SINH HỌC SINH THÁI BỌ PHẤN TRẮNG (Bemisia tabaci (Gennadius)) MỘT SỐ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VỀ HẠI CÂY CÀ CHUA VÀ CÂY DƯA CHUỘT

Chia sẻ: Phung Tuyet | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Thêm vào BST

Báo xấu

219
lượt xem 28
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bọ phấn trắng, Bemisia tabaci(Gennadius) là loài một trong các loài sâu hại chính gây hại trên nhiều loài trồng đặc biệt là cà chua và dưa chuột, chúng không chỉ chích hút các chất dinh dưỡng của cây mà còn là môi giới truyền bệnh virus (Lê Thị Liễu, Trần Đình Chiến, 2005; Green, 2005; Onuki, 2005; Cheng, 2005; Ko et al., 2005; Mohamad Roff, 2005; Lin et al., 2005; Tran Dinh Pha et al., 2002).

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: SINH HỌC SINH THÁI BỌ PHẤN TRẮNG (Bemisia tabaci (Gennadius)) MỘT SỐ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VỀ HẠI CÂY CÀ CHUA VÀ CÂY DƯA CHUỘT

M T S K T QU NGHIÊN C U V SINH H C SINH THÁI B PH N TR NG (Bemisia tabaci (Gennadius)) H I CÂY CÀ CHUA VÀ CÂY DƯA CHU T Tr n ình Ph , Nguy n H ng Sơn, Ph m Văn Hoàn, Cù Th Thanh Phúc, ng Th Phương Lan, Lê Thanh Giang, Lê Xuân Cu c SumMary Study on ecology and biology of tobacco whitefly Bemisia tabaci (Gennadius) damaging tomato and cucumber Tobacco whitefly is one of the most predominant pest in many ornamental and vegetable crops over the world. The control of whitefly often causes difficulties due to its movement, so that no single measure can bring high effect. Successful management of whitefly requires integrated techniques on the base of thoroughly understanding on its biology and ecology. This research outlines major biological and ecological characteristics of whitefly aiming at improving its control techniques. The research findings indicated that whitefly can emergence and cause damage on tomato from planting to harvesting. Development of nymph on tobacco is 19,75 ± 1,34 days at the 0 temperature 27,8 C and humidity 83,8%. On tobacco host plant, whitefly can lay 89,7 ± 42,5 eggs and last for 6,7 ± 1,2 days on average; survival rate of pre - adult stage is 81,25 ± 12,8 (%). The dynamic of whitefly density depends on the tobacco variety. It causes more severely on Dong Anh variety and F1 Hybrid Tomato - Savior than that on VL - 2200F1 variety (F1 Hybrid Tomato). In the Red river Delta, the density of whitefly is often higher than that in the highland and mountainous areas. Keywords: Tobacco whitefly, tomato, cucumber, Bemisia tabaci. hi u qu cao, vi c nghiên c u sinh h c sinh I. TV N thái b ph n tr ng h i cà chua, dưa chu t là B ph n tr ng, Bemisia tabaci r t c n thi t. Các k t qu nghiên c u s làm (Gennadius) là loài m t trong các loài cơ s cho vi c xây d ng bi n pháp phòng sâu h i chính gây h i trên nhi u loài cây tr t ng h p b ph n tr ng trong s n xu t tr ng c bi t là cà chua và dưa chu t, chúng không ch chích hút các ch t dinh cà chua, dưa chu t an toàn, góp ph n nâng dư ng c a cây mà còn là môi gi i truy n cao năng su t ch t lư ng cà chua, dưa chu t b nh virus (Lê Th Li u, Tr n ình thương phNm ph c v tiêu dùng trong nư c Chi n, 2005; Green, 2005; Onuki, 2005; và xu t khNu. Cheng, 2005; Ko et al., 2005; Mohamad Roff, 2005; Lin et al., 2005; Tran Dinh II. V T LI U, PHƯƠN G PHÁP Pha et al., 2002). N GHIÊN C U Ngoài ra, b ph n tr ng có c tính kháng thu c tr sâu (Barro D., 2005), b i 1. V t li u v y phòng tr b ph n tr ng m t cách có
Cây cà chua, cây dưa chu t, b ph n b ph n tr ng tr ng sang nhà lư i khác tr ng, kính lúp soi n i, nhà lư i, máy hút ã cách ly theo dõi. Hàng ngày theo dõi côn trùng, phân bón, thu c tr sâu... s phát d c c a b ph n tr ng, kh năng sinh s n và kh năng s ng sót khi nuôi b 2. Phương pháp nghiên c u ph n tr ng trên cây cà chua. Phương pháp i u tra qui lu t phát S li u ư c x lý theo phương pháp sinh phát tri n: i u tra nh kỳ 7 ngày 1 th ng kê sinh h c theo chương trình EXCEL. l n xác nh di n bi n s lư ng m t b ph n tr ng. Ch n 3 ru ng cho m i a III. K T QU VÀ TH O LU N i m nghiên c u. T i m i ru ng i u tra 5 i m chéo góc, m i i m i u tra 5 cây, 1. c tính sinh h c sinh thái c a b m i cây i u tra 5 lá cà chua t ng n tr ph n tr ng xu ng phía g c. m s lư ng trư ng Th i gian phát d c: Th i gian phát d c thành b ph n tr ng trên t ng lá i u tra. c a b ph n tr ng giai o n tr ng là 4,52 Phương pháp nghiên c u sinh h c: Thu ± 0,57 (ngày); giai o n u trùng là 14,12 ± th p b ph n tr ng giai o n nh ng gi t 1,54 (ngày); giai o n trư c trư ng thành là ngoài ng ru ng cho vũ hoá thành 19,75 ± 1,34 (ngày) (b ng 1). trư ng thành thì ghép c p cho tr ng trên cây ký ch cà chua s ch sâu. Sau ó lo i b trư ng thành và chuy n cây ký ch ã ư c B ng 1. Th i gian các pha phát d c c a b ph n tr ng Bemisia tabaci (Gennadius) thí nghi m trên cà chua trong nhà lư i (Vi n B o v th c v t, 2006) Ng n nh t Dài nh t Trung bình Đi u ki n TT Giai đo n phát d c 0 (ngày) (ngày) (ngày) Nhi t đ TB ( C) m đ TB (%) 1 Giai đo n tr ng 4 5 4,52 ± 0,57 28,5 85,2 2 Giai đo n sâu non 13 21 14,12 ± 1,54 27,6 82,7 3 Giai đo n trư c trư ng thành 17 27 19,75 ± 1,34 27,8 83,8 Kh năng tr ng: Theo dõi qua 3 t th t 62 n 115 tr ng/con cái, trung nuôi (m i t theo dõi 15 c p b ph n bình là 89,7 ± 42,5 (tr ng/con cái) v i th i tr ng) cho th y trong i u ki n nuôi nhân gian tr ng kéo dài 3 - 9 ngày, trung bình trong phòng thí nghi m, b ph n tr ng có 6,7 ± 1,2 (ngày) (b ng 2). B ng 2. Kh năng sinh s n và th i gian sinh s n c a b ph n tr ng Bemisia tabaci (Gennadius) thí nghi m trên cà chua trong nhà lư i Vi n B o v th c v t, 2006 S lư ng tr ng (qu /con cái) S ngày đ tr ng (ngày) Đ t nuôi Ít nh t Nhi u nh t Trung bình Ng n nh t Dài nh t Trung bình 1 62 115 105,8 ±72,5 5 9 6,5 ± 1,4 2 65 95 81,2 ± 15,6 3 8 6,2 ± 1,3
3 70 97 85,6 ± 11,5 4 9 6,9 ± 1,1 Trung bình 3 đ t 89,7 ± 42,5 Trung bình 3 đ t 6,7 ± 1,2 Kh năng s ng sót: Trong i u ki n 93,55 ± 14,7 (%); giai o n u trùng là nuôi nhân trong nhà lư i, kh năng s ng sót 83,42 ± 11,5 (%) (b ng 3). c a b ph n tr ng giai o n tr ng r t cao B ng 3. Kh năng s ng sót c a b ph n tr ng, Bemisia tabaci (Gennadius) thí nghi m trên cà chua trong nhà lư i Vi n B o v th c v t, 2006 T l s ng sót Đi u ki n TT Giai đo n phát d c 0 (%) Nhi t đ TB ( C) m đ TB (%) 1 Giai đo n tr ng 93,55 ± 14,7 26,66 84,95 2 Giai đo n u trùng 83,42 ± 11,5 27,51 86,82 3 Giai đo n trư c trư ng thành 81,25 ± 12,8 27,14 85,52 N i, ông Anh, Hà N i cho th y: Trên 2. nh hư ng c a i u ki n ngo i c nh gi ng cà chua ông Anh và và gi ng cà n bi n ng s lư ng b ph n tr ng chua Savior (F1 Hybrid Tomato) s lư ng 2.1. nh hư ng c a gi ng cây tr ng trư ng thành b ph n tr ng thư ng ít hơn n bi n ng s lư ng b ph n tr ng so v i gi ng cà chua VL - 2200F1 (F1 * Bi n ng s lư ng b ph n tr ng Hybrid Tomato); nguyên nhân có th do trên cây cà chua: gi ng cà chua VL - 2200F1 phân cành r ng, có tán lá r m r p thích h p cho b ph n K t qu theo dõi bi n ng s lư ng tr ng sinh trư ng và phát tri n (b ng 4 và trên các gi ng cây cà chua tr ng t i Vân hình 1). B ng 4. nh hư ng c a gi ng cà chua n bi n ng s lư ng b ph n tr ng i u tra t i Vân i, ông Anh, Hà i, 2007 M t đ b ph n trư ng thành/5 lá các gi ng cà chua Ngày đi u tra Gi ng Savior Đông Anh BM 199F1 VL 2200F1 20 - 7 - 2007 2,2 3,2 2,6 3,2 27 - 7 - 2007 6,8 6,6 7,6 10,4 3 - 8 - 2007 7,6 26,4 29,8 38 10 - 8 - 2007 7,12 30,6 35,6 37,8 17 - 8 - 2007 4,8 19,2 24,0 27,0 24 - 8 - 2007 5,16 20,2 22,4 26,0 31 - 8 - 2007 2,08 9,8 9,4 11,4 7 - 9 - 2007 1,64 9,2 8,2 8,2 15 - 9 - 2007 0,56 3,4 3,8 2,8 23 - 9 - 2007 1,52 6,4 6,6 7,6
1 - 10 - 2007 1,32 4,6 3,6 6,6 Savior §«ng Anh MËt ®é tr−ëng th nh bä phÊn tr¾ng (con/ 5 l¸ ®iÒu BM 199F1 40 VL 2200F1 35 30 25 tra) 20 15 10 5 0 20/7. 27/7. 3/8. 10/8. 17/8. 24/8. 31/8. 7/9. 15/9. 23/9. 1/10. Ng y ®iÒu tra Hình 1. nh hư ng c a gi ng cà chua n bi n ng s lư ng b ph n tr ng i u tra t i Vân N i, ông Anh, Hà N i, 2007 * Bi n ng s lư ng b ph n tr ng Ninja 179 cho th y: Trên gi ng sao xanh trên các gi ng dưa chu t: m t b ph n tr ng th p nh t, ti p n K t qu theo dõi bi n ng s lư ng gi ng dưa chu t Ninja 179 và cao nh t là b ph n tr ng trên 4 gi ng dưa chu t sao trên gi ng dưa chu t HN 980 và DV 027 xanh 1, HN 980, dưa chu t DV 027 và (b ng 5). B ng 5. Bi n ng m t b ph n tr ng trên các gi ng dưa i u tra t i Vân i, ông Anh, Hà i, 2007 M t đ b ph n trên các gi ng cây dưa chu t (con/5lá/cây) Ngày đi u tra HN980 DV 027 Sao xanh 1 Ninja 179 22-6-2007 20,67 23,33 13,33 19,67 29-6-2007 35,67 30,00 16,00 26,67 6-7-2007 107,00 100,67 37,33 47,33 13-7-2007 94,00 92,67 29,33 90,67 20-7-2007 89,00 84,00 34,00 77,33 27-7-2007 75,67 87,67 41,00 71,00 3-8-2007 95,00 110,00 53,33 70,00 7-8-2007 93,67 89,00 29,00 86,33
17-8-2007 47,33 40,00 43,33 47,00 24-8-2007 49,00 43,33 27,00 32,67 2.2. nh hư ng c a vi c xen canh cây - a i m II: Ru ng tr ng dưa chu t tr ng n bi n ng s lư ng b ph n c nh ru ng cà chua và bí xanh. tr ng - a i m III: Ru ng tr ng dưa chu t K t qu theo dõi bi n ng m t b c nh ru ng rau mu ng và c i xanh. ph n trên gi ng dưa chu t Ninja 179 khi Qua b ng 6 cho th y: M t b ph n tr ng 3 a i m khác nhau: tr ng t i a i m 1 và 3 th p hơn rõ r t - a i m I: Ru ng tr ng dưa chu t so v i a i m 2. Như v y khi tr ng xen ư c cách ly b i ru ng lúa và ru ng rau dưa chu t v i các cây khác h như rau mu ng. mu ng, lúa hay c i xanh s gi m áp l c b ph n tr ng. B ng 6. Bi n ng s lư ng b ph n tr ng trên dưa chu t v i ch xen canh khác nhau i u tra t i Vân i, ông Anh, Hà i, 2007 M t đ b ph n (con/5 lá cây) Ngày đi u tra Đ a đi m I Đ a đi m II Đ a đi m III 2 - 8 - 2007 12,33 30,00 19,33 9 - 8 - 2007 15,67 37,33 27,67 16 - 8 - 2007 26,00 110,67 32,33 23 - 8 - 2007 44,00 92,00 33,33 30 - 8 - 2007 35,67 74,00 32,67 6 - 9 - 2007 29,00 92,67 33,00 13 - 9 - 2007 28,33 140,00 40,67 20 - 9 - 2007 33,00 100,33 39,67 27 - 9 - 2007 34,00 57,00 40,33 4 - 10 - 2007 32,33 53,33 20,00 11 - 10 - 2007 33,33 96,00 39,00 ng b ng, trung du và mi n núi: ông 2.3. nh hư ng c a các vùng sinh Anh, Hà N i; Yên L c, Vĩnh Phúc và thái n bi n ng s lư ng trư ng thành M c Châu, Sơn La cho th y: Trư ng b ph n tr ng thành b ph n tr ng ông Anh, Hà N i K t qu i u tra di n bi n s lư ng thư ng cao hơn Yên L c, Vĩnh Phúc; trư ng thành b ph n tr ng các vùng còn M c Châu, Sơn La có s lư ng
trư ng thành ít nh t trong 3 a i m i u tra (b ng 7). B ng 7. Bi n ng m t trư ng thành b ph n tr ng (con/5 lá cây) các vùng sinh thái khác nhau (2007) Ngày đi u tra Yên L c - Vĩnh Phúc Đông Anh - Hà N i M c Châu - Sơn La 2 - 8 - 2007 14,67 32,00 19,00 9 - 8 - 2007 26,67 37,33 28,33 16 - 8 - 2007 57,00 94,00 29,67 23 - 8 - 2007 70,00 87,33 42,33 30 - 8 - 2007 61,00 89,67 31,00 6 - 9 - 2007 66,67 96,00 18,67 13 - 9 - 2007 59,33 140,67 20,00 20 - 9 - 2007 71,33 103,67 40,33 27 - 9 - 2007 60,67 65,67 33,00 4 - 10 - 2007 66,67 60,00 33,67 11 - 10 - 2007 69,00 96,00 39,00 3. nh hư ng c a các lo i thu c tr sâu l i, do v y hi u l c c a thu c gi m i n trư ng thành b ph n tr ng nhanh chóng. N hìn chung, kh năng s ng sót c a trư ng thành b ph n khi phun K t qu theo dõi nh hư ng c a m t các thu c tr sâu sinh h c t 46,9 - s lo i thu c b o v th c v t cho th y: 89,6%. Trong các thu c có ngu n g c Hi u l c c a các thu c tr sâu sinh h c sinh h c thì thu c Proclaim 1.9EC ít nh th h m i v n còn th p và ch có th kéo hư ng nh t, sau ó n thu c Song Mã dài 5 ngày, sau phun 7 ngày hi u l c b t 24,5EC, Jasper 0.3EC và Vertimec u gi m. Nguyên nhân là do thu c ch 1.8EC, cu i cùng là thu c Sokupi phát huy tác d ng khi sâu h i ti p xúc 0.36AS. Thu c hóa h c Regent 800WG v i thu c. Do trư ng thành b ph n tr ng nh hư ng nhi u nh t n m t trư ng di chuy n nhanh và lNn tr n m t dư i thành b ph n tr ng, sau 7 ngày phun lá, chúng ít ti p xúc v i thu c và có th thu c m t trư ng thành s ng sót ch di chuy n sang khu v c lân c n, sau 5 - 7 còn 22,4% (b ng 8). ngày phun thu c, b ph n di chuy n tr B ng 8. nh hư ng c a m t s thu c tr sâu n m t trư ng thành b ph n tr ng (Thí nghi m ng ru ng t i Vân i, ông Anh, Hà i v ông xuân 2007 - 2008) T l s ng sót c a trư ng thành b ph n tr ng (%) Lo i thu c và lư ng s d ng Sau 3 ngày Sau 5 ngày Sau 7 ngày phun thu c phun thu c phun thu c Vertimec 1.8EC - 500 ml/ha 81,8 64,9 59,7 Song Mã 24,5EC - 800 ml/ha 84,7 74,6 71,9 Proclaim 1.9EC - 500 ml/ha 83,8 79,7 76,3 Sokupi 0.36AS - 400 ml/ha 63,6 51,8 46,9 Jasper 0.3EC - 300 ml/ha 87,8 75,5 69,9
Regent 800WG - 30 g/ha 59,5 47,6 22,4
IV. K T LU N 1. B ph n tr ng gây h i trên cà chua su t v t khi tr ng cho n khi thu ho ch. M t b ph n tr ng tăng d n t khi tr ng cà chua cho n cu i v tr ng. 2. Th i gian sinh trư ng c a b ph n tr ng giai o n trư c trư ng thành kéo dài 19,75 ± 1,34 (ngày). Kh năng sinh s n c a b ph n tr ng trung bình qua 3 t nuôi là: 89,7 ± 42,5 (qu ). Th i gian tr ng kéo dài trung bình 6,7 ± 1,2 (ngày). Kh năng s ng sót c a giai o n trư c trư ng thành là: 81,25 ± 12,8 (%). 3. Trên gi ng cà chua ông Anh và gi ng cà chua Savior (F1 Hybrid Tomato) có m t trư ng thành b ph n tr ng thư ng th p hơn so v i gi ng cà chua VL - 2200F1 (F1 Hybrid Tomato). Khi tr ng dưa chu t c nh ru ng rau mu ng và lúa nư c hay ru ng tr ng c nh rau mu ng và c i xanh có m t b ph n tr ng th p hơn so v i ru ng tr ng c nh ru ng cà chua và bí xanh. M t trư ng thành b ph n tr ng vùng ng b ng là cao nh t, th n vùng trung du và mi n núi là th p nh t. 4. Các thu c tr sâu có ngu n g c sinh h c ít nh hư ng hơn n m t trư ng thành b ph n tr ng so v i thu c hóa h c. TÀI LI U THAM KH O 1 Lê Th Li u, Tr n ình Chi n, 2005. Nghiên c u c i m sinh v t h c và bi n pháp hóa h c phòng tr b ph n Bemisia tabaci Genn (Homoptera: Aleurodidae) h i cà chua vùng Gia Lâm, Hà N i. T p chí BVTV s 3-2005 tr. 3 - 8. 2 Barro P. D., 2005. Bemisia tabaci, from molecular to landscape. Proceedings of the International Seminar on Whitefly Managenment and Control Strategy. Held at Agricultural Research Institute Taichung, Taiwan ROC. October 3 - 8, 2005. pp. 3 - 18. 3 Green S. K., 2005. Diversity of geminiviruses of tomato and weeds in Asia. Proceedings of the International Seminar on Whitefly Managenment and Control Strategy. Held at Agricultural Research Institute Taichung, Taiwan ROC. October 3 - 8, 2005.pp. 19 - 66. 4 Ko C. C., Chang S. C. and Hu C. C., 2005. Survey of the whitefly status and their transmission of plant viruses in Taiwan. Proceedings of the International Seminar on Whitefly Managenment and Control Strategy. Held at Agricultural Research Institute Taichung, Taiwan ROC. October 3 - 8, 2005. pp. 109 - 131. 5 Lin F.C., Hsieh T.T., and Wang C. L., 2005. Occurence of whiteflies and their integrated management in Taiwan. Proceedings of the International Seminar on Whitefly Managenment and Control Strategy. Held at Agricultural Research Institute Taichung, Taiwan ROC. October 3 - 8, 2005. pp. 245 - 257. 6 Mahamad Roff, M. . Kalid, S. A. ., Idris, A.B. Othman, R.Y., and Jamaludin, S., 2005. Status of whitefly as plant pest and virus vector o vegetables and prospects for control in Malaysia. Proceedings of the International Seminar on Whitefly Managenment and Control Strategy. Held at Agricultural Research Institute Taichung, Taiwan ROC. October 3 - 8, 2005. pp. 229 - 241. 7 Onuki M., 2005. Molecular characterization of tomato yellow leaf curl virus and related whitefly - transmitted begomoviruses in Japan. Proceedings of the
International Seminar on Whitefly Managenment and Control Strategy. Held at Agricultural Research Institute Taichung, Taiwan ROC. October 3 - 8, 2005. pp. 69 - 91. gư i ph n bi n: guy n Văn V n