TỔNG QUAN VỀ DI TÍCH Ở HẢI DƯƠNG
ế H i Dả ư ng là m nh đ t giàu truy n th ng l ch s và văn hi n, n i sinh ra bi t ử ề ế ả ấ ơ ố ơ ị
bao anh hùng hào ki t, bao danh nhân l i l c. Nhi u th k trôi qua, các giá tr tiêu ệ ỗ ạ ế ỷ ề ị
bi u đó đ c gìn gi , b o l u qua h th ng văn hoá v t th , phi v t th đ c s c nh ể ượ ữ ả ư ậ ể ặ ắ ậ ể ệ ố ư
di tích l ch s , văn hóa, l h i, phong t c t p quán v.v. ễ ộ ụ ậ ử ị
Hi n nay, trên đ a bàn t nh có 1098 di tích ( theo đi u tra năm 1996 ) đ ệ ị ỉ ề cượ
phân b ố ở ầ ế h u kh p các làng xã. Trong s đó, có 02 di tích là Côn S n và Ki p ắ ố ơ
B c đ ạ ượ c x p h ng đ c bi ạ ế ặ ệ ạ t quan tr ng c a qu c gia, 140 di tích x p h ng ủ ế ọ ố
, văn hóa qu c gia và 62 di tích x p h ng c p t nh. Cùng v i s phát tri n kinh t ấ ỉ ớ ự ế ể ạ ố ế
và xã h i, s nghi p b o t n di tích c a t nh H i D ng cũng đ t đ ả ươ ả ồ ủ ỉ ự ệ ạ ộ ượ ề c nhi u
thành t u to l n. Tr ự ớ ướ c đây, có nhi u di tích b xu ng c p, đ nát, hoang tàn. ố ề ấ ổ ị
Đ n nay, h th ng di tích trên đ a bàn t nh đã đ ệ ố ế ị ỉ ượ c tu b , khôi ổ ạ ph c và tôn t o ụ
x ng đáng v i t m vóc c a các danh nhân đ t n ủ ứ ớ ầ ấ ư cớ và các giá tr l ch s , văn hóa, ị ị ử
du l ch v n có. Đi n hình là khu di tích danh th ng Côn S n - Ki p B c, chùa ể ế ắ ạ ố ơ ị
Chí Linh; khu Thanh Mai, đ n Cao An L c, đ n th th y giáo Chu Văn An … ề ờ ầ ề ạ ở
di tích danh th ng An Ph ụ ở ắ Kinh Môn; c m di tích th danh y Tu Tĩnh và Văn ờ ụ ệ
mi u Mao Đi n C m Giàng, đ n th Khúc Th a D Ninh Giang... Hàng ề ở ẩ ụ ở ừ ế ề ờ
năm, các di tích trên đ a bàn t nh đã đón hàng ch c v n du khách th p ph ụ ạ ậ ị ỉ ươ ng
v tham quan, chiêm bái. Trong nh ng năm g n đây, đ ề ữ ầ ượ ủ c s quan tâm c a ự
Đ ng, Nhà n c và các c p chính quy n, s nhi t tình công đ c c a nhân dân, ả ướ ự ề ấ ệ ứ ủ
h th ng di tích l ch s văn hoá c a t nh H i D ng ( ả ươ ệ ố ủ ỉ ử ị tiêu bi u nh t là khu di tích ấ ể
Côn S n - Ki p B c ạ ) đang đ ế ơ ượ ặ c b o t n và phát huy tác d ng nhi u m t, đ c ả ồ ụ ề ặ
bi ệ t là giá tr giáo d c sâu s c, lâu dài. ụ ắ ị
ổ Côn S n - Ki p B c là qu n th di tích l ch s , văn hoá và danh th ng n i ử ế ể ạ ầ ắ ơ ị
ti ng t ế ừ ầ lâu đ i, g n bó v i cu c đ i, s nghi p c a nhi u danh nhân n i ti ng: Tr n ệ ủ ờ ắ ờ ự ổ ế ề ớ ộ
H ng Đ o, ba v Ph t t c a Thi n phái Trúc Lâm ( Đ nh t t , Đi u Ng Giác ậ ổ ủ ư ề ạ ị ấ ổ ệ ự ề
Hoàng, Tr n Nhân Tông Hoàng đ , Đ nh t Pháp Loa, Đ tam t Huy n Quang ), ị ổ ế ệ ầ ệ ổ ề
Tr n Nguyên Đán, Nguy n Trãi... Uy đ c và tài năng ki ứ ễ ầ ệ ầ t xu t c a h đã góp ph n ọ ấ ủ
hun đúc nên h n thiêng sông núi, đ l ể ạ ế ạ i ti ng vang muôn thu . Côn S n và Ki p B c ở ế ồ ơ
còn là hai trung tâm tôn giáo, tín ng c, có s liên quan g n bó ưỡ ng l n c a đ t n ủ ấ ớ ướ ự ắ
v l ch s , văn hóa và tâm linh v i nhi u di tích ề ị ử ề ớ ở ả trong và ngoài t nh H i D ng. Tr i ả ươ ỉ
qua h n 700 năm t n t ồ ạ ơ ắ i, phát tri n, m i liên quan y ngày càng có ý nghĩa sâu s c; ể ấ ố
nh ng tri th c v các di tích liên quan s góp ph n quan tr ng trong vi c tìm hi u giá ứ ề ữ ẽ ệ ể ầ ọ
tr nhi u m t c a khu di tích Côn S n - Ki p B c nói riêng, c a h th ng di tích l ch ế ệ ố ặ ủ ủ ề ạ ơ ị ị
s văn hoá trên đ t H i D ng nói chung. ử ấ ả ươ
Nh m gi i thi u cho du khách nh ng thông tin c n thi ằ ớ ữ ệ ầ ế ầ t, ph c v nhu c u ụ ụ
tham quan, h c t p, Ban Qu n lý di tích Côn S n - Ki p B c gi ọ ậ ế ả ạ ơ ớ i thi u m t s di tích ộ ố ệ
tiêu bi u có liên quan trong đ a ph n t nh H i D ng. ả ươ ậ ỉ ể ị
A. Các di tích có liên quan t i Đ c Thánh Tr n: ớ ứ ầ
1. Đ n Quát, xã Y t Kiêu, huy n Gia L c. ế ề ệ ộ
2. Khu di tích đ n Sinh, đ n Hoá, xã Lê L i, huy n Chí Linh. ề ề ệ ợ
3. Đ n chùa Trung Quê, xã Lê L i, huy n Chí Linh. ề ệ ợ
4. Đ n Cao An Ph , xã An Sinh, huy n Kinh Môn. ụ ề ệ
5. Đ n G m, xã C Thành, huy n Chí Linh. ổ ề ệ ố
B. Nh ng di tích liên quan đ n các v t c a Thi n phái Trúc Lâm: ữ ị ổ ủ ề ế
1. Chùa Thanh Mai, xã Hoàng Hoa Thám, huy n Chí Linh. ệ
2. Chùa Minh Khánh, th tr n Thanh Hà, huy n Thanh Hà. ị ấ ệ
C. Tám di tích c n i ti ng c a huy n Chí Linh x a (Chí Linh bát c ) ổ ổ ổ ế ủ ư ệ
1.Th Đ n th Qu c Ph Th ng t ượ ng T c tr ch ( ể ổ ạ ụ ề ờ ố ượ ể ầ ẩ ) Tr n Qu c Ch n ố
2. Tinh Phi c tháp ( Tháp m c a bà Tinh Phi Nguy n Th Du , t c bà ổ ệ ứ ộ ủ ễ ị
chúa Sao Sa, theo t c ta ). ư ệ li u hi n còn, là n ti n s đ u tiên c a n ữ ế ỹ ầ ủ ệ ướ
nhà cũ c a Ti u n - bi t hi u c a Chu Văn An khi t 3. Ti u n c bích ( ề Ẩ ổ ề Ẩ ủ ệ ủ ệ ừ
ng Hoàng ) quan v núi Ph ề ượ
4. Huy n Thiên c t ( ) ổ ự Chùa c Huy n Thiên ổ ề ề
5. Nh n Loan c đ ( ) ổ ộ b n đò c Nh n Loan ế ạ ạ ổ
6. D c Lĩnh c viên ( V n thu c D c S n t ượ ổ ượ ườ ơ ố ừ ạ th i Tr n H ng Đ o ư ầ ờ
truy n l ề ạ ) i
7. Phao S n c thành ( ơ ổ ả ạ ư ) Thành c Phao S n, t c thành Ph L i x a ứ ổ ơ
8. Tr ng Nguyên c đ ng ( nhà cũ c a Tr ng nguyên M c Đĩnh Chi ) ổ ườ ạ ủ ạ ạ
D. Các sinh ho t văn hoá phi v t th tiêu bi u di n ra t i các di tích, ể ể ễ ậ ạ ạ
danh th ng c a t nh H i D ng ủ ỉ ả ươ ắ
1. Lên đ ng t i đ n Tranh, xã Đ ng Tâm, huy n Ninh Giang . ồ ạ ề ệ ồ
2. Các nghi th c t l , các sinh ho t h u bóng, hát văn; ứ ế ễ ạ ầ
ờ ặ ậ ấ ơ i, b t v t, đi c u thùm, th i c m thi… di n ra trong nh ng ngày ư ổ ơ ườ ễ ầ 3. Các trò ch i dân gian đ c s c nh : đánh v t, ch i đu, pháo đ t, c ắ ơ t ắ ị ướ Xuân và nh ng ngày l ữ i h u h t các di tích danh th ng c a t nh h i t ng, c ng ờ ữ ễ ộ ạ ầ ủ ỉ ế ắ
