LỜI NÓI ĐẦU
Trong những năm gần đây, công nghiệp ôtô ở Việt Nam có bƣớc phát triển
mạnh mẽ. Trên thị trƣờng hiện nay có rất nhiều xe ôtô hiện đại, đƣợc ứng dụng công
nghệ cao. Trƣớc sự phát triển mạnh mẽ đó, đòi hỏi phải có đội ngũ cán bộ kỹ thuật
nắm vững kiến thức và kỹ năng về bảo dƣỡng, sửa chữa và đào tạo đội ngũ công nhân
kỹ thuật lành nghề đáp ứng nhu cầu của xã hội.
“Thực hành điện thân xe” là học phần chuyên ngành “Công nghệ kỹ thuật Ôtô”.
Đây là học phần quan trọng đƣợc nhiều trƣờng Đại học kỹ thuật trong nƣớc giảng dạy
cho sinh viên ngành “Công nghệ ôtô”
Tập bài giảng “Thực hành điện thân xe”, đƣợc biên soạn theo chƣơng trình học
phần “Thực hành điện thân xe” của trƣờng Đại học Sƣ phạm kỹ thuật Nam Định nhằm
mục đích giúp sinh viên chuyên ngành Công nghệ kỹ thuật ôtô có tài liệu học tập và
thực hành kỹ năng nghề. Tài liệu này cũng có thể sử dụng cho các đối tƣợng khác có
liên quan đến ngành Công nghệ kỹ thuật ôtô.
Tập bài giảng “Thực hành điện thân xe” không đi sâu vào những nội dung lý
thuyết mà chỉ ra những kiến thức cơ bản cần thiết nhất để ôn tập lại kiến thức để hỗ trợ
cho việc thực hành, đồng thời hƣớng dẫn các kỹ năng thực hành trong công việc sửa
chữa, bảo dƣỡng hệ thống điện thân xe của ôtô giúp cho sinh viên có thể tự học và ứng
dụng hiệu quả trong thực hành nghề.
Ban biên soạn đã mạnh dạn bỏ các nội dung quá cũ, lạc hậu không còn phù
hợp với thực tiễn và đƣa vào tập bài giảng những nội dung mới phù hợp với thực tế xã
hội Việt Nam cũng nhƣ xu hƣớng phát triển của ngành Công nghệ ôtô trên thế giới.
Ban biên soạn chúng tôi xin chân thành cám ơn các thầy trong bộ môn Cơ khí
Động lực, Khoa Cơ khí đã đóng góp nhiều ý kiến quý báu giúp chúng tôi hoàn thành
tài liệu này. Tuy nhiên, đây là tài liệu biên soạn lần đầu, quá trình biên soạn không thể
tránh đƣợc các thiếu sót nhất định, chúng tôi chân thành đón nhận những ý kiến đóng
góp của quý bạn đọc để chỉnh sửa tài liệu ngày một hoàn thiện hơn.
Nhóm tác giả.
2
MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU .................................................................................................................. 1
MỤC LỤC ........................................................................................................................ 2
BÀI 1 QUY TRÌNH XỬ LÝ SỰ CỐ HỆ THỐNG ĐIỆN THÂN XE ............................. 6
1. Mô tả chung ............................................................................................................. 6
1.1. Mắc điện mắc nối tiếp ....................................................................................... 6
1.1.1. Sơ đồ mạch điện ......................................................................................... 6
1.1.2. Các phƣơng pháp kiểm tra ......................................................................... 7
1.2. Mạch điện mắc song song ............................................................................... 10
1.2.1. Sơ đồ mạch điện ....................................................................................... 10
1.2.2. Các phƣơng pháp kiểm tra ....................................................................... 11
1.3. Mạch điện mắc hỗn hợp .................................................................................. 12
1.3.1. Sơ đồ mạch điện ....................................................................................... 12
1.3.2. Phƣơng pháp kiểm tra .............................................................................. 12
2. Hƣớng dẫn sử dụng EWD ...................................................................................... 13
3. Quy trình xử lý sự cố cho hệ thống điện thân xe ................................................... 19
3.1. Phân tích lời mô tả của khách hàng ................................................................ 19
3.2. Xác định triệu chứng liên quan ....................................................................... 20
3.3. Phân tích hƣ hỏng ............................................................................................ 22
3.4. Cách ly khu vực hƣ hỏng và kiểm tra ............................................................. 22
3.5. Sửa chữa hƣ hỏng ............................................................................................ 22
3.6. Kiểm tra kết quả sửa chữa ............................................................................... 23
4. Chẩn đoán hƣ hỏng điện thân xe ........................................................................... 23
4.1. Hƣ hỏng do hở mạch ....................................................................................... 23
4.2. Hƣ hỏng do tổng trở cao ................................................................................. 26
4.3. Hƣ hỏng do có tải ký sinh ............................................................................... 27
4.4. Hƣ hỏng do chạm mát ..................................................................................... 29
4.5. Hƣ hỏng do có tín hiệu điện từ mạch khác ..................................................... 31
5. Câu hỏi tự học ........................................................................................................ 32
BÀI 2 BẢO DƢỠNG, SỬA CHỮA HỆ THỐNG CHIẾU SÁNG ................................ 33
1. Mô tả chung ........................................................................................................... 33
2. Bảo dƣỡng và sửa chữa .......................................................................................... 35
2.1. Đèn kích thƣớc và đèn pha-cốt ....................................................................... 35
2.1.1. Sơ đồ mạch điện ....................................................................................... 36
2.1.2. Triệu chứng và khu vực nghi ngờ ............................................................ 40
2.1.3. Trình tự kiểm tra và sửa chữa ................................................................... 41
2.1.4. Trình tự tháo lắp và điều chỉnh đèn pha ................................................... 48
2.2. Đèn sƣơng mù ................................................................................................. 53
2.2.1. Sơ đồ mạch điện ....................................................................................... 53
2.2.2. Triệu chứng và khu vực nghi ngờ ............................................................ 55
2.2.4. Trình tự tháo, lắp và điều chỉnh đèn sƣơng mù ........................................ 58
3. Câu hỏi tự học ........................................................................................................ 62
BÀI 3 BẢO DƢỠNG, SỬA CHỮA HỆ THỐNG TÍN HIỆU ....................................... 63
1. Mô tả chung ........................................................................................................... 63
2. Bảo dƣỡng và sửa chữa .......................................................................................... 63
2.1. Đèn báo rẽ và báo nguy hiểm .......................................................................... 63
2.1.1. Sơ đồ mạch điện ....................................................................................... 64
2.1.2. Triệu chứng và khu vực nghi ngờ ............................................................ 66
3
2.1.3. Trình tự kiểm tra, bảo dƣỡng và sửa chữa ............................................... 66
2.2. Còi điện ........................................................................................................... 70
2.2.1. Sơ đồ mạch điện ....................................................................................... 70
2.2.2. Triệu chứng và khu vực nghi ngờ ............................................................ 71
2.2.3. Trình tự kiểm tra, bảo dƣỡng và sửa chữa ............................................... 71
2.3. Đèn phanh. ...................................................................................................... 73
2.3.1. Sơ đồ mạch điện ....................................................................................... 73
2.3.2. Triệu chứng và khu vực nghi ngờ ............................................................ 74
2.3.3. Trình tự kiểm tra, bảo dƣỡng và sửa chữa ............................................... 74
2.4. Đèn báo lùi ...................................................................................................... 74
2.4.1. Sơ đồ mạch điện ....................................................................................... 74
2.4.2. Triệu chứng và khu vực nghi ngờ ............................................................ 75
2.4.3. Trình tự kiểm tra và sửa chữa ................................................................... 75
3. Câu hỏi tự học ........................................................................................................ 76
BÀI 4 BẢO DƢỠNG, SỬA CHỮA HỆ THỐNG THÔNG TIN .................................. 77
1. Mô tả chung ........................................................................................................... 77
2. Bảo dƣỡng và sửa chữa .......................................................................................... 78
2.1. Mạch báo nhiên liệu ........................................................................................ 78
2.1.1. Sơ đồ mạch điện ....................................................................................... 78
2.2.2. Triệu chứng và khu vực nghi ngờ ............................................................ 79
2.2.3. Trình tự tháo lắp, kiểm tra và sửa chữa .................................................... 79
2.2. Mạch báo nhiệt độ nƣớc .................................................................................. 82
2.2.1. Sơ đồ mạch điện ....................................................................................... 82
2.2.2. Triệu chứng và khu vực nghi ngờ ............................................................ 82
2.2.3. Trình tự tháo lắp, kiểm tra và sửa chữa .................................................... 82
2.3. Mạch báo áp suất dầu bôi trơn ........................................................................ 83
2.3.1. Sơ đồ mạch điện ....................................................................................... 83
2.3.2. Triệu chứng và khu vực nghi ngờ ............................................................ 84
2.3.3. Trình tự tháo lắp, kiểm tra và sửa chữa .................................................... 84
2.4. Mạch báo tốc độ động cơ và tốc độ xe............................................................ 84
2.4.1. Sơ đồ mạch điện ....................................................................................... 84
2.4.2. Triệu chứng và khu vực nghi ngờ ............................................................ 85
2.4.3. Trình tự tháo lắp, kiểm tra và sửa chữa .................................................... 85
2.5. Đồng hồ tích hợp ............................................................................................. 86
2.5.1. Sơ đồ mạch điện ....................................................................................... 86
2.5.2. Triệu chứng và khu vực nghi ngờ ............................................................ 87
3. Câu hỏi tự học. ....................................................................................................... 90
BÀI 5: BẢO DƢỠNG, SỬA CHỮA HỆ THỐNG GẠT NƢỚC VÀ RỬA KÍNH ...... 91
1. Mô tả chung ........................................................................................................... 91
2. Sơ đồ mạch điện ..................................................................................................... 92
2.1. Sơ đồ mạch điện điều khiển gạt nƣớc sau ....................................................... 92
2.2. Sơ đồ mạch điện điều khiển gạt nƣớc trƣớc.................................................... 93
3. Triệu chứng và khu vực nghi ngờ .......................................................................... 94
4. Trình tự tháo lắp, kiểm tra và sửa chữa ................................................................. 95
4.1.Mô tơ gạt nƣớc và rửa kính .............................................................................. 95
4.1.1. Kiểm tra trên xe ........................................................................................ 95
4.1.2. Trình tự tháo ............................................................................................. 95
4.1.3 Trình tự kiểm tra ........................................................................................ 97
4
4.1.4. Trình tự lắp ............................................................................................... 97
4.2. Cao su gạt nƣớc phía trƣớc ............................................................................. 99
4.3.Công tắc gạt nƣớc .......................................................................................... 100
4.3.1. Trình tự tháo ........................................................................................... 100
4.3.2. Trình tự kiểm tra ..................................................................................... 100
4.3.3.Trình tự lắp .............................................................................................. 101
4.4. Mô tơ rửa kính ............................................................................................... 102
4.4.1.Kiểm tra trên xe ....................................................................................... 102
4.4.2. Trình tự tháo ........................................................................................... 102
4.4.3.Trình tự lắp .............................................................................................. 103
4.5. Vòi phun nƣớc ............................................................................................... 103
4.5.1. Kiểm tra trên xe ...................................................................................... 103
4.5.2. Điều chỉnh .............................................................................................. 104
5. Câu hỏi tự học ...................................................................................................... 107
BÀI 6 BẢO DƢỠNG, SỬA CHỮA HỆ THỐNG NÂNG HẠ KÍNH ĐIỆN .............. 108
1. Mô tả chung ......................................................................................................... 108
2. Sơ đồ mạch điện ................................................................................................... 111
2.1. Loại điều khiển bằng công tắc ...................................................................... 111
2.2. Loại điều khiển bằng IC ................................................................................ 112
3. Triệu chứng và khu vực nghi ngờ ........................................................................ 112
4. Trình tự tháo, lắp, kiểm tra và bảo dƣỡng, sửa chữa ........................................... 113
4.1. Kiểm tra sự làm việc của hệ thống ............................................................ 113
4.2. Công tắc chính cửa sổ điện ........................................................................ 115
4.2.1.Trình tự tháo ........................................................................................ 115
4.2.2. Trình tự kiểm tra ................................................................................. 116
4.2.3.Trình tự lắp .......................................................................................... 119
4.3.Công tắc CSĐ hành khách trƣớc ................................................................ 119
4.4.Công tắc CSĐ hành khách sau ................................................................... 119
4.4.1.Trình tự tháo ........................................................................................ 119
4.4.2. Trình tự kiểm tra ................................................................................. 120
4.4.3. Trình tự lắp ......................................................................................... 120
4.5. Mô tơ nâng hạ CSĐ phía trƣớc ................................................................. 121
4.5.1. Trình tự tháo ....................................................................................... 121
4.5.2. Trình tự kiểm tra ................................................................................. 123
4.5.3.Trình tự lắp .......................................................................................... 124
5. Câu hỏi tự học ...................................................................................................... 132
BÀI 7 : BẢO DƢỠNG, SỬA CHỮA HỆ THỐNG GƢƠNG ĐIỆN CHIẾU HẬU.... 133
1. Mô tả chung ......................................................................................................... 133
2. Sơ đồ mạch điện ................................................................................................... 134
2.1. Loại có sử dụng rơ le ..................................................................................... 134
2.2. Loại công tắc đơn thuần ................................................................................ 135
3. Triệu chứng và khu vực nghi ngờ ........................................................................ 135
4. Trình tự tháo, lắp, kiểm tra và sửa chữa .............................................................. 136
4.1. Cụm gƣơng chiếu hậu bên ngoài ............................................................... 136
4.1.1.Trình tự tháo ........................................................................................ 136
4.1.2. Trình tự kiểm tra ................................................................................. 136
4.1.3.Trình tự lắp .......................................................................................... 137
4.2. Công tắc điều khiển gƣơng chiếu hậu ....................................................... 138
5
4.2.1.Trình tự tháo ........................................................................................ 138
4.2.2. Trình tự kiểm tra ..................................................................................... 139
4.2.3. Trình tự lắp ......................................................................................... 140
5. Câu hỏi tự học ...................................................................................................... 140
BÀI 8 : BẢO DƢỠNG, SỬA CHỮA HỆ THỐNG KHÓA CỬA ĐIỆN .................... 141
1. Mô tả chung ......................................................................................................... 141
1.1. Loại không có điều khiển từ xa ..................................................................... 141
1.2. Loại có điều khiển từ xa ................................................................................ 143
2. Sơ đồ mạch điện ................................................................................................... 145
2.1. Loại không có điều khiển từ xa ..................................................................... 145
2.2. Loại có chức năng điều khiển từ xa .............................................................. 145
3. Triệu chứng và khu vực nghi ngờ ........................................................................ 146
4. Trình tự tháo, lắp, kiểm tra và sửa chữa .............................................................. 147
4.1. Công tắc điều khiển khóa cửa ....................................................................... 147
4.1.1. Trình tự tháo ........................................................................................... 147
4.1.2. Trình tự kiểm tra ..................................................................................... 147
4.1.3. Trình tự lắp ............................................................................................. 147
4.2. Công tắc cảnh báo khóa điện động cơ đang trong ổ khóa ............................ 147
4.2.1. Trình tự tháo ........................................................................................... 147
4.2.2. Trình tự kiểm tra ..................................................................................... 148
4.2.3. Trình tự lắp ............................................................................................. 148
4.3. Cụm khóa cửa bên lái .................................................................................... 149
4.3.1. Trình tự tháo ........................................................................................... 149
4.3.2. Trình tự kiểm tra khóa cửa bên lái ......................................................... 149
4.3.3. Trình tự kiểm tra khóa cửa hành khách trƣớc ........................................ 150
4.3.4. Trình tự lắp ............................................................................................. 151
4.4. Cụm khóa cửa hành khách sau ...................................................................... 152
4.4.1. Trình tự tháo ........................................................................................... 152
4.4.2. Trình tự kiểm tra ..................................................................................... 153
4.4.3. Trình tự kiểm tra ..................................................................................... 153
4.4.4. Trình tự lắp ............................................................................................. 154
5. Câu hỏi tự học ...................................................................................................... 155
BÀI 9 BẢO DƢỠNG, SỬA CHỮA ĐIỀU KHIỂN GHẾ ĐIỆN ................................ 156
1. Mô tả chung ......................................................................................................... 156
2. Sơ đồ mạch điện ................................................................................................... 159
2.1. Loại chỉ điều khiển ghế lái ............................................................................ 159
2.2. Loại điều khiển tất cả các ghế ....................................................................... 159
3. Triệu chứng và khu vực nghi ngờ ........................................................................ 160
4. Phƣơng pháp kiểm tra sửa chữa ........................................................................... 160
4.1. Kiểm tra công tắc điều khiển ..................................................................... 160
4.2. Kiểm tra mô tơ điều khiển ghế .................................................................. 160
5. Câu hỏi tự học ...................................................................................................... 161
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................ 162