Tiếp cận xã hội học về công bằng xã hội - Tương Lai

X· héi häc sè 2 (58), 1997 3<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> TiÕp cËn X∙ héi häc vÒ c«ng b»ng x∙ héi<br /> <br /> T−¬ng Lai<br /> <br /> <br /> C«ng b»ng x· héi, −íc m¬ ngµn ®êi cña nh©n lo¹i, lµ mét ph¹m trï c¬ b¶n trong tri thøc X·<br /> héi häc. Tõ lý t−ëng “®¹i ®ång” cña thêi cæ ®¹i Trung Hoa, ®Õn môc tiªu “lµm theo n¨ng lùc, h−ëng<br /> theo nhu cÇu” cña lý t−ëng céng s¶n, loµi ng−êi tr¶i qua biÕt bao t×m tßi thö nghiÖm. Kh«ng chØ<br /> b»ng må h«i, n−íc m¾t mµ b»ng c¶ nói x−¬ng, s«ng m¸u ®Ó thùc hiÖn kh¸t väng cao c¶ ®ã.<br /> <br /> Cho ®Õn thêi ®¹i chóng ta ®ang sèng hiÖn nay, cuéc t×m tßi, thö nghiÖm con ®−êng ph¸t<br /> triÓn ®i tíi kh¸t väng ®ã vÉn ®ang lµ mét nç lùc liªn tôc. Lµ mét bé m«n khoa häc ®−îc h×nh thµnh<br /> tõ nhu cÇu nãng báng cña x· héi, tõ x· héi n«ng nghiÖp chuyÓn sang x· héi c«ng nghiÖp, ph¬i bµy<br /> ®Çy rÉy nh÷ng nghÞch lý mµ vÊn ®Ò næi cém vÉn lµ sù bÊt c«ng x· héi, x· héi häc cè g¾ng ph©n tÝch<br /> lý gi¶i hiÖn thùc ®ã.<br /> <br /> C¸c m« h×nh ph¸t triÓn trªn thÕ giíi trong nhiÒu thËp kû qua cña thÕ kû 20, ®Æc biÖt lµ sau<br /> cuéc chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø nhÊt råi lÇn thø hai, xÐt ®Õn cïng ®Òu xoay hai vÊn ®Ò c¬ b¶n mµ<br /> X· héi häc còng nh− nhiÒu ngµnh khoa häc kh¸c ®ang cè g¾ng t×m ra lêi gi¶i ®¸p: mèi quan hÖ<br /> gi÷a t¨ng tr−ëng kinh tÕ vµ c«ng b»ng x· héi.<br /> <br /> Sau thÊt b¹i cña m« h×nh X« ViÕt ng−êi ta nãi nhiÒu ®Õn m« h×nh B¾c ¢u, ®Æc biÖt lµ Thôy<br /> §iÓn, n¬i mµ sù kÕt hîp gi÷a t¨ng tr−ëng kinh tÕ vµ c«ng b»ng x· héi ®¹t ®−îc nhiÒu thµnh tùu<br /> næi bËt. Êy thÕ mµ råi còng mét thêi gian, §¶ng X· héi D©n chñ Thôy §iÓn ph¶i nÕm mïi thÊt b¹i<br /> v× sù hµi hßa gi÷a hai môc tiªu trªn bÞ ph¸ vì. “Nhµ n−íc phóc lîi” qu¸ nhÊn m¹nh vÒ c«ng b»ng<br /> x· héi, h×nh thµnh hÖ thèng phóc lîi x· héi rÊt hoµn chØnh, song trong chõng mùc nµo ®Êy, l¹i t¹o<br /> ra nh÷ng t©m lý û l¹i, h¹n chÕ tÝnh n¨ng ®éng vµ ý thøc tr¸ch nhiÖm cao cña c¸ nh©n c«ng d©n -<br /> §iÒu Êy cã t¸c ®éng ®Õn ®éng lùc cña s¶n xuÊt, lµm gi¶m tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ - GÇn ®©y, víi<br /> nh÷ng ®iÒu chØnh lín vÒ mÆt ®−êng lèi vµ s¸ch l−îc, §¶ng X· héi D©n chñ Thôy §iÓn giµnh l¹i<br /> ®−îc vÞ thÕ cña m×nh, song B¾c ¢u vÉn ®ang trªn con ®−êng t×m tßi mét m« h×nh míi cña sù ph¸t<br /> triÓn bÒn v÷ng. Trë ng¹i ph¶i v−ît qua cßn qu¸ lín.<br /> <br /> Trong lóc ®ã, “chñ nghÜa t©n tù do hiÖn ®¹i” ®−îc ¸p dông ë mét sè n−íc ¢u, Mü ®ang vÊp<br /> ph¶i nh÷ng nghÞch lý kh«ng v−ît qua næi khi qu¸ nhÊn m¹nh ®Õn môc tiªu tù do c¸ nh©n ®−îc<br /> nh×n nhËn nh− lµ ®éng lùc chñ yÕu thóc ®Èy sù t¨ng tr−ëng kinh tÕ mµ coi nhÑ vÊn ®Ò c«ng b»ng<br /> x· héi - “Chñ nghÜa T©n tù do hiÖn ®¹i” ®ang thÊt b¹i bëi lÏ, sù ph¸t triÓn cña c¸c “trµo l−u Cæ<br /> ®iÓn vµ T©n cæ ®iÓn” nhÊn m¹nh mét chiÒu ®Õn tù do c¸ nh©n ®Ó thóc ®Èy t¨ng tr−ëng kinh tÕ, cho<br /> r»ng chØ khi nµo ®¹t tíi mét tr×nh ®é kinh tÕ cao, th× míi cã ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn c«ng b»ng x·<br /> héi - Hä cho r»ng muèn cã t¨ng tr−ëng kinh tÕ th× ph¶i bít c«ng b»ng x· héi ®i. LuËn ®iÓm Êy ®·<br /> thùc sù bÞ ph¸ s¶n v× nã kh«ng t¹o ra ®−îc sù æn ®Þnh x· héi.<br /> <br /> Cuéc bÇu cö ë Anh, råi ë Ph¸p võa qua víi th¾ng lîi cña C«ng §¶ng Anh vµ §¶ng X· héi<br /> Ph¸p, ®· cho thÊy môc tiªu x· héi lµ mét nh©n tè hÊp dÉn trong cuéc vËn ®éng tranh cö vµ ®¸p<br /> øng ®−îc ®ßi hái cña ®«ng ®¶o cö tri. NÒn kinh tÕ Anh d−íi thêi thñ t−íng John Major ®¹t ®−îc<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br /> 4 TiÕp cËn x· héi häc vÒ c«ng b»ng x· héi<br /> <br /> nhiÒu thµnh tùu næi bËt, song cö tri Anh ®· kh«ng hµi lßng vÒ nh÷ng chÝnh s¸ch x· héi. Sù thÊt<br /> b¹i cña Thñ t−íng Alain JuppÐ trong nh÷ng khÝa c¹nh nµo ®ã, còng cã nguyªn nh©n t−¬ng tù.<br /> <br /> Nh÷ng vÝ dô dÉn ra ë trªn còng chØ ®Ó kh¼ng ®Þnh l¹i mét vÊn ®Ò lý luËn ®ang cßn nhiÒu<br /> tranh c·i vµ mét vÊn ®Ò thùc tiÔn ®ang qua nhiÒu tr¶i nghiÖm. M« h×nh ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña<br /> mét quèc gia ®ßi hái ph¶i lý gi¶i thËt tháa ®¸ng bµi to¸n kinh tÕ vµ x· héi. T×m ra m« h×nh ph¸t<br /> triÓn, ®ã thËt sù lµ mét qu¸ tr×nh t×m tßi khoa häc mµ biÕt bao khèi ãc lín cña nh©n lo¹i ®· dµy<br /> c«ng suy t−, thö nghiÖm. Ngay c¶ m« h×nh X· héi chñ nghÜa mµ chóng ta ®ang h−íng tíi còng<br /> ®ang ®ßi hái nh÷ng nghiªn cøu nghiªm tóc ®Ó nhËn thøc cho ®Çy ®ñ vÒ nh÷ng luËn ®iÓm c¬ b¶n<br /> cña häc thuyÕt Marx ®Ó vËn dông s¸ng t¹o trong bèi c¶nh cña thêi ®¹i hiÖn nay. Bëi lÏ “trong lÞch<br /> sö ch−a cã mét m« h×nh x· héi chñ nghÜa nµo, thËm chÝ nh÷ng nhµ s¸ng lËp häc thuyÕt M¸c Lª nin<br /> còng ch−a bao giê ®Ò ra mét ®Þnh nghÜa cã tÝnh chÊt h×nh mÉu vÒ chñ nghÜa X· héi khoa häc,<br /> chÝnh khoa häc lµ ë chç ®ã”1<br /> <br /> Cho ®Õn hiÖn nay, ë c¸c n−íc ph¸t triÓn hay c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn, vÉn ®ang ph¶i ®−¬ng<br /> ®Çu víi sù nghÌo khæ vµ sù bÊt b×nh ®¼ng x· héi ë nh÷ng møc ®é kh¸c nhau. Cã mét thùc tÕ lµ,<br /> trªn mét tØ ng−êi hiÖn ®ang ph¶i sèng trong sù ®ãi nghÌo. Sù c¸ch biÖt gi÷a giµu vµ nghÌo ®ang<br /> ngµy mét trÇm träng, trong ®ã n¹n nh©n cña sù c¸ch biÖt nµy tr−íc hÕt ph¶i kÓ ®Õn lµ phô n÷ vµ<br /> trÎ em.<br /> <br /> Cã mét nghÞch lý vÉn ®ang diÔn ra, tiÕn bé kü thuËt, mét mÆt t¹o ra nh÷ng tiÕn bé trong<br /> s¶n xuÊt, t¹o ra nh÷ng lo¹i viÖc lµm míi, nh−ng mÆt kh¸c còng l¹i t¹o ra sù thÊt nghiÖp míi v× sè<br /> ng−êi kh«ng ®¸p øng ®ßi hái c«ng nghÖ míi ngµy cµng t¨ng lªn. Trong ®ã, cã c¶ nh÷ng c«ng nh©n<br /> lµnh nghÒ ph¶i lµm nh÷ng c«ng viÖc d−íi møc tr×nh ®é lµnh nghÒ cña hä vµ bÞ tr¶ l−¬ng thÊp.<br /> §ång thêi l¹i cã rÊt nhiÒu ng−êi bÞ g¹t ra khái guång m¸y c«ng nghÖ míi. ë nhiÒu n−íc, tû lÖ ng−êi<br /> thÊt nghiÖp ®· lªn ®Õn møc kû lôc!<br /> <br /> Trong khi ë nhiÒu n¬i, thu nhËp tÝnh theo ®Çu ng−êi ®· cao h¬n tr−íc rÊt nhiÒu, song rÊt<br /> nhiÒu tÖ n¹n x· héi vÉn gia t¨ng, trong khi trªn lÜnh vùc y tÕ ®· ®¹t ®−îc nh÷ng thµnh tùu to lín,<br /> th× hµng triÖu con ng−êi vÉn ph¶i chÕt v× nh÷ng c¨n bÖnh mµ ng−êi ta cã thÓ phßng tr¸nh hoÆc<br /> ch¹y ch÷a!<br /> <br /> Còng chÝnh v× thÕ, ng−êi ta ®· chua ch¸t mµ thõa nhËn r»ng, nh÷ng thËp kû cuèi cïng cña<br /> thÕ kû 20 chuÈn bÞ b−íc vµo thÕ kû 21 ®−îc ®¸nh dÊu b»ng sù t¨ng tr−ëng kinh tÕ lµm gia t¨ng<br /> ®¸ng kÓ nguån cña c¶i cña thÕ giíi, song sù c¶i thiÖn vÒ mÆt x· héi th× cßn qu¸ Ýt ái, t¹o nªn sù<br /> mÊt c©n b»ng trong ph¸t triÓn, mµ tÖ h¹i nhÊt lµ sù läai trõ x· héi (tøc lµ mét khèi l−îng kh«ng<br /> nhá nh÷ng ng−êi lao ®éng mÊt viÖc, nh÷ng ng−êi nghÌo, bÞ g¹t ra khái hÖ thèng b¶o trî x· héi).<br /> <br /> Cã thÓ nãi r»ng quan ®iÓm nh©n qu¶ mét chiÒu cña chñ nghÜa T©n tù do, hay lµ quan ®iÓm<br /> nh©n qu¶ - qu¶ nh©n hai chiÒu cña X· héi D©n chñ ch−a gi¶i quyÕt ®−îc mét c¸ch c¬ b¶n vÊn ®Ò<br /> c«ng b»ng x· héi trong thÕ giíi hiÖn ®¹i.<br /> <br /> Ng−îc dßng lÞch sö, c¸c nhµ t− t−ëng lín cña loµi ng−êi tõ Platon, Aristote, råi c¸c nhµ khai<br /> s¸ng cña “thÕ kû ¸nh s¸ng” cho ®Õn Kant råi HÐgel... ®Òu ®· cè g¾ng ®−a ra nh÷ng kiÕn gi¶i vÒ<br /> c«ng b»ng x· héi. Cho ®Õn Karl Marx, ng−êi s¸ng lËp ra Chñ nghÜa X· héi Khoa häc ®· ®−a ra<br /> nh÷ng kiÕn gi¶i triÖt ®Ó nhÊt nh»m thùc hiÖn sù c«ng b»ng x· héi theo quan ®iÓm M¸c xÝt, “lµm<br /> theo n¨ng lùc, h−ëng theo lao ®éng” cña giai ®o¹n ®Çu trong qu¸ tr×nh tiÕn tíi chñ nghÜa céng<br /> s¶n vµ “lµm theo n¨ng lùc, h−ëng theo nhu cÇu” cña x· héi céng s¶n. §ã lµ ®Þnh h−íng c¬ b¶n<br /> <br /> <br /> 1<br /> Ph¹m V¨n §ång : “V¨n hãa vµ §æi Míi”. Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia. Hµ Néi - 1994. Tr.109 (ng−êi trÝch nhÊn m¹nh).<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br />  T−¬ng Lai 5<br /> <br /> cho cuéc phÊn ®Êu cña chóng ta h«m nay mµ môc tiªu tr−íc m¾t lµ “d©n giµu n−íc m¹nh x·<br /> héi c«ng b»ng vµ v¨n minh”<br /> <br /> Trong qu¸ tr×nh phÊn ®Êu theo ®Þnh h−íng ®ã, chóng ta ngµy cµng hiÓu râ r»ng, ®Ó thùc<br /> hiÖn ®−îc nguyªn t¾c “lµm theo n¨ng lùc, h−ëng theo lao ®éng” hiÖn vÉn cßn ph¶i gÆp kh«ng<br /> Ýt nh÷ng nghÞch lý, nh÷ng trë ng¹i, chÝnh v× thÕ sÏ lµ mét qòang ®−êng dµi l©u míi cã thÓ tiÕn tíi<br /> cã ®−îc ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn môc tiªu “lµm theo n¨ng lùc, h−ëng theo nhu cÇu”.<br /> <br /> Ph¹m V¨n §ång ®· tõng viÕt r»ng “Tõ xa x−a lÞch sö lµ mét. Ngµy nay, lÞch sö cµng lµ mét,<br /> v× kh«ng gian kh«ng ph¶i lµ sù c¸ch biÖt, tr¸i l¹i lµ sù gÆp nhau...Khóc ca kh¶i hoµn chung cuéc<br /> lµ kh¼ng ®Þnh quyÒn lµm chñ cña con ng−êi, lµm chñ thiªn nhiªn, lµm chñ x· héi, lµm chñ b¶n<br /> th©n, thùc hiÖn môc tiªu vÜ ®¹i: sù ph¸t triÓn tù do vµ toµn diÖn cña mçi ng−êi lµ ®iÒu kiÖn cña sù<br /> ph¸t triÓn tù do vµ toµn diÖn cña mäi ng−êi”1<br /> <br /> Cuéc phÊn ®Êu cho “khóc kh¶i hoµn chung cuéc” ®ã chÝnh lµ cuéc phÊn ®Êu tõng b−íc<br /> thùc hiÖn sù kÕt hîp hµi hßa gi÷a t¨ng tr−ëng kinh tÕ vµ c«ng b»ng x· héi cña mét cuéc sèng v¨n<br /> minh mµ nh©n d©n ta ®ang h−íng tíi theo lý t−ëng X· héi Chñ nghÜa. ChØ cã thÓ cã ph¸t triÓn bÒn<br /> v÷ng khi cã sù gi¶i quyÕt tháa ®¸ng mèi t−¬ng t¸c biÖn chøng gi÷a t¨ng tr−ëng kinh tÕ vµ c«ng<br /> b»ng x· héi - Mµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng, xÐt ®Õn cïng lµ ®Ó phôc vô con ng−êi. Còng chÝnh v× thÕ<br /> môc tiªu cao nhÊt cña sù ph¸t triÓn lµ ph¸t triÓn con ng−êi. Chóng ta ®· tõng tr¶i nghiÖm qua<br /> m« h×nh cña x· héi chñ nghÜa kiÓu cò, vµ ®· nhËn ra ®ã l¹i lµ “m« h×nh xa l¹ víi chñ nghÜa x·<br /> héi”2 Tõ bá m« h×nh kÕ ho¹ch hãa tËp trung quan liªu, bao cÊp lµm ngõng trÖ ®éng lùc s¶n xuÊt,<br /> chóng ta b−íc vµo c¬ chÕ thÞ tr−êng cña nÒn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn ®Ó cè t×m ra ®éng<br /> lùc cho sù t¨ng tr−ëng kinh tÕ vµ tiÕn bé x· héi. Chóng ta vÉn ®ang cßn bì ngì tr−íc c¬ chÕ thÞ<br /> tr−êng ®ã.<br /> <br /> Ai ®ã ®· nãi rÊt hay r»ng “Chóng t«i nghÜ mét c¸ch ®¬n gi¶n r»ng chÝnh c¸c thÞ tr−êng ph¶i<br /> phôc vô con ng−êi chø kh«ng ph¶i ng−îc l¹i”3<br /> <br /> Trong c¬ chÕ thÞ tr−êng cña nÒn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn cã sù qñan lý cña Nhµ<br /> n−íc theo ®Þnh h−íng X· héi chñ nghÜa cña chóng ta h«m nay, c«ng b»ng x· héi cÇn ®−îc hiÓu<br /> theo nghÜa lµ mét gi¸ trÞ ®Þnh h−íng ®Ó con ng−êi cã thÓ ®¹t ®−îc nh÷ng nhu cÇu c¬ b¶n vÒ ®êi<br /> sèng vËt chÊt vµ ®êi sèng tinh thÇn trong mèi quan hÖ t−¬ng ®èi hîp lý gi÷a c¸ nh©n vµ x· héi,<br /> t−¬ng thÝch víi tr×nh ®é kinh tÕ mµ x· héi ®¹t ®−îc.<br /> <br /> NÒn kinh tÕ thÞ tr−êng mµ chóng ta ®ang cè g¾ng t¹o ra chÝnh lµ mét nÒn kinh tÕ h−íng<br /> ®Õn viÖc t¨ng tr−ëng nhanh ®Òu, bÒn v÷ng. Trong ®ã, hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ hiÖu qu¶ x· héi ®Òu cao,<br /> võa cã tù do c¸ nh©n võa cã c«ng b»ng x· héi, do võa cã c¹nh tranh vµ kÝch thÝch thÞ tr−êng võa cã<br /> ®oµn kÕt vµ hßa hîp d©n téc nh»m t¹o ra mét hîp lùc ®−a ®Êt n−íc tiÕn nhanh vÒ phÝa tr−íc. Hîp<br /> lùc ®ã t¹o nªn mét sù ®ång thuËn x· héi míi trªn mét chÊt l−îng míi mµ nh÷ng nÐt c¬ b¶n cã thÓ<br /> thÊy ®−îc lµ: hÕt søc coi träng tµi n¨ng vµ lîi Ých cña c¸ nh©n ®Ó do ®ã mµ cùc kú coi träng søc<br /> m¹nh cña céng ®ång, t«n vinh c¸ nh©n nh−ng kh«ng r¬i vµo chñ nghÜa vÞ kû, ph¸t huy céng ®ång<br /> mµ kh«ng hßa tan c¸ nh©n vµo trong céng ®ång.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 1<br /> Ph¹m V¨n §ång : “Hå ChÝ Minh vµ con ng−êi ViÖt Nam trªn con ®−êng d©n giµu n−íc m¹nh” Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia.<br /> Hµ Néi - 1993. Tr.8.<br /> 2<br /> Ph¹m V¨n §ång : S¸ch ®· dÉn. Tr. 77.<br /> 3<br /> John Smith. DÉn l¹i theo : XX CongrÌs de l`International Socialiste 9/11 Septembre 1996 - Siege des Nations. New York -<br /> 10/1996<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br /> 6 TiÕp cËn x· héi häc vÒ c«ng b»ng x· héi<br /> <br /> Nãi c¸ch kh¸c, chóng ta vËn dông kinh tÕ thÞ tr−êng víi quan niÖm “thÞ tr−êng kh«ng cã g×<br /> kh¸c h¬n lµ mét m¹ng l−íi trao ®æi, mét tæng ®µi, th«ng qua ®ã mµ hµng hãa vµ dÞch vô, gièng<br /> nh− tin tøc ®−îc truyÒn ®Õn n¬i cã nhu cÇu... ChÝnh sù hiÖn h÷u cña thÞ tr−êng khuyÕn khÝch sù<br /> ph©n chia lao ®éng nhiÒu h¬n vµ dÉn tíi s¶n xuÊt t¨ng râ rÖt. Mét quy tr×nh tù khuyÕch ®¹i ®·<br /> ®−îc lµm cho chuyÓn ®éng”1<br /> <br /> Quy tr×nh tù khuyÕch ®¹i ®· ®−îc lµm cho chuyÓn ®éng Êy, xÐt ®Õn cïng, lµ ph¸t huy<br /> ®Õn møc cao nhÊt tÝnh n¨ng ®éng cña c¸ nh©n, céng ®ång vµ x· héi (céng ®ång ®−îc hiÓu<br /> theo nghÜa lµ nhãm x· héi trong thuËt ng÷ X· héi häc). §ã lµ quy tr×nh lµm cho tiÒm n¨ng (bao<br /> gåm c¶ trÝ tuÖ, n¨ng khiÕu vµ thÓ chÊt) cña con ng−êi ®−îc béc lé, ®−îc rÌn luyÖn vµ ph¸t huy<br /> xøng ®¸ng víi phÈm chÊt cña con ng−êi.<br /> <br /> PhÈm chÊt Ng−êi, ë ®©y t«i hiÓu lµ Nh©n c¸ch vµ Nh©n phÈm, lµ mét qu¸ tr×nh ®−îc<br /> h×nh thµnh liªn tôc vµ kh«ng ®øt ®o¹n ®Ó cho mçi c¸ thÓ víi t− c¸ch lµ mét thµnh viªn x· héi trë<br /> thµnh mét c¸ nh©n víi t− c¸ch lµ chñ thÓ ho¹t ®éng cña x· héi.<br /> <br /> Con ng−êi, trùc tiÕp lµ mét thùc thÓ tù nhiªn, nh−ng b»ng ho¹t ®éng thùc tiÔn, con ng−êi<br /> trë thµnh chÝnh m×nh. Lµ s¶n phÈm cña tù nhiªn vµ cña x· héi, con ng−êi kh«ng chØ thÝch øng víi<br /> tù nhiªn mµ cßn c¶i t¹o chóng. Qu¸ tr×nh con ng−êi thÝch øng víi tù nhiªn vµ c¶i t¹o x· héi lµ qu¸<br /> tr×nh con ng−êi hoµn thiÖn b¶n th©n m×nh. §−¬ng nhiªn, cµng ngµy chóng ta cµng c¶m nhËn mét<br /> c¸ch s©u s¾c mÖnh ®Ò cña Roger Bacon; nhµ TriÕt häc thÕ kû 13 “Muèn lµm chñ thiªn nhiªn ph¶i<br /> v©ng theo lêi nã”. ý t−ëng cña nhµ khoa häc vµ lµ nhµ tiªn tri nµy ®−îc ®−a ra khi m«n sinh th¸i<br /> häc ch−a h×nh thµnh.<br /> <br /> Tù nhiªn, x· héi, con ng−êi lµ thÓ hoµn chØnh hîp thµnh thÕ giíi cña con ng−êi. Trong thÓ<br /> hoµn chØnh Êy, con ng−êi lµ trung t©m vµ lµ lý do tån t¹i cña c¸c mèi quan hÖ, ®Æc biÖt lµ quan hÖ<br /> x· héi. X· héi häc, khi cè g¾ng t×m ra kiÕn gi¶i cho ph¹m trï c«ng b»ng x· héi, ®· theo h−íng<br /> tiÕp cËn tõ mèi quan hÖ x· héi ®ã.<br /> <br /> ChÝnh v× thÕ, chØ cã thÓ hiÓu néi dung cña ph¹m trï c«ng b»ng x· héi mµ chóng ta ®ang<br /> phÊn ®Êu thùc hiÖn khi ®Æt nã vµo trong mèi quan hÖ x· héi ®−îc h×nh thµnh trong sù nghiÖp §æi<br /> Míi hiÖn nay, còng cã nghÜa lµ ph¶i xuÊt ph¸t tõ thùc tr¹ng cña x· héi ViÖt Nam h«m nay. Tr−íc<br /> hÕt, ph¶i hiÓu râ c¸i c¬ cÊu x· héi ViÖt Nam ®ang võa lµ kÕt qña, võa lµ nguyªn nh©n cña<br /> nh÷ng chuyÓn ®æi vÒ kinh tÕ mµ chóng ta ®· t¹o ra trong sù nghiÖp §æi Míi khëi ®Çu tõ §¹i héi<br /> VI cña §¶ng. Kh«ng ®Æt ph¹m trï c«ng b»ng x· héi vµo trong mèi quan hÖ x· héi, mµ tr−íc<br /> hÕt lµ trong c¸i c¬ cÊu x· héi hiÖn tån, ®ang vËn ®éng vµ ®ang chuyÓn ®æi, th× kh«ng thÓ t×m ra lêi<br /> gi¶i tèi −u cho bµi to¸n hãc bóa mµ loµi ng−êi lu«n lu«n tr¨n trë!<br /> <br /> C«ng b»ng x· héi chÝnh lµ sù øng xö hîp lý nh»m ®iÒu hßa c¸c mèi quan hÖ x· héi, ®Æc<br /> biÖt lµ trong viÖc t¹o ra c¬ héi ®ång ®Òu cho c¸c c¸ nh©n, c¸c nhãm x· héi trong qu¸ tr×nh t×m<br /> kiÕm lîi Ých vµ sù th¨ng tiÕn x· héi. C«ng b»ng trong sù ph©n phèi cña c¶i x· héi phï hîp víi<br /> nguyªn t¾c cña cèng hiÕn vµ h−ëng thô ®ång thêi cã sù ®iÒu hßa lîi Ých gi÷a c¸c nhãm x· héi<br /> nh»m t¹o ra ®−îc sù æn ®Þnh x· héi ®Ó ph¸t triÓn. NgÇn Êy néi dung cïng ®−îc ®Æt ra trong bµi<br /> to¸n cña sù ph¸t triÓn.<br /> <br /> Khi nãi c¬ héi ®ång ®Òu chóng ta kh«ng quªn quy luËt ph¸t triÓn kh«ng ®Òu cña tù nhiªn<br /> vµ cña x· héi.<br /> <br /> <br /> <br /> 1<br /> A.Toffler : ”Lµn sãng thø ba”. Nxb Th«ng tin lý luËn. Hµ Néi - 1992. Tr. 32,33.<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br />  T−¬ng Lai 7<br /> <br /> Raymond Aron cã lý khi «ng ph©n tÝch t− t−ëng vµ lý thuyÕt cña Max Weber vÒ c«ng b»ng<br /> x· héi. ¤ng viÕt :”§èi víi Max Weber, lý thuyÕt vÒ c«ng b»ng bao hµm mét antinomi (sù tù m©u<br /> thuÉn?) c¨n b¶n. Con ng−êi vèn cã nh÷ng kh¶ n¨ng kh«ng ®ång ®Òu vÒ mÆt chØnh thÓ, trÝ tuÖ vµ<br /> ®¹o ®øc. Cã mét cuéc xæ sè di truyÒn (loterie gÐnÐtique) ë ®iÓm xuÊt ph¸t cña sù sinh tån cña con<br /> ng−êi: nh÷ng gien mµ mçi ng−êi chóng ta nhËn ®−îc, ®Òu lµ kÕt qu¶, theo nghÜa riªng cña thuËt<br /> ng÷, cña mét x¸c suÊt. V× sù kh«ng ®ång ®Òu lµ hiÖn t−îng tù nhiªn vµ ®Çu tiªn, cho nªn ng−êi ta<br /> cã thÓ hoÆc lµ cã khuynh h−íng xãa bá bÊt b×nh ®¼ng tù nhiªn b»ng mét cè g¾ng x· héi, hoÆc lµ<br /> ng−îc l¹i, cã khuynh h−íng tÆng th−ëng cho mçi ng−êi tïy theo c¸c phÈm chÊt cña hä”1<br /> <br /> Do vËy, sù qu¶n lý cña Nhµ n−íc theo ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa nÒn kinh tÕ hµng hãa<br /> nhiÒu thµnh phÇn ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr−êng, chÝnh lµ tõ sù nhËn thøc vÒ quy luËt ph¸t<br /> triÓn kh«ng ®Òu cña tù nhiªn vµ x· héi Êy mµ t×m ra nh÷ng gi¶i ph¸p tèi −u nh»m h¹n chÕ ë møc<br /> thÊp nhÊt sù bÊt b×nh ®¼ng vÒ c¬ héi cho sù th¨ng tiÕn cña mçi c¸ nh©n, mçi nhãm x· héi - Cè<br /> g¾ng t¹o ra c¬ héi, song sù khai th¸c c¬ may vµ vËn héi ®−îc ®Õn ®©u th× l¹i tïy thuéc vµo ®iÒu<br /> kiÖn vµ sù nç lùc cña c¸c chñ thÓ ho¹t ®éng x· héi. C«ng b»ng x· héi kh¸c chñ nghÜa b×nh<br /> qu©n chñ yÕu lµ ë chç ®ã.<br /> <br /> B−íc vµo c¬ chÕ thÞ tr−êng cña nÒn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn, chóng ta ®ang cè<br /> g¾ng h×nh thµnh sù ph©n c«ng lao ®éng míi nh»m t¹o ra mét n¨ng suÊt cao, ®−a nÒn kinh tÕ cña<br /> n−íc ta t¨ng tr−ëng cao vµ liªn tôc ®Ó cã thÓ nhanh chãng tho¸t khái nghÌo nµn l¹c hËu, rót ng¾n<br /> dÇn kho¶ng c¸ch gi÷a kinh tÕ n−íc ta víi khu vùc vµ thÕ giíi, nhÊt lµ khi chóng ta ®ang tõng b−íc<br /> héi nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi. Trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi cÊu tróc cña nÒn kinh tÕ vµ x· héi,<br /> tr−íc hÕt lµ chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ, th× vÉn ®Ò chuyÓn dÞch lao ®éng ph¶i diÔn ra víi tèc ®é<br /> nhanh vµ liªn tôc.<br /> <br /> Sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi, sù dÞch chuyÓn lao ®éng Êy ®ang diÔn ra trong ®iÒu kiÖn thùc<br /> tÕ lµ mäi ng−êi kh«ng cã cïng mét n¨ng lùc mét tr×nh ®é, mét hoµn c¶nh gièng nhau, h¬n n÷a<br /> n¨ng khiÕu vµ c¬ may cña tõng ng−êi rÊt kh¸c nhau. Sù bÊt b×nh ®¼ng x· héi, v× vËy, vÉn cßn tån<br /> t¹i mét khi nh÷ng ®iÒu kiÖn nãi trªn ch−a thay ®æi.<br /> <br /> Karl Marx ®· tõng nãi râ vÒ sù ph¸t triÓn mét thang bËc c¸c søc lao ®éng víi mét<br /> thang tiÒn c«ng phï hîp víi nã khi ph©n tÝch vÒ hai h×nh thøc c¬ b¶n cña c«ng tr−êng thñ c«ng.<br /> ChÝnh Marx ®· tõng l−u ý hiÖn t−îng “bªn c¹nh c¸c bËc thang ®¼ng cÊp Êy lµ mét sù ph©n<br /> chia gi¶n ®¬n nh÷ng ng−êi lao ®éng thµnh nh÷ng ng−êi lao ®éng thµnh th¹o vµ nh÷ng<br /> ng−êi lao ®éng kh«ng thµnh th¹o” 2<br /> <br /> ChÝnh “sù ph¸t tiÓn mét thang bËc c¸c søc lao ®éng, víi mét thang tiÒn c«ng phï hîp víi nã”<br /> ®ßi hái ph¶i nh×n nhËn vÊn ®Ò c«ng b»ng x· héi trªn quan ®iÓm M¸cxÝt vÒ cèng hiÕn vµ h−ëng<br /> thô. Do vËy, c«ng b»ng x· héi theo quan ®iÓm cña chóng ta, kh«ng cã g× gièng víi chñ nghÜa<br /> b×nh qu©n cµo b»ng mäi tr×nh ®é kh¸c nhau cña søc lao ®éng vµ kiÓu lo¹i lao ®éng. ChÝnh chñ<br /> nghÜa b×nh qu©n Êy ®· lµm triÖt tiªu dÇn ®éng lùc cña s¶n xuÊt, t¨ng tr−ëng kinh tÕ vµ tiÕn bé x·<br /> héi.<br /> <br /> Trong qu¸ tr×nh ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa vµ hiÖn ®¹i hãa, cµng ®Æc biÖt ph¶i coi träng<br /> chÊt l−îng lao ®éng, c¸c kiÓu lo¹i lao ®éng bËc cao vµ lµnh nghÒ thÝch øng víi c«ng nghÖ míi. H¬n<br /> n÷a, mét khi mµ sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa ®ang ®ßi hái chóng ta ph¶i tiÕp nhËn vµ sö dông<br /> <br /> <br /> 1<br /> Raymond Aron : “Les Ðtapes de la pensÐe sociologique”. Galimard 1967<br /> 2<br /> C.M¸c & Ph.¡ngghen toµn tËp. TËp 23. Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia. Hµ Néi -1993. Tr. 508&509<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br /> 8 TiÕp cËn x· héi häc vÒ c«ng b»ng x· héi<br /> <br /> nh÷ng c«ng nghÖ bËc cao, lµm gi¶m tiªu hao vËt chÊt, lo¹i c«ng nghÖ chøa nhiÒu hµm l−îng chÊt<br /> x¸m nh»m t¹o nªn mét b−íc ph¸t triÓn míi vÒ chÊt l−îng cña s¶n phÈm th× sù vËn dông ®Çy ®ñ<br /> mèi quan hÖ gi÷a cèng hiÕn vµ h−ëng thô ®Ó t¹o ra mét sù c«ng b»ng x· héi ®óng ®¾n ®ang lµ<br /> mét vÊn ®Ò cã ý nghÜa kinh tÕ, x· héi, v¨n hãa lín lao.<br /> <br /> §Ó t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt l−îng cao vµ gi¸ thµnh rÎ th× l¹i cµng ®Æc biÖt coi träng<br /> hµm l−îng trÝ tuÖ trong qóa tr×nh s¶n xuÊt nh»m n©ng cao tû suÊt gi÷a gi¸ trÞ gia t¨ng so víi vèn<br /> bá ra. Ng−êi ta ngµy cµng chó träng ®Õn mét nÒn v¨n minh doanh nghiÖp gãp phÇn cÊu t¹o nªn<br /> gi¸ trÞ x· héi.<br /> <br /> Nãi ®Õn vèn bá ra, cÇn l−u ý ®Õn sù ph©n tÝch cña Pierre Bourdieu, nhµ X· héi häc Ph¸p,<br /> khi «ng ta ®Ò cËp ®Õn ba lo¹i vèn: vèn kinh tÕ, vèn chÝnh trÞ (quyÒn lùc) vµ vèn x· héi. Ba lo¹i vèn<br /> ®ã, theo P.Bourdieu, kh«ng tån t¹i biÖt lËp, mµ nã cã thÓ xen kÏ vµo nhau, chuyÓn hãa lÉn nhau,<br /> tõ vèn kinh tÕ cã thÓ chuyÓn thµnh vèn chÝnh trÞ vµ ng−îc l¹i. Vèn x· héi còng vËy, cã thÓ khai<br /> th¸c c¸i vèn Êy b»ng c¸ch tËn dông c¸c quan hÖ x· héi ®Ó t¹o ra vèn kinh tÕ hoÆc vèn chÝnh trÞ1<br /> <br /> “C¬ chÕ thÞ tr−êng” ®ang t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò ph¸t huy nh÷ng vèn Êy, ®Æc biÖt lµ sù chuyÓn<br /> hãa cña c¸c lo¹i vèn võa ®Ò cËp ®Õn. Vai trß “qu¶n lý cña Nhµ n−íc theo ®Þnh h−íng X· héi<br /> chñ nghÜa” cÇn ph¶i ®−îc thÓ hiÖn s©u s¾c trong hÖ thèng luËt ph¸p, trong c¸c thiÕt chÕ ®· cã vµ<br /> cÇn ph¶i h×nh thµnh ®Ó ®iÒu chØnh cã hiÖu qu¶ c¸c tiÕn tr×nh kinh tÕ vµ x· héi. Cã nh− vËy míi cã<br /> thÓ cã ®−îc c«ng b»ng x· héi mµ chóng ta mong muèn trong giai ®o¹n hiÖn nay. CÇn l−u ý r»ng<br /> “trªn thùc tÕ, nh÷ng sù kh¸c nhau vÒ uy thÕ, vÒ quyÒn lùc vµ ®Þa vÞ, gi÷a c¸c nhãm lµ hîp lùc cña<br /> mét chØnh thÓ, hoÆc ®óng h¬n, cña mét hÖ thèng c¸c biÕn sè mµ sù cÊu t¹o vµ b¶n th©n c¬ cÊu cña<br /> c¸c biÕn sè ®ã còng kh¸c nhau tõ mét hÖ thèng x· héi nµy sang mét hÖ thèng x· héi kh¸c. HÖ biÕn<br /> hãa cña thÞ tr−êng cã lÏ lµ hÖ biÕn hãa duy nhÊt cã kh¶ n¨ng tham väng mét tÝnh chÊt chung nhÊt<br /> ®Þnh: ®Þa vÞ, thu nhËp, quyÒn uy, ¶nh h−ëng vµ quyÒn lùc lu«n lu«n lµ sù tr¶ c«ng phï hîp víi mét<br /> yªu cÇu x· héi nhÊt ®Þnh. DÜ nhiªn, yªu cÇu ®ã phô thuéc vµo c¸c ®Æc tr−ng cña hÖ thèng trong ®ã<br /> nã xuÊt hiÖn”2<br /> <br /> NÒn “kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn” chÝnh lµ néi dung c¬ b¶n cña hÖ thèng kinh<br /> tÕ vµ x· héi ®ang ®−îc vËn hµnh trong tiÕn tr×nh §æi Míi tõ lóc khëi ®éng cho ®Õn hiÖn nay vµ tõ<br /> nay vÒ sau theo môc tiªu “d©n giµu, n−íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng vµ v¨n minh”. Còng cã thÓ nãi<br /> ®ã lµ sù kh¸c biÖt c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ x· héi n−íc ta tr−íc vµ sau §æi Míi.<br /> <br /> Tõ bá m« h×nh kÕ ho¹ch hãa tËp trung vµ bao cÊp kÐo dµi dÉn ®Õn khñng ho¶ng kinh tÕ vµ<br /> x· héi, chóng ta t×m vµ khëi ®éng nguån ®éng lùc ®Ó ®Èy m¹nh s¶n xuÊt vµ t¨ng tr−ëng kinh tÕ tõ<br /> nÒn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ míi. QuyÕt s¸ch s¸ng suèt cña<br /> §¹i héi VI ®· t¹o ra mét ®éng lùc míi, xoay chuyÓn côc diÖn, ®em l¹i nh÷ng thµnh tùu to lín cho<br /> ®Êt n−íc ta, nh©n d©n ta.<br /> <br /> Thµnh tùu ®¹t ®−îc chÝnh lµ sù th¸o gì nh÷ng ¸ch t¾c, trãi buéc nh÷ng tiÒm n¨ng rÊt lín<br /> cña d©n téc, gi¶i phãng søc s¶n xuÊt, ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn víi tèc ®é nhanh vµ liªn tôc, ®Æc<br /> biÖt lµ tõ nh÷ng n¨m 90 trë ®i. Ph¸t huy m¹nh mÏ mäi thµnh phÇn kinh tÕ, ®ßi hái sù thùc hiÖn<br /> ®Çy ®ñ nghÜa vô cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ Êy ®èi víi sù nghiÖp ph¸t triÓn ®Êt n−íc chÝnh lµ<br /> mét trong nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña c«ng b»ng x· héi trong giai ®o¹n hiÖn nay.<br /> <br /> 1<br /> Xem “Le mÐtier de sociologue” cña Piere Bourdieu. Paris - 1968.<br /> 2<br /> Raymond Boudon & Francois Bourricand : “Dictionaire critique de la Sociologie”. PUF xuÊt b¶n lÇn thø ba -<br /> 1990.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br />  T−¬ng Lai 9<br /> <br /> Cã thÓ nãi c«ng b»ng x· héi còng lµ nguyªn t¾c cao nhÊt trong sù c©n ®èi mÆt b»ng chÝnh<br /> s¸ch x· héi ®Ó t¹o ra sù hµi hßa trong mäi quan hÖ x· héi mµ tr−íc hÕt lµ quan hÖ lîi Ých. Mäi<br /> thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu b×nh ®¼ng tr−íc ph¸p luËt, còng chÝnh v× vËy, cÇn ®−îc cã nh÷ng c¬ héi<br /> nh− nhau vÒ ®iÒu kiÖn vµ m«i tr−êng ®Çu t− ®Ó ph¸t triÓn. N©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ khu vùc<br /> kinh tÕ nhµ n−íc ®Ó lµm tèt vai trß chñ ®¹o trong c¬ chÕ thÞ tr−êng trªn c¬ së b×nh ®¼ng víi c¸c<br /> thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c chÝnh lµ t¹o nh÷ng tiÒn ®Ò hÕt søc quan träng ®Ó thóc ®Èy sù t¨ng<br /> tr−ëng kinh tÕ vµ tiÕn bé x· héi. NÕu c«ng b»ng x· héi lµ mét ph¹m trï diÔn ®¹t mèi quan hÖ<br /> gi÷a c¸c thµnh viªn, c¸c nhãm x· héi dùa trªn nguyªn t¾c thèng nhÊt vÒ cèng hiÕn vµ h−ëng<br /> thô, th× viÖc t¹o c¬ héi nh− nhau cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Ó hä cã thÓ ®ãng gãp ngµy cµng<br /> nhiÒu cho sù ph¸t triÓn ®Êt n−íc chÝnh lµ biÓu hiÖn sù nhÊt qu¸n trong t− duy §æi Míi ®−îc ph¶n<br /> ¸nh trong chÝnh s¸ch vµ trong chØ ®¹o thùc hiÖn.<br /> <br /> Cïng víi néi dung c¬ b¶n ®ã, gi¶i quyÕt tèt mèi quan hÖ gi÷a n«ng th«n vµ ®« thÞ, gi÷a c¸c<br /> vïng l·nh thæ, ®Æc biÖt lµ ë c¸c vïng s©u, vïng xa còng lµ ®ßi hái bøc xóc cña sù thùc hiÖn c«ng<br /> b»ng x· héi trong ph¸t triÓn.<br /> <br /> Mçi mét thµnh viªn x· héi, mçi c¸ nh©n c«ng d©n hay mçi nhãm x· héi ®Òu ®−îc ®¶m b¶o<br /> sù tù chñ vÒ ®êi sèng kinh tÕ, tõ së h÷u ®Õn nghÒ nghiÖp. Së h÷u vÒ tµi s¶n, vÒ trÝ tuÖ, vÒ lao ®éng<br /> ph¶i ®−îc x¸c ®Þnh râ rµng vµ ®−îc ph¸p luËt b¶o hé v÷ng ch¾c, ®ã lµ nh÷ng tiÒn ®Ò cña sù thùc<br /> hiÖn c«ng b»ng x· héi mµ nh©n d©n ta ®ang mong ®îi.<br /> <br /> Cïng víi nh÷ng ®iÒu ®ã, sù ®Òn ¬n ®¸p nghÜa ®èi víi nh÷ng ng−ßi ®· tõng bÞ mÊt m¸t, hy<br /> sinh trong chiÕn tranh nay kh«ng cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó thÝch nghi víi cuéc ®ua tranh trªn thÞ tr−êng<br /> còng n»m trong néi dung cña c«ng b»ng x· héi. Sù ®Òn ®¸p ®èi víi c¸c Bµ MÑ ViÖt Nam anh<br /> hïng, chÝnh s¸ch ®èi víi th−¬ng binh vµ gia ®×nh liÖt sÜ, gia ®×nh cã c«ng víi c¸ch m¹ng, phong<br /> trµo xãa ®ãi gi¶m nghÌo.v.v ®ã lµ sù vËn dông s¸ng t¹o nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó thùc hiÖn c«ng b»ng x·<br /> héi trong hoµn c¶nh cô thÓ cña ViÖt Nam.<br /> <br /> Tãm l¹i, ph¹m trï c«ng b»ng x· héi hµm chøa trong nã nh÷ng néi dung liªn quan ®Õn tÊt<br /> c¶ c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi: kinh tÕ, chÝnh trÞ, ph¸p luËt, v¨n hãa, x· héi... Do vËy, c«ng<br /> b»ng x· héi ph¶i ®−îc gi¶i quyÕt trªn ý t−ëng ®óng ®¾n vÒ x· héi c«ng d©n, trong ®ã, mçi mét<br /> ng−êi d©n lµ mét chñ thÓ tÝch cùc gãp phÇn vµo sù nghiÖp x©y dùng vµ b¶o vÖ ®Êt n−íc, hä kh«ng<br /> lµ ng−êi thô h−ëng mét c¸ch bÞ ®éng nh÷ng thµnh qña cña sù nghiÖp §æi Míi, mµ lµ “®ång t¸c gi¶”<br /> cña sù nghiÖp ®ã ®ang ®−îc ®Èy tíi trªn mét tr×nh ®é míi. Sù nghiÖp x©y dùng nhµ n−íc ph¸p<br /> quyÒn x· héi chñ nghÜa cña d©n do d©n,v× d©n g¾n liÒn nh− bãng víi h×nh víi x· héi c«ng<br /> d©n ®¶m b¶o quyÒn lµm chñ thËt sù cña nh©n d©n, cña mçi c¸ nh©n c«ng d©n vµ cña c¸c nhãm x·<br /> héi. §ã lµ nh÷ng ®¶m b¶o v÷ng ch¾c cho viÖc thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi ngµy cµng cao.<br /> <br /> Nghiªn cøu mét c¸ch nghiªm tóc vµ s¸ng t¹o vÒ ph¹m trï c«ng b»ng x· héi ®−îc vËn dông<br /> trong bèi c¶nh cô thÓ n−íc ta hiÖn nay ®Ó gãp phÇn kiÕn nghÞ nh÷ng kiÕn gi¶i cã c¬ së khoa häc<br /> cho viÖc thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi - kh¸t väng ch¸y báng cña mäi tÇng líp nh©n d©n, ®ã lµ nhiÖm<br /> vô rÊt nÆng nÒ song còng rÊt cao c¶ cña X· héi häc.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br />