu hỏi của nhóm bạn, tranh luận…

2.0

Báo cáo, nhận xét (áp dụng kĩ thuật “5 xin”, “321”, người báo cáo không lệ thuộc nhiều vào bài viết chuẩn bị trước, có tương tác,…

10.0

Tổng

BẢNG TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ SẢN PHẨM

(dành cho nhóm……. đánh giá nhóm 2)

STT

Tiêu chí đánh giá sản phẩm

Điểm tối đa

Điểm đạt

3.0

Thiết kế poster về các loại di sản văn hóa, xếp hạng loại nào… đúng kiến thức, hấp dẫn, logic, hài hòa, đẹp, lạ…

Trình bày, báo cáo sản phẩm: hấp dẫn, hài hước, cô động…

3.0

Làm việc tập thể, trả lời câu hỏi của nhóm bạn, tranh luận…

2.0

Báo cáo, nhận xét (áp dụng kĩ thuật “5 xin”, “321”, người báo cáo không lệ thuộc nhiều vào bài viết chuẩn bị trước, có tương tác,…

10.0

Tổng

BẢNG TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ SẢN PHẨM

(dành cho nhóm……. đánh giá nhóm 3)

STT

Tiêu chí đánh giá sản phẩm

Điểm tối đa

Điểm đạt

3.0

Thiết kế poster về bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa (trách nhiệm của của mọi người, cá nhân, tổ chức, nêu được giải pháp…) đúng kiến thức, hấp dẫn, logic, hài hòa, đẹp, lạ…

Trình bày, báo cáo sản phẩm: hấp dẫn, hài hước, cô động…

3.0

Làm việc tập thể, trả lời câu hỏi của nhóm bạn, tranh luận…

2.0

Báo cáo, nhận xét (áp dụng kĩ thuật “5 xin”, “321”, người báo cáo không lệ thuộc nhiều vào bài viết chuẩn bị trước, có tương tác,…

Tổng

10.0

BẢNG TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ SẢN PHẨM

(dành cho nhóm ……đánh giá nhóm 4)

STT

Tiêu chí đánh giá sản phẩm

Điểm tối đa

Điểm đạt

3.0

Thiết kế poster về các loại di sản phi vật thể tiêu biểu gồm: tên di sản, địa bàn, xếp hạng loại gì, lịch sử hình thành, nét đặc sắc, giá trị di sản (lịch sử, văn hóa tâm linh, tín ngưỡng, du lịch…), trách nhiệm của HS… đúng kiến thức, hấp dẫn, logic, hài hòa, đẹp, lạ…

3.0

Nội dung poster: Đúng, đầy đủ, trình bày, báo cáo sản phẩm: hấp dẫn, hài hước, cô động…

Làm việc tập thể, trả lời câu hỏi của nhóm bạn, tranh luận…

2.0

Báo cáo, nhận xét (áp dụng kĩ thuật “5 xin”, “321”, người báo cáo không lệ thuộc nhiều vào bài viết chuẩn bị trước, có tương tác,…

Tổng

10.0

BẢNG TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ SẢN PHẨM

(dành cho nhóm ……đánh giá nhóm 4)

STT

Tiêu chí đánh giá sản phẩm

Điểm tối đa

Điểm đạt

3.0

Thiết kế và báo cáo poster về các loại di sản vật thể tiêu biểu gồm: tên di sản, địa bàn, xếp hạng loại gì, lịch sử hình thành, nét đặc sắc, giá trị di sản (lịch sử, văn hóa tâm linh, tín ngưỡng, du lịch…), trách nhiệm của HS… đúng kiến thức, hấp dẫn, logic, hài hòa, đẹp, lạ…

3.0

Nội dung poster: Đúng, đầy đủ, trình bày, báo cáo sản phẩm: hấp dẫn, hài hước, cô động…

Làm việc tập thể, trả lời câu hỏi của nhóm bạn, tranh luận…

2.0

Báo cáo, nhận xét (áp dụng kĩ thuật “5 xin”, “321”, người báo cáo không lệ thuộc nhiều vào bài viết chuẩn bị trước, có tương tác,…

10.0

Tổng

BẢNG TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ SẢN PHẨM

(dành cho nhóm ……đánh giá nhóm 4)

STT

Tiêu chí đánh giá sản phẩm

Điểm tối đa

Điểm đạt

3.0

Thiết kế và báo cáo poster về các loại di sản hỗn hợp tiêu biểu gồm: tên di sản, địa bàn, xếp hạng loại gì, lịch sử hình thành, nét đặc sắc, giá trị di sản (lịch sử, văn hóa tâm linh, tín ngưỡng, du lịch…), trách nhiệm của HS... đúng kiến thức, hấp dẫn, logic, hài hòa, đẹp, lạ…

2 Nội dung poster: Đúng, đầy đủ, trình bày, báo cáo sản phẩm: hấp

3.0

dẫn, hài hước, cô động…

Làm việc tập thể, trả lời câu hỏi của nhóm bạn, tranh luận…

2.0

Báo cáo, nhận xét (áp dụng kĩ thuật “5 xin”, “321”, người báo cáo không lệ thuộc nhiều vào bài viết chuẩn bị trước, có tương tác,…

Tổng

10.0

Ưu điểm của phương pháp dạy học theo nhóm/dạy học hợp tác trong chuyên đề 2 “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT:

 Tăng cường sự tham gia tích cực của học sinh, học sinh được chủ động tham

gia, được bày tỏ ý kiến, được tôn trọng…

 Nâng cao kết quả học tập của học sinh  Hình thành các kĩ năng xã hội cho học sinh: giao tiếp, hợp tác, giải quyết vấn

đề, trình bày, tổ chức, lãnh dạo, đánh giá và tự đánh giá…

 Học sinh biết làm việc cùng nhau, chia sẻ và học tập lẫn nhau, biết điều khiển, tổ chức, giao nhiệm vụ cho các bạn, cùng thực hiện để hoàn thành nhiệm vụ, biết trình bày và tự đánh giá kết quả của mình và của bạn. Bên cạnh ưu điểm, trong quá trình thực hiện tôi cũng rút ra được phương

pháp này cũng có một số hạn chế GV cần biết để khắc phục như:

 Cần nhiều thời gian cho thảo luận  Một số HS tính tự giác chưa cao, hay ỷ lại dựa dẫm vào HS khá, giỏi  Một số GV tổ chức hoạt động nhóm còn mang tính hình thức, tổ chức quá nhiều hoạt động nhóm trong một giờ học, thời gian cho một hoạt động quá ngắn không đủ để HS suy nghĩ, thảo luận, nhiệm vụ không rõ ràng, do vậy kết quả học tập chưa cao…

Để khắc phục những hạn chế trên, GV cần cân nhắc lựa chọn nội dung phù hợp để tổ chức hoạt động nhóm, cần có đủ thời gian để hoạt động nhóm và cần phối hợp với các phương pháp, kĩ thuật dạy học khác như: sơ đồ tư duy, dạy học dự án…chia nhóm để các thành viên trong nhóm đều hoạt động.

Để phương pháp dạy học theo nhóm thực hiện có hiệu quả ở chuyên đề 2 “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT cần có các điều kiện sau:

- Phòng học có đủ không gian - Bàn ghế dễ di chuyển - Nhiệm vụ học tập phù hợp - GV hiểu rõ bản chất của dạy học theo nhóm, biết rõ các phần mềm như Padlet, Canva, Office 365, bảo tàng ảo 3D... HS có thói quen học tập hợp tác, có kĩ năng điều khiển, tổ chức và có các kĩ năng xã hội khác.

- Thời gian đủ để học sinh suy nghĩ thảo luận và trình bày kết quả.

 Phương pháp dạy học theo dự án

Để dạy học chuyên đề 2 “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT có hiệu quả, phát huy được năng lực của HS, GV cần kết hợp giữa phương pháp dạy học nhóm và dạy học theo dự án.

Dạy học theo dự án là một phương pháp dạy học đáp ứng quan điểm dạy học lấy người học là trung tâm. Phương pháp dạy học này góp phần gắn lí thuyết với thực tiễn, gắn tư duy với hành động, gắn nhà trường và xã hội, góp phần tích cực vào việc hình thành và phát triển năng lực làm việc tự học, năng lực sáng tạo, năng

lực giải quyết vấn đề phức hợp, tinh thần trách nhiệm và khả năng cộng tác của người học, hình thành các phẩm chất của người lao động mới.

Dạy học theo dự án người học thực hiện nhiệm vụ học tập phức tạp, có sự kết hợp giữa lí thuyết và thực hành nhằm tạo ra một sản phẩm cụ thể. Nhiệm vụ học tập của được người học thực hiện với tính tự lực cao trong quá trình học tập, từ việc xác định mục đích, lập kế hoạch đến việc thực hiện dự án, kiểm tra, điều chỉnh, đánh giá quá trình và kết quả thực hiện.

Đối với chuyên đề 2 “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT GV giao cho HS nghiên cứu, sưu tập tư liệu và hoàn thành sản phẩm trong 2 tuần sau đó báo cáo, đánh giá.

Các bước học theo dự án:

Bước 1: Lựa chọn chủ đề

Bước 2: Lập kế hoạch. Ví dụ:

Tên thành viên

Nhiệm vụ

Phương tiện

Thời hạn hoàn thành

Dự kiến sản phẩm

Nguyễn Văn A

Phỏng vấn

1 tuần

Phiếu hỏi, ĐT ghi âm

Số liệu kết quả phỏng vấn

…………..

Bước 3: Thu thập thông tin

Bước 4: Xử lý thông tin

Bước 5: Trình bày kết quả: có thể theo nhiều hình thức khác nhau như:

powerpoint, poster, đóng kịch, múa, hát…

Bước 6: Đánh giá kết quả

GV cần theo dõi, giám sát, hỗ trợ HS khi học sinh gặp khó khăn. HS báo cáo

thường xuyên các công việc, tiến độ cho GV để điều chỉnh kịp thời.

Bước 1: Đề xuất giải pháp và lập kế hoạch

- Lựa chọn chủ đề, xác định các vấn đề câng giải quyết

- Xây dựng tiểu chủ đề (Nội dung yêu cầu của 6 nhóm)

- Lập kế hoạch các nhiệm vụ học tập

GV cũng có thể chia làm 3 bước chính sau:

Bước 2: Thực hiện dự án

- Thu thập thông tin

- Xử lý thông tin

- Tổng hợp thông tin

Bước 3: Tổng hợp và báo cáo kết quả

- Xây dựng sản phẩm

- Báo cáo trình bày sản phẩm

- Đánh giá

PHÂN CÔNG NHIỆM VỤ NHÓM

NHÓM 1

STT

Họ và tên

Chức vụ

Nhiệm vụ

Tổ trưởng

Thiết kế poster

Văn Thị Hoài Phương

Tổ phó

Báo cáo

Đinh Thị Hồng Nhung

Thành viên

Thiết kế poster

Nguyễn Thị Tình

Thành viên

Sưu tầm hình ảnh

Nguyễn Thị Lan Anh (B)

Thành viên

Thiết kế poster

Bùi Thị Bích Hậu

Thành viên

Thiết kế poster

Nguyễn Phùng Quang Vinh

Thành viên

Sưu tầm hình ảnh

Lê Thị Linh Linh

Thành viên

Thiết kế poster

Nguyễn Thị Vân Oanh

Thành viên

Thiết kế poster

Nguyễn Thị Mai Phương

Thành viên

Sưu tầm tài liệu

Bùi Mạnh Quân

Thành viên

Thiết kế poster

11 Nguyễn Thị Hồng Hạnh

NHÓM 2 Chức vụ

STT

Họ và tên

Nhiệm vụ

Trần Đức Khởi

Tổ trưởng

Xây dựng thiết kế

Nguyễn Thị Phương Như

Tổ phó

Báo cáo

Nguyễn Thuỳ Dung

Thành viên

Thiết kế poster

Nguyễn Thị Dung

Thành viên

Sưu tầm hình ảnh

Nguyễn Hồng Ân

Thành viên

Tìm hiểu thông tin

Nguyễn Thị Hoài (B)

Thành viên

Thiết kế poster

Trịnh Thị Hoa

Thành viên

Thiết kế poster

Đinh Thị Trà My

Thành viên

Thiết kế poster

Trần Thị Thuý Hằng

Thành viên

Thiết kế poster

Phan Thị Lan

Thành viên

Thiết kế poster

Nguyễn Cảnh Hoàng Phúc

Thành viên

Sưu tầm hình ảnh

NHÓM 3

STT

Họ và tên

Chức vụ

Nhiệm vụ

Nguyễn Thị Lan Anh (A)

Tổ trưởng

Thiết kế poster

Phan Thị Quỳnh Nhi

Tổ phó

Thiết kế poster

Nguyễn Thị Thuý Bình

Thành viên

Tìm hiểu thông tin

Nguyễn Thị Thu Huyền

Thành viên

Sưu tầm hình ảnh

Nguyễn Thị Hà Vy

Thành viên

Xây dựng thiết kế

Nguyễn Thị Thanh Hoài

Thành viên

Thiết kế poster

Lâm Thị Quỳnh An

Thành viên

Sưu tầm hình ảnh

Nguyễn Thị Bảo Ngọc

Thành viên

Báo cáo

Nguyễn Sỹ Luân

Thành viên

Thiết kế poster

Nguyễn Sỹ Hiệu

Thành viên

Sưu tầm tài liệu

Nguyễn Quỳnh Anh

Thành viên

Thiết kế poster

NHÓM 4

STT Họ và tên

Chức vụ

Nhiệm vụ

1 Nguyễn Thị Thảo Vinh

Tổ trưởng

Thiết kế poster

2 Nguyễn Quỳnh Trang

Tổ phó

Thiết kế poster

3 Nguyễn Thị Hoa Mơ

Thành viên

Báo cáo

4 Nguyễn Thị Ngọc Ánh

Thành viên

Thiết kế poster

5 Nguyễn Văn Đức

Thành viên

Xây dựng thiết kế

6 Nguyễn Thị Hoài (A)

Thành viên

Sưu tầm thông tin

7 Nguyễn Thị Thuý

Thành viên

Thiết kế poster

8 Nguyễn Thị Quỳnh Trâm

Thành viên

Thiết kế poster

9 Nguyễn Thị Tuyết Mai

Thành viên

Tìm hiểu thông tin

10 Bùi Văn Thuần

Thành viên

Sưu tầm hình ảnh

11 Đàm Thu Hằng

Thành viên

Thiết kế poster

Khi sử dụng phương pháp dạy học nhóm, GV cần hướng dẫn cho HS một số

kĩ năng như:

 Tìm kiếm và thu thập dữ liệu: Có nguồn dữ liệu và công cụ tìm kiếm khác nhau, GV giới thiệu cho HS một số trang tìm kiếm như google, Wikipedia…Để thu thập dữ liệu có thể sử dụng phiếu sau:

NHẬT KÝ HỌC THEO DỰ ÁN (CÁ NHÂN/NHÓM)

Chủ đề:………………………………………..Lớp:………………………………..

Học sinh/thành viên nhóm:……………………Ngày:……………………………….

Câu hỏi

Nguồn

PHIẾU THU THẬP DỮ LIỆU

Nguồn

1:…………….

2:…………….

Ghi chú

Câu hỏi

 Phân tích và giải thích các kết luận: Sau khi thu thập được dữ liệu, cần phân tích để thu được thông tin có giá trị, tin cậy và có ý nghĩa. Các kết luận rút ra sau khi phân tích đầy đủ dữ liệu là minh chứng cho các phát hiện của dự án.

 Tổng hợp thông tin

BIÊN BẢN THẢO LUẬN TẬP HỢP THÔNG TIN

Ngày

Nội dung thảo luận

Kết quả

 Xây dựng sản phẩm: Sau khi thu thập thông tin qua hoạt động tìm kiếm, điều tra, phỏng vấn và phân tích, HS có thể tập hợp lại thành một sản phẩm của dự án.

 Báo sản phẩm dự án: GV dành thời lượng nhất định để HS báo cáo, với

chuyên đề này HS có 3 tiết để báo cáo và đánh giá, nhận xét.

Tóm tắt lại quá trình các bước hướng dẫn học sinh học theo dự án:

STT

Hoạt động của GV

Mục tiêu

HS xây dựng ý tưởng (sử dụng poster).

Giới thiệu các yêu cầu đối với HS trong dạy học dự án. Hướng dẫn HS lập kế hoạch, trình bày kế hoạch.

Hướng dẫn HS thu thập thông tin.

Hướng dẫn HS xử lí, tổng hợp thông tin.

Hướng dẫn HS trình bày, báo cáo.

Hướng dẫn HS nhìn nhận, đánh giá lại quá trình.

HS lập kế hoạch và phân công nhiệm vụ trong nhóm. Trình bày hoàn thiện kế hoạch. HS biết cách thu thập thông tin từ nhiều nguồn. HS biết cách phân tích và tổng hợp thông tin. HS biết xây dựng và trình bày báo cáo sản phẩm với các hình thức đa dạng. HS đánh giá lẫn nhau theo tiêu chí đã xây dựng và chia sẻ, rút kinh nghiệm.

Cuối cùng, GV cho HS nhìn lại quá trình thực hiện dự án với những câu hỏi

Tôi đã học được kiến thức gì?

Tôi đã phát triển được những kĩ năng gì?

Tôi đã xây dựng được thái độ nào tích cực?

Tôi có hài lòng với kết quả nghiên cứu của dự án? Vì sao?

Tôi đã gặp phải khó khăn nào khi thực hiện dự án?

- Sản phẩm bảo tàng 3D: https://youtu.be/oVhC2W5EMRk

..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... 2.2.2. Sản phẩm dạy học thực nghiệm chuyên đề “Bảo tồn và phát huy ..................................................................................................................................................... giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT ..................................................................................................................................................... Sản phẩm dự án HS thiết kế Padlet, bảo tàng 3D ..................................................................................................................................................... - Sản phẩm Padlet: https://padlet.com/tranduckhoi0810/history-is-the- ..................................................................................................................................................... teacher-of-life-4k8hfh9w1xbqq1hr Tôi đã giải quyết những khó khăn đó như thế nào? ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... - Khảo sát, phản hồi qua công cụ trực tuyến Slido, google form, mentimeter… Quan hệ của tôi với các thành viên trong nhóm thế nào?

..................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ..............................................................................................................................................

Tôi thích/không thích dự án vì……

2.2.2. Sản phẩm dạy học thực nghiệm chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT

Sản phẩm dự án HS thiết kế Padlet, bảo tàng 3D:

- Sản phẩm Padlet: https://padlet.com/tranduckhoi0810/history-is-the-teacher-

of-life-4k8hfh9w1xbqq1hr

- Sản phẩm bảo tàng 3D: https://youtu.be/oVhC2W5EMRk

- Khảo sát, phản hồi qua công cụ trực tuyến Slido, google form, mentimeter…

phản hồi qua công cụ trực tuyến Slido, google form, mentimeter…

SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO NGHỆ AN

TRƯỜNG THPT NGUYỄN SỸ SÁCH

TẬP SAN

CHUYÊN ĐỀ “ BẢO TỒN VÀ PHÁT

HUY GIÁ TRỊ DI SẢN VĂN HOÁ Ở VIỆT NAM”

Lớp: 10C

GVBM : xxxxxx

MỤC LỤC TẬP SAN

1. Lời giới thiệu tập san

2. Phụ lục thông tin, hình ảnh

Tài liệu tham khảo

3. Lời viết thu hoạch học sinh

4. Đánh giá

Nhóm 2 Nhóm 1

Nhóm 3 Nhóm 4

LỜI GIỚI THIỆU

Di sản văn hóa là yếu tố cốt lõi của văn hóa, ẩn chứa yếu tố bản sắc văn hóa cộng đồng, xã hội. Trong những năm qua Đảng, Nhà nước và nhân dân ta đã có nhiều hoạt động nhằm bảo vệ và phát huy di sản của cha ông, góp phần to lớn vào việc bảo vệ và xây dựng nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến và đậm đà bản sắc dân tộc.

Trong quá trình đổi mới đất nước, để hòa nhập vào xu thế phát triển chung của toàn nhân loại mà không bị hòa tan, văn hóa thực sự trở thành “nền tảng tinh thần của xã hội” vừa là mục tiêu, động lực để thúc đẩy kinh tế xã hội thì chúng ta cần phải có biện pháp bảo tồn và phát huy các Di sản văn hóa. Chúng tôi đã thiết kế tập san với chủ đề “ Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa ở Việt Nam” gồm có các poster về khái niệm Di sản văn hóa, phát huy và bảo tồn di sản văn hóa, xếp loại Di sản, phân loại Di sản văn hóa và phân bố do các bạn học sinh thiết kế với những nội dung cụ thể, hình ảnh và màu sắc hài hòa, sinh động và sự sáng tạo về mặt bố cục, ngôn ngữ giúp quảng bá, phát huy những giá trị của văn hóa trong cộng đồng. Các cá nhân, tổ chức xã hội từ đó thêm tích cực, chủ động tham gia hiệu quả vào công tác bảo tồn và phát huy.

Làm tập san poster bảo tồn và phát huy giá trị Di sản văn hóa ở Việt Nam là một phương pháp mới lạ tạo sự hứng thú cho các bạn học sinh từ đó các bạn phát huy khả năng sáng tạo của mình và có trách nhiệm hơn trong công tác bảo tồn, phát huy giá trị Di sản.

Hy vọng tập san lịch sử này sẽ mang đến cho các bạn những điều mới nguồn cảm

hứng sáng tạo trong tương lai.

PHỤ LỤC THÔNG TIN, HÌNH ẢNH

NHÓM 1

Chào mừng mọi người đến với bảo tàng poster của nhóm chúng mình. Đây là những poster về vấn đề xếp hạng di sản mà nhóm mình kì công thực hiện. Poster là một dạng ấn phẩm để truyền tải thông tin đến người đọc qua cả kênh hình lẫn kênh chữ. Với mong muốn làm thế nào để người nhìn vừa lướt qua đã phải thốt lên "A, dừng lại coi cái này là cái gì mà hay vậy" thì chúng mình đã suy nghĩ tìm tòi và kết quả thực hiện là đây. "Đa dạng hơn không chỉ hôm nay" là thông điệp mà nhóm mình muốn nhắn nhủ đến mọi người, những di sản văn hóa hiện tại mà các bạn đang thấy, các bạn biết trong tương lai sẽ càng đa dạng hơn, phong phú hơn nữa. Tuy nhiên, không phải di sản nào cũng sẽ được công nhận và xếp hạng. Dựa vào giá trị di sản mà ta có các cấp độ xếp hạng như sau: Di tích cấp Tỉnh - Di tích Quốc gia - Di tích Quốc gia đặc biệt - Di sản Thế Giới. Việc xếp hạng di sản văn hóa có ý nghĩa thiết thực đối với sự tồn tại và việc bảo tồn, quảng bá, phát huy những giá trị của di sản vă hóa trong cộng đồng, đặc biệt là di sản văn hóa phi vật thể. Có lẽ chỉ vậy thôi cũng đủ để ta thấy vẻ đẹp vô tận của những di sản văn hóa ấy. Hãy cùng nhìn lại những di sản văn hóa quanh ta, cảm nhận để tự hào nhé.

Nguyễn Thị Vân Oanh

Nguyễn Thị Hồng Hạnh

Bùi Thị Bích Hậu Nguyễn Phùng Quang Vinh

Nguyễn Thị Lan Anh (b) Đinh Thị Hồng Nhung

Nguyễn Thị Vân Oanh

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. https://www.canva.com/ 2. https://tailieumoi.vn/bai-viet/44126/vay-di-san-van-hoa-la-gi- cach-phan-

loai-va-xep-hang-ra-sao

3.https://thuvienphapluat.vn/chinh-sach-phap-luat-moi/vn/thoi-su-phap-

phan-loai-doi-voi-di-san-van-

luat/tu-van-phap-luat/41970/di-san-van-hoa-la-gi- hoa

4. https://vanban.chinhphu.vn/default.aspx?pageid=27160&docid=80239 5. https://npl.khanhhoa.gov.vn/vi/giai-dap-phap-luat-005/can-cu- xep-hang-di-

tich-lich-su-van-hoa#:~:text=Theo%20%C4%91%C3%B3%2C%20c%C3%A1 c%20di%20t%C3%ADch,t%C3%ADch%20qu%E1%BB%91 c%20gia%20%C4%91%E1%BA%B7c%20bi%E1%BB%87t.

PHỤ LỤC THÔNG TIN, HÌNH ẢNH

Xin chào quý thầy cô và các bạn đã đến với bài thuyết trình của nhóm chúng mình ngày hôm nay. Xin tự giới thiệu mình là Phương Như sẽ đại diện nhóm 2 trình bày sản phẩm của nhóm với chủ đề: Nhận thức về Di sản văn hoá ở Việt Nam.

Các bạn biết không? Mỗi đất nước trên thế giới đều có những nét đặc sắc riêng về Di sản văn hoá, đây là tài sản quý báu của quốc gia và cũng chính là nguồn lực để phát triển kinh tế. Nhưng có nhiều bạn trong chúng ta vẫn chưa có nhận thức đúng đắn về di sản và còn tự hỏi Di sản văn hoá là gì? Chính vì vậy mà hôm nay qua poster mà nhóm tự thiết kế với hình ảnh màu sắc hài hoà cùng nội dung cụ thể, mình sẽ truyền tải đến các bạn cách nhận thức đúng đắn về Di sản văn hoá.

Posrter nhận thức về Di sản văn hoá gồm 2 phần chính là khái niệm Di sản và bảo

tồn Di sản.

Chúng ta hãy tìm hiểu về nội dung thứ nhất: Khái niệm Di sản văn hoá. Vậy có ai biết di sản văn hoá là gì không? Di sản văn hoá là sản phẩm tinh thần, vật chất có giá trị lịch sử, văn hoá, khoa học, do con người sáng tạo nên trong quá trình lịch sử lâu dài, được lưu truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác, được giữ gìn, phát huy đến ngày nay.

Nội dung tiếp theo là bảo tồn Di sản. Bảo tồn Di sản là nỗ lực nhằm bảo vệ và giữ gìn sự tồn tại của di sản theo dạng thức vốn có của nó. Bên cạnh poster chính là những hình ảnh chúng mình đưa ra để các bạn hiểu hơn về bảo tồn Di sản. Và chúng ta nên biết rằng việc bảo tồn Di sản là một việc làm cần phải có tính đoàn kết, cộng đồng chứ không phải là trách nhiệm của riêng ai. Chúng ta có thể bảo tồn Di sản văn hoá thông qua các việc làm như: Tìm hiểu, nâng cao hiểu biết của bản thân về Di sản văn hoá, tuyên truyền cho mọi người biết thêm về Di sản và ngăn chặn các hành vi phá hoại Di sản văn hoá của nước nhà…. Ngoài ra, còn có nhiều biện pháp khác nữa mà chúng ta cần phát huy.

Trên đây là sản phẩm của nhóm mình về nhận thức Di sản văn hoá, mong rằng qua phần trình bày của nhóm mình thì các bạn sẽ có hiểu biết đúng đắn hơn về Di sản văn hoá và biết được tầm quan trọng của Di sản đối với đất nước ta và mong rằng các bạn sẽ có những biện pháp đúng đắn để bảo tồn và phát huy giá trị của Di sản văn hoá Việt Nam.

Xin cảm ơn sự theo dõi của thầy cô và các bạn và xin thứ lỗi nếu trong phần trình bày của chúng mình còn thiếu sót, mình mong rằng sẽ nhận được sự góp ý của các bạn để chúng mình càng hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn !

NHÓM 2

Nguyễn Thị Phương Như

Nguyễn Thị Dung

Trần Thị Thuý Hằng Nguyễn Thị Thùy Dung

Trần Thị Kim Ngân

TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. https://www.canva.com/ 2. https://vi.wikipedia.org/wiki/Di_s%E1%BA%A3n_v%C4%83 n_h%C3%B3a#:~:text=Di%20s%E1%BA%A3n%20v%C4%83n%20h %C3%B3a%20l%C3%A0,c%C3%A1c%20th%E% BA%BF%20h%E1%BB%87%20mai%20sau.

3. https://bvhttdl.gov.vn/nhan-thuc-ve-di-san-van-hoa-ngay- cang-

duoc-nang-cao-20220822075801474.htm

4. https://vov.vn/van-hoa/di-san/nhan-thuc-dung-ve-di-san-de-

bao-ton-va-phat-huy-871999.vov

5. https://vietnamtourism.gov.vn/post/13392

PHỤ LỤC THÔNG TIN, HÌNH ẢNH

NHÓM 3

Lan Anh: Xin kính chào và cảm ơn quý thầy cô giáo và các bạn học sinh đang theo dõi buổi thuyết trình của nhóm chúng tôi ngày hôm nay. Tôi là Lan Anh cùng Hoa Mơ sẽ trình bày bài thuyết trình của nhóm. Với chủ đề: Bảo tồn và phát huy di sản văn hóa.

Hoa Mơ: Và trong buổi thuyết trình này chúng tôi sẽ tìm hiểu về Đền Bạch Mã

Lan Anh: Vậy đã có ai từng đến Đền Bạch Mã chưa?

Cho nên chúng tôi trình bày về địa điểm này để các bạn có thể tìm hiểu rõ hơn

về di sản văn hóa vật thể nhất là ở địa phương mình.

Chúng ta sẽ đến với nội dung của ngày hôm nay.

Hoa Mơ: Những ai đi du lịch Nghệ An hẳn đều nghe đến câu nói "Nhất Cờn, nhì Quả, tam Bạch Mã, tứ Chiêu Trưng” nói về bốn ngôi đền thiêng nổi tiếng vùng Nghệ - Tĩnh. Trong đó, ngôi đền được nhắc đến ở vị trí thứ 3, đền Bạch Mã Nghệ An ẩn chứa truyền thuyết về lịch sử giữ nước hào hùng của dân tộc và lễ hội đậm màu sắc văn hóa được lưu giữ tới ngày nay. Di tích thuộc thôn Tân Hà, xã Võ Liệt, huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An. Thờ tướng Phan Đà. Đây là di tích được xếp hạng là di tích lịch sử cấp quốc gia vào năm 1994. Nó gắn liền với các dấu mốc lịch sử quan trọng.

Lan Anh: Nơi đây được xem là địa điểm du lịch khá nổi tiếng:

Bởi lúc bước vào nơi đây ta sẽ có một sự kinh ngạc đến bất ngờ về công trình kiến trúc ở ngôi đền này: Ngay lối vào đền thờ Bạch Mã là cổng Tam quan bề thế. Đi sâu vào bên trong đền, ta có thể nhìn ngắm những tượng voi, hổ, ngựa, rồng, nghê được đắp công phu tinh xảo khắp các bức tường, cây cột. Tiếp đến là Nghi môn gồm ba cửa chính môn, tả môn và hữu môn được trang trí tinh xảo. Nhà Hạ điện là khu vực có kiến trúc độc đáo trong quần thể khu di tích, kết cấu kiểu tứ trụ, xây theo kiểu chồng diềm 8 mái, lợp ngói mũi hài. Sau Hạ điện là nhà Trung điện. Nếu nghe giới thiệu về đền Bạch Mã, ta sẽ được biết chính giữa nhà Thượng điện là bức đại tự khảm hai chữ Hán “Tối linh”. Trung điện cũng là nơi đặt bàn thờ, hương án và đồ tế lễ các vị thần linh. Hay là kho hiện vật đồ sộ được lưu giữ: nơi đây hiện lưu giữ nhiều cổ vật có giá trị về mặt lịch sử, văn hóa, nghệ thuật như tượng voi, long ngai đầu rồng, kiệu rồng, lục lạc đồng. Bạn còn có thể được chiêm ngưỡng sự náo nhiệt đông vui của lễ hội đền bạch mã.

Hoa Mơ: Hơn hết nơi đây có một giá trị tâm linh tín ngưỡng đặc biệt: Từ xa xưa đền Bạch Mã nổi tiếng rất linh thiêng, người xe qua đây kể cả quan lại cũng phải dừng lại cất mũ nón vái lạy. Tương truyền, thần Bạch Mã nhiều lần linh ứng cứu giúp nhân dân khỏi thiên tai, dịch bệnh.

Theo ông Trần Văn Hữu, người trông coi đền, thì ai đến đây đều có sự linh ứng: người xin mẹ tròn con vuông dù bệnh viện đã chỉ chọn một, người xin sức khỏe, người xin làm ăn, con cái… Thậm chí còn có những câu chuyện gắn với cuộc sống đời thường của người nông dân được thần giúp đỡ như vật nuôi trong nhà.

Lan Anh: Vì vậy nên chúng ta cần phải có những hành động để bảo vệ giá trị

- Bảo tồn và phát huy giá trị di sản

- Nâng cao nhận thức trách nhiệm của bản thân cũng như mọi người

- Nghiêm cấm các hành vi phá hoại di sản.

di sản đền Bạch Mã:

Hoa Mơ: Vậy ngoài những biện pháp chúng tôi đưa ra các bạn có thể đưa ra

thêm chúng ta những biện pháp khác được không?

Cảm ơn sự góp ý của các bạn!

Và đến đây thì phần trình bày của nhóm tôi đã kết thúc cảm ơn cô và các bạn đã chú ý lắng nghe. Nếu bài thuyết trình của chúng tôi có gì thuyết sót mong cô và các bạn góp ý để chúng tôi sửa lỗi. Xin chân thành cảm ơn.

Nguyễn Thị Lan Anh (a) Phan Thị Quỳnh Nhi

Nguyễn Thị Lan Anh (a)

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. https://www.canva.com/ 2. https://tcdulichtphcm.vn/chuyen-hay/kham-pha-8-di-san-vat- the-tai-viet-nam-duoc-unesco-cong-nhan-c17a12501.html

3. https://vinpearl.com/vi/den-bach-ma-nghe-an-mot-trong-

tu- dai-den-thieng-xu-nghe

4. https://vi.wikipedia.org/wiki/V%C6%B0%E1%BB%9Dn_qu

%E1%BB%91c_gia_Phong_Nha_%E2%80%93_K%E1%BA

%BB_B%C3%A0ng

PHỤ LỤC THÔNG TIN, HÌNH ẢNH

NHÓM 4

Xin chào quý thầy cô cùng tất cả các bạn!

Em xin đại diện cho nhóm trình bày các tấm áp phích của nhóm. Vừa qua các bạn có biết có lễ hội nào diễn ra ở huyện ta không ạ? Đúng vậy, đó chính là lễ hội đền Bạch Mã diễn ra vào mùng 9, 10 tháng 2 âm lịch tại đền Bạch Mã, xã Võ Liệt, huyện Thanh Chương, Nghệ An.

Lễ hội đền Bạch Mã gắn liền với sự hình thành của đền Bạch Mã khoảng 500

năm.

Các bạn đã tham gia lễ hội này chưa? Nếu chưa, mời các bạn cùng khám phá cùng chúng mình nhé. Đầu tiên, nơi đây nổi tiếng với những giá trị văn hoá tâm linh, tín ngưỡng như: Dâng hương, tạ mộ Phan Đà tại Phủ Ngoại, Lễ Yết Cao, Lễ Tế Thần. Tiếp theo còn có các hoạt động văn nghệ như thi người đẹp, vật cù, bóng chuyền, kéo co. Đây là những trò chơi truyền thống được gìn giữ và phát huy, nhất là trò “vật cù”. Lễ hội là cầu nối giữa quá khứ với hiện tại, ôn lại truyển thống đánh giặc ngoại xâm, tưởng nhớ và tôn vinh Tướng Phan Đà. Ngoài ra, lễ hội đã thu hút được đông đảo nhân dân và du khách thập phương thăm viếng, thưởng ngoạn.

Theo các bạn, là học sinh, trách nhiệm của bạn đối với lễ hội đền Bạch Mã như thế nào? Cảm ơn câu trả lời của bạn. Chúng ta là những mầm móng tương lai của đất nước; việc gìn giữ, phát huy các di sản địa phương là một trong những trách nhiệm của chúng ta; cụ thể hơn cả chính là quảng bá, tuyên truyền lễ hội để nhiều người biết đến hơn; lưu giữ và phát huy các giá trị di sản; tham quan tìm hiểu trải nghiệm hay ngăn chặn những người có hành vi phá hoại

Trên đây là bài thuyết trình của nhóm chúng em. Trong quá trình nghiên cứu cũng như thiết kế poster còn nhiều sai sót, mong thầy cô và các bạn cùng góp ý để bài thuyết trình của nhóm hoàn thiện hơn.

Em xin chân thành cảm ơn!

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. https://chuyennhacucre.com/tap-san-la-gi.html

2. https://gdptthegioi.net/2017/05/tap-san-truyen-thong-va lich-su-1/

3. https://www.canva.com/vi_vn/thiet-ke/poster/

4. https://vnexpress.net/le-hoi-den-bach-ma-la-di-san-quoc-gia

4576028.html

5. https://truyenhinhnghean.vn/dat-va-nguoi-xu-

nghe/202302/thanh-chuong-khai-mac-le-hoi-den- bach-ma-2023-4233225/

Nguyễn Văn Đức Nguyễn Thị Thảo Vinh

Nguyễn Thị Thúy Mai Nguyễn Quỳnh Trang

LỜI VIẾT THU HOẠCH CỦA HỌC SINH

Làm tập san poster về bảo tồn và phát huy giá trị Di sản văn hóa ở Việt Nam là một hoạt động mới mẻ và có tính hiệu quả cao đối với học sinh chúng em, giúp phát triển thêm kĩ năng về một lĩnh vực mới và việc tiếp thu kiến thức của bài học trở nên dễ dàng hơn.

Về kĩ năng, chúng em đã biết thêm về đồ họa, các phần mềm thiết kế, hiệu quả, biết cách làm được những poster đẹp, hài hòa về màu sắc và nội dung. Đưa những kiến thức trọng tâm vào poster để có thể biết được những ý chính mà bản thân muốn truyền đạt. Rút ra được một kinh nghiệm rằng giữa nội dung và hình thức cũng cần một sự liên kết chặt chẽ để tạo ra một poster gây ấn tượng với người xem. Qua hoạt động này các bạn có trách nhiệm hơn trong làm việc nhóm và tự do thể hiện khả năng sáng tạo của mình.

Về kiến thức, chúng em thiết kế tập san poster nhận thức về Di sản văn hóa, bảo tồn Di sản văn hóa, xếp loại Di sản, Di sản vật thể, phi vật thể và hỗn hợp, các poster thiết kế được tạo thành tập san thể hiện đầy đủ nội dung bài học. Các bạn thấy bài học không trở nên nhàm chán mà có cảm giác dễ nhớ, ấn tượng với nội dung khi nhìn vào poster. Thiết kế poster về Di sản cũng là một hành động nhằm bảo tồn và phát huy giá trị Di sản văn hóa của Việt Nam và mang tính hiệu quả cao.

Từ việc làm tập san poster về bảo tồn và phát huy giá trị Di sản văn hóa ở Việt Nam thì bản thân em thấy đây là một hoạt động có ý nghĩa nhằm phát triển khả năng của học sinh và nên tiếp tục được duy trì, ứng dụng trong những bài học để việc học trở nên thú vị và các bạn sẽ nắm được kiến thức trọng tâm, nội dung đầy đủ thông qua thiết kế poster.

ĐÁNH GIÁ

PHIẾU NHẬN XÉT, GÓP Ý

3 lời khen giành cho nhóm bạn

……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… 2 góp ý giành cho nhóm bạn

……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………

1 câu hỏi giành cho nhóm bạn:

……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………

2.2.3. Khảo sát sự cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đề xuất

2.2.3.1. Mục đích khảo sát

Nhằm chứng minh sự cần thiết, tính khả thi của các biện pháp hướng dẫn HS xây dựng và sử dụng poster lịch sử khi dạy học chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT cho học sinh hiện nay đã được đề xuất, tôi tiến hành khảo nghiệm bằng phiếu thăm dò ý kiến đối với cán bộ quản lí, giáo viên, học sinh. Kết quả thăm dò đạt được sự đồng thuận cao, tập trung và đã nhận được những đóng góp có giá trị. Những ý kiến đóng góp về tính khả thi của các biện pháp đó giúp cho tôi có quyết tâm để thực hiện sáng kiến kinh nghiệm và hy vọng sẽ đạt được hiệu quả mong muốn khi vận dụng kết quả nghiên cứu vào quá trình đổi mới phương pháp dạy học để đáp ứng với mục tiêu, yêu cầu chương trình mới 2018.

2.2.3.2. Nội dung và phương pháp khảo sát

1. Nội dung khảo sát Về nội dung khảo sát, tôi tập trung vào 2 vấn đề chính như sau: - Các giải pháp được đề xuất có thực sự cần thiết đối với vấn đề nghiên cứu? - Các giải pháp được đề xuất có khả thi đối với vấn đề nghiên cứu hiện tại

không?

2. Phương pháp khảo sát và thang đánh giá

Phương pháp được sử dụng để khảo sát là trao đổi bằng bảng hỏi sử dụng phần mềm Slido, google form, memtimeter với thang đánh giá 04 mức với cách cho điểm như sau:

2.1. Về tính cấp thiết Không cấp thiết: 1 điểm, ít cấp thiết: 2 điểm, cấp thiết: 3 điểm, Rất cấp thiết:

4 điểm

2.2. Về tính khả thi Không khả thi: 1 điểm, ít khả thi: 2 điểm, khả thi: 3 điểm, rất khả thi: 4 điểm Sau đó, tôi tính điểm trung bình cho mỗi nội dung khảo sát theo phần mềm

SPSS phiên bản 2.0.

2.3. Đối tượng khảo sát: Cán bộ quản lí, giáo viên, học sinh.

Tổng hợp các đối tượng khảo sát

Đối tượng

Số lượng

TT

Cán bộ quản lí

Giáo viên

Học sinh

100

Tổng

135

2.4. Kết quả khảo sát về đề tài: Hướng dẫn học sinh xây dựng và sử dụng poster trong dạy học chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa ở Việt Nam” lớp 10 THPT.

2.4.1. Thực trạng nhận thức của học sinh về các giải pháp được đề xuất trong

quá trình học tập chuyên đề 2 môn Lịch sử lớp 10

Để tìm hiểu về thực trạng các giải pháp được đề xuất mang tính cấp thiết của học sinh lớp 10 THPT, đề tài đã khảo sát thông qua câu hỏi 1 “Các giải pháp được đề xuất có thực sự cấp thiết đối với vấn đề nghiên cứu hiện nay như thế nào?” (8 items) và sử dụng thang đánh giá 4 mức độ để học sinh lựa chọn: 1.Không cấp thiết, 2. Ít cấp thiết, 3. Cấp thiết, 4. Rất cấp thiết.

Bảng 2.1. So sánh điểm trung bình giữa các giải pháp được đề xuất mang tính cấp thiết trong quá trình học tập chuyên đề 2 môn Lịch sử lớp 10.

(Phiếu dành cho HS)

Thứ bậc

Các giải pháp Độ lệch chuẩn

Điểm trung bình 3,29 3,48 0,617 0,575 7 2

3,35 0,665 5

3,49 0,610 1

3,37 0,689 4

3,30 0,651 6

3,26 0,763 8

3,37 0,754 3

Hướng dẫn học sinh xây dựng poster lịch sử Hướng dẫn học sinh sử dụng các phần mềm trong xây dựng poster lịch sử Nguyên tắc xây dựng poster trong dạy học lịch sử ở trường THPT Sử dụng poster kết hợp với phương pháp, kỹ thuật dạy học khác Sử dụng poster kết hợp với phương pháp dạy học theo nhóm Sử dụng poster kết hợp với phương pháp dạy học dự án Bổ sung các giải pháp khác ngoài sử dụng poster lịch sử khi dạy CTGDPT 2018 Điều chỉnh phương pháp trong quá trình thực hiện các giải pháp

Chung (n = 151) 3,363 0,665

Kết quả nghiên cứu cho thấy học sinh lớp 10 THPT có mức đánh giá về các giải pháp được sử dụng poster trong dạy học môn lịch sử ở mức độ trung bình (ĐTB = 3,36). Trong đó những giải pháp như: “Sử dụng poster kết hợp với phương pháp, kỹ thuật dạy học khác”, “Hướng dẫn học sinh sử dụng các phần mềm trong xây dựng poster lịch sử”, “Điều chỉnh phương pháp trong quá trình thực hiện các giải pháp” là những giải pháp thường gặp phải nhất.

Học sinh N.T.V.A, lớp 10A đã cho biết: “Hiện tại, em đang theo khối học tự nhiên. Trong quá trình học tập môn Lịch sử thì bản thân em nhận thấy việc sử dụng poster là một phương pháp hay và em thấy nó có hiệu quả. Điều này giúp cho bản thân em cảm thấy môn lịch sử không hề nhàm chán và gây hứng thú”. Thực trạng khảo sát cho thấy rằng, có tới 41,1 % học sinh đánh giá rằng giải pháp cấp thiết và 54,3% giải pháp rất cấp thiết về “Sử dụng poster kết hợp với phương pháp, kỹ thuật dạy học khác” (ĐTB = 3,49).

Đồng thời, chúng tôi đã khảo sát về các giải pháp mang tính cấp thiết về việc sử dụng poster trong quá trình dạy học môn lịch sử trên 25 giáo viên. Thực trạng khảo sát cho thấy 64% giáo viên đánh giá giải pháp rất cấp thiết và 36% giải pháp cấp thiết về “Hướng dẫn học sinh sử dụng các phần mềm trong xây dựng poster lịch sử”. Bên cạnh đó, giáo viên cũng nhận thấy rằng “Sử dụng poster kết hợp với phương pháp, kỹ thuật dạy học khác” là giải pháp rất cần thiết chiếm 56%.

Đề tài chúng tôi còn khảo sát mức độ tính khả thi của các giải pháp thông qua câu hỏi 2: “Các giải pháp được đề xuất có thực sự khả thi đối với vấn đề nghiên cứu hiện nay như thế nào?” (8 items) và sử dụng thang đánh giá 4 mức độ để học sinh lựa chọn: 1.Không khả thi, 2. Ít khả thi, 3. Khả thi, 4. Rất khả thi.

Bảng 2.2. So sánh điểm trung bình giữa các giải pháp được đề xuất mang tính khả thi trong quá trình học tập chuyên đề 2 môn Lịch sử lớp 10

(Phiếu dành cho HS)

Thứ bậc

Các giải pháp Độ lệch chuẩn

Điểm trung bình 3,30 0,691

8 2 3,41 0,666

7 3,30 0,653

3 3,38 0,640

1 3,42 0,604

6 3,32 0,687

4 3,35 0,675

5 3,34 0,729 Hướng dẫn học sinh xây dựng poster lịch sử Hướng dẫn học sinh sử dụng các phần mềm trong xây dựng poster lịch sử Nguyên tắc xây dựng poster trong dạy học lịch sử ở trường THPT Sử dụng poster kết hợp với phương pháp, kỹ thuật dạy học khác Sử dụng poster kết hợp với phương pháp dạy học theo nhóm Sử dụng poster kết hợp với phương pháp dạy học dự án Bổ sung các giải pháp khác ngoài sử dụng poster lịch sử khi dạy CTGDPT 2018 Điều chỉnh phương pháp trong quá trình thực hiện các giải pháp

Chung (n = 151) 3,35 0,668

Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng học sinh đánh giá giải pháp mang tính khả thi ở mức độ trung bình (ĐTB = 3,35). Trong đó, giải pháp mà học sinh đánh giá cao là: “Sử dụng poster kết hợp với phương pháp dạy học theo nhóm”, “Hướng dẫn học sinh sử dụng các phần mềm trong xây dựng poster lịch sử”, “Sử dụng poster kết hợp với phương pháp, kỹ thuật dạy học khác”. Khi được hỏi “Tại sao học sinh lại lựa chọn giải pháp sử dụng poster kết hợp với phương pháp dạy học theo nhóm?”, học sinh N.V.L – lớp 10C có chia sẻ rằng: “Bởi vì bản thân em nhận thấy việc sử dụng poster kết hợp với phương pháp dạy học theo nhóm là một trong phương pháp rất hiệu quả và thực tế. Môn lịch sử rất nhiều sự kiện và mốc thời gian ghi nhớ rất nhiều nên trong quá trình học tập bọn em không thể nhớ hết các mốc giai đoạn lịch sử. Việc sử dụng poster giúp cho bọn em có thể đưa vào những hình ảnh, cách sáng tạo nội dung riêng mà học sinh muốn truyền tải. Điều này giúp cho học sinh có thể ghi nhớ, sáng tạo và truyền tải một cách thực tế nhất”.

Trong khi đó, kết quả nghiên cứu về phía giáo viên, thầy cô lại đánh giá rằng “Sử dụng poster kết hợp với phương pháp dạy học dự án” lại có mức đánh giá giải pháp khả thi cao nhất (chiếm 64% được đánh giá rất khả thi và 36% đánh giá khả thi). Để làm rõ vấn đề này, chúng tôi đã trao đổi với cô B.V.A – giáo viên dạy môn lịch sử trường THPT, cô đã chia sẻ rằng: “Phương pháp dạy học dự án là phương pháp cho học sinh vấn đề nghiên cứu về nhà và các em sẽ báo cáo dưới nhiều hình thức khác nhau, có kế hoạch, có quá trình. Đây là một trong những phương pháp dạy học tích cực được nhiều giáo viên lựa chọn. Việc sử dụng poster kết hợp với phương pháp dạy học dự án mang tính khả thi cao. Bởi vì, các thầy cô sẽ tổ chức linh hoạt các hoạt động trong bài giảng của mình và thay đổi cách học để các em không bị nhàm chán, lý thuyết suông. Hình ảnh poster là hình ảnh mang tính trực quan, ở đó học sinh được chủ động nhiều hơn, được sáng tạo, lối tư duy logic của các em. Đồng thời nó giúp cho bài học các em được nhớ lâu hơn và áp dụng vào trong thực tiễn nhiều nhất”.

2.4.2. Thực trạng nhận thức của GV về các giải pháp được đề xuất trong quá

trình học tập chuyên đề 2 môn Lịch sử lớp 10

Bảng 2.3 Các giải pháp được đề xuất mang tính khả thi về việc sử dụng

poster trong dạy học chuyên đề 2 môn lịch sử 10 THPT

(Phiếu dành cho GV)

Mức độ

Giải pháp Khả thi

Rất khả thi Tần số Tỉ lệ % Tần số Tỉ lệ %

9 36 16 64

14 56 11 44

Hướng dẫn học sinh xây dựng poster lịch sử Hướng dẫn học sinh sử dụng các phần mèm trong xây dựng poster lịch sử

Mức độ

Khả thi Giải pháp

Rất khả thi Tần số Tỉ lệ % Tần số Tỉ lệ %

9 36 16 64

Nguyên tắc xây dựng poster trong dạy học lịch sử ở trường THPT

15 60 9 36

Sử dụng poster kết hợp với phương pháp, kỹ thuật dạy học khác

12 48 13 52

Sử dụng poster kết hợp với phương pháp dạy học theo nhóm

16 64 9 36 Sử dụng poster kết hợp với phương pháp dạy học dự án

11 44 14 56

Bổ sung các giải pháp ngoài sử dụng poster lịch sử khi dạy CTGDPT 2018

14 56 11 44

Điều chỉnh phương pháp trong quá trình thực hiện các giải pháp

Giáo viên Đ.T.H – giáo viên dạy bộ môn lịch sử lớp 10 có chia sẻ rằng: “Việc sử dụng các hình ảnh poster kết hợp với phương pháp dạy học dự án hay kết hợp với các phương pháp, kỹ thuật dạy học khác đều có ý nghĩa thực tiễn và trực quan trong quá trình dạy và học ở trường THPT. Ở khía cạnh này, học sinh vừa có thể nắm chắc lý thuyết vừa có thể thỏa sức sáng tạo, tư duy của các em. Thông qua đó, phương pháp này tạo ra những sản phẩm mang đậm chất cá tính của từng đối tượng học sinh, nó phù hợp với từng đặc điểm và trình độ của các em. Đồng thời nó cũng tạo ra những giá trị mang đậm chất tính lịch sử của văn hóa dân tộc và nó được truyền tải sâu rộng với thế giới bên ngoài”.

Đề tài chúng tôi còn khảo sát trên 10 cán bộ quản lý ở các trường THPT trên địa bàn. Thực trạng khảo sát cho thấy các giải pháp được đề xuất mang tính cấp thiết “Sử dụng poster kết hợp với phương pháp, kỹ thuật dạy học khác”, “Sử dụng poster kết hợp với phương pháp dạy học theo nhóm” được ban quản lý đánh giá ở mức cao (ĐTB = 3,70).

Biểu đồ 2.1. Các giải pháp được đề xuất mang tính cấp thiết về việc sử

dụng poster trong dạy học môn lịch sử 10

(Phiếu dành cho Cán bộ quản lý)

Nhìn chung, về phía ban cán bộ quản lý cũng có đánh giá khá cao các giải pháp được đề xuất mang tính cấp thiết về việc sử dụng poster trong dạy học môn lịch sử 10 ở trường THPT. Thực tế số liệu khảo sát cho thấy rằng các giải pháp “Sử dụng poster kết hợp với phương pháp, kỹ thuật dạy học khác”, “Sử dụng poster kết hợp với phương pháp dạy học theo nhóm” chiếm 70% được đánh giá ở mức độ “Rất cấp thiết” và 30% là “Cấp thiết”. Chia sẻ về vấn đề này, Ông L.T.H – Phó hiệu trưởng cho biết rằng: “Các phương pháp dạy học tích cực theo CTGDPT 2018 được nhà trường và các thầy/cô luôn luôn chú trọng nhằm mục đích nâng cao chất lượng giáo dục. Đối với môn lịch sử cũng vậy, trong những năm trở lại đây bộ môn này rất được chú trọng trong việc thay đổi phương pháp dạy học cũng như các kỹ thuật dạy học. Về việc các giải pháp được đề xuất sử dụng poster, các hình ảnh, tranh vẽ trong tiết lý thuyết và thực hành thì mang tính cấp thiết cao, vì nó phù hợp với thực tiễn và học sinh được thực hành nhiều hơn và mang lại nguồn tri thức đối với các em”.

Bên cạnh đó, đề tài cũng khảo sát thực trạng mang tính khả thi của các giải pháp được đề xuất ở cán bộ quản lý. Theo số liệu thống kê, các giải pháp “Sử dụng poster kết hợp với phương pháp, kỹ thuật dạy học khác”, “Sử dụng poster kết hợp với phương pháp dạy học dự án” chiếm 70% mức độ “Rất cần thiết”. Đánh giá kết quả như này, Bà L.T.V cho biết: “Các hoạt động tổ chức dạy học tại trường THPT

chú trọng đến phần thực hành và áp dụng vào thực tiễn nhiều hơn, những tiết học ngoài giờ lên lớp được tổ chức, các em có nhiều thời gian để tham gia cũng như tiếp thu được nhiều phương pháp, thỏa mãn sức sáng tạo, tư duy, tự học của học sinh. Việc áp dụng hình ảnh poster là một trong những phương pháp dạy học tích cực kết hợp với các phương pháp dạy học khác, các giải pháp đề xuất mang tính khả thi và áp dụng hoàn toàn trong thực tiễn hiện nay. Đồng thời, giải pháp đưa ra mang lại hiệu quả chất lượng dạy học, từ một bộ môn ít được học sinh quan tâm nhưng bằng những cách thức truyền tải, gây hứng thú học tập cho học sinh và đặc biệt ở đó học sinh vừa nắm chắc được lý thuyết và còn được vận dụng vào đời sống tinh thần của mình. Bên cạnh đó, còn mang lại giá trị mang đậm văn hóa dân tộc Việt Nam, các em đã biết cách truyền tải các giá trị văn hóa, bản sắc dân tộc vươn ra khỏi một huyện, một tỉnh và vươn xa hơn với bạn bè quốc tế”.

Biểu đồ 2.2 Các giải pháp được đề xuất mang tính khả thi về việc sử dụng

poster trong dạy học chuyên đề 2 môn lịch sử 10

(Phiếu dành cho Cán bộ quản lý)

Tóm lại, các giải pháp đã được đề xuất mang tính cấp thiết và tính khả thi được đánh giá cao, đặc biệt là giải pháp “Sử dụng poster kết hợp với phương pháp, kỹ thuật dạy học khác” và “Sử dụng poster kết hợp với phương pháp dạy học dự án” là một trong những giải pháp được học sinh, giáo viên và cán bộ quản lý đánh giá nhiều nhất. Chính vì vậy, việc sử dụng poster trong dạy học môn lịch sử 10 là việc làm rất cần thiết và mang lại chất lượng giáo dục trong dạy và học tốt hơn.

PHIẾU KHẢO SÁT

(Dành cho GV, HS, Quản lí)

Hiện nay, tôi đang thực hiện đề tài nghiên cứu về: Hướng dẫn học sinh xây dựng và sử dụng poster trong dạy học chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT. Rất mong sự hợp tác của các thầy/cô và các em trong nghiên cứu này bằng cách trả lời các câu hỏi dưới đây. Mọi thông tin mà thầy/cô và các em đưa ra chỉ nhằm mục đích khoa học và được giữ bí mật.

Cảm ơn sự hợp tác của thầy/cô và các em!

I. Thông tin cá nhân

Đối tượng: …………Trường: …………….…….…….……Giới tính: ……

II. Phần câu hỏi

Câu 1: Các giải pháp được đề xuất có thực sự cấp thiết đối với vấn đề nghiên

cứu hiện nay như thế nào?

Hãy đánh dấu “X” vào ô mà thầy/cô và em cho là phù hợp. Các mức độ biểu

hiện bao gồm:

Mức độ

Cấp thiết Rất cấp

Biện pháp

S

Ít cấp thiết

thiết

TT

Không cấp thiết

1 Hướng dẫn HS xây dựng poster lịch sử

2 Hướng dẫn HS sử dụng các phần mềm

trong xây dựng poster lịch sử.

3 Nguyên tắc xây dựng poster trong dạy học

lịch sử ở trường THPT.

4 Sử dụng poster kết hợp với phương pháp, kĩ

thuật dạy học khác.

5 Sử dụng poster kết hợp với phương pháp

dạy học theo nhóm

6 Sử dụng poster kết hợp với phương pháp

dạy học dự án

7 Bổ sung các giải pháp khác ngoài sử dụng poster lịch sử khi dạy CTGDPT 2018

8 Điều chỉnh phương pháp trong quá trình

thực hiện các giải pháp

Mức độ

Biện pháp

Không cấp thiết

Ít cấp thiết

Cấp thiết

Rất cấp thiết

Hướng dẫn HS xây dựng poster lịch sử

Hướng dẫn HS sử dụng các phần mềm trong xây dựng poster lịch sử.

Nguyên tắc xây dựng poster trong dạy học lịch sử ở trường THPT.

Sử dụng poster kết hợp với phương pháp, kĩ thuật dạy học khác.

Sử dụng poster kết hợp với phương pháp dạy học theo nhóm

Sử dụng poster kết hợp với phương pháp dạy học dự án

Bổ sung các giải pháp khác ngoài sử dụng poster lịch sử khi dạy CTGDPT 2018

Điều chỉnh phương pháp trong quá trình thực hiện các giải pháp

Chương 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM HƯỚNG DẪN HỌC SINH XÂY DỰNG VÀ SỬ DỤNG POSTER TRONG DẠY HỌC CHUYÊN ĐỀ “BẢO TỒN VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ DI SẢN VĂN HOÁ Ở VIỆT NAM” LỚP 10 THPT

3.1. Mục đích thực nghiệm

Thực nghiệm sư phạm để thu nhận thông tin về sự thay đổi số lượng và chất lượng trong nhận thức và kết quả học tập của học sinh, hiệu quả dạy học của giáo viên trước và sau khi áp dụng đề tài sử dụng poster khi dạy chuyên đề 2 “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT.

Từ đó, khẳng định tính hiệu quả của việc sử dụng poster lịch sử về nâng cao chất lượng cũng như rèn luyện được các kĩ năng, phát triển phẩm chất cho học sinh.

Thực nghiệm sư phạm là phương pháp được dùng để tôi kiểm nghiệm lại đề

tài trong quá trình áp dụng.

Thực nghiệm sư phạm để so sánh kết quả giữa lớp ứng dụng đề tài - gọi là nhóm thực nghiệm - với một lớp tương đương không được áp dụng - gọi là nhóm đối chứng. Ðể có kết quả thuyết phục hơn, sau một đợt nghiên cứu tôi đã đổi vai trò của hai nhóm lớp cho nhau, nghĩa là, các nhóm thực nghiệm trở thành các nhóm đối chứng và ngược lại.

3.2. Đối tượng thực nghiệm

HS khối 10 trường THPT Nguyễn Sỹ Sách, THPT Phan Đăng Lưu, trường THPT Thanh Chương 3, THPT Yên Thành 3, THPT Cát Ngạn. Tuy nhiên, tôi chọn ngẫu nhiên một số lớp của một số trường đã áp dụng sáng kiến để xử lí kết quả thực nghiệm. Thời gian thực nghiệm năm học 2022-2023.

3.3. Phương pháp thực nghiệm

- Phương pháp điều tra, so sánh, đối chứng trong đó mỗi trường tôi chọn 1 lớp

đối chứng và 1 lớp thực nghiệm.

- Phương pháp quan sát qua việc tổ chức hướng dẫn học sinh học trên lớp, dự giờ đồng nghiệp; Phương pháp thống kê, làm bài kiểm tra, thi chọn học sinh giỏi; phương pháp phỏng vấn giáo viên, học sinh.

3.4. Kết quả xử lý thực nghiệm

Sau khi sử dụng đề tài vào thực nghiệm giảng dạy, tiến hành khảo sát học

sinh ở 2 lớp khối 10 đều học chuyên đề, thu được kết quả như sau: (Phụ lục 2)

Qua phân tích kết quả khảo sát tôi nhận thấy:

- Đối với học sinh

So sánh sự khác nhau ở bảng 1 (Phụ lục 2) giữa lớp không sử dụng phương pháp của để tài và lớp sử dụng phương pháp đề tài thấy rằng: Lớp có sử dụng phương pháp của đề tài số lượng học sinh thích học và phát triển các kĩ năng chiếm tỷ lệ cao hơn nhiều so với lớp không sử dụng phương pháp của đề tài. Qua số liệu trên và phỏng vấn trực tiếp học sinh, lớp có sử dụng phương pháp của đề tài có tỷ lệ học sinh thích học và thấy dễ nắm bài học cao hơn lớp không sử dụng phương pháp của đề tài. Đó là do học sinh đã được giáo viên bộ môn hướng dẫn học sinh sử dụng poster lịch sử trong học tập và ôn thi. Khi sử dụng poster lịch sử học sinh dễ dàng khai thác nguồn kiến thức để tạo ra sản phẩm, nắm bài học một cách dễ dàng. Trong poster lịch sử mà đề tài xây dựng có nhiều hình ảnh, bảng biểu, lược đồ, biểu đồ, kiến thức, thông tin lịch sử…phong phú đa dạng, với màu sắc bắt mắt đã kích thích hứng thú học tập môn Lịch sử. Poster tạo sự thu hút, hấp dẫn với người học. Kiến thức lịch sử vô cùng đa dạng, phong phú, phức tạp gắn liền với sự kiện, nhân vật, thời gian, không gian, diễn biến…Vì vậy, việc xây dựng poster lịch

sử gồm tranh ảnh trực quan, sơ đồ tư duy, các câu Slogan phù hợp sẽ tạo sự hấp dẫn trong quá trình học tập bộ môn Lịch sử.

Có poster lịch sử học sinh sẽ hình dung sống động về quá khứ qua những bức tranh tả thực. Từ đó, bản thân học sinh sẽ có những đánh giá, cảm nhận của riêng mình. Khi khai thác poster lịch sử đòi hỏi học sinh phải tiếp cận nhiều thông tin đa dạng, phong phú. Qua đó, giúp học sinh đánh giá khách quan, toàn diện về lịch sử, hình thành thế giới quan khoa học, lòng đam mê, ý thức trách nhiệm đối với bản thân. Học sinh phải rèn luyện kĩ năng tìm kiếm, xử lí thông tin, báo cáo, thuyết trình, làm việc nhóm, dự án…phỏng vấn, điều tra, thực địa sẽ giúp HS hình thành năng lực tìm hiểu lịch sử, nhận thức và tư duy lịch sử, năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng vào cuộc sống. Nhiều phẩm chất của HS được hình thành như: Yêu quê hương, nhân ái, chăm chỉ, trung thực với những kiến thức lịch sử thu thập được qua tìm kiếm và thực địa, trách nhiệm hoàn thành sản phẩm.

Qua số liệu ở bảng 1 (Phụ lục 2) cho thấy:

Tại các trường THPT Phan Đăng Lưu, THPT Nguyễn Sỹ Sách, THPT Thanh Chương 3, THPT Yên Thành 3, THPT Cát Ngạn. Kết quả cũng khả quan. Với các lớp đối chứng không áp dụng các biện pháp sử dụng poster lịch sử để dạy học, kết quả các em nắm bài không chắc chắn, thể hiện thái độ nhàm chán và không phát huy được năng lực của HS. Ngược lại những lớp thực nghiệm áp dụng các biện pháp sử dụng poster lịch sử để dạy học các em chủ động trong hoạt động học, thái độ hứng thú, các kĩ năng và phẩm chất được hình thành . Sở dĩ các lớp thực nghiệm tại các trường có hiệu quả cao hơn vì những lớp này nhà trường đã chỉ đạo quyết liệt giáo viên vận dụng phương pháp, kĩ thuật dạy học theo hướng đổi mới, tích cực. Ban giám hiệu tham gia dự giờ, góp ý, động viên GV.

Qua số liệu ở bảng 1 (Phụ lục 2) cho thấy điểm giống nhau giữa các trường ở

các lớp thực nghiệm kết quả đều có sự chuyển biến rõ rệt.

Qua số liệu phản ánh ở bảng 1 cho thấy một trong những giải pháp nâng cao chất lượng dạy học nói chung và dạy học chuyên đề 2 nói riêng là áp dụng đề tài sử dụng poster lịch kết hợp các kĩ thuật dạy học khác.

Qua số liệu khảo sát thực trạng cho thấy 100% học sinh đều muốn được sử dụng poster lịch sử vào trong việc dạy và học. 100% học sinh đều cho rằng poster lịch sử mà GV hướng dẫn các em xây dựng và cách thức hướng dẫn sử dụng poster vào việc dạy học chuyên đề 2 mà tôi đưa ra trong đề tài sáng kiến kinh nghiệm rất dễ sử dụng và đem lại hiệu quả cao trong dạy - học.

HS đã chủ động tham gia vào việc tìm kiếm tri thức của bài học. Việc sử dụng poster lịch sử dạy học đã kích thích được sự hứng thú của học sinh. Các em thấy hấp dẫn và mong muốn tìm tòi, khám phá tri thức tri thức lịch sử. Các em mạnh dạn bày tỏ suy nghĩ, quan điểm của mình.

HS đã biết vận dụng những kiến thức vào giải quyết những vấn đề đặt ra và vận dụng vào thực tiễn đời sống. Tinh thần tự học, thái độ học tập của các em được nâng cao. HS không chỉ hiểu sâu về mặt kiến thức mà các em còn được trang bị cả kĩ năng sống như kĩ năng thiết kế, báo cáo poster, kĩ năng nhận xét, đánh giá.

Qua thời gian trường tôi và trường bạn áp dụng đề tài chất lượng học tập của bộ môn lịch sử tăng lên rõ rệt. Điều này thể hiện thông qua thái độ học tập của các em.

- Đối với giáo viên:

Phần lớn các giáo viên áp dụng đề tài này đều nhận thấy tính hiệu quả của đề tài. Vì thế, đều thống nhất cao và đồng thuận ý kiến tiếp tục sử dụng và nhân rộng hơn.

Với những kết quả đó, tôi có thể khẳng định rằng Hướng dẫn học sinh xây dựng và sử dụng poster trong dạy học chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT là một trong những việc làm cần thiết, quan trọng để nâng cao chất lượng dạy học cũng như tạo được hứng thú và niềm đam mê lịch sử của học sinh, đồng thời đáp ứng mục tiêu, yêu cầu dạy học chương trình GDPT 2018.

PHẦN III. KẾT LUẬN

1. Những đóng góp của đề tài

1.1. Tính mới của đề tài

- Đề tài đã hướng dẫn học sinh xây dựng poster lịch sử

- Đề xuất các biện pháp hướng dẫn sử dụng poster nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Lịch sử khi dạy học chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT.

- Đáp ứng nhiệm vụ phát triển năng lực người học khi dạy học chương trình

THPT mới.

1.2. Tính khoa học

- Đề tài đã phân tích những cơ sở lý luận và thực tiễn cụ thể, xác thực. Những nhóm giải pháp đề tài đưa ra có tính khả thi cao, khoa học, hệ thống, logic phù hợp với đặc thù bộ môn Lịch sử.

- Đề tài xây dựng được poster lịch sử. Từ việc hướng dẫn học sinh xây dựng poster lịch sử đề tài đã đưa ra các biện pháp sử dụng poster khi dạy học chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT.

- Đề tài tiến hành thực khảo sát, nghiệm sư phạm bằng các phương pháp khoa

học, số liệu thống kê khách quan, chính xác, trung thực.

- Nội dung đề tài được trình bày, lý giải theo từng phần, chương, mục rõ ràng,

mạch lạc. Các luận điểm, luận cứ nêu ra đều có cơ sở.

1.3. Tính khả thi khi ứng dụng thực tiễn

- Đề tài có giá trị thực tiễn cao, dễ dàng áp dụng vào quá trình dạy học nhằm

nâng cao chất lượng dạy học môn Lịch sử.

- Đề tài đã được áp dụng vào thực tiễn dạy học đạt hiệu quả cao ở trường THPT Phan Đăng Lưu, trường THPT Nguyễn Sỹ Sách và trường THPT Thanh Chương 3…

- Đề tài có thể nhân rộng, dễ dàng sử dụng cho giáo viên và học sinh trong

thực tiễn dạy học ở các trường THPT trong cả nước nhằm nâng cao môn Lịch sử.

- Đề tài có khả năng mở rộng để hướng tới xây dựng poster lịch sử trong các chủ đề, chuyên đề khác. Từ đó, sử dụng poster lịch sử để nhằm tạo hứng thú học tập và hình thành các phẩm chất cho học sinh, nâng cao chất lượng bộ môn.

- Đề tài gợi mở nhiều phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực có thể vận dụng

trong tiết dạy thực hành để hình thành kĩ năng, phẩm chất cho HS.

- Đề tài rèn luyện cho HS để tham gia cuộc thi KHKT cấp tỉnh thiết kế poster

và báo cáo sản phẩm, thiết kế poster để tuyên truyền, quảng bá về trường.

- Đề tài có thể sử dụng làm các nội dung trong các buổi trao đổi chuyên môn, các diễn đàn đổi mới phương pháp dạy học và sử dụng các kĩ thuật dạy học tích cực.

- Đối với ngành giáo dục, thành công của mỗi giáo viên trong từng tiết dạy là thành công của ngành giáo dục trên chặng đường đổi mới phương pháp dạy học nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục.

- Đề tài phù hợp với tình hình đổi mới phương pháp dạy học Lịch sử bậc THPT hiện nay. Dù kết quả thu được đang ở mức khiêm tốn nhưng nó đã khẳng định được hiệu quả của dạy học theo hướng phát triển năng lực, phẩm chất. Điều đó không chỉ giúp tôi và các đồng nghiệp đổi mới phương pháp dạy học trong chương hiện hành mà còn giúp tôi và các đồng nghiệp tiếp cận và chuẩn bị những nền tảng quan trọng trong việc thực hiện CTGDPT mới sẽ được tiến hành tất cả các khối sắp tới.

2. Kiến nghị, đề xuất

2.1. Với các cấp quản lí giáo dục

Việc hướng dẫn học sinh xây dựng và sử dụng poster trong dạy học chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT chỉ mang lại kết quả cao, bền vững khi các cấp quản lý giáo dục đặc biệt quan tâm từ khâu biên soạn SGK lịch sử, tài liệu tham khảo. Trong chương trình giáo dục phổ thông mới cần được thiết kế hướng dẫn sử dụng kênh hình và tư liệu để thông qua đó học sinh xâu chuỗi được hệ thống những kiến thức cốt lõi. Yêu cầu cần đạt của đề tài tập trung vào việc phát triển năng lực, phẩm chất HS, không đặt trọng tâm vào việc ghi nhớ máy móc các sự kiện lịch sử. Ngoài ra, các cấp quản lí giáo dục cần trang bị cơ sở vật chất như máy chiếu, loa, đài, máy tính...để nâng cao hiệu quả dạy học.

Hiện nay, lịch sử là môn bắt buộc, có thể đến năm 2025 là môn thi tốt nghiệp cùng với Văn, Toán, Anh. Thực tế đó đòi hỏi GV cần đầu tư thời gian để thay đổi phương pháp, kĩ thuật dạy học.

Sở Giáo dục và đào tạo thường xuyên tổ chức tập huấn, bồi dưỡng cho giáo viên về đổi mới phương pháp dạy học, chỉ đạo sinh hoạt cụm chuyên môn dạy chương trình lớp 10, rút kinh nghiệm để giáo viên có thêm cơ hội học hỏi, trao đổi kinh nghiệm cùng với các đồng nghiệp và cấp trên trong quá trình dạy học và ôn thi.

Bộ GD&ĐT nên tập hợp các chuyên gia, giáo viên biên soạn các tài liệu tham khảo để giáo viên sử dụng trong quá trình dạy học và ôn thi học giảm tải kiến thức học thuộc cho học sinh.

Cần nhân rộng các sáng kiến kinh nghiệm vào thực tiễn.

2.2. Với giáo viên

Khi Bộ GD&ĐT đã vào cuộc biên soạn chương trình, SGK mới mỗi GV cần tích cực đầu tư thời gian, tâm trí để đạt được mục tiêu, yêu cầu đề ra. Trong đó, xây dựng và hướng dẫn sử dụng poster lịch sử nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn Lịch sử theo phương pháp tích cực nhằm tạo sân chơi, hứng thú cho hoạt động học tập của HS. Giáo viên là người tổ chức, hướng dẫn học sinh làm việc, khám phá, chiếm lĩnh tri thức một cách chủ động, sáng tạo. Hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của HS theo hướng phát triển năng lực, phẩm chất.

Giáo viên không ngừng học tập, nâng cao năng lực chuyên môn nghiệp vụ, tích cực ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động dạy học nói chung và khai thác tư liệu nói riêng.

Các đồng nghiệp trong trường hỗ trợ nhau cùng nhau thảo luận, xây dựng các

phương pháp dạy học đã xây dựng và ra đề thi theo hướng đổi mới.

2.3. Với học sinh

Học sinh cần có sự chuẩn bị chu đáo bài ở nhà. Từ kiến thức và kỹ năng cụ thể trong giờ học trên lớp, học sinh tự rút ra cho mình phương pháp học tập, tự tìm tòi tài liệu, để rèn luyện kỹ năng và phát triển năng lực, phẩm chất, kĩ năng khai thác tư liệu lịch sử.

Cần làm quen nhiều với phương pháp học, các dạng bài tập theo định hướng

phát triển năng lực trong học tập và ôn thi.

Biết cách sắp xếp lại các kiến thức đã học, sử dụng tài liệu và SGK, khai thác tài liệu từ nhiều nguồn khác nhau, hỗ trợ nhau trong hoạt động nhóm để tạo ra sản phẩm chất lượng. Biết vận dụng các kiến thức đã được học để giải quyết các vấn đề thực tiễn.

Biết cách sử dụng các kiến thức thực tiễn và kiến thức liên môn trong giải

quyết các bài tập và làm bài kiểm tra.

Cần rèn luyện các phẩm chất trong đó quan trọng nhất là chăm chỉ, trách nhiệm trong quá trình làm, học tập, được đầu tư cơ sở vật chất, tích cực học hỏi, sáng tạo, am hiểu kiến thức lịch sử…

Tôi thiết nghĩ đề tà i nà y là mô ̣t vấ n đề có ý nghĩa thiết thực không chỉ đố i vớ i viê ̣c giả ng da ̣y kiến thức lịch sử mà sâu hơn nó phát triển các năng lực, phẩm chất cần thiết cho HS. Rất mong đươ ̣c sự gó p ý, bổ sung từ hội đồng khoa học các cấp và bạn bè, đồng nghiệp để tôi là m tố t hơn trong công tác chuyên môn củ a mình.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Bộ GD và ĐT - PISA và các dạng câu hỏi, Nhà xuất bản Giáo Dục, 2009.

2. Một số phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực. Nhà xuất bản Đại học sư

phạm Hà Nội 2010.

3. Sách giáo khoa, Sách chuyên đề học tập lịch sử, Sách giáo viên Lịch sử -

Lớp 10. Nhà xuất bản Đại học sư phạm, năm 2022.

4.Tài liệu tập huấn đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá theo

định hướng phát triển năng lực học sinh Sở GD và ĐT Nghệ An.

5. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2006) Chương trình giáo dục phổ thông - Những

vấn đề chung, NXB Giáo dục.

6. Nguyễn Văn Cường, Bernd Meier (2007), Một số vấn đề chung về đổi mới

phương pháp dạy học ở trường THPT, Hà Nội.

7. Nguyễn Văn Cường – Bernd Meier (2014), Lý luận dạy học hiện đại – Cơ

sở đổi mới mục tiêu, nội dung và phương pháp dạy học, NXB Đại học Sư phạm.

8. Tôn Quang Cường (2010), Thiết kế dạy học theo quy trình tiếp cận chuẩn

quốc tế (Tài liệu tập huấn giáo viên trường THPT Chuyên), Hà Nội.

9. Nguyễn Công Khanh, Đào Thị Oanh, Lê Mỹ Dung (2014), Tài liệu kiểm

tra đánh giá trong giáo dục, Tài liệu tập huấn.

10. Tài liệu tập huấn Dạy học theo định hướng phát triển năng lực, Nxb Giáo

dục, Hà Nội – 2014.

11. http://muctim.com.vn/

12. https://idesign.vn/graphic-design

13. https://ntthnue.edu.vn/poster-presentation

14.https://vi.pngtree.com/poster-

templates?source_id=1130&chnl=ggas&srid=755200954&gpid=86684116234&as id=397781377909&ntwk=g&tgkw=kwd-351977423647&mchk

15. Bộ GD&ĐT, Trường đại học sư phạm Hà Nội, tài liệu tập huấn: Hướng dẫn thực hiện chương trình môn lịch sử (trong chương trình giáo ục phổ thông 2018, hà nội, 2019

PHỤ LỤC 1

PHIẾU ĐIỀU TRA VỀ NHU CẦU VIỆC ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP

DẠY HỌC MÔN LỊCH SỬ Ở TRƯỜNG PHỔ THÔNG

(Dành cho giáo viên)

Để có cơ sở xây dựng Poster lịch sử và đề xuất được các biện pháp hướng dẫn sử dụng poster trong dạy học nói chung và chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT nói riêng nhằm nâng cao chất lượng môn Lịch sử. Kính mong thầy cô cung cấp cho tôi một số thông tin và ý kiến dưới đây:

Họ và tên: ………………. Cơ quan: …… …………………………………..

Thầy cô vui lòng đánh dấu () vào ô vuông trước các phương án đồng ý

Câu 1. Thầy (cô) thường gặp những khó khăn nào trong quá trình dạy học CTGDPT

2018?

 Nguồn lược đồ, tranh ảnh, biểu đồ, bảng biểu chưa phong phú.

 Học sinh không thích học lịch sử.

 Nội dung kiến thức nặng về sự kiện, ghi nhớ.

 Chưa có tài liệu tham khảo về phương pháp, kĩ thuật dạy học CTGDPT

2018.

 Cơ sở vật chất chưa đảm bảo phục vụ dạy và học.

Câu 2. Theo thầy (cô) việc chất lượng dạy và học lịch sử ở trường phổ thông

hiện nay như thế nào?

 Đã đáp ứng được yêu cầu xã hội.

 Tuy được cải tiến nhưng còn nhiều bất cập.

 Chất lượng ngày càng giảm sút do học sinh thờ ơ.

 Rất ít học sinh đăng kí học và thi lịch sử trong các kì thi.

 Điểm thi môn Lịch sử trong các kỳ thi còn rất thấp.

Câu 3. Thầy (cô) hiểu như thế nào về poster lịch sử?

 Poster lịch sử là tranh ảnh về biểu đồ, lược đồ, bảng biểu.

 Poster lịch sử là tranh ảnh về chân dung nhân vật lịch sử.

 Poster lịch sử là tranh ảnh về công trình văn hóa kiến trúc.

 Poster lịch sử là tranh ảnh về thành tựu khoa học kĩ thuật.

 Poster lịch sử là áp phích quảng cáo, tuyên truyền về nội dung lịch sử.

Câu 4. Theo thầy (cô) việc sử dụng poster lịch sử kết hợp các phương pháp, kĩ

thuật dạy học khác đem lại tác dụng gì đối với HS?

 Bồi dưỡng kiến thức cho học sinh.

 Nâng cao hiệu quả giáo dục cho người học.

 Hình thành và phát triển các kĩ năng học tập lịch sử.

 Phát triển năng lực cho người học.

 Nâng cao chất lượng thi HSG, tốt nghiệp THPT.

Câu 5. Theo thầy (cô) Poster lịch có thể sử dụng trong những hoạt động dạy

học nào sau đây?

 Kiểm tra bài cũ.

 Kiểm tra bài cũ kết hợp dẫn dắt vào bài mới.

 Tổ chức cho học sinh tìm hiểu kiến thức mới.

 Sử dụng cho các bài ôn tập sơ kết tổng kết.

 Kiểm tra đánh giá học sinh.

 Tổ chức các hoạt động ngoại khóa.

 Ra đề thi HSG, đề thi trắc nghiệm ôn thi tốt nghiệp.

 Hướng dẫn học giải đề thi học sinh giỏi và thi tốt nghiệp.

Câu 6. Thầy (cô) có thể sử dụng Poster trong quá trình dạy học để phát triển

năng lực học sinh và nâng cao chất lượng các kỳ thi như thế nào?

 Hướng dẫn học sinh khai thác các sự kiện lịch sử.

 Hướng dẫn học sinh khai thác thông tin kiến thức lịch sử.

Hướng dẫn học sinh quan sát và khai thác thông tin theo định hướng của

bài học, hướng dẫn học sinh giải đề ôn thi học sinh giỏi và thi tốt nghiệp.

Yêu cầu học sinh tự tìm hiểu thông tin liên quan đến nội dung bài học (ở

nhà) rồi lên lớp trình bày chia sẻ.

Câu 7: Theo thầy/ cô nội dung chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản

văn hoá ở Việt Nam” có vị trí như thế nào trong chương trình lịch sử 10?

A. Quan trọng B. Không quan trọng C. Bình thường

Câu 8 : Khi dạy chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” trong chương trình lịch sử 10 thầy/ cô thấy có vấn đề nào khó khăn trong nội dung chương trình?

A. Kiến thức rời rạc.

B. Thiếu tính hệ thống.

C. Có những nội dung kiến thức trùng lặp.

D. Nội dung quá dài.

PHIẾU ĐIỀU TRA VỀ NHU CẦU VIỆC SỬ DỤNG POSTER

TRONG QUÁ TRÌNH HỌC LỊCH SỬ Ở TRƯỜNG PHỔ THÔNG

(Dành cho học sinh)

Để có cơ sở xây dựng Poster lịch sử và đề xuất được các biện pháp hướng dẫn sử dụng poster trong dạy học nói chung và chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT nói riêng nhằm nâng cao chất lượng môn Lịch sử. Kính mong các em cung cấp cho tôi một số thông tin và ý kiến dưới đây:

Họ và tên: ………………………Lớp: …… Trường : ……………………….

Các em hãy đánh dấu () vào ô vuông trước các phương án đồng ý

Câu 1. Theo em trong các môn học ở trường phổ thông, môn nào có ưu thế trong

việc bồi dưỡng và giáo dục truyền thống yêu nước của dân tộc cho học sinh ?

 Ngữ văn

 Lịch sử

 Giáo dục công dân

 Tin học

Câu 2. Em thường gặp khó khăn gì khi học CTGDPT 2018 môn Lịch sử ?

 Nguồn lược đồ, tranh ảnh, biểu đồ, bảng biểu chưa phong phú.

 Hình thức lược đồ, tranh ảnh, biểu đồ, bảng biểu kém chất lượng.

 Chưa có tài liệu tham khảo về phương pháp, kĩ thuật học CTGDPT 2018.

 Nhiều giáo viên chưa đổi mới về phương pháp dạy học và ôn thi.

Câu 3. Theo em, nguyên nhân nào dưới đây tác động đến việc không thích

học tập lịch sử của học sinh?

 Chương trình quá nặng.

 Kiến thức lịch sử rời rạc.

 Hệ thống kênh hình (tranh ảnh) ít, hình ảnh kém.

 Do cơ chế thị trường.

 Do phương thức giảng dạy của giáo viên chậm đổi mới.

 Chưa có tài liệu tham khảo về phương pháp, kĩ thuật dạy học CTGDPT

2018.

Ý kiến khác…………………………………………………………………….

Câu 4. Theo em hiểu về Poster lịch sử như thế nào?

 Poster lịch sử là tranh ảnh về biểu đồ, lược đồ, bảng biểu.

 Poster lịch sử là tranh ảnh về chân dung nhân vật lịch sử.

 Poster lịch sử là tranh ảnh về công trình văn hóa kiến trúc.

 Poster lịch sử là tranh ảnh về thành tựu khoa học kĩ thuật.

 Poster lịch sử là áp phích quảng cáo, tuyên truyền về nội dung lịch sử.

Câu 5. Theo em việc sử dụng Poster lịch sử kết hợp với các phương pháp, kĩ

thuật dạy học khác trong học tập lịch sử đem lại tác dụng gì cho HS?

 Giúp HS nắm nội dung bài học sâu và dễ nhất.

 Nâng cao hiệu quả giáo dục cho người học.

 Hình thành và phát triển các kĩ năng học tập lịch sử.

 Phát triển năng lực cho người học.

 Vận dụng kiến thức lịch sử vào thực tiễn cuộc sống.

Câu 6. Các em có thể sử dụng Poster lịch sử trong quá trình học để phát triển

năng lực và nâng cao chất lượng các kỳ thi như thế nào?

 Để học sinh học bài cũ.

 Để học sinh tìm hiểu kiến thức mới.

 Học sinh giải các bài tập ôn tập, sơ kết, tổng kết.

 Học sinh giải đề thi học sinh giỏi.

 Học sinh giải đề thi tốt nghiệp THPT.

 Học sinh sử dụng để làm bài kiểm tra đánh giá thường xuyên, định kỳ.

 Tham gia các hoạt động ngoại khóa.

Câu 7: Theo em nội dung chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn

hoá ở Việt Nam” có vị trí như thế nào trong chương trình lịch sử 10?

A. Quan trọng B. Không quan trọng C. Bình thường

Câu 8 : Khi học chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” trong chương trình lịch sử 10 các em gặp vấn đề nào khó khăn trong nội dung chương trình?

A. Kiến thức rời rạc.

B. Thiếu tính hệ thống.

C. Có những nội dung kiến thức trùng lặp.

D. Nội dung quá dài.

Ý kiến khác:……………………………………………………….

PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN

(Dành cho giáo viên)

Nhằm cung cấp thông tin về việc tìm ra các phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực để giúp HS dễ dàng hiểu bài khi học chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT.

Kính mong các thầy cô vui lòng hợp tác và giúp đỡ bằng cách trả lời các câu

hỏi sau đây (khoanh tròn câu trả lời đúng nhất):

Câu 1: Trường thầy/ cô đang công tác đã tiến hành hướng dẫn HS xây dựng và sử dụng Poster lịch sử để dạy học chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT chưa?

A. Đã hướng dẫn HS xây dựng và sử dụng Poster lịch sử để dạy học chuyên

đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT.

B. Chưa hướng dẫn HS xây dựng và sử dụng Poster lịch sử để dạy học chuyên

đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT.

Câu 2: Theo thầy/ cô có nên sử dụng Poster lịch sử kết hợp với phương pháp, kĩ thuật tích cực trong dạy học chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT

A. Có B. Không

Câu 3: Trong dạy học chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở

Việt Nam” lớp 10 THPT, thầy (cô) gặp khó khăn gì không?

A. Có B. Không

Câu 4: Theo thầy/ cô việc hướng dẫn HS xây dựng và sử dụng Poster lịch sử để dạy học chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT có ý nghĩa như thế nào trong việc nâng cao chất lượng môn Lịch sử?

A. Quan trọng B. Không quan trọng C. Bình thường

Câu 5 : Khi hướng dẫn HS xây dựng và sử dụng Poster lịch sử để dạy học chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT thầy (cô) thấy có vấn đề nào bất cập ?

A. Các phần mềm làm poster cần phải mua bản quyền.

B. HS lớp 10 còn bỡ ngỡ, chưa có nhiều kĩ năng làm việc nhóm.

C. Chưa có tài liệu hướng dẫn cụ thể về cách xây dựng và sử dụng poster lịch

sử.

D. Cơ sở vật chất, đồ dùng học tập của HS còn thiếu như: máy tính, máy in….

PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN

(Dành cho học sinh)

Mong các em HS vui lòng hợp tác bằng cách trả lời các câu hỏi sau đây

(khoanh tròn câu trả lời đúng nhất)

Câu 1: Em đã sử dụng Poster lịch sử để học chuyên đề “Bảo tồn và phát huy

giá trị di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT chưa?

A. Đã sử dụng Poster lịch sử để học chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di

sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT.

B. Chưa sử dụng Poster lịch sử để học chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị

di sản văn hoá ở Việt Nam” lớp 10 THPT.

Câu 2: Khi học chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá ở Việt

Nam” lớp 10 THPT, các em thường gặp khó khăn gì?

A. Kiến thức dàn trải, rơi rạc khó tiếp thu.

B. Nội dung lịch sử nặng về kiến thức, gây khó nhớ.

C. Kiến thức trừu tượng học sinh thường phải nhớ máy móc.

D. Chưa có cuốn tài liệu về poster lịch sử để sử dụng trong quá trình học.

Câu 3: Em cảm thấy thế nào khi được tiếp cận và sử dụng poster lịch sử trong

quá trình học chuyên đề 2 sách chuyên đề lớp 10?

A. Hấp dẫn, hứng thú. B. Khô khan, khó học. C. Không hứng

thú.

Câu 4: Em có mong muốn, đề xuất gì đối với việc xây dựng và hướng dẫn sử

dụng poster lịch sử trong dạy học và đánh giá?

…………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………….………

………………………………………………………………………………………

PHIẾU THĂM DÒ TÌM HIỂU Ý KIẾN HỌC SINH

VỀ VIỆC SỬ DỤNG POSTER TRONG DẠY HỌC CHUYÊN ĐỀ “BẢO TỒN

VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ DI SẢN VĂN HOÁ Ở VIỆT NAM” LỚP 10 THPT

Họ tên học sinh: …………………………….(Có thể không ghi tên) Lớp: Sau

khi được tham gia học xong chuyên đề “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá

ở việt nam” lớp 10 THPT.

Em hãy vui lòng cho biết suy nghĩ của mình:

1/. Cảm nhận của em sau khi học chuyên đề này so với tiết học truyền thống

theo tiết/bài trong sách giáo khoa?

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………….……………

………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………

3/. Ý kiến đóng góp của em (nếu có)

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………….……………

………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………

Cảm ơn em! Học sinh (Kí tên hoặc có thể không kí)

PHỤ LỤC 2

Không sử dụng phương pháp của đề tài

Lớp

Trường

Năm học

Thích

Dễ hiểu

Không thích

Sử dụng phương pháp của đề tài Khó Thíc hiểu h

Không thích

Khó hiểu

10D (44)

10C (44)

14/44 31,8%

30/44 68,2%

10/44 22,7%

34/44 77,2%

6/44 13,6%

39/44 88,6%

THPT Nguyễn Sỹ Sách

38/44 86,3 %

5/44 13,4 %

10/43 23,3%

33/43 76,7%

13/43 30,2%

30/43 69,8%

10C1 (42)

5/42 11,9%

38/42 90,5%

4/42 9,5%

10C2 (43)

THPT Phan Đăng Lưu

10B (41)

10/41 24,3%

31/41 75,7%

11/41 26,8%

30/41 73,2%

10C (39)

3/39 7,7%

37/39 94,8%

2/39 5,2%

THPT Cát Ngạn

10/42 23,8%

32/42 76,2%

13/42 30,9%

29/42 69,1%

10A9 (42)

2/42 4,8%

40/42 95, 2%

2/42 4,8%

10A8 (42)

THPT Yên Thành 3

10D4 (45)

10D3 (45)

15/45 33,3%

30/45 66,7%

13/45 28,8%

32/45 71,2%

3/45 6,7%

43/45 95,5%

2/45 4,5%

2022 - 2023 2022- 2023 2022- 2023 2022- 2023 2022- 2023

37/42 88,1 % 36/39 92,3 % 40/42 95,2 % 42/45 93,3 %

THPT Thanh Chương 3

Bảng 1: Bảng khảo sát thái độ học tập của học sinh sau khi học chuyên đề

PHỤ LỤC 3