Trang ph c ụ
Trang ph c là m t trong ba yêu c u c a đ i s ng v t ch t (ăn, , m c). Đó là s n ph m văn hoá s mụ ộ ầ ủ ờ ố ậ ấ ở ặ ả ẩ ớ
nh t c a xã h i loài ng i. Trang ph c cũng đ c thay đ i theo quá trình phát tri n c a l ch s . Hai nétấ ủ ộ ườ ụ ượ ổ ể ủ ị ử
n i b t trong trang ph c truy n th ng c a ph n Vi t Nam là áo dài và nón lá. ổ ậ ụ ề ố ủ ụ ữ ệ
Áo dài
Tr i qua năm tháng, chi c áo dài c a ph n Vi t Nam ngày càng đ c thay đ i và hoàn thi n h n. Đóả ế ủ ụ ữ ệ ượ ổ ệ ơ
là chi c áo dài có thân áo t ng đ i bó sát thân ng i, làm cho thân th ph n hi n lên đ c đ ngế ươ ố ườ ể ụ ữ ệ ượ ườ
cong m m m i, phù h p v i vóc ng i nh nh n c a ph n Vi t Nam. Hai tà áo th xu ng ngang n aề ạ ợ ớ ườ ỏ ắ ủ ụ ữ ệ ả ố ử
ng chân, th t tha bay trong gió, qu n quýt t ng b c đi, th p thoáng che ph n mông và đùi trong l pố ướ ấ ừ ướ ấ ầ ớ
qu n l a tr ng m ng. Thân áo x h i cao, h n c qu n đ l m t chút ph n mình phía trên. Tay áo n iầ ụ ắ ỏ ẻ ơ ơ ả ầ ể ộ ộ ầ ớ
r ng v a ph i, có th h i loe, tay ch dài đ n 3/4 cánh tay, n u mu n t o dáng kho , tr trung. ộ ừ ả ể ơ ỉ ế ế ố ạ ẻ ẻ
G n đây, các m t th i trang c a n c ngoài đ c du nh p vào Vi t Nam, nh ng b trang ph c áo dàiầ ố ờ ủ ướ ượ ậ ệ ư ộ ụ
truy n th ng v n đ c ph n Vi t Nam a chu ng. ề ố ẫ ượ ụ ữ ệ ư ộ
Nhìn chung trang ph c c a ng i Vi t Nam r t phong phú. H u h t m i dân t c đ u có trang ph cụ ủ ườ ệ ấ ầ ế ỗ ộ ề ụ
riêng. Các l h i là d p đ m i ng i m c nh ng b trang ph c a thích nh t c a mình. Tr i qua hàngễ ộ ị ể ỗ ườ ặ ữ ộ ụ ư ấ ủ ả
ngàn năm, trang ph c c a các dân t c Vi t Nam cũng bi n đ i, nh ng v n gi đ c nh ng nét riêng,ụ ủ ộ ệ ế ổ ư ẫ ữ ượ ữ
đ c tr ng cho dân t c mình. ặ ư ộ
Nón bài th ơ
Cùng v i áo dài, ph n Vi t Nam còn có chi c nón bài th duyên dáng. Chi c nón bài th ngày nayớ ụ ữ ệ ế ơ ế ơ
cũng là k t qu c a nhi u l n sàng l c, qua th c t s d ng che m a, n ng. Đ làm ra nh ng chi c nónế ả ủ ề ầ ọ ự ế ử ụ ư ắ ể ữ ế
đ p, ng i th làm nón ph i ch n nh ng lá non c a cây c đem ph i khô, là ph ng đ l p nón. Bênẹ ườ ợ ả ọ ữ ủ ọ ơ ẳ ể ợ
trong l p lá tr ng ng n nh l a là hình nh con đò, b n n c quê h ng và v n th quen thu c.ớ ắ ầ ư ụ ả ế ướ ươ ầ ơ ộ
Áo y m - di s n trang ph c Vi t Namế ả ụ ệ
Hình nh nh ng cô gái th t tha trong tà áo dài duyên dáng t lâu đã tr thành bi u t ng c a Vi tả ữ ướ ừ ở ể ượ ủ ệ
Nam. Tuy nhiên, nhìn l i quá trình phát tri n l ch s trang ph c dân t c, Vi t Nam không ch có áo dàiạ ể ị ử ụ ộ ệ ỉ
mà còn có áo y m - th trang ph c không th thi u c a ng i con gái x a. ế ứ ụ ể ế ủ ườ ư
X a kia áo y m th ng ch đ c g i v i cái tên nôm na là cái y m, đó là th trang ph c đã có t bao đ iư ế ườ ỉ ượ ọ ớ ế ứ ụ ừ ờ
nay và v n còn gi đ c cho đ n ngày hôm nay. Không ch vào ch n cung đình v i các m nh ph côngẫ ữ ượ ế ỉ ố ớ ệ ụ
n ng, cái y m còn ra ru ng đ ng "d m m a dãi n ng" v i ng i nông dân, và cùng v i chi c áo tươ ế ộ ồ ầ ư ắ ớ ườ ớ ế ứ
thân, cái y m theo ch em đ n v i h i đình đám, góp ph n t o nên b "qu c ph c" c a quý bà th i x a. ế ị ế ớ ộ ầ ạ ộ ố ụ ủ ờ ư
Cái y m xu t hi n trong cu c s ng c a ng i dân Vi t Nam t lâu nh ng mãi t i đ i nhà Lý cái y m m iế ấ ệ ộ ố ủ ườ ệ ừ ư ớ ờ ế ớ
"đ nh hình" v c b n. Theo dòng l ch s , cái y m không ng ng bi n đ i, nâng cao tính th m m quaị ề ơ ả ị ử ế ừ ế ổ ẩ ỹ
nh ng l n c i ti n. Tuy nhiên, "cu c cách m ng" c a cái y m ch x y ra vào đ u th k này khi cái qu nữ ầ ả ế ộ ạ ủ ế ỉ ả ầ ế ỷ ầ
ki u Tây và cái váy đ m xoè xâm nh p vào Vi t Nam. th k 17, cái y m v n ch a có s thay đ i l nể ầ ậ ệ Ở ế ỷ ế ẫ ư ự ổ ớ
lao v hình th c. Th k 19, cái y m có hình vuông v t chéo tr c ng c, góc trên khoét l làm c , haiề ứ ế ỷ ế ắ ướ ự ỗ ổ
đ u c a l , đính hai m u dây đ c t ra sau gáy. N u c tròn g i là y m c xây, c nh n đ u hình ch Vầ ủ ỗ ẩ ể ộ ế ổ ọ ế ổ ổ ọ ầ ữ
g i là y m c x , đít ch V mà s sâu xu ng g i là y m c cánh nh n. ọ ế ổ ẻ ữ ẻ ố ọ ế ổ ạ
B c sang th k 20, áo y m càng đ c s d ng ph bi n v i nhi u ki u dáng và m u mã phong phú.ướ ế ỷ ế ượ ử ụ ổ ế ớ ề ể ẫ
Dành cho ng i lao đ ng có y m màu nâu d t b ng v i thô. Ng i l n tu i m c y m màu th m. Con gáiườ ộ ế ệ ằ ả ườ ớ ổ ặ ế ẫ
nhà gia giáo m c y m nhi u màu, trang nhã và kín đáo. Lo i y m " m ", màu s c s , c c m sâu trặ ế ề ạ ế ỡ ờ ặ ỡ ổ ắ ễ
quá b ng c, "thách th c", ch dân "tr i i" d ng Th M u m i m c. Th i kỳ "cách tân" này, c y mờ ự ứ ỉ ờ ơ ạ ị ầ ớ ặ ờ ổ ế
th ng đ c "d n" thêm ba đ ng ch đ "b o hi m" ho c may vi n l n v i, thêu hoa c p theo đ ngườ ượ ằ ườ ỉ ể ả ể ặ ề ằ ả ặ ườ
biên c . ổ
M t lo i y m hay đ c các cô gái s d ng n a là "y m đeo bùa". G i là y m đeo bùa b i ng i m cộ ạ ế ượ ử ụ ữ ế ọ ế ở ườ ặ
chúng th ng đ x h ng vào trong túi v i nh đeo c nh y m, đó chính là th vũ khí vô cùng l i h iườ ể ạ ươ ả ỏ ạ ế ứ ợ ạ
c a các cô gái th i x a... Không ch v y, chi c y m còn làm nên nh ng câu chuy n tình yêu vô cùngủ ờ ư ỉ ậ ế ế ữ ệ
đ c đáo. X a, các cô gái khi h n hò ng i mình yêu th ng "ém" m t mi ng tr u trong chi c y m c aộ ư ẹ ườ ườ ộ ế ầ ế ế ủ
mình, dân gian g i đó là "kh u tr u d i y m". Có l không có th tr u nào "linh thiêng" h n lo i tr u d iọ ẩ ầ ả ế ẽ ứ ầ ơ ạ ầ ả
y m này. ế
Đ tr thành "qu c ph c" c a quý bà quý cô tr c khi chi c áo dài ra đ i, đi kèm v i cái y m là chi c áoể ở ố ụ ủ ướ ế ờ ớ ế ế
cánh khoác ngoài không cài cúc. Khi ra ngoài bên ngoài chi c y m ph i có thêm chi c áo dài, chi c váyế ế ả ế ế
l i trai b ng lĩnh, d i l a đào ho c màu m gà th t ngang l ng, cái xà tích b c l ng l ng, b "đ ngh "ưỡ ằ ả ụ ặ ỡ ắ ư ạ ủ ẳ ộ ộ ề
ăn tr u bên phía c nh s n, chân mang dép. Ch a h t, ph c trang ra đ ng còn ph i k đ n là haiầ ạ ườ ư ế ụ ườ ả ể ế
chi c khăn đ i đ u: khăn nhi u (qu n bên trong) và khăn m qu (trùm bên ngoài). N u đúng d p h i hèế ộ ầ ễ ấ ỏ ạ ế ị ộ
đình đám các cô gái th ng trang b thêm cho mình chi c nón quai thao, và tóc thì v n cao cài l c. ườ ị ế ấ ượ
Su t chi u dài l ch s , cái y m đã đi vào "gi c m " c a bi t bao th h mày râu. "Tr i m a l y y m màố ề ị ử ế ấ ơ ủ ế ế ệ ờ ư ấ ế
che - Có anh đ ng gác còn e n i gì ?". Đáp l i, các nàng cũng ch ng v a: " c gì sông h p tày gang -ứ ỗ ạ ẳ ừ Ướ ẹ
B c c u d i y m cho chàng sang ch i". ắ ầ ả ế ơ
Cái y m là th trang ph c v a kín đáo, v a... m m t cách ngh thu t, đ c đáo c a Vi t Nam. Chế ứ ụ ừ ừ ỡ ờ ộ ệ ậ ộ ủ ệ ả
th mà Th M u nói v i chàng nô:" Gió xuân t c d i y m đào - Anh trông th y o n sao không vào th pế ị ầ ớ ố ả ế ấ ả ắ
h ng !". ươ