intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

THIẾT KẾ HỆ THỐNG XỬ LÝ ẢNH SỐ TRÊN NỀN FPGA

Chia sẻ: Gacon | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:84

Thêm vào BST
Báo xấu
532
lượt xem 105
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo luận văn - đề án 'thiết kế hệ thống xử lý ảnh số trên nền fpga', luận văn - báo cáo phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: THIẾT KẾ HỆ THỐNG XỬ LÝ ẢNH SỐ TRÊN NỀN FPGA

  1. www.ngohaibac.net ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI KHOA ĐIỆN – BỘ MÔN ĐIỀU KHIỂN TỰ ĐỘNG THIẾT KẾ HỆ THỐNG XỬ LÝ ẢNH SỐ TRÊN NỀN FPGA Nhóm sinh viên thực hiện: Ngô Hải Bắc Đỗ Trung Hiếu Lớp Điều khiển tự động 1 – K48 Ts. Lưu Hồng Việt Giáo viên hướng dẫn: HÀ NỘI - 2008 1
  2. www.ngohaibac.net Lời cảm ơn Trước hết, chúng em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến thầy giáo TS. Lưu Hồng Việt, người đã giúp đỡ rất nhiều về định hướng nghiên cứu, thiết bị thí nghiệm phục vụ cho nghiên cứu. Chúng em xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo đã giảng dạy chúng em, đặc biệt là các thầy cô giáo trong Bộ môn Điều khiển tự động – Khoa Điện, TS. Phạm Ngọc Nam – Phó Trưởng bộ môn Điện tử - Tin học – Khoa Điện tử Viễn Thông – Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội đã tạo điều kiện giúp đỡ chúng em hoàn thành đồ án tốt nghiệp này. Xin chân thành cảm ơn Dave Vanden Bout, kĩ sư của công ty XESS Corporation đã trả lời tận tình những thắc mắc của chúng em về KIT XSA- 3S1000 và XST-3.0. Và cuối cùng, chúng em xin dành tất cả lòng biết ơn và kính trọng sâu sắc nhất tới bố mẹ chúng em, những người đã sinh thành, nuôi dưỡng chúng em nên người, đã lo lắng, chỉ bảo từ những việc nhỏ nhất, đã tạo mọi điều kiện cho chúng em được sống và học tập một cách tốt nhất để vươn tới những ước mơ và hoài bão của mình. Mặc dù đã rất nỗ lực và cố gắng để hoàn thành luận văn tốt nghiệp này, song chắc chắn không thể tránh khỏi sai sót. Vì vậy, chúng em rất mong được sự chỉ bảo của thầy cô giáo để đề tài tốt nghiệp này hoàn thiện hơn. 2
  3. www.ngohaibac.net Mục lục Lời cảm ơn.................................................................................................................................................. 2 Mục lục ....................................................................................................................................................... 3 Danh mục các hình vẽ trong đồ án tốt nghiệp...................................................................................... 6 Mở đầu........................................................................................................................................................ 8 Phần 1 : Cơ sở lý thuyết xử lý ảnh số ................................................................................................... 10 1.1. Khái quát về hệ thống Thị giác máy tính và Cảm biến thị giác........................................ 10 1.3. Các thành phần của hệ thống xử lý ảnh: ............................................................................. 16 1.3.1. Thành phần thu thập ảnh, Camera và vấn đề định dạng ảnh. ................................. 16 1.3.2. Thành phần xử lý ảnh .................................................................................................... 17 1.3.2.1. Các khái niệm cơ bản của xử lý ảnh số ................................................................ 17 1.3.2.2. Các thuật toán xử lý ảnh số ................................................................................... 18 1.4. Một số giải pháp phần cứng cho hệ thống thị giác máy ................................................... 28 FPGA ................................................................................................................................................ 28 DSP Processor ................................................................................................................................. 28 Mainboard, laptop ......................................................................................................................... 29 Phần 2 : Khái quát về FPGA và mạch phát triển XST 3S1000 của XESS ...................................... 31 2.1. Giới thiệu chung về FPGA và ngôn ngữ VHDL .............................................................. 31 2.1.1. Khái niệm và ứng dụng FPGA .................................................................................... 31 2.1.2. Kiến trúc FPGA............................................................................................................... 32 2.1.2.1. Kiến trúc chung FPGA .......................................................................................... 32 Configurable Logic Blocks (CLBs) ...................................................................................... 33 Configurable I/O Blocks ....................................................................................................... 34 Programmable Interconnect ................................................................................................. 34 Mạch đồng hồ (Clock Circuitry ) ......................................................................................... 35 2.1.2.2. So sánh giữa cấu trúc nhỏ và cấu trúc lớn ......................................................... 36 2.1.2.3. So sánh giữa SDRAM Programming và Anti-fuse programming ................ 36 2.1.2.4. Cấu trúc FPGA của Spartan 3 ............................................................................... 37 2.1.3. Trình tự thiết kế một chip ............................................................................................ 38 3
  4. www.ngohaibac.net Ghi các đặc điểm kĩ thuật ..................................................................................................... 39 Chọn công nghệ ...................................................................................................................... 40 Chọn một hướng tiếp cận thiết kế ...................................................................................... 40 Chọn công cụ tổng hợp ......................................................................................................... 40 Thiết kế chip ........................................................................................................................... 41 Mô phỏng – cái nhìn tổng quan về thiết kế ...................................................................... 41 Tổng hợp .................................................................................................................................. 41 Place and Route ...................................................................................................................... 41 Mô phỏng lại – tổng quan cuối cùng .................................................................................. 42 Kiểm tra .................................................................................................................................... 42 2.1.4. Ngôn ngữ mô tả phần cứng VHDL............................................................................. 42 Trình tự thiết kế một chíp dựa trên VHDL ........................................................................... 43 2.2. Giới thiệu mạch phát triển XST 3S 1000 của hãng XESS ................................................ 44 2.2.1. XSA-3S1000...................................................................................................................... 45 2.2.2. XST-3.0 (XStend Board) ................................................................................................. 46 2.3. Giới thiệu hãng Xilinx và các công cụ lập trình: .............................................................. 49 Hãng Xilinx ..................................................................................................................................... 49 ISE 9.2 ............................................................................................................................................... 49 LogicCore 9.2 ................................................................................................................................... 49 EDK 9.2 ............................................................................................................................................. 50 System Generator 9.2 ..................................................................................................................... 50 Phần 3 : Xây dựng hệ thống xử lí ảnh động trên nền FPGA .......................................................... 51 3.1. Sơ đồ cấu trúc hệ thống xử lí ảnh động ............................................................................. 51 3.2. Xây dựng hệ thống thu thập, lưu trữ, xử lý và hiển thị ảnh .......................................... 53 3.2.1. Thành phần thu thập ảnh Framegrabber................................................................... 53 3.2.2. Lưu dữ liệu từ Framegrabber vào SDRAM .............................................................. 55 3.2.3. Các cơ chế ghi đọc SDRAM: SDRAM Controller, Dual Port SDRAM ................ 55 SDRAM Controller .................................................................................................................... 55 Pipeline Read Operation ...................................................................................................... 56 Pipeline Write Operation ..................................................................................................... 56 Dualport Module for the SDRAM Controller ...................................................................... 58 4
  5. www.ngohaibac.net 3.2.4. Image Processing core ................................................................................................... 60 3.2.5. Hiển thị ảnh lên VGA: VGA Generator .................................................................... 67 VGA Color Signals .................................................................................................................... 67 VGA Signal Timing ................................................................................................................... 68 Nguyên tắc hoạt động của VGA Generator .......................................................................... 69 3.2.6. Picoblaze và hệ thống điều khiển trung tâm ............................................................ 71 3.2.6.1. Khái quát PicoBlaze ............................................................................................... 71 KCPSM3 Module ................................................................................................................... 73 Kết nối với bộ nhớ ROM chương trình.............................................................................. 73 3.2.6.2. Sơ đồ cấu trúc của khối xử lý trung tâm ............................................................ 75 Thuật toán của chương trình ................................................................................................. 75 3.3. Thiết kế giao diện điều khiển hệ thống............................................................................. 76 Chức năng .................................................................................................................................... 77 3.4. Mô phỏng và kết quả ............................................................................................................. 77 Phương án mô phỏng ..................................................................................................................... 77 Kết quả .............................................................................................................................................. 78 Kết luận .................................................................................................................................................... 79 Tài liệu tham khảo ................................................................................................................................. 82 5
  6. www.ngohaibac.net Danh mục các hình vẽ trong đồ án tốt nghiệp Hình 1.1 Một tay máy thực hiện gắp đối tượng với sự trợ giúp của hệ thống thị giác máy tính Hình 1.2 Các bước cơ bản của xử lý ảnh số. Hình 1.3 Những kiểu liên kết giữa các điểm ảnh. Hình 1.4 Những kiểu đường liên kết giữa các điểm ảnh. Hình 1.5 Kết quả của phép lọc Gaussian với cửa sổ 3x3. Hình 1.6 Kết quả thuật toán dò biên. Hình 1.7 Phân ngưỡng theo lược đồ xám. Hình 1.8 Loại bỏ nhiễu và khôi phục đối tượng bằng quá trình làm mảnh-làm đầy. Hình 1.9 Sơ đồ thuật toán gán nhãn đối tượng. Hình 2.1 Kiến trúc chung của FPGA. Hình 2.2 Một Logic Block điển hình. Hình 2.3 Configurable Logic Blocks. Hình 2.4 Programmable Interconnect. Hình 2.5 Cấu trúc các thành phần của Spartan 3A. Hình 2.6 Design Flow. Hình 2.7 Qui trình thiết kế chip dựa trên VHDL. Hình 2.8 KIT XSA-3S1000. Hình 2.9 Sơ đồ cấu trúc của XSA-3S1000. Hình 2.10 XST-3.0 Board. Hình 2.11 XST-3S1000. Hình 3.1 Một ảnh cần được xử lý. Hình 3.2 Sơ đồ chung của hệ thống. Hình 3.3 Pixel stream waveform. Hình 3.4 Framegrabber state machine. Hình 3.5 Pipelined Read Operation timing waveforms. Hình 3.6 Pipelined Write Operation timing waveforms. Hình 3.7 Ghép nối với SDRAM Controller. Hình 3.8 Ghép nối dualport với SDRAM Controller. Hình 3.9 Xây dựng 4 ports SDRAM interface. Hình 3.10 Sơ đồ khối xử lý ảnh. Hình 3.11 Khối ghi dữ liệu từ read_fifo vào Buffer. 6
  7. www.ngohaibac.net Hình 3.12 Khối thuật toán xử lý ảnh. Hình 3.13 Cơ chế ghi và đọc buffer. Hình 3.14 Khối đọc dữ liệu từ buffer. Hình 3.15 Sơ đồ khối thanh ghi dịch Pixel register Hình 3.16 Cấu trúc nhân chập. Hình 3.17 Cấu trúc bộ xử lý đồng cấu ảnh nhị phân. Hình 3.18 Khối gán nhãn đối tượng. Hình 3.19 VGA Connection. Hình 3.20 8 màu cơ bản. Hình 3.21 CRT Display Timing Example. Hình 3.22 640 x 480 Mode VGA Control Timing. Hình 3.23 Sơ đồ khối cấu trúc của VGA Generator. Hình 3.24 Sơ đồ khối cấu trúc của PicoBlaze. Hình 3.25 Sơ đồ cấu trúc PicoBlaze Microcontroller. Hình 3.26 Sơ đồ khối điều khiển trung tâm và giao tiếp UART. Hình 3.27 Giao diện điều khiển. 7
  8. www.ngohaibac.net Mở đầu Thị giác máy là một lĩnh vực đã và đang rất phát triển. Khái niệm thị giác máy – Computer vision có liên quan tới nhiều ngành học và hướng nghiên cứu khác nhau. Từ những năm 1970 khi mà năng lực tính toán của máy tính ngày càng trở nên mạnh mẽ hơn, các máy tính lúc này có thể xử lý được những tập dữ liệu lớn như các hình ảnh, các đoạn phim thì khái niệm và kỹ thuật về thị giác máy ngày càng được nhắc đến và nghiên cứu nhiều hơn cho tới ngày nay. Thị giác máy bao gồm lý thuyết và các kỹ thuật liên quan nhằm mục đích tạo ra một hệ thống nhân tạo có thể tiếp nhận thông tin từ các hình ảnh thu được hoặc các tập dữ liệu đa chiều. Ngày nay, ứng dụng của thị giác máy đã trở nên rất rộng lớn và đa dạng, len lỏi vào mọi lĩnh vực từ quân sự, khoa học, vũ trụ, cho đến y học, sản xuất, và tự động hóa tòa nhà. Mục đích của đồ án này là nghiên cứu các khái niệm cơ bản của Thị giác máy tính và xử lý ảnh số. Đồng thời trên cơ sở đó, chúng em xây dựng một hệ thống cảm biến thị giác trên nền ph ần cứng vi mạch khả trình FPGA. Cảm biến này thực hiện các chức năng cơ sở của một cảm biến thị giác : đó là tiếp nhận thông tin từ hình ảnh thu được để xử lý và phục vụ cho các quá trình phân tích cao hơn. 8
  9. www.ngohaibac.net Trong phần 1 của đồ án, chúng em đề cập đến những các khái niệm của hệ thống thị giác máy tính, những ứng dụng và các thành phần của nó. Đồng thời chúng em trình bày cơ sở kiến thức x ử lý ảnh số sẽ được dùng trong việc xây dựng hệ thống cảm biến thị giác. Trong phần 2, chúng em trình bày những khái niệm cơ bản về chip khả trình FPGA, hãng Xilinx và những công cụ lập trình và phát triển hệ thống với FPGA. Chúng em cũng đề cập đến vi mạch tích hợp XST 3S 1000 của hãng XESS, được sử dụng trong đồ án này. Phần 3, chúng em trình bày phương án thực thi hệ thống thị giác máy trên nền FPGA. Việc xây dựng các thành phần thu thập ảnh, lưu trữ ảnh, xử lý ảnh và hiện thị ảnh trên mạch tích hợp XST 3S 1000 được đề cập chi tiết trong phần này. Trong phần này, chúng em cũng trình bày phương án chạy mô phỏng kiểm tra hoạt động của hệ thống. Và cuối cùng, chúng em tổng kết những kết quả đạt được, những ưu điểm, nhược điểm của giải pháp, hiệu quả của giải pháp và những hướng phát triển. 9
  10. www.ngohaibac.net Phần 1 : Cơ sở lý thuyết xử lý ảnh số 1.1. Khái quát về hệ thống Thị giác máy tính và Cảm biến thị giác Theo định nghĩa từ [1] : Hệ thống thị giác - bao gồm cả thị giác máy (machine vision) và thị giác máy tính (computer vision)- là những hệ thống tiếp nhận thông tin từ các cảm biến thị giác (vision sensor) với mục đích cho phép máy móc đưa ra những quyết định thông minh. Thị giác máy tính là một ngành khoa học mới phát triển. Mặc dù đã có những ứng dụng của xử lý ảnh số trong những thập niên đầu của thế kỉ XX vào một số lĩnh vực, nhưng phải đến những năm 1970, những nghiên cứu về lĩnh vực này mới được bắt đầu khi máy tính đã có thể quản lý các quá trình xử lý một lượng lớn dữ liệu như các ảnh số. Lĩnh vực nghiên cứu của thị giác máy rất rộng, và đặc điểm chung là các bài toán về thị giác máy tính đều không có một đề bài chung và cách giải duy nhất. Mỗi giải pháp giải quyết vấn đều được một kết quả nhất định cho những trường hợp cụ thể. Ta có thể thấy sự tương quan giữa Computer vision với các lĩnh vực khác như sau: 10
  11. www.ngohaibac.net Qua sơ đồ trên, ta có thể thấy thị giác máy tính và thị giác máy có liên quan đến rất nhiều ngành như tự động điều khiển, xử lý ảnh số, quang học, sinh học, toán học, máy học. và Trí tuệ nhân tạo. Sự kết hợp của những ngành này tạo cho Thị giác máy tính một khả năng ứng dụng hết sức rộng lớn trong mọi lĩnh vực của khoa học, sản xuất và đời sống. Có thể liệt kê một số ứng dụng của thị giác máy tính như sau : Điều khiển tiến trình (ví dụ: trong các robot công nghiệp, hay các thiết bị, xe tự hành). Phát hiện sự kiện (ví dụ: các thiết bị giám sát) Tự động hóa tòa nhà. Mô hình hoá đối tượng (ví dụ: quá trình kiểm tra trong môi trường công nghiệp, xử lý ảnh trong y học). Tương tác (đóng vai trò làm đầu vào cho thiết bị trong quá trình tương tác giữa người và máy). Nhận dạng Quân sự. Trong lĩnh vực điều khiển tiến trình, thị giác máy tính đóng vai trò đặc biệt quan trọng như một cảm biến vị trí cho robot công nghiệp hoặc xe tự hành. Trong hệ thống máy CNC, hoặc các dây chuyền công nghệ, các cảm biến thị giác thu thập dữ liệu ảnh về đối tượng công nghiệp, xử lý và tách đối tượng ra khỏi ảnh. Sau khi tách đối tượng, hệ thống thị giác máy tính toán các đặc trưng của đối tượng, như vị trí, hướng, để giúp cánh tay máy của robot công nghiệp thao tác chính xác việc gắp hoặc gia công đối tượng. Với những hệ thống thị giác được tích hợp các camera có độ phân giải lớn, được lập trình chính xác, có thể điều khiển tay máy để thao tác với những vi mạch nhỏ đòi hỏi độ chính xác gần như tuyệt đối. 11
  12. www.ngohaibac.net Hình 1.1: Một tay máy thực hiện gắp đối tượng với sự trợ giúp của hệ thống thị giác máy tính Cũng như vậy, với xe tự hành đi trong môi trường phức tạp, nhiều vật cản, hệ thống thị giác máy giúp cho xe phát hiện ra những đối tượng, vị trí và khoảng cách của chúng đối với xe. Trong trường hợp này, hệ thống thị giác máy không chỉ đóng vai trò như môt cảm biến thị giác, mà còn thực hiện việc vẽ bản đồ đối tượng, cho phép xe tự hành chọn được đường đi thích hợp nhất. Hệ thống thị giác máy còn được ứng dụng trong những lĩnh vực công nghiệp với vai trò như một cảm biến kiểm soát lỗi bề mặt sản phẩm. Camera thu thập hình ảnh về bề mặt sản phẩm, sẽ truyền dữ liệu vào cho hệ thống xử lý để tìm ra lỗi trên sản phẩm, vị trí lỗi và kích thước lỗi. Với những hệ thống thị giác sử dụng camera hồng ngoại, ta còn có thể đo nhiệt độ sản phẩm và sự phân bố nhiệt độ trên sản phẩm. Như vậy, có thể nói, trong lĩnh vực công nghiệp, thị giác máy và cảm biến thị giác có thể thay thế một lượng lớn các cảm biến ví trí thông thường, vốn cần rất nhiều trong một dây chuyền sản xuất hoặc CNC, giúp giảm thiểu chi phí và công s ức lắp đặt cảm biến, và quan trọng nhất là tạo nên một hệ thống xử lý thống nhất những thông tin về quá trình và đối tượng công nghiệp. Trong lĩnh vực tự động hóa tòa nhà, hệ thống thị giác máy cũng đóng một vai trò ngày càng quan trọng. 12
  13. www.ngohaibac.net Với sự phát triển của các thuật toán xử lý dữ liệu ảnh, ứng dụng các thành tựu mới nhất của công nghệ xử lý và trí tuệ nhân tạo, các cảm biến thị giác ngày nay có thẻ thực hiện những chức năng thông minh như đếm số người trong phòng, nhận dạng đối tượng chuyển động, nhận dạng khuôn mặt, cảnh báo sự kiện, nhận dạng vân tay.... Các hãng như ALTALS và SELTEC, đã cho ra đời những máy đếm số người, dựa trên chuỗi hình ảnh. Bằng cách quan sát sự di chuyển của dòng người và số người , hệ thống thị giác máy sẽ tính toán tốc độ và mật độ dòng người di chuyển. Bài toán này được ứng dụng nhiều trong những khu công cộng như nhà ga, tàu điện ngầm để kiểm soát lưu lượng người ra vào nhằm đưa ra những quyết định điều hành chính xác.[2] Hệ thống thị giác máy còn được ứng dụng rộng rãi trong việc nhận dạng, chuẩn đoán y học, quân sự ( xác định vị trí đối phương) và vũ trụ... Xu thế phát triển của các cảm biến ngày nay, đó là độ chính xác cao, kèm với tính phân tán, thông minh, khả năng loại bỏ lỗi (fault tolerance). Các hệ thống cảm biến thị giác đang chứng tỏ ngày càng đáp ứng được xu thế đấy. Các hệ thống cảm biến thị giác ngày nay, đã có thể thay thế được một lượng lớn cảm biến vị trí trong những bài toán cụ thể, đồng thời, khả năng xử lý thông tin không cần đến sự điều khiển của bộ điều khiển trung tâm, cho phép chúng có thể tích hợp rộng rãi vào những hệ thống điều khiển phân tán. Thêm vào đó, các cảm biến thị giác có tính linh hoạt rất cao, có thể ứng dụng trong nhiều bài toán với những yêu cầu đo đạc và giám sát khác nhau. Và cuối cùng, do đặc điểm hoạt động của mình, các cảm biến thị giác có thể hoạt động tốt trong những môi trường khắc nghiệt, như nhiệt độ cao, phóng xạ, bụi, điện trường, độ ẩm lớn... Với những lý do đó, hệ thống thị giác máy và cảm biến thị giác đang ngày càng được ứng dụng nhiều trong những hệ thống phức tạp và hiện đại, hoạt động liên tục và đòi hỏi yêu cầu về độ chính xác và xử lý thông tin cao. 1.2. Khái quát quá trình xử lý ảnh số trong hệ thống thị giác máy tính Hệ thống thị giác máy tính bao gồm nhiều lĩnh vực, trong đó xử lý ảnh số đóng một vai trò quyết định. 13
  14. www.ngohaibac.net Hệ thống xử lý ảnh số bao gồm một phạm vi rộng các kiến thức về phần cứng, phần mềm và cơ sở lý thuyết. Các bước cơ bản của xử lý ảnh số được mô tả trong sơ đồ dưới đây: Phân vùng, Biểu diễn phân ngưỡng Tiền xử lý Xử lý và Cơ sở kiến thức nhận dạng Thu nhận ảnh Hình 1.2 : Các bước cơ bản của xử lý ảnh số Thu thập ảnh(image acquision) : Ảnh số được thu thập bằng một cảm biến ảnh có khả năng biến thông tin về cường độ sáng và mức xám của ảnh thực thành tín hiệu điện áp dưới dạng analog. Tín hiệu này sau đó được số hóa để trở thành tín hiệu số. Hiện nay có một số cảm biến ảnh thực hiện cả việc thu nhận tín hiệu về cường độ sáng của ảnh và số hóa tín hiệu. Trong trường hợp cảm biến không có chức năng số hóa thì cần phải có một bộ biến đổi ảnh tương tự thành ảnh số (video decoder). Tín hiệu ảnh sau khi được số hóa còn được mã hóa theo những chuẩn video (video format) nhất định trước khi được đưa vào quá trình lưu trữ và xử lý. Các chuẩn video thường gặp như IUT-R-BT 656, 601... Tiền xử lý ảnh : Sau khi ảnh số được thu thập dưới dạng tín hiệu số, cần phải trải qua giai đoạn tiền xử lý. Chức năng chủ yếu của tiền xử lý là cải thiện ảnh, nâng cao các tính chất của ảnh giúp cho các quá trình xử lý về sau 14
  15. www.ngohaibac.net được thuận tiện hơn. Các công đoạn cơ bản của tiền xử lý là : nâng cao độ tương phản, lọc nhiễu... Phân vùng ảnh: Bước tiếp theo của quá trình xử lý là phân vùng ảnh. Ảnh sau khi đã được cải thiện, sẽ trở nên thuận tiện hơn cho việc phân ngưỡng và phân vùng. Nhiệm vụ chính của phân ngưỡng và phân vùng ảnh là tách ảnh đầu vào thành các đối tượng, vật thể riêng biệt. Kết quả của quá trình phân vùng ảnh, ta sẽ được một tập hợp các điểm ảnh có liên kết với nhau thành các đối tượng, được đánh số phân biệt, thuận tiện cho các quá trình xử lý cao hơn. Đầu ra của quá trình phân vùng ảnh là các pixel chưa được lọc, bao gồm liên kết của 1 vùng hoặc tất cả các điểm ảnh trong vùng đó. Số liệu này cần được biến đổi thành dạng thích hợp cho máy tính xử lý. Phân tích ảnh: đây là giai đoạn xử lý bậc cao trong hệ thống xử lý ảnh số. Ảnh sau khi được phân vùng thành các đối tượng riêng biệt, đã được đánh số phân biệt, sẽ được phân tích để phục vụ những mục đích khác nhau như: Xác định các đặc trưng hình học của đối tượng: dựa trên cơ sở đối tượng đã được xác định và phân biệt, ta có thể thực hiện xác định các đặc trưng hình học của mỗi đối tượng đấy, như : vị trí, kích thước, hướng, ... và số đối tượng hay mật độ đối tượng trong ảnh. Đây là các đặc trưng được dùng nhiều trong hệ thống thị giác máy (machine vision) Nhận dạng : các đối tượng có thể là các vật thể có hình dạng nhất định, hoặc các kí tự số, chữ cái, dấu vân tay...Ảnh sau khi được phân vùng có thể được nhận dạng theo những phương pháp nhất định như phương pháp neural, để tìm ra mẫu hình dạng mà đối tượng đó thuộc về. Để hướng dẫn hoạt động của từng module xử lý, cần có một hệ cơ sở kiến thức để kiểm tra hoạt động và tương tác giữa các module. Hệ này có nhiệm vụ kiểm soát hoạt động của từng module và sắp xếp trình tự hoạt động của chúng trong từng thời điểm, giải quyết bài toán xung đột. 15
  16. www.ngohaibac.net 1.3. Các thành phần của hệ thống xử lý ảnh: 1.3.1. Thành phần thu thập ảnh, Camera và vấn đề định dạng ảnh. Giới thiệu chung về camera : Trong hệ thống xử lý ảnh số, camera là một thiết bị rất quan trọng có chức năng quan sát và thu nhận ảnh đầu vào của hệ thống. Nó thường được coi là hộp đen trong đó có các quá trình biến đổi để chuyển một ảnh thành dạng lưu trữ trong máy tính. Các bước xử lý này bao gồm sự phát sáng, thấu kính, sensor, các phần tử quang điện và bộ số hoá, mỗi thành phần này phối hợp nhằm đưa ra ảnh số cuối cùng. Điểm đặc biệt quan trọng trong nhận dạng ảnh là đặc tính thời gian của camera, vì vậy quá trình xử lí ảnh có vai trò như bộ lấy mẫu trong hệ thống nhận dạng ảnh. Cảm biến nhìn chung gồm 2 thành phần chính. Thành phần thứ nhất tạo ra tín hiệu điện ở đầu ra tỉ lệ với mức năng lượng mà nó nhận được. Thành phần thứ 2 là bộ số hóa(digitalize) , là phần tử biến đổi tín hiệu tương tự thành tín hiệu số. Tùy thuộc vào thành phần số hóa thực chất là bộ chuyển đổi ADC, chúng ta có các tín hiệu với số bit khác nhau: 4 bit, 8bit, 10 bit, 12 bit..., tương ứng ta sẽ được các ảnh có 16, 256....mức xám khác nhau. Trước đây, người ta sử dụng các camera dựa trên thiết bị phóng tia điện tử, linh kiện bán dẫn, tuy nhiên những thiết bị này thường cồng kềnh, thiếu bền vững, độ ổn định thấp. Từ những năm 1980, đã bắt đầu xuất hiện các sensor ảnh trong các camera như sensor CMOS, CCD. Các sensor này chứa một số lượng phần tử quang rời rạc, hay các điểm ảnh (pixel), mỗi phần tử chứa thông tin liên quan đến độ sáng chiếu vào nó. Độ phân giải của các sensor phụ thuộc vào số điểm ảnh trên nó. Số điểm ảnh của các sensor là đa dạng, từ thấp (32x32 điểm ảnh), đến trung bình (256x256 điểm ảnh) cho đến cao (640x480 ) hoặc cao hơn nữa là 1280x1024 điểm ảnh. Trong đề tài này, chúng em sử dụng loại camera AVC 301D của hãng AVTech, đây là một loại camera quan sát cho ảnh xám, sử dụng sensor có độ phân giải tương đối lớn (510x482 điểm ảnh), cho ra tín hiệu ảnh dạng tương tự và cần phải được số hóa trước khi đi vào quá trình xử lý. Tín hiệu ảnh 16
  17. www.ngohaibac.net tương tự được số hóa thành ảnh số bởi bộ video decoder TVP5150 theo chuẩn ITU-R-BT 601. Mỗi frame ảnh thu về được biểu diễn dưới dạng I(x,y) trong đó x,y là tọa độ của pixel trên frame và I là mức xám tương ứng của pixel đó. Như vậy 1 frame ảnh thu được sẽ được biểu diễn dưới dạng một ma trận 2 chiều n x m với n là số pixel trên 1 hàng, m là số hàng trong 1 frame. Trong đồ án này, ảnh thu được từ camera có kích thước 510x482, tuy nhiên sau quá trình số hóa theo chuẩn ITU 601 ta có ảnh số 8bit với kích thước chuẩn là 720x525. 1.3.2. Thành phần xử lý ảnh 1.3.2.1. Các khái niệm cơ bản của xử lý ảnh số Pixel và các lân cận : Như đã biết, mỗi frame ảnh được mô tả dưới dạng ma trận 2 chiều, trong đó mỗi phần tử của ma trận tương ứng với mức xám của 1 điểm ảnh (pixel). Mỗi điểm ảnh này có các lân cận xung quanh. Nếu hiển thị mỗi pixel dưới dạng một ô vuông, mỗi điểm có chung biên với 4 điểm lân cận, và có chung góc với 4 điểm lân cận khác. Hai điểm lân cận gọi là "liên kết 4" nếu chúng có chung biên với nhau, và "liên kết 8" nếu chung góc và chung biên với nhau. Hình 1.3 : Những kiểu liên kết giữa các điểm ảnh Đường liên kết: Đường liên kết là đường nối từ pixel [i1, j1 ] đến pixel [in , jn ] , qua một chuỗi các pixel [i1, j1 ] , [i2, j2 ] ,... [ik , jk ] ..., trong đó mỗi pixel 17
  18. www.ngohaibac.net liên kết với pixel trước nó. Ta có đường liên kết 4 hoặc liên kết 8 nếu các pixel liên kết 4 hoặc 8 với nhau a) Liên kết 4 b) Liên kết 8 Hình 1.4 : Những kiểu đường liên kết giữa các điểm ảnh. Có thể dễ dàng nhận thấy, nếu có một đường liên kết giữa 2 điểm [ia , ja ] , [ib , jb ] , và giữa 2 điểm [ia , ja ] , [ic , jc ] thì cũng sẽ có đường liên kết giữa 2 điểm [ib jb ] và [ic jc ] . Liên kết có tính tương đối. Đối tượng và nền : Ảnh sau khi được nhị phân hóa ( các điểm ảnh chỉ có giá trị 0 hoặc 1) sẽ phân biệt được đối tượng và nền. Trong đề tài này, ta giả định đối tượng là tập hợp các điểm ảnh có liên kết với nhau và có mức xám là 0 (đen), ta ký hiệu là S, và nền là những điểm có mức xám 1 (trắng) . Biên: biên của một đối tượng S là tập các điểm trên S và có liên kết 4 với ~S (phần bù của S) hay nền của ảnh. Miền trong của S : là các điểm thuộc S nhưng không nằm trên biên của nó. 1.3.2.2. Các thuật toán xử lý ảnh số Toán tử cửa sổ (windowing operator): Trong việc thực thi các thuật toán xử lý ảnh số cơ bản, người ta thường sử dụng một toán tử đặc biệt gọi là toán tử cửa sổ. Toán tử cửa sổ là một tập hợp có hình dạng nhất định, gồm các pixel có liên kết với một pixel trung tâm, là pixel đang được xử lý. Các phép 18
  19. www.ngohaibac.net toán trên các pixel này sẽ có ảnh hưởng đến các pixel trung tâm cũng là các pixel đang được xử lý trong một thuật toán xử lý ảnh. Toán tử cửa sổ có nhiều hình dạng, tùy thuộc vào thuật toán thực hiện. Tuy nhiên thường dùng nhất là các toán tử có dạng hình vuông với các cạnh là một số lẻ, ví dụ :3x3, 5x5, 7x7... Trong đồ án này, chúng em sử dụng thường xuyên toán tử cửa sổ có dạng 3x3, vì đây là kích thước hợp lý để thực hiện hiệu quả tất cả các thuật toán xử lý cơ bản và nâng cao, đồng thời lại dễ thực hiện và rút ngắn tối đa quá trình xử lý. Nếu sử dụng cửa sổ 5x5 và 7x7, thời gian xử lý sẽ tăng lên rất nhiều. Tăng độ tương phản : Ảnh sau khi thu được từ camera, có thể do sự tương phản ảnh sáng kém, dẫn đến độ chói quá cao, khó phân biệt. Để cải thiện ảnh, hỗ trợ các quá trình xử lý cao hơn, ta sử dụng các phương pháp hiệu chỉnh: hiệu chỉnh min-max, hiệu chỉnh histogram, hiệu chỉnh Gamma, ... Ở đây ta sử dụng phương pháp hiệu chỉnh min-max vì nó dãn đều mức xám của ảnh trong dải cho phép (không ảnh hưởng đến mức xám chung). Công thức để nâng cấp ảnh theo hiệu chỉnh min-max: I old  I min I new  .256 I max  I min I max , I min - là các mức xám cao nhất và thấp nhất. Trong đó: I new , I old - là mức xám sau khi hiệu chỉnh và trước khi hiệu chỉnh. Sau khi hiệu chỉnh mức xám, ta sẽ dãn mức xám của ảnh ra các giá trị cách biệt nhau hơn, tạo thuật tiện cho việc xử lý và nhận dạng sau này. Các thuật toán nhân chập Nhân chập (convolution) : nhân chập không phải là một thuật toán xử lý ảnh, mà là phép toán thông dụng trong các thuật toán xử lý ảnh sử dụng toán 19
  20. www.ngohaibac.net tử cửa sổ. Nhân chập được sử dụng trong các bài toán dò biên (edge detection) và lọc tuyến tính (linear filter). Nhân chập tính toán ra giá trị mới của pixel trung tâm của toán tử cửa sổ, bằng cách thực hiện phép tính với các pixel lân cận và chính pixel trung tâm. Việc thực thi phép nhân chập như sau: cho một cửa sổ với pixel trung tâm chạy trên toàn bộ frame ảnh, với mỗi cửa sổ 3x3 thu được, ta thực hiện phép toán : j 1 i 1   c(n, m).I (n, m) (1.1). I (i, j )  n  i 1 m  j 1 Kết quả tính được cho ra giá trị mới của pixel trung tâm. Trong (1.1), c(n,m) là các phần tử của một ma trận gọi là mặt nạ (mask). Mỗi thuật toán xử lý khác nhau sử dụng một mặt nạ khác nhau để tính giá trị của các điểm ảnh. Lọc tuyến tính, dò biên: Đây là 2 thuật toán cơ sở sử dụng phép nhân chập. Lọc tuyến tính(linear filter) có tác dụng cải thiện ảnh, loại bỏ nhiễu hỗ trợ cho các quá trình xử lý cao hơn. Mỗi bộ lọc khác nhau sử dụng một mặt nạ khác nhau, cho hiệu quả khác nhau tùy vào mục đích sử dụng và tình trạng của ảnh sau khi thu thập. Ví dụ đối với ảnh có nhiễu phân bố đều, ngẫu nhiên độc lập với mỗi pixel, ta có thể sử dụng mặt nạ dành cho lọc trung bình, mặt nạ này sẽ làm giảm ảnh hưởng của nhiễu đối với pixel trung tâm bằng cách lấy trung bình cộng các pixel lân cận trong cửa sổ.  c11 c12 c13   1 1 1 1    c   c21 c22 c23   1 1 1 9 c c33    31 c32  1 1 1  Nếu ảnh có nhiễu Gaussian, ta sử dụng mặt nạ 20
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

TL.01: Bộ Tiểu Luận Triết Học
207 tài liệu
1474 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2