Science 2.0, mạng của các nhà khoa học
Thế hệ thứ nhất của World Wide Web đã biến đổi nhanh chóng tiềm năng
của lĩnh vực bán lẻ và tìm kiếm thông tin. Nhiều thuộc tính gần đây như
blogging (viết nhật ký mạng), gắn từ khóa chính – thẻ (tagging), mạng xã
hội, thế hệ Web 2.0 không chỉ nhanh chóng mở rộng năng lực của con người
trong khai thác thông tin mà còn tác động đến năng lực xuất bản, biên tập,
cộng tác – ảnh hưởng nên những cơ chế cũ như tạp chí giấy, kinh doanh
thương mại (marketing), các sự kiện vận động chính trị, buộc hầu như tất cả
phải suy nghĩ và thực thi theo những cách thức mới.
Mạng của các nhà khoa học
Khoa học có thể là lĩnh vực tiếp theo. Tuy mới chỉ có ít, nhưng hiện
đang có sự tăng lên đáng kể số lượng các nhà nghiên cứu (trong số đó
không phải chỉ có những người trẻ) bắt đầu tiến hành công việc họ
qua những công cụ mở của Web 2.0. Mặc dù những nỗ lực của họ vẫn
còn quá thưa thớt để có thể được coi là phong trào, song những kinh
nghiệm của họ cho đến nay gợi ý rằng loại hình nghiên cứu khoa học
dựa trên nền tảng web, Science 2.0, không chỉ giống mà còn kế thừa
khoa học truyền thống. Christopher Surridge, biên tập viên của Nhà
xuất bản Thư viện Khoa học PLoS (http://www.plos.org) khẳng định:
“Khoa học xảy ra không chỉ bởi mọi người làm các thí nghiệm mà còn
bởi vì họ thảo luận về các thí nghiệm này”.
Science 2.0 sẽ là một công cụ tuyệt vời hay rủi ro lớn? Lấy gì để tự cân
đối tài chính cho cho hoạt động cộng tác trên mô hình web này?
Science 2.0 được coi là mạng của các nhà khoa học vận hành trên nền
tảng công nghệ web 2.0 với ý tưởng “truy cập mở” nghiên cứu khoa
học: cho phép đăng tải trực tuyến toàn văn các kết quả nghiên cứu
của các nhà khoa học ở dạng dữ liệu thô, người dùng được truy cập
và tái sử dụng miễn phí.
Dự án OpenWetWare
Một trong những thành công sớm là dự án OpenWetWare của Học
viện Công nghệ Massachusetts (www.openwetware.org). Khởi động
vào năm 2005 bởi nhiều nghiên cứu sinh làm việc trong các phòng thí
nghiệm sinh học của hai kỹ sư Drew Endy và Thomas Knight tại MIT,
dự án độc đáo bởi đó là cách tốt giúp cho website của hai phòng thí
nghiệm luôn được cập nhật. OpenWetWare là một trang mạng dạng
wiki (sử dụng phần mềm đã dung để xây dựng lên Bách khoa toàn thư
mở Wikipedia) - cho phép bất kỳ ai cũng có thể hiệu chỉnh khi truy
nhập vào. Các nhà nghiên cứu, nhóm làm việc trong ngành sinh học
và sinh học kỹ thuật đã đón nhận trang web với thái độ hồ hởi, họ bắt
đầu đăng các công trình nghiên cứu tại đấy