Tiểu luận: QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÂN TÍCH ĐƯỜNG LỐI KHÁNG CHIẾN CHỐNG MỸ CỨU NƯỚC CỦA ĐẢNG

Chia sẻ: Nguyễn Thị Tú Anh | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:21

Thêm vào BST

Báo xấu

2.166
lượt xem 217
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

) Cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ở miền Nam (1954-1975) là sự tiếp tục cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng. Tháng 7-1954, miền Bắc được giải phóng, nhưng miền Nam còn dưới ách thống trị của đế quốc và bọn tay sai. Đế quốc Mỹ hất cẳng thực dân Pháp, cùng bọn tay sai Ngô Đình Diệm tiếp tục thống trị nhân dân ta ở miền Nam, hai mâu thuẫn cơ bản trên vẫn tồn tại và đất nước tạm thời bị chia cắt. Đúng như...

Chủ đề:

Bình luận(1) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tiểu luận: QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÂN TÍCH ĐƯỜNG LỐI KHÁNG CHIẾN CHỐNG MỸ CỨU NƯỚC CỦA ĐẢNG

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI BỘ MÔN: ĐƯỜNG LỐI CÁCH MẠNG CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM ~~~~~*****~~~~~ ĐỀ TÀI: QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÂN TÍCH ĐƯỜNG LỐI KHÁNG CHIẾN CHỐNG MỸ CỨU NƯỚC CỦA ĐẢNG ~~~~~*****~~~~~ Nhóm thực hiện: Nhóm 12 Nguyễn Thị Tú Anh - Đỗ Phương Anh - Phạm Thị Hải - Nguyễn Thị Minh Hằng - Nguyễn Phương Linh - Nguyễn Thị Mận - Ngô Thị Trang - Lớp: ĐL1205 Giáo viên: Nguyễn Văn Phượng Hà Nội, 2012 Nhóm 12 – Lớp ĐL1205 1
I. Bối cảnh lịch sử của cuộc kháng chiến 1. Bối cảnh đất nước a) Cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ở miền Nam (1954- 1975) là sự tiếp tục cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân dưới sự lãnh đ ạo của Đảng. Tháng 7-1954, miền Bắc được giải phóng, nhưng miền Nam còn dưới ách thống trị của đế quốc và bọn tay sai. Đế quốc Mỹ hất cẳng th ực dân Pháp, cùng bọn tay sai Ngô Đình Diệm tiếp tục thống trị nhân dân ta ở mi ền Nam, hai mâu thuẫn cơ bản trên vẫn tồn tại và đất nước tạm thời bị chia cắt. Đúng nh ư Đảng ta đã khẳng định tại Đại hội lần thứ III (tháng 9-1960): “Cuộc đấu tranh cách mạng của nhân dân miền Nam là sự tiếp tục các cuộc kh ởi nghĩa Nam Kỳ, kh ởi nghĩa Ba tơ, tổng khởi nghĩa tháng Tám và cuộc kháng chiến trường kỳ của nhân dân ta trong điều kiện mới của lịch sử”. b) Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước diễn ra trong điều ki ện đ ất n ước bị chia làm hai miền, phải tiến hành đồng thời hai chiến lược cách mạng khác nhau dưới sự lãnh đạo thống nhất của Đảng. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III của Đảng (9-1960), xác định đường lối cách mạng của nước ta: - Một là, tiến hành cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc. - Hai là, giải phóng miền Nam khỏi ách thống trị của đế quốc Mỹ và bọn tay sai, thực hiện thống nhất nước nhà, hoàn thành độc l ập và dân ch ủ trong c ả nước. Hai nhiệm vụ chiến lược ấy có quan hệ mật thiết với nhau và có tác dụng thúc đẩy lẫn nhau. Việc xác định đường lối cách mạng tiến hành đồng thời hai chiến lược cách mạng khác nhau ở hai miền là nét độc đáo, ch ưa có ti ền l ệ Nhóm 12 – Lớp ĐL1205 2
trong lịch sử, là thành công lớn của Đảng ta. Miền Bắc hoàn toàn giải phóng, tiến hành cách mạng xã hội chủ nghĩa và là hậu phương lớn của cả nước, đã tạo cho cách mạng miền Nam có điều kiện thuận lợi mới khác h ẳn các th ời kỳ lịch sử trước đây. Đó là một nguyên nhân chủ yếu để cách m ạng mi ền Nam đánh thắng đế quốc Mỹ và tay sai. Trên thực tế, việc tiến hành đồng thời hai chiến lược cách m ạng khác nhau trên hai miền Nam - Bắc chẳng những không mâu thu ẫn, mà l ại t ừng b ước đ ưa cách mạng hai miền cùng phát triển, cùng đi lên trong thế tương hỗ, thúc đ ẩy nhau phát triển, tạo ra sức mạnh tổng hợp đánh thắng hoàn toàn đế quốc Mỹ xâm lược và chế độ tay sai của chúng, giải phóng miền Nam, th ống nh ất T ổ quốc. 2. Bối cảnh quốc tế. Hệ thống xã hội chủ nghĩa thế giới lúc này đang ở thời kỳ phát triển mạnh mẽ, có tác động to lớn tới quá trình phát triển của thế giới. Hệ thống xã hội chủ nghĩa thế giới nối liền từ châu Á sang châu Âu, không ng ừng phát tri ển và củng cố về mọi mặt. Nếu miền Bắc là hậu phương trực ti ếp cho cách m ạng miền Nam, thì hệ thống xã hội chủ nghĩa thế giới lúc này nối liền với miền Bắc xã hội chủ nghĩa của Việt Nam là hậu phương rộng lớn đáng tin cậy, m ột thu ận lợi chưa bao giờ có đối với cách mạng nước ta. Cùng với sự lớn mạnh của hệ thống xã hội chủ nghĩa thế giới, phong trào giải phóng dân tộc cuồn cuộn dâng cao ở châu Á, châu Phi và châu Mỹ Latinh, hệ thống thuộc đia của chủ nghĩa đế quốc bị thu hẹp và đi vào quá trình tan rã. Cuộc đấu tranh cho dân sinh, dân chủ và hoà bình ở các n ước t ư b ản ch ủ nghĩa phát triển rộng khắp và liên tục. So sánh lực lượng trên th ế gi ới lúc đó ngày càng thay đổi có lợi cho chủ nghĩa xã hội, cho lực l ượng cách m ạng. Ch ủ nghĩa đế quốc tiếp tục suy yếu và khó khǎn. Cách mạng thế giới lúc này đang ở th ế Nhóm 12 – Lớp ĐL1205 3
tiến công. Cách mạng Việt Nam đã hoà được vào trào lưu chung c ủa cách m ạng thế giới. Thời kỳ này cũng cần lưu ý rằng, tuy chủ nghĩa đế quốc đã suy yếu nhưng chừng nào còn chủ nghĩa đế quốc thì vẫn còn miếng đất để x ảy ra chi ến tranh. Lực lượng xâm lược gây chiến chủ yếu trên thế giới là đế quốc Mỹ. Nguy cơ chiến tranh thế giới vẫn tồn tại. Nhân dân các nước đang đứng trước sự đe doạ hết sức nghiêm trọng của một cuộc chiến tranh hạt nhân. Mặt khác, sự tàn sát và huỷ diệt ghê gớm trong cuộc Chiến tranh th ế giới lần thứ hai và hậu quả của nó còn làm cho nhiều người lo ngại và lẫn lộn giữa chi ến tranh chính nghĩa và chiến tranh phi nghĩa. Khi nhân dân ta tiến hành kháng chiến chống Mỹ cứu nước, trên th ế gi ới tồn tại bốn mâu thuẫn chủ yếu: mâu thuẫn giữa hệ th ống xã h ội ch ủ nghĩa th ế giới với các lực lượng tư bản chủ nghĩa thế giới; mâu thuẫn giữa các nước đế quốc với nhau; mâu thuẫn giữa các dân tộc đòi độc lập với các l ực l ượng đ ế quốc thực dân; mâu thuẫn giữa giai cấp vô sản với giai cấp tư sản. Đế quốc Mỹ xâm chiếm và thiết lập sự thống trị của chúng ở miền Nam n ước ta đã làm n ảy sinh và sâu sắc thêm cả bốn mâu thuẫn trên ở miền Nam. Mỹ tuyên b ố chi ến tranh ở Việt Nam là chiến tranh hệ tư tưởng, giữa hệ tư tưởng cộng sản v ới h ệ tư tưởng "tự do" kiểu Mỹ. Đế quốc Mỹ hất cẳng thực dân Pháp, độc chi ếm miền Nam, đẩy dần các đế quốc châu Âu ra khỏi Đông Nam Á, chèn ép quy ền lợi của tư bản thực dân nhiều nước ở vùng này, càng làm cho mâu thuẫn giữa Mỹ với các đế quốc khác thêm sâu sắc. Đế quốc Mỹ cố xây d ựng ở mi ền Nam một giai cấp tư sản mại bản làm tay sai cho chúng, làm mâu thu ẫn gi ữa giai c ấp công nhân và tư bản ở miền Nam càng trở nên sâu s ắc. Đ ể ph ục vụ chi ến tranh của chúng ở miền Nam, đế quốc Mỹ bóc lột giai cấp công nhân và nhân dân lao động Mỹ, bắt họ sang miền Nam làm bia đỡ đạn để bọn tư bản Mỹ thu nh ững món lợi kếch xù từ cuộc chiến tranh này. Mỹ còn lôi kéo các nước tay sai đổ của Nhóm 12 – Lớp ĐL1205 4
đổ người vào cuộc chiến tranh của chúng ở miền Nam. Do vậy, giai cấp công nhân, nhân dân lao động Mỹ và các nước chư hầu của Mỹ bị lôi cuốn vào cuộc chiến tranh, ngày càng mâu thuẫn quyết liệt với tư bản Mỹ, với các nhà cầm quyền Mỹ và giai cấp tư bản các nước chư hầu Mỹ, làm rung chuyển hậu phương của chúng. Điều đó nói lên rằng, cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của nhân dân ta là cuộc đụng đầu lịch sử mang tính thời đại sâu sắc - Thuận lợi: + Hệ thống xã hội chủ nghĩa tiếp tục lớn mạnh cả về kinh tế, quân sự, khoa học - kỹ thuật, nhất là Liên Xô. + Phong trào giải phóng dân tộc tiếp tục phát triển ở Châu Á, Châu Phi và khu vực Mỹ Latinh. + Phong trào hòa bình, dân chủ lên cao ở các nước tư bản. + Miền Bắc được hoàn toàn giải phóng, làm căn cứ địa chung cho cả nước. - Khó khăn: + Đế quốc Mỹ có tiềm lực kinh tế, quân sự hùng mạnh, âm mưu bá ch ủ thế giới với các chiến lược toàn cầu phản cách mạng. + Thế giới bước vào thời kỳ chiến tranh lạnh, chạy đua vũ trang giữa 2 phe xã hội chủ nghĩa và tư bản chủ nghĩa. + Xuất hiện sự bất đồng trong hệ thống xã hội ch ủ nghĩa, nhất là giữa Liên Xô và Trung Quốc. Nhóm 12 – Lớp ĐL1205 5
+ Đất nước ta bị chia làm 2 miền: kinh tế miền Bắc nghèo nàn, lạc hậu. Miền Nam trở thành thuộc địa kiểu mới của Mỹ. Đế quốc Mỹ trở thành k ẻ thù trực tiếp của nhân dân ta. Quá trình hình thành và phân tích nội dung của đường lối II. 1. Giai đoạn 1954 – 1964 - Tháng 9/1954, Bộ Chính trị ra Nghị quyết về tình hình mới, nhiệm vụ mới và chính sách mới của Đảng. - Hội nghị lần thứ 7 (3/1955) và Hội nghị lần thứ 8 (8/1955) của Trung Ương Đảng nhận định: Muốn chống đế quốc Mỹ và tay sai, củng cố hòa bình, thực hiện thống nhất, hoàn thành độc lập và dân ch ủ. Đi ều c ốt lõi là ph ải ra s ức củng cố miền Bắc, đồng thời giữ vững và đẩy mạnh cuộc đấu tranh của nhân dân miền Nam. - Tháng 12/1957, Hội nghị Trung Ương Đảng lần thứ 13 đã xác định đường lối tiến hành đồng thời 2 chiến lược cách mạng: + Mục tiêu và nhiệm vụ cách mạng của toàn Đảng, toàn dân ta hiện nay là: củng cố miền Bắc, đưa miền Bắc tiến dần từng bước lên chủ nghĩa xã hội. + Tiếp tục đấu tranh để thực hiện thống nhất nước nhà trên cơ sở độc lập và dân chủ bằng phương pháp hòa bình. - Tháng 01/1959, Hội nghị Trung Ương Đảng lần thứ 15 họp bàn v ề cách mạng miền Nam. Nghị quyết khẳng định lại 2 nhiệm vụ chiến lược của Cách mạng Việt Nam: cách mạng XHCN ở miền Bắc và cách mạng dân tộc dân ch ủ nhân dân ở miền Nam. Nhóm 12 – Lớp ĐL1205 6
Nghị quyết 15 của Trung Ương Đảng ra đời, xác định rõ mục tiêu, phương pháp cách mạng miền Nam, mối quan hệ chiến lược của cách mạng hai miền, giữa cách mạng Việt Nam và cách mạng thế giới; phản ánh đúng nhu cầu của lịch sử, giải quyết kịp thời yêu cầu phát triển của cách mạng miền Nam; định hướng và động viên nhân dân miền Nam vùng lên trong phong trào Đồng khởi (1959 - 1960), xoay chuyển tình thế cách mạng miền Nam, làm tan rã hàng lo ạt bộ máy của ngụy quyền ở các thôn, xã. Quá trình đề ra và chỉ đạo thực hiện những nghị quyết, chủ trương trên chính là quá trình hình thành đường lối chiến lược chung cho cách mạng cả nước. - Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 15 (1-1959) và Đại hội lần thứ III của Đảng (9-1960) đã phân tích tính chất xã hội miền Nam và vạch ra đường lối cách mạng miền Nam như sau: Cuộc cách mạng miền Nam là cuộc cách mạng dân tộc dân ch ủ nhân dân. Cuộc cách mạng đó có: Nhiệm vụ chung là đoàn kết toàn dân, kiên quyết đấu tranh chống đế quốc Mĩ xâm lược và gây chiến tranh, đánh đổ tập đoàn thống trị độc tài Ngô Đình Diệm, tay sai của đế quốc Mỹ, thành lập một chính quyền liên hiệp dân t ộc dân chủ ở miền Nam, thực hiện độc lập dân tộc và các quyền tự do dân chủ, c ải thiện đời sống nhân dân, giữ vững hoà bình, th ực hiện thống nh ất n ước nhà trên cơ sở độc lập và dân chủ, tích cực góp phần bảo vệ hoà bình ở Đông - Nam Á và thế giới. Nhiệm vụ chiến lược là tiến hành cách mạng XHCN ở miền Bắc, và giải phóng miền Nam khỏi ách thống trị của đế quốc và phong kiến, thực hiện độc lập dân tộc và người cày có ruộng, hoàn thành cách mạng dân tộc dân ch ủ nhân dân ở miền Nam, xây dựng một nước Việt Nam hoà bình thống nhất, dân chủ và giàu mạnh. Nhóm 12 – Lớp ĐL1205 7
Con đường phát triển cơ bản của cách mạng miền Nam là lấy s ức m ạnh của quần chúng, dựa vào lực lượng chính trị của quần chúng là ch ủ y ếu kết h ợp với lực lượng vũ trang để đánh đổ ách thống trị của đế quốc và phong kiến, dựng lên chính quyền cách mạng của nhân dân. Phải thành lập một Mặt trận dân tộc dân ch ủ th ật rộng rãi ở mi ền Nam, l ấy liên minh công nông làm cơ sở, cần có sách lược lợi dụng mâu thuẫn giữa các bộ phận trong hàng ngũ kẻ thù, phân hoá và cô lập cao độ đế quốc Mĩ và bọn tay sai Ngô Đình Diệm. Sử dụng kết hợp những hình thức đấu tranh hợp pháp, nửa hợp pháp và không hợp pháp, phối hợp ch ặt ch ẽ phong trào ở đô th ị với phong trào ở nông thôn và vùng căn cứ. Cần kiên quy ết gi ữ vững đ ường lối hoà bình, thống nhất nước nhà. Song, vì đế quốc Mĩ là tên đế quốc hiếu chiến đầu sỏ, nên cuộc khởi nghĩa của nhân dân miền Nam có th ể chuy ển thành cu ộc đ ấu tranh vũ trang trường kỳ, thành chiến tranh cách mạng. Lúc đó Đ ảng ta nh ận định rằng, kẻ địch cũng có thể liều lĩnh mở rộng chiến tranh xâm l ược ra mi ền Bắc, nên trong khi lãnh đạo, Đảng phải chuẩn bị chu đáo và chủ động đ ối phó, kiên quyết đánh bại chúng, hoàn thành độc lập và thống nhất Tổ quốc. Củng cố, xây dựng Đảng bộ miền Nam thật vững mạnh, không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo của các cấp đảng bộ đối với sự nghi ệp cách m ạng mi ền Nam, bảo đảm sự đoàn kết nhất trí trong Đảng, nắm vững phương châm hoạt động bí mật, tăng cường mối quan hệ khăng khít giữa Đảng và quần chúng. Đường lối cách mạng do Hội nghị lần thứ 15 Ban chấp hành trung ương và đại hội lần thứ III của Đảng đề ra là căn cứ để Đảng lãnh đạo, chỉ đạo thắng lợi cuộc kháng chiến chống Mĩ, cứu nước, giải phóng miền Nam, hoàn thành cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân trong cả nước, thống nhất tổ quốc, tạo điều kiện để đưa cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội. - Ý nghĩa đường lối: Nhóm 12 – Lớp ĐL1205 8
+ Đường lối đó thể hiện tư tưởng chiến lược của Đảng: giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, vừa phù hợp với miền Bắc vừa phù hợp với miền Nam, vừa phù hợp với cả nước Việt Nam và phù h ợp với tình hình quốc tế. + Đường lối chung của cách mạng Việt Nam đã thể hiện tinh thần độc lập, tự chủ và sáng tạo của Đảng trong việc giải quyết những vấn đề không có ti ền lệ trong lịch sử, vừa đúng với thực tiễn Việt Nam vừa phù hợp với lợi ích của nhân loại và xu thế của thời đại. + Đường lối chiến lược chung cho cả nước và đường lối cách mạng ở mỗi miền là cơ sở để Đảng chỉ đạo quan dân ta phấn đấu giành được những thành tựu to lớn trong xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh th ắng lợi chống các chiến lược chiến tranh của đế quốc Mỹ và tay sai ở miền Nam. 2. Giai đoạn 1965 – 1975 Khi đế quốc Mỹ tiến hành chiến lược "Chiến tranh đặc biệt" ở miền Nam, các hội nghị của Bộ Chính trị đầu năm 1961 và đầu năm 1962 đã nêu chủ trương giữ vững và phát triển thế tiến công mà ta đã giành được sau cuộc "đ ồng kh ởi" năm 1960, đưa cách mạng miền Nam từ khởi nghĩa từng phần phát triển thành chiến tranh cách mạng trên quy mô toàn miền. B ộ Chính trị ch ủ tr ương k ết h ợp khởi nghĩa của quần chúng với chiến tranh cách mạng, giữ vững và đẩy mạnh đấu tranh chính trị, đồng thời phát triển đấu tranh vũ trang nhanh lên một bước mới, ngang tầm với đấu tranh chính trị. Hội nghị Trung Ương Đảng lần thứ chín (tháng 11 - 1963), ngoài việc xác định đúng đắn quan điểm quốc tế, hướng hoạt động đối ngoại vào việc kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại để đánh Mỹ và thắng Mỹ, còn quyết định nhiều vấn đề quan trọng về cách mạng miền Nam. Hội nghị tiếp tục Nhóm 12 – Lớp ĐL1205 9
khẳng định đấu tranh chính trị, đấu tranh vũ trang đi đôi, cả hai đều có vai trò quyết định cơ bản, đồng thời nhấn mạnh yêu cầu mới của đấu tranh vũ trang. Đối với miền Bắc, Hội nghị tiếp tục xác định trách nhiệm là căn cứ địa, h ậu phương đối với cách mạng miền Nam, đồng thời nâng cao cảnh giác, tri ển khai mọi mặt sẵn sàng đối phó với âm mưu đánh phá của địch. Trước hành động gây "Chiến tranh cục bộ" ở miền Nam, tiến hành chi ến tranh phá hoại ra miền Bắc của đế quốc Mỹ, Hội nghị Trung ương lần thứ 11 (tháng 3 - 1965) và lần thứ 12 (tháng 12 - 1965) đã tập trung đánh giá tình hình và đề ra đường lối kháng chiến chống Mỹ, cứu nước trên cả nước. Về nhận định tình hình và chủ trương chiến lược: Trung ương Đảng cho - rằng cuộc “Chiến tranh cục bộ” mà Mỹ đang tiến hành ở mi ền Nam v ẫn là m ột cuộc chiến tranh xâm lược thực dân mới, buộc phải th ực thi trong th ế thua, th ế thất bại và bị động cho nên nó chứa đựng nhiều mâu thuẫn về chiến tranh. Do đó, Trung ương Đảng quyết định phát động cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước trong toàn quốc Quyết tâm và mục tiêu chiến lược: Nêu cao khẩu hiệu “Quyết tâm đánh - thắng giặc Mỹ xâm lược”, “kiên quyết đánh bại cuộc chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ trong bất kỳ tình huống nào để bảo vệ mi ền B ắc, gi ải phóng mi ền Nam, hoàn thành cách mạng dân tộc dan chủ nhân dân trong cả nước, tiến tới thực hiện hòa bình thống nhất nước nhà” Phương châm chỉ đạo chiến lược: Tiếp tục và đẩy mạnh cuộc chiến - tranh chống chiến tranh cục bộ của Mỹ, thực hiện kháng chiến lâu dài, tập trung lực lượng của cả hai miền để mở những cuộc tiến công lớn, tranh thủ thời cơ giành thắng lợi quyết định trong thời gian tương đối ngắn nhất trên chi ến trường miền Nam Nhóm 12 – Lớp ĐL1205 10
Tư tưởng chỉ đạo và phương châm đấu tranh ở miền Nam: Giữ vững và - phát triển thế tiến công, kiên quyết tiến công và liên tục tiến công Tư tưởng chỉ đạo đối với miền Bắc: Chuyển hướng xây dựng kinh tế, - bảo đảm tiếp tục xây dựng miền Bắc vững mạnh về kinh t ế, qu ốc phòng trong điều kiện có chiến tranh,tiến hành cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ để bảo vệ vững chắc miến Bắc xã hội chủ nghĩa,chi viện sức người, sức của cho cuộc chiến tranh giải phóng miền Nam, đồng thời tích cực chuẩn bị đề phòng để đánh bại địch trong trường hợp chúng liều lĩnh mở rộng “Chi ến tranh cục bộ” ra cả nước Nhiệm vụ và mối quan hệ giữa cuộc chiến đấu ở hai miền: Trong cuộc - chiến tranh chống Mỹ, miền Nam là tiền tuyến lớn, miền Bắc là h ậu phương lớn.Do đó, phải đánh bại cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ ở mi ền Bắc về moi mặt nhằm bảo đảm chi viện đắc lực cho miền Nam càng đánh càng mạnh * Mở rộng “Chuyển hướng tư tưởng”: Làm cho toàn Đảng, toàn dân hiểu rõ những vấn đề sau: - Sự chuyển biến của tình hình, miền Bắc không còn ở trong thời kỳ xây dựng hoà bình nữa, mà đã bắt đầu ở vào thời chiến. - So sánh lực lượng giữa ta và địch. Nhấn mạnh những thuận lợi của ta và thất bại nghiêm trọng của Mỹ, cho nên ta nhất định sẽ th ắng, Mỹ nh ất định sẽ thất bại hoàn toàn. - Giải phóng miền Nam là trách nhiệm chung của nhân dân c ả n ước và c ả nước đều phải tham gia đánh giặc. Cần phải xác định rõ “Miền Bắc dù có bị ném bom bắn phá đến đâu cũng phải vào giải phóng miền Nam mà không chút Nhóm 12 – Lớp ĐL1205 11
nao núng, nâng cao chí khí căm thù và quyết tâm thắng địch”. Ph ải đẩy m ạnh phong trào “ba sẵn sàng” với nội dung và yêu cầu mới. Cần phải xây dựng tác phong tích cực, khẩn trương của thời chiến. Phải ra sức xây dựng tư tưởng phấn khởi và tin tưởng, quyết chiến quyết thắng đế quốc Mỹ và tay sai , tư tưởng sẵn sàng chiến đấu và công tác ở bất cứ nơi nào theo tiếng gọi của Đảng và của Tổ quốc; tư tưởng sẵn sàng đánh bại bất cứ loại chiến tranh nào của địch, sẵn sàng khắc phục mọi khó khăn gian khổ, sẵn sàng chiến đấu lâu dài chống Mỹ với tinh thần tự lực cánh sinh cao; chống tư tưởng sợ Mỹ, đánh giá địch quá cao, hoặc chủ quan khinh địch; t ư tưởng hoang mang, dao động, cầu an; tư tưởng muốn đàm phán khi chưa có điều kiện có lợi, muốn kết thúc chiến tranh với bất cứ giá nào; t ư tưởng ỷ l ại vào s ự giúp đỡ của nước ngoài và không tin vào sức mình. Như vậy, “chuyển hướng tư tưởng” ở đây có thể hiểu một cách ngắn gọn là: chuyển từ nội dung và phương pháp tư tưởng ở thời bình sang nội dung và phương pháp tư tưởng ở thời chiến, trong đó bao gồm những nội dung cụ thể là: Đế quốc Mỹ dù có mạnh đến mấy chúng ta cũng nhất định thắng. - Miền Bắc dù có bị bắn phá đến đâu cũng phải quyết tâm cùng miền - Nam đánh thắng giặc Mỹ xâm lược. Như vậy, chủ trương “chuyển hướng tư tưởng” ở miền Bắc được Đảng ta xác định từ Hội nghị Trung Ương lần thứ 11 (3-1965) và tiếp tục được kh ẳng định, bổ sung, cụ thể hoá ở Hội nghị Trung Ương lần thứ 12 (12-1965) cùng các chỉ thị, nghị quyết sau đó của Trung Ương về công tác tư tưởng. Đó là một ch ủ trương đúng đắn và có ý nghĩa to lớn trong việc chỉ đạo công tác tuyên truy ền, cổ động của Đảng ở miền Bắc thời gian này. Từ chủ trương này, những vấn đề Nhóm 12 – Lớp ĐL1205 12
căn bản nhất của công tác tư tưởng nói chung, công tác tuyên truyền, cổ động nói riêng được xác định kịp thời và chính xác. Nh ờ đó, công tác tuyên truy ền, c ổ động chính trị của Đảng ở miền Bắc được triển khai mạnh mẽ, rầm rộ và liên tục trong suốt những năm ác liệt nhất của cuộc kháng chi ến ch ống M ỹ, c ứu nước, góp phần to lớn vào việc động viên, cổ vũ tinh th ần chi ến đ ấu và s ản xuất của nhân dân miền Bắc, biến sức mạnh tinh thần đó thành sức mạnh vật chất vượt qua mọi gian nan, thử thách, giành thắng l ợi cuối cùng trong cu ộc chiến đấu không cân sức giữa dân tộc ta và đế quốc Mỹ. Chuy ển h ướng t ư tưởng của Đảng ở miền Bắc những năm 65-75 là một bài học vô cùng quý giá. Ý nghĩa của đường lối: Thể hiện quyết tâm đánh Mỹ và thắng Mỹ, tinh thần cách mạng ti ến - công, tinh thần độc lập tự chủ, sự kiên trì mục tiêu giải phóng mi ền Nam, th ống nhất Tổ quốc, phản ánh đúng đắn ý chí, nguy ện vọng chung c ủa toàn Đ ảng, toàn quân và toàn dân ta Thể hiện tư tưởng nắm vững, giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc và - chủ nghĩa xã hội, tiếp tục tiến hành đồng thời và kết hợp ch ặt ch ẽ hai chi ến lược cách mạng trong hoàn cảnh cả nước có chiến tranh ở mức độ khác nhau, phù hợp với thực tế đất nước và bối cảnh quốc tế Đó là đường lối chiến tranh nhân dân, toàn dân, toàn di ện, lâu dài, d ựa vào sức mình là chính được phát triển trong hoàn cảnh mới, tạo nên sức mạnh mới để dân tộc ta đủ sức đánh thắng giặc Mỹ xâm lược Nhóm 12 – Lớp ĐL1205 13
Kết quả, ý nghĩa lịch sử, nguyên nhân thắng l ợi và bài h ọc kinh III. nghiệm 1. Kết quả và ý nghĩa lịch sử a) Kết quả Ở miền Bắc, Một chế độ xã hội mới, chế độ xã hội chủ nghĩa bước đầu được hình thành.Văn hóa, xã hội, y tế, giáo dục không những được duy trì mà còn có sự phát triển mạnh. Sản xuất nông nghiệp phát triển, công nghi ệp đ ịa phương được tăng cường. Quân dân miền Bắc đánh thắng cuộc chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ. Ở miền Nam, Trong giai đoạn 1954 – 1960, đánh bại chiến lược chiến tranh đơn phương của Mỹ - ngụy, đưa cách mạng từ th ế giữ gìn l ực l ượng sang thế tiến công. Trong giai đoạn 1961 – 1965, giữ vững và phát triển thế tiến công, đánh bại chiến lược chiến tranh đặc biệt của Mỹ. Giai đoạn 1965 – 1968, đánh bại chiến lược chiến tranh cục bộ của Mỹ và chư hầu, buộc Mỹ ph ải xuống thang chiến tranh, chấp nhận ngồi vào bàn đàm phán với ta tại Paris. Giai Nhóm 12 – Lớp ĐL1205 14
đoạn 1969 – 1975 đánh bại chiến lược Việt Nam hóa chiến tranh của M ỹ và tay sai mà đỉnh cao là Đại thắng mùa xuân 1975 với chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, đập tan toàn bộ chính quyền địch, buộc chúng phải tuyên b ố đ ầu hàng không điều kiện, giải phóng hoàn toàn miền Nam. b) Ý nghĩa lịch sử Ý nghĩa lịch sử đối với nước ta: - Kết thúc thắng lợi 21 năm chiến đấu ch ống đế quốc Mỹ xâm lược (tính từ năm 1954), 30 năm chiến tranh cách mạng (tính từ 1945), 115 năm chống đế quốc thực dân phương Tây (tính từ 1858), quét sạch quân xâm lược ra khỏi bờ cõi, giải phóng miền Nam; đưa lại độc lập, thống nhất toàn vẹn lãnh th ổ cho đất nước. - Hoàn thành cuộc cách mạng dân tộc dân chủ trên phạm vi c ả nước. M ở ra kỷ nguyên mới cho dân tộc ta, kỷ nguyên cả nước hòa bình, th ống nh ất, cùng chung một nhiệm vụ chiến lược là đi lên chủ nghĩa xã hội. - Tăng thêm sức mạnh vật chất, tinh thần, thế và lực cho cách m ạng và dân tộc Việt Nam, để lại niềm tự hào sâu sắc và những kinh nghiệm quý báu cho sự nghiệp dựng nước và giữ nước giai đoạn sau. - Góp phần quan trọng vào việc nâng cao uy tín của Đ ảng và dân t ộc Vi ệt Nam trên trường quốc tế. Ý nghĩa đối với cách mạng thế giới: - Đập tan cuộc phản kích lớn nhất của chủ nghĩa đế quốc vào chủ nghĩa xã hội và cách mạng thế giới kể từ sau chiến tranh thế giới lần thứ hai, b ảo v ệ vững chắc tiền đồn phía Đông Nam Á của chủ nghĩa xã hội. - Làm phá sản các chiến lược chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ, gây tổn thất to lớn và tác động sâu sắc đến nội tình nước Mỹ trước mắt và lâu dài. Nhóm 12 – Lớp ĐL1205 15
- Góp phần làm suy yếu chủ nghĩa đế quốc, phá vỡ một phòng tuyến quan trọng của chúng ở khu vưc Đông Nam Á, mở ra s ự s ụp đổ không th ể tránh kh ỏi của chủ nghĩa thực dân mới, cổ vũ mạnh mẽ phong trào đấu tranh vì mục tiêu đôc lập dân tộc, dân chủ, tự do và hòa bình phát triển của nhân dân thế giới 2. Nguyên nhân thắng lợi và những bài học kinh nghi ệm trong cu ộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. a) Nguyên nhân thắng lợi Nguyên nhân thứ nhất: Sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng Cộng sản Việt Nam là nhân tố quyết định hàng đầu bảo đảm th ắng lợi của cách mạng Vi ệt Nam. Nguyên nhân thứ hai: Nhân dân và các lực lượng vũ trang nhân dân đã phát huy truyền thống yêu nước, chủ nghĩa anh hùng cách mạng, một lòng đi theo Đảng, đi theo Bác Hồ, chiến đấu dũng cảm, ngoan cường, bền bỉ, lao động quên mình vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì CNXH và vì quyền con người. Nguyên nhân thứ ba: Cả nước đoàn kết, thống nhất ý chí và hành động, trên dưới một lòng, triệu người như một, quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược. Nguyên nhân thứ tư: Kết hợp sức mạnh của dân tộc với sức mạnh của thời đại, tạo thành sức mạnh tổng hợp đánh Mỹ và thắng Mỹ. Nguyên nhân thứ năm: Đoàn kết, liên minh chiến đấu với nhân dân Lào và nhân dân Campuchia; đoàn kết quốc tế. b) Những bài học kinh nghiệm trong cuộc kháng chiến chồng Mỹ cứu nước Nhóm 12 – Lớp ĐL1205 16
Một là, kiên định quyết tâm quyết đánh, quyết thắng đế quốc Mỹ xâm lược. Quyết đánh, quyết thắng đế quốc Mỹ xâm lược là quy ết tâm l ớn c ủa Đ ảng, cũng là quyết tâm của toàn quân, toàn dân, của cả nước Việt nam. Đó là m ột quyết tâm vĩ đại được khẳng định từ đầu và luôn luôn kiên đ ịnh trong su ốt cu ộc kháng chiến chống Mỹ. Hai là, đường lối kháng chiến chống Mỹ, cứu nước đúng đắn, sáng tạo, độc lập, tự chủ. Đại hội lần thứ IV của Đảng đã khẳng định: “Thắng lợi vĩ đại của sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước của nhân dân ta trước hết là thắng lợi của đường lối chính trị, đường lối quân sự độc lập, tự chủ đúng đắn và sáng t ạo c ủa Đ ảng ta”. Đường lối đó được thể hiện trong một loạt chủ trương mang tính h ệ th ống, kết hợp những vấn đề về nguyên tắc, chiến lược với những vấn đề về sách lược và phương pháp, hình thành một giải pháp tối ưu đưa cách m ạng và kháng chiến tiến lên một cách vững chắc, từ giai đoạn mở đầu đến giai đoạn kết thúc. Nó tạo nên sức chiến đấu to lớn của cả nước, của toàn dân t ộc, đ ồng th ời tranh thủ được sự ủng hộ, giúp đỡ sâu rộng và mạnh mẽ nhất của th ế giới trong đi ều kiện quốc tế rất phức tạp, bảo đảm cho quân và dân ta đánh thắng từng bước, tiến lên đánh thắng hoàn toàn cuộc chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ. Thắng lợi của sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước là thắng lợi của chiến lược giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, tiến hành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở miền Nam và cách mạng XHCN ở mi ền B ắc, kết hợp chặt chẽ hai nhiệm vụ đó với nhau nhằm th ực hiện một mục tiêu chung: Hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân trong c ả n ước, th ực hiện thống nhất Tổ quốc, đưa cả nước tiến lên XHCN. Nhóm 12 – Lớp ĐL1205 17
Đường lối đó chỉ ra phương hướng giải quyết đúng đắn các mối quan h ệ giữa dân tộc và giai cấp, giữa chống đế quốc và phong kiến, giữa nhiệm vụ giải phóng đất nước với xây dựng đất nước, giữa cách mạng nước ta với cách mạng thế giới, giữa chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa quốc tế. Ba là, nghệ thuật tiến hành chiến tranh nhân dân sáng tạo Đó là nghệ thuật động viên, tổ chức toàn dân, cả nước tiến hành chi ến tranh với hai lực lượng quân sự và chính trị, hai hình th ức đ ấu tranh vũ trang và đấu tranh chính trị, chiến tranh cách mạng và khởi nghĩa của quần chúng, ti ến công và nổi dậy, nổi dậy và tiến công trong đó đòn ti ến công quân s ự có ý nghĩa quyết định, làm chủ để tiêu diệt địch, tiêu diệt địch để làm chủ. Đó là xây dựng thế trận chiến tranh nhân dân, một th ế trận r ất hi ểm hóc, ngày càng hoàn chỉnh và vững chắc. Thế trận đó được xây dựng bằng lực lượng chính trị và lực lượng vũ trang nhân dân trên ba vùng chiến lược (đồng bằng, rừng núi và đô thị), kết hợp chặt chẽ để tiến công địch, tạo nên thế trận liên hoàn trên toàn miền Nam, nối liền với miền Bắc, cùng với hai nước anh em Lào và Campuchia dựng lên thế trận liên hoàn giữa 3 nước. Đó là nghệ thuật tiến công kiên quyết, tích cực, chủ động, cơ động, linh hoạt, kết hợp chặt chẽ ba mặt trận: đấu tranh quân sự, chính trị và ngoại giao với hình thức phong phú đa dạng. Kết hợp chiến đấu với s ản xu ất và không ngừng ổn định đời sống nhân dân trong chiến tranh. Bốn là, tổ chức lực lượng cả nước đánh giặc. Trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, công tác tổ chức đã được triển khai với quy mô rộng lớn chưa từng có trong lịch sử chiến tranh nước ta. Đó là Nhóm 12 – Lớp ĐL1205 18
công tác xây dựng, phát triển lực lượng chính trị, lực lượng vũ trang, đó còn là hình thức và phương thức xây dựng các tổ chức Đảng, chính quy ền, quần chúng ở cả hai miền Nam, Bắc; tổ chức hậu phương lớn, tổ chức các căn cứ kháng chiến tại chỗ ở miền Nam; tổ chức chiến trường… Năm là, xây dựng căn cứ địa cách mạng, hậu phương kháng chiến vững chắc, phát huy vai trò của hậu phương lớn và hậu phương tại chỗ. Đảng ta sớm xác định miền Bắc là nền tảng cho l ực lượng cách m ạng c ả nước, xây dựng miền Bắc tiến lên CNXH là xây dựng căn cứ địa cách mạng cho cả nước. Đảng ta còn chăm lo xây dựng và mở rộng những vùng căn cứ, vùng giải phóng ngay tại chiến trường làm hậu phương tại chỗ. Chú trọng xây dựng tuyến đường giao thông, vận chuyển chiến lược thông suốt, chi viện từ hậu phương lớn miền Bắc vào tiền tuyến lớn miền Nam cũng như đường vận chuyển chiến lược giữa Việt Nam, Lào, Campuchia. Tuyến vận tải 559 – đường Trường Sơn – đường Hồ Chí Minh là bi ểu t ượng ý chí và nghị lực lớn lao của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta “x ẻ d ọc Tr ường Sơn đi cứu nước”. Sáu là, phát huy sức mạnh đoàn kết chiến đấu của ba dân tộc Việt Nam, Lào, Campuchia để cùng nhau đánh thắng đế quốc Mỹ xâm lược. Bảy là, đoàn kết quốc tế, phát huy sức mạnh của thời đại gắn với sức mạnh dân tộc Tám là, bồi dưỡng và phát huy nhân tố con người Nhóm 12 – Lớp ĐL1205 19
Đảng ta đặt trọng tâm trước hết vào việc xây dựng nhân tố chính trị tinh thần cho con người; xác định lập trường kiên quyết kháng chiến, quyết tâm đánh giặc Mỹ đến thắng lợi hoàn toàn. Từ đó, động viên được ý chí chi ến đ ấu, năng lực sáng tạo và nỗ lực phi thường của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân làm nên chiến thắng. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Giáo trình đường lối cách mạng của Đảng Cộng Sản Việt Nam , NXB Chính trị Quốc gia (2009) 2. Website: http://kenhdaihoc.com 3. Báo điện tử: Đảng Cộng Sản Việt Nam (dangcongsan.vn) 4. Giáo trình Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam (hỏi đáp) , Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia (1996). 5. Lịch sử Kháng chiến chống Mỹ cứu nước 1954 - 1975 (Tập 1, 2 , 3, 4), NXB Chính trị Quốc gia (Bản online) 6. Website: www.lichsuvietnam.vn 7. Website: tailieuphothong.blogspot.com 8. Cùng một số tài liệu khác. Nhóm 12 – Lớp ĐL1205 20