Tài liệu học tập Bóng chuyền

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:32

Thêm vào BST

Báo xấu

13
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu học tập Bóng chuyền bổ sung những nội dung mới và hệ thống những nội dung cơ bản về lý luận, phương pháp giảng dạy, các bài tập mẫu và thang điểm đánh giá cho từng loại hình bài tập của môn Bóng chuyền. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tài liệu học tập Bóng chuyền

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM -------------------------------- TÀI LIỆU HỌC TẬP BÓNG CHUYỀN Dành cho sinh viên chính quy (Tài liệu lưu hành nội bộ) Thái Nguyên, năm 2023
LỜI NÓI ĐẦU Giáo dục thể chất là một bộ phận quan trọng của nền giáo dục Xã hội Chủ nghĩa nhằm đào tạo thế hệ trẻ phát triển toàn diện, có tri thức, có đạo đức và hoàn thiện về thể chất. Từ đó, học sinh - sinh viên có sức khỏe dồi dào, có thể chất cường tráng, có dũng khí kiên cường để kế tục sự nghiệp của Đảng và nhân dân. Cùng với các mặt hoạt động khác, quá trình Giáo dục thể chất còn giúp cho học sinh - sinh viên hoàn thiện nhân cách và các phẩm chất khác, từ đó, đáp ứng đòi hỏi của cuộc sống và nghiệp vụ chuyên môn. Giáo trình nội bộ môn Bóng chuyền nằm trong hệ thống chương trình đào tạo của Bộ môn Khoa học xã hội - thuộc Khoa Khoa học Cơ bản - Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên. Tài liệu học tập được biên soạn dựa trên chương trình chuẩn đã được Ban Giám hiệu Nhà trường phê duyệt. Căn cứ vào tình hình thực tế về tài liệu tham khảo, học tập và nghiên cứu môn Bóng chuyền; Sự cần thiết của Tài liệu học môn học để nâng cao chất lượng đào tạo và phù hợp với nhu cầu thực tế; Mục đích của Tài liệu nhằm bổ sung những nội dung mới và hệ thống những nội dung cơ bản về lý luận, phương pháp giảng dạy, các bài tập mẫu và thang điểm đánh giá cho từng loại hình bài tập của môn Bóng chuyền. Mặc dù tập thể giáo viên tổ GDTC của Bộ môn Khoa học xã hội - Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, trong quá trình biên soạn đã có nhiều cố gắng, song không thể tránh khỏi những thiếu sót. Do vậy, rất mong sự góp ý của Quý Thầy, Cô và các bạn đọc để Tài liệu ngày càng hoàn chỉnh hơn.
MỤC LỤC CHƯƠNG I: NGUỒN GỐC VÀ LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN BÓNG CHUYỀN I. BẢN CHẤT MÔN BÓNG CHUYỀN II. QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN CỦA MÔN BÓNG CHUYỀN CHƯƠNG II. MỘT SỐ KỸ THUẬT TRONG BÓNG CHUYỀN I. TƯ THẾ VÀ DI CHUYỂN 1. Tư thế 2. Di chuyển 3. Phương pháp tổ chức tập luyện II. MỘT SỐ KỸ THUẬT TRONG BÓNG CHUYỀN 1. Kỹ thuật Chuyền bóng cao tay cơ bản bằng hai tay 2. Kỹ thuật Đệm bóng (Chuyền bóng thấp tay) bằng hai tay cơ bản 3. Kỹ thuật phát bóng CHƯƠNG III. LUẬT VÀ PHƯƠNG PHÁP TỔ CHỨC THI ĐẤU I. MỘT SỐ ĐIỀU LUẬT CƠ BẢN II. PHƯƠNG PHÁP TỔ CHỨC THI ĐẤU Phụ lục: KIỂM TRA VÀ ĐÁNH GIÁ Phụ lục: TÀI LIỆU THAM KHẢO
CHƯƠNG I: NGUỒN GỐC VÀ LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN BÓNG CHUYỀN Vào năm 1895 William Morgan, một giáo viên Thể dục ở Hội các thành viên tôn giáo ( YMCA) trình diễn một trò chơi mới mang tên Mintonette. Đó là trò chơi dùng ruột của quả Bóng rổ, được chuyền qua chuyền lại qua một tấm lưới căng ở độ cao 6,6 foot tại YMCA thành phố Holyoke bang Massachusete Mỹ. Với William Morgan trò chơi chuyền bóng qua lưới tương tự như Quần vợt, cái khác là ở chỗ “ không dùng vợt mà phải dùng tay để chuyền bóng. Bóng không quá nhỏ mà phải có kích thước lớn”. Vào năm 1947 tại Paris ( Pháp) Ông Paul Libaud là người đã hợp nhất các liên đoàn Bóng chuyền quốc gia thành liên đoàn Bóng chuyền quốc tế ( FIVB). FIVB nhận trọng trách phát triển môn Bóng chuyền trên toàn thế giới. Vào năm 1984 Tiến sỉ Ruben Acosta người Mehico được bầu làm chủ tịch FIVB. Ông mơ ước bước vào thế kỷ 21 môn Bóng chuyền sẽ trở thành môn thể thao phổ cập nhất trên hành tinh. I. BẢN CHẤT MÔN BÓNG CHUYỀN Bóng chuyền là một môn thể thao tập thể được ngăn cách giữa sân, cột và lưới. Chính vì có cột và lưới ngăn cách giữa hai đội cho nên nó là môn thể thao đối kháng không trực tiếp. Bóng chuyền khác với các môn thể thao khác là bóng không dừng lâu trên cơ thể. Sự tiếp xúc với bóng khác với các môn bóng đá, bóng rổ, bóng ném là khi bóng chạm vào tay phải nhanh chóng bật bóng đi ( ngoại trừ khi phát bóng)
Phần lớn sự tiếp xúc với Bóng trong Bóng chuyền là sự tiếp xúc trong không gian. Việc tiếp xúc bóng là điều cơ bản, sự phối hợp với đồng đội là điều sống còn, phối hợp tốt sẽ dẫn đến thắng lợi. Bóng chuyền cần sự tập trung cao độ của người chơi, sự sắp xếp cầu thủ, khả năng di chuyển hợp lý trên sân là nền tảng cho sự thắng lợi. Thực hiện tốt các chức năng nhiệm vụ của từng cầu thủ là mấu chốt chiến thuật . II. QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN CỦA MÔN BÓNG CHUYỀN 1. Lịch sử phát triển bóng chuyền Thế giới Ra đời vào năm 1895 và ngay sau đó vào năm 1896 trò chơi này được đưa ra thảo luận tại Hội nghị YMCA thành phố Springfield bang Massachusete và trình diển trước các Giám đốc Giáo dục thể chất, sau đó được đổi tên là Volleyball ( trái bóng bay) mà ở Việt nam chúng ta gọi là Bóng chuyền. Trong vòng 20 năm từ khi thành lập, Bóng chuyền phát triển rất nhanh. Số người chơi không quy định, không có chiến thuật, các kỹ thuật còn hạn chế chủ yếu là chuyền bóng, các điều luật còn đơn giản. Năm 1913 Bóng chuyền được đưa vào chương trình thi đấu của Đại hội thể thao vùng Viễn Đông lần thứ nhất tổ chức tại thành phố Manila Philipine Năm 1916 Hội thể thao Đại học toàn Mỹ thừa nhận Bóng chuyền là môn thể thao vì đã có trên 2000 người Mỹ mê say tập luyện môn thể thao này. Đồng thời lúc này Luật Bóng chuyền ra đời và ban hành tại Mỹ. Năm 1922 Giải Bóng chuyền toàn Mỹ lần đầu tiên được tổ chức Năm 1928 Liên đoàn Bóng chuyền Mỹ được thành lập Năm 1929 Liên đoàn Bóng chuyền Nhật bản được thành lập và môn Bóng chuyền được đưa vào thi đấu trong Đại hội thể thao Trung Mỹ và vùng biển Caribe. Vào ngày 20/04/1947 tại Paris ( Pháp) Đại biểu của 14 nước gồm: Bỉ, Brazin, Tiệp khắc, Ai cập, Hunggari, Italia, Ba lan, Rumani, Mỹ…. thành lập liên đoàn Bóng chuyền Quốc tế FIVB ( Federation International
Volleyball) Chủ tịch liên đoàn Bóng chuyền Thế giới đầu tiên là Ông Paul Libaud người Pháp. Năm 1949 Giải vô địch Bóng chuyền đầu tiên được tổ chức tại Praha ( Tiệp khắc) Năm 1957 Bóng chuyền được thừa nhận là môn thi đấu trong Thế vận Hội Năm 1964 tại Thế vận hội lần thứ 18 ở Tokyo ( Nhật Bản ) lần đầu tiên chương trình thi đấu có môn Bóng chuyền . Ngày 26/07/1984 tại cuộc hội thảo ở bờ biển được tổ chức trong kỳ Thế vận hội ở Los Angeles. Tiến sĩ Ruben Acosta người Mêhico được bầu làm chủ tịch. Năm 1987 FIVB tổ chức Giải Bóng chuyền bãi biển lần đầu tiên. Những nhân vật chủ chốt của FIVB: 1. William Morgan (Mỹ) là người sáng lập ra trò chơi chuyền bóng qua lưới. 2. Paul Libaud ( Pháp) là người đã hợp nhất các Liên đoàn Bóng chuyền Quốc gia thành Liên đoàn Bóng chuyền Quốc tế FIVB. 3. Ruben Acosta ( Mehico) Chủ tịch FIVB người mơ ước khi bước vào thế kỷ 21 môn Bóng chuyền sẽ trở thành môn thể thao phổ cập nhất trên hành tinh. 2. Lịch sử phát triển bóng chuyền Việt Nam Sau tháng 8/1945, cùng với sự phát triển của phong trào thể dục thể thao nói chung, môn bóng chuyền cũng từng bước mở rộng tới các vùng và mọi miền trong cả nước với số lượng người tham gia đông đảo hơn. Vì vậy, môn bóng chuyền là môn thể thao có tính quần chúng rộng rãi. Từ khi xuất hiện cho đến nay, bóng chuyền Việt Nam đã tồn tại và phát triển qua các thời kỳ. Vào khoảng năm 1920 - 1922 bóng chuyền xuất hiện và phổ biến trong học sinh người Hoa ở Hà Nội, Hải Phòng và một số thành phố khác với luật chơi gần giống như bóng chuyền hiện đại: Kích thước sân là 9 m x 18 m. Khu phát bóng là 1,2 m. Lưới nam cao 2,40 m; lưới nữ cao 2,20 m. Số điểm thi đấu mỗi hiệp là 21.
Các cầu thủ trong đội được đánh 4 chuyền. Nếu phát bóng rơi vào khu phát bóng của đối phương thì được 2 điểm Năm 1927 trận thi đấu bóng chuyền đầu tiên được tổ chức giữa người Hoa Hải Phòng và Hà Nội. Năm 1928 Giải bóng chuyền đầu tiên được tổ chức ở Bắc kỳ giữa 2 đội: Một đội người Việt Nam và một đội người Pháp. Dưới ách thống trị của thực dân phong kiến, phong trào bóng chuyền nước ta không được phát triển Từ Cách mạng tháng 8 năm 1945 đến năm 1954: Bóng chuyền vẫn tiếp tục phát triển ở nước ta. Tuy nhiên do cuộc chiến bảo vệ đất nước nên các quy luật mới không có điều kiện du nhập vào nước ta. Từ năm 1954 đến năm 1975 Sau khi hoà bình lập lại ở nước ta (1954), bóng chuyền có điều kiện thuận lợi để phát triển. Phong trào bóng chuyền phát triển mạnh mẽ trong các lực lượng vũ trang. Nhiều giải bóng chuyền được tổ chức giúp phần thúc đẩy bóng chuyền trong nước phát triển Từ năm 1975 đến nay Bóng chuyền tiếp tục được phát triển. Cụ thể như việc thành Liên đoàn Bóng chuyền Việt Nam (Volleyball Federatron of Vietnam – VFV). Liên đoàn Bóng chuyền Việt Nam là thành viên chính thức của FIVB và AVC (Liên đoàn Bóng chuyền Châu á). Liên đoàn Bóng chuyền Việt Nam (VFV) gồm có 6 tiểu ban Việt Nam tham gia các giải đấu thể thao bằng môn bóng chuyền. Giúp nền bóng chuyền tiếp tục phát triển
CHƯƠNG II. MỘT SỐ KỸ THUẬT TRONG BÓNG CHUYỀN I. TƯ THẾ VÀ DI CHUYỂN 1. Tư thế 1. 1 Tư thế chuẩn bị Là thế đứng của đấu thủ trên sân thuận lợi hợp lý nhất để quan sát, phán đoán tốt, di chuyển kịp thời theo mọi hướng tới vị trí cần thiết trên sân để đón đánh bóng. Tư thế chuẩn bị, hai chân rộng bằng vai. Đứng chân trước chân sau, chân sau hơi kiễng, hai đầu gối hướng vào trong khuỵu vừa phải và hợp lý. Thân người hơi gập, hai tay co tự nhiên, khuỷu tay ở ngang hông gần cạnh sườn. Cẳng tay gần như song song với đùi. Bàn tay, ngón tay duỗi tự nhiên. Mắt theo dõi bóng và động tác của những đấu thủ có bóng để xác định hướng và điểm rơi của bóng, từ đó xác định nhiệm trong những tình huống cụ thể. Hai chân luôn ở trạng thái động, trọng lượng thân người chuyển từ chân này sang chân kia giúp cho đấu thủ sẵn sàng di động về mọi phía kịp thời, nhanh nhẹn và thuận lợi. Đấu thủ phải luôn xoay người đúng hướng bóng, tập trung cao, tư thế thân người ở trạng thái tự nhiên, thoải mái, chuyển động nhịp nhàng. - Căn cứ vào mức độ hạ thấp trọng tâm cơ thể (chủ yếu mức độ khuỵu gối) để chuẩn bị tham gia các động tác đánh bóng khác nhau. Trên cơ sở này tư thế đánh bóng có thể phân ra 3 loại chính : + Tư thế chuẩn bị cao: Được áp dụng nhiều khi người tập đứng sát lưới để chuẩn bị cho chuyền bóng hay chắn bóng. - Hai gối khuỵu ít hơn,thân người gần như thẳng đứng,đùi và cẳng chân tạo thành góc 120-145 độ + Tư thế chuẩn bị trung bình: thường được sử dụng khi đỡ phát bóng và là tư thế cơ bản được sử dụng nhiều nhất trong tập luyện và thi đấu. - Hai chân mở rộng bằng vai,chân trước chân sau cách nhau nửa bước đùi và cẳng sau tạo góc 90- 120 độ,chân trước đứng trên cả bàn chân,chân sau hơi
kiễng gót,hai chân hơi khuỵu gối,trọng tâm cơ thể dồn đều 2 chân,bụng hơi hóp lại,thân trên hơi ngả về trước,mắt nhìn trước, hai tay co khuỷu tự nhiên. + Tư thế chuẩn bị thấp: được dung khi phòng thủ ở hàng dưới,chủ yếu là chuẩn bị đỡ những đường bóng o tầm thấp - hai chân đứng rộng hơn vai,hai gối khuỵu thấp đùi và cẳng chân tạo góc
Trong kỹ thuật bóng chuyền bước gồm có: Bước thường, bước lướt, bước chéo, bước nhảy, bước xoạc. 2.2.1. Bước thường Được vận dụng nhiều khi bóng đến có tốc độ chậm, cự ly không xa . Trong quá trình thực hiện động tác thân người ở tư thế gần như tư thế đánh bóng, mắt theo dõi bóng, tay co tự nhiên. Kết thúc giai đoạn di chuyển cũng là lúc tư thế đánh bóng được thực hiện. 2.2.2. Bước lướt Là phương pháp di chuyển có thể thực hiện một bước hoặc nhiều bước. Chân ở phía di động bước về hướng cần thiết di động, chân kia bước theo đà lướt, duy trì tư thế cơ bản. Cứ tiếp tục như thế có thể thực hiện nhiều bước với hình thức chân nọ kế tiếp chân kia liên tục cho đến khi dừng lại trở về tư thế đánh bóng. 2.2.3 Bước nhảy Khi thực hiện hai chân phải rời mặt đất, chân bước trước co và nâng cao đùi, chân bước sau đạp đất duỗi nhanh khớp gối đẩy cơ thể chuyển động theo hướng di chuyển hơi chếch lên cao. Đánh bóng xong, chân sau co tự nhiên, chân trước chạm đất chủ yếu bằng gót chân, chân sau chạm đất chủ yếu bằng mũi chân. Khi hai chân chạm đất cũng chính là lúc tư thế đánh bóng được thực hiện. Bước nhảy được vận dụng khi khoảng cách giữa hai người và bóng không xa nhưng xa hơn bước di động, khi không kịp sử dụng các bước di động thì dụng bước nhảy, ổn định nhanh tư thế đánh bóng, tốc độ di chuyển nhanh, bước dài. 2.2.4 Bước chéo Khi thực hiện hai chân bước chéo nhau, nếu muốn di chuyển sang trái thì chân phải bước chéo sang bên trái rồi chân trái bước tiếp. Trọng tâm hơi khuỵu ở khớp gối và nhanh chóng chuyển sang chân vừa bước. Bước chéo vận dụng cả trong tấn công cũng như trong phòng thủ với cự ly di động không xa.
2.2.5 Bước xoạc Khi thực hiện, chân bước theo hướng di động, chân nào bước trước chạm đất thì khuỵu gối nhiều, chân sau duỗi tự nhiên hoặc hơi gập một chút ở khớp gối. Người luôn ở tư thế sẵn sàng đánh bóng. Bước xoạc vận dụng cứu bóng khi ở tầm thấp và có thể thực hiện theo mọi phía song chủ yếu là sang ngang hay về phía trước. 2.3. Nhảy Trong bóng chuyền có bật nhảy để đập bóng, nhảy chuyền bóng, chắn bóng hoặc bước nhảy, cả nhảy để đập xa đỡ bóng phòng thủ. Bật nhảy bằng hai chân và một chân; bật nhảy tại chỗ và có đà. 2.4. Lăn và Ngã - Lăn là các động tác quay để xoay chuyển thân. - Ngã là phương pháp di chuyển gồm có: Ngã sấp, ngã nhửa và ngã nghiêng. Ngã được vận dụng nhiều trong phòng thủ như cá nhảy, lăn nghiêng cứu bóng, ngã ngửa chuyền bóng. Ngã không chỉ là phương pháp đỡ bóng thuận lợi, nhanh mà còn là biện pháp bảo vệ thân thể khi đỡ bóng. 3. Phương pháp tổ chức tập luyện 3.1. Bài tập ở tư thế chuẩn bị: - Đứng tại chỗ, nghe tín hiệu người tập thực hiện động tác ở các TTCB cao, trung bình, thấp... - Đứng tại chỗ, sau khi bật nhảy lên cao rơi xuống ơt tư thế cơ bản cao, ttrung bình, thấp. - Đứng tại chỗ, cầm bóng hoặc chuyền bóng ở các TTCB khác nhau 3.2. Các bài tập di chuyển: - Đứng thành hàng ngang ở TTCB thực hiện di chuyển một bước lên trước – lùi sau - sang phải - sang trái.
- Đứng thành hàng ngang nghe lệnh hô di chuyển sang phải - đứng lại ở tư thế chuyền bóng. - Hai người đứng quay mặt vào nhau, một người di chuyển theo hướng nào thì người kia di chuyển theo. II. MỘT SỐ KỸ THUẬT TRONG BÓNG CHUYỀN 1. Kỹ thuật Chuyền bóng cao tay cơ bản bằng hai tay 1.1. Đặc điểm và tác dụng Chuyền bóng cao tay là kỹ thuật chủ yếu dùng những ngón tay chuyền bóng đi. - Khi chuyền bóng đi cùng một lúc có nhiều điểm tiếp xúc vào bóng, nhưng điểm tiếp xúc ấy chủ yếu ở các ngón tay. - Vị trí bàn tay tiếp xúc bóng khi chuyền luôn luôn ở trước mặt với độ cao ngang trên trán hoặc trên đỉnh đầu. - Cùng với lúc thực hiện động tác, mắt có thể quan sát được tay, bóng, vị trí muốn chuyền tới. - Chuyền bóng cao tay sử dụng được các bộ phận linh hoạt, khéo léo nhất của cơ thể mà cụ thể là cá ngón tay, cổ tay góp phần tạo ra độ chuẩn xác cao, linh hoạt và biến hoá các đường bóng. Đây là kỹ thuật nối tiếp giữa phòng thủ và tấn công. Đặc biệt đối với đập bóng, chuyền bóng là kỹ thuật chính để tổ chức ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng tấn công, ngoài ra còn có thể bỏ nhỏ vào chỗ trống trên sân đối phương. Với đặc điểm chuyền bóng, cùng một lúc có nhiều điểm tiếp xúc vào bóng do đó dễ phạm lỗi kỹ thuật dính bóng, hai tiếng. Chuyền bóng cao tay bao gồm một số kỹ thuật chủ yếu : Chuyền lật sau đầu, nhảy chuyền bằng hai tay, một tay, ngã chuyền bóng, chuyền bước hai. Ngoài ra nó còn có một số dạng khác phụ thuộc vào tư thế người chuyền. 1.2. Phân tích kỹ thuật chuyền bóng cao tay bằng hai tay cơ bản. Người chuyền bóng đứng ở tư thế chuẩn bị chân trước, chân sau, trọng lượng cơ thể dồn vào chân trước.
Nếu đồng đội chuyền bóng đến từ phía trái thì chân trái bước lên trước và ngược lại. Người chuyền bóng khi di chuyển đến vị trí đón bóng bằng bước thường, bước chạy... ở đây điều quan trọng là động tác xuất phát phải nhanh, tăng nhanh tốc độ ở một phần ba quãng đường đầu tiên, rồi sau đó từ từ dừng lại để chọn vị trí đón bóng. Bước cuối cùng là bước gìm, điều đó giúp cho việc chọn vị trí đón bóng để chuyền bóng tới địa chỉ cần thiết. Tư thế chuẩn bị: hai chân hơi khuỵu ở khớp gối (không nhỏ hơn 900) hai tay co tự nhiên ở khớp khuỷu và đưa lên cao, hai bàn tay ở phía trước mặt, các ngón cái ở ngang tầm lông mày. Các ngón trỏ tạo thành hình tam giác và qua đó người tập có thể quan sát bóng bay tới gần, mỗi bàn tay khum xoè tạo thành hình ô van, hai bàn tay hợp thành hình túi để chuẩn bị chuyền bóng (Hình 1). (Hình 1) Khi bóng tới gần thì 2 chân bắt đầu động tác phối hợp chuyền bóng bằng cách duỗi mạnh khớp gối, đẩy người lên hơi chếch ra phía trước. Sau đó là động tác của hai tay, vươn duỗi mạnh khớp khuỷu để tạo hướng tay cơ bản của bóng
khi chuyền đi. Hoạt động vươn duỗi tay đẩy bóng được thực hiện nhờ chuyển động thẳng của trục khớp cổ tay so với trục khớp vai. Khi thực hiện động tác đẩy bóng đi, hai chân đạp duỗi mạnh và nhanh chóng kết hợp với hai tay vươn duỗi khớp khuỷu nhưng chậm hơn (Hình2). (Hình 2) Để điều chỉnh hướng bóng, hai lòng bàn tay phải vuông góc với hướng bóng chuyền đi, khi hai tay chạm đẩy bóng thì bàn tay hơi ưỡn ra sau. Chức năng thực hiện đẩy bóng của các ngón tay cũng khác nhau. Các ngón cái hướng ra sau chịu lực hoãn xung chính và cùng với các ngón tay khác bật đẩy bóng theo hướng chuyền. Các ngón trỏ và ngón giữa là bộ phận bật đẩy chính của bàn tay còn các ngón đeo nhẫn và ngón út chỉ giữ phía bên trong của bóng và điều chỉnh hướng bóng đi.
Khi bóng rời tay, cả chân và tay tiếp tục vươn duỗi hết rồi dừng lại, động tác này gọi là chuyển động tay vươn theo bóng. Sau đó nhanh chóng trở về tư thế chuẩn bị để sau đó tiếp tục thực hiện những động tác tiếp theo. 1.3. Phương pháp tổ chức tập luyện. Chuyền bóng là một kỹ thuật khó, do đó trước khi tập luyện chuyền bóng, cần nắm các yếu lĩnh cơ bảnvà phải tập luyện theo một trình tự nhất định. 1.3.1. Tập hình tay tiếp xúc bóng. - Bài tập 1: Tự tung bóng lên cao, cho bóng rơi vào tay tư thế chuyền bóng trên đầu. - Bài tập 2: Hai người đứng đối diện cách nhau 1 m, một người làm tư thế chuyền bóng, người kia tung nhẹ bóng vào tay người chuyền bóng để bắt giữ bóng. - Bài tập 3: Đứng ở tư thế chuyền bóng, chuyền nhẹ nhiều lần vào bóng treo trên dây cố định tạo cảm giác tiếp xúc bóng. 1.3.2. Tập động tác tay. - Bài tập 1: Hai người đứng đối diện cách nhau 4 m, một người cầm bóng ngang ngực ( ở tư thế tay chuyền bóng) đẩy bóng về phía người cùng tập, người cùng tập bắt bóng bắt bóng và làm động tác như người thứ nhất đẩy bóng trở lại. - Bài tập 2: Một người ngồi trên đất, một người cầm bóng đứng cách xa 3- 4 m. Người tung nhẹ bóng cho người ngồi chuyền bóng trở lại sau đóa đổi vị trí cho nhau. 1.3.3. Tập động tác chân. - Bài tập 1: Đứng ở tư thế chuyền bóng, hai tay đẩy bóng nhồi 1kg lên đầu. - Bài tập 2: Mỗi người một quả bóng tự tung lên cao, khi bóng rơi xuống đúng tầm rồi chuyền bóng đi - Bài tập 3: Hai người đứng cách nhau 3m. Người thứ nhất ngồi xổm, người thứ hai tung bóng cho người số 1. Khi bóng đến đúng tầm thì người ngồi xổm nhanh đứng dậy chuyền bóng đi.
1.3.4. Phối hợp các động tác. - Bài tập 1: Mỗi người tự mô phỏng kỹ thuật chuyền bóng có sự kết hợp lực nhịp nhàng giữa tay, thân và chân. - Bài tập 2: Từng người tự mình tung bóng lên cao, sau đó kết hợp lực chuyền bóng liên tục lên cao. - Bài tập 3: Hai người thực hiện chuyền bóng liên tục cho nhau, đứng cách nhau 3-4m 2. Kỹ thuật Đệm bóng (Chuyền bóng thấp tay) bằng hai tay cơ bản 2.1. Đặc điểm và tác dụng Đệm bóng là một kỹ thuật sử dụng cẳng tay, bàn tay đệm đẩy bóng đi, diện tiếp xúc giữa tay và bóng rộng, nhưng điểm tiếp xúc ít hơn chuyền bóng cao tay, do đó đã hạn chế được phạm lỗi kỹ thuật như dính bóng, hai tiếng...Đây là kỹ thuật phòng thủ quan trọng của bóng chuyền , dùng để đỡ phát bóng, đỡ đập bóng và cứu bóng. * Tác dụng: - Đỡ được những đường bóng nhanh, mạnh, thấp, khó, khi đối phương tấn công sang. - Phạm vi khống chế rộng, đỡ được những đường bóng ở xa thân người. - Nâng cao thể lực, tính nhanh nhẹn, linh hoạt và lòng dũng cảm cho người tập. - Cấu trúc kỹ thuật đơn giản, kỹ thuật dễ tiếp thu và thuận lợi hơn chuyền bóng cao tay. Đệm bóng gồm có các kỹ thuật chính: Đệm hai tay, đệm lật sau đầu, đệm nghiêng mình, đệm một tay và lăn cứu bóng. Ngoài ra trong thi đấu còn có thể dùng thân người, dùng chân đỡ bóng. 2.2. Phân tích kỹ thuật đệm bóng bằng hai tay Đây là kỹ thuật dùng khi thực hiện hướng bóng đi và hướng bóng đến đều ở phía trước mặt và gần như cùng quỹ đạo chuyển động nhưng ngược chiều.
* Tư thế chuẩn bị: Người đứng ở tư thế trung bình thấp, chân rộng bằng hoặc hơn vai. Hai tay co tự nhiên ở hai bên sườn, thân hơi gập, mắt quan sát bóng. Khi xác định chính xác điểm rơi của bóng và ở tầm thích hợp hai tay đưa ra đỡ bóng. Hai tay duỗi thẳng, hai bàn tay đặt chéo lên nhau và nắm lại, bàn tay nọ bọc lấy bàn tay kia, hai ngón cái song song kề sát với nhau (Hình 3). (Hình 3) * Đánh bóng: Khi bóng đến tầm ngang hông, cách thân khoảng gần một cánh tay thì thực hiện đánh bóng. Lúc này chân đạp đất duỗi khớp gối, nâng trọng tâm thân thể và nâng tay. Hai tay được chuyển động từ dưới lên trên và dùng phần giữa cẳng tay đệm dưới bóng kết hợp với nâng tay ở mức độ cần thiết. Khi hai tay chạm bóng cũng là lúc gập cổ tay xuống dưới làm căng các nhóm cơ cẳng tay, kết hợp hóp bụng, giữ chắc bả vai với khớp khuỷu. Hai tay chắc thẳng, nắm và ép chặt vào nhau, toàn thân hơi lao về trước(Hình 4).
(Hình 4) Nếu bóng đi đến với lực nhẹ vừa phải thì kết hợp với đạp chân, nâng nhanh tay để đẩy bóng đi Nếu bóng đi đến với tốc độ nhanh, mạnh thì hạn chế nâng tay mà ghìm bóng để bóng bật đi theo ý muốn. Góc độ đường bóng đi phụ thuộc góc độ tay đệm bóng. Góc của tay đệm bóng là góc tạo bởi mặt phẳng đất và cánh tay đệm bóng. Góc độ của tay đệm bóng còn phụ thuộc góc độ của đường bóng đến. Góc độ bóng đến là góc tạo bởi mằt phẳng mặt đất và đường bóng đến. Nếu góc độ đường bóng đến lớn thì góc độ của tay đệm bóng nhỏ. Nếu góc độ của đường bóng đến nhỏ thì góc độ của tay đệm bóng lớn. Trong tập luyện và thi đấu bóng chuyền tùy điều kiện cần vận dụng cụ thể, tùy thuộc đặc điểm góc độ đường bóng đến và độ cao của đường bóng muốn chuyền đi mà quyết định góc độ của tay đệm bóng cho phù hợp.
Kết thúc động tác: Khi bóng ra tay hai chân tiếp tục duỗi, tay nâng theo hướng bóng đi một đoạn ngắn rồi nhanh chóng trở về tư thế chuẩn bị để tiếp tục thực hiện những động tác tiếp theo. 2.3. Phương pháp tổ chức tập luyện - Bài tập 1. Người tập thực hiện TTCB để đệm bóng. GV chú ý sửa chữa cho đúng vị trí của chân và mức độ khuỵu gối, vị trí của thân, của tay và hình tay. - Bài tập 2. Người tập thực hiện TTCB sau khi di chuyển bằng bước thường, bước chạy theo cácc hướng khác nhau - Bài tập 3. Người tập đứng thành hàng ngang, mô phỏng các động tác đệm bóng thấp tay bằng hai tay. - Bài tập 4. Người tập đứng thành từng đôi. Một người cầm bóng, người kia đứng ở tư thế chuẩn bị và đệm bóng, sau đó đổi vị trí cho nhau. - Bài tập 5. Người tập tự mình tung bóng lên rồi trở về TTCB và thực hiện đệm bóng cho người cùng tập. * Các lỗi kỹ thuật thường mắc: - Người tập không kịp di chuyển đón bóng chậm. - Khi đệm bóng khong phối hợp toàn thân, tay đáh bóng quá nhanh, mạnh, không điều chỉnh được lực ở từng tình huống cụ thể. - TTCB hai chân khuỵu gối chưa đạt đến mức cần thiết, tư thế chân chươa đúng, hai tay lệch nhau... 3. Kỹ thuật phát bóng Căn cứ vào tư thế đứng, tính chất chuyển động cũng như điểm tay tiếp xúc bóng khi phát ra ta chia kỹ thuật làm 2 loại cơ bản: Phát bóng thấp tay và cao tay * Phát bóng thấp tay: Trước mặt, nghiêng mình. * Phát bóng cao tay: Trước mặt, nghiêng mình, và một vài biến dạng như phát bay, phát chuẩn, nhảy phát mạnh...
Phát bóng là kỹ thuật đưa bóng vào cuộc, mặc dù các kỹ thuật có khác nhau, nhưng các động tác thực hiện chúng đều theo các quy luật chung. Trước khi thực hiện phát bóng, người tập ở tư thế ổn định, hai chân rộng bằng vai, gối hơi khuỵu. ở tư thế chuẩn bị, cơ thể người tập tạo với trục chính diện một góc 450, vai trái ở phía trước vai phải, điều này có vai trò quan trọng để tạo đà cho đánh bóng cuối cùng. Trong phát bóng thấp tay, thân người hơi ngã về trước còn trong phát bóng cao tay thì lưng thẳng. Trọng lượng cơ thể dồn đều vào hai chân, tay trái co tự nhiên ở khớp khuỷu và đưa ra trước đỡ bóng ở ngang tầm thắt lưng sao cho khuỷu tay tách khỏi thân, bàn tay ngang mũi chân, bóng nằm trên lòng bàn tay, tay phải chuẩn bị để vung tay đánh bóng. Tung bóng là phần động tác quan trọng để phát bóng, phần lớn phát bóng hỏng là do tung bóng sai, gây ảnh hưởng lớn tới động tác dùng sức đánh bóng sau đó. Để thực hiện tốt kỹ thuật phát bóng cần phải nắm vững các yêu cầu sau đây: - Khi tung bóng, đường bóng phải ổn định từ dưới lên trên, phải gần như phương thẳng đứng, bàn tay khi tung bóng phải luôn song song với mặt đất. - Khi tung bóng, bàn tay phải chuyển động nhịp nhàng từ từ tăng dần tốc độ để điều chỉnh tầm cao và đường bay của bóng. Tay phải vung mạnh ra sau trong cùng một mặt phẳng với một động tác đánh vào bóng sau đó. Lúc này vai phải tiếp tục đưa ra sau đồng thời với động tác vung tay và người tập chuyển trọng tâm cơ thể sang chân chống sau. Phát bóng là động tác mở đầu cho cuộc đấu và cũng mở đầu cho cuộc tấn công đối phương. Ngày nay kỹ thuật phát bóng không ngừng được hoàn thiện nâng cao thì phát bóng còn là một biện pháp tấn công giành điểm trực tiếp. 3.1. Phát bóng thấp tay trước mặt