Về vấn đề giáo dục giới tính cho trẻ em trong gia đình - Nguyễn Thị Tố Quyên

X· héi häc sè 1 (89), 2005 85<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> VÒ vÊn ®Ò<br /> gi¸o dôc giíi tÝnh cho trÎ em trong gia ®×nh<br /> <br /> NguyÔn thÞ tè quyªn<br /> <br /> <br /> Gi¸o dôc giíi tÝnh lµ mét chñ ®Ò míi ë n−íc ta. Xung quanh vÊn ®Ò nµy, quan<br /> ®iÓm cho r»ng cã nªn coi gi¸o dôc giíi tÝnh thµnh mét néi dung gi¸o dôc ®éc lËp<br /> trong nhµ tr−êng hay kh«ng ®ang cßn cã nhiÒu tranh c·i. Tõ cuèi nh÷ng n¨m 80 (cña<br /> thÕ kû XX), gi¸o dôc giíi tÝnh ®· ®−îc ®−a vµo ch−¬ng tr×nh thùc nghiÖm gi¶ng d¹y<br /> t¹i 17 tØnh vµ thµnh phè trªn toµn quèc. Tuy nhiªn, néi dung kiÕn thøc cßn s¬ sµi,<br /> tËp trung chñ yÕu ë nh÷ng néi dung cã tÝnh chÊt gi¶i phÉu sinh lý c¬ thÓ, ch−a ®Ò<br /> cËp tíi quan hÖ gi÷a hai giíi, vÊn ®Ò t×nh dôc vµ quan hÖ t×nh dôc.<br /> Trong x· héi truyÒn thèng vÊn ®Ò giíi tÝnh, t×nh dôc c¨n b¶n lµ vÊn ®Ò tÕ nhÞ,<br /> thÇm kÝn. Sù bïng næ th«ng tin vµ sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, nhÊt lµ<br /> ë ®« thÞ, th«ng tin ®Õn víi mçi c¸ nh©n rÊt ®a d¹ng, khiÕn c¸c yÕu tè tiªu cùc nh−:<br /> v¨n hãa ®åi trôy, s¸ch b¸o, video ®en ®· lµm ¶nh h−ëng, t¸c ®éng m¹nh ®Õn quan hÖ<br /> gi÷a hai giíi. TÖ n¹n x· héi ngµy cµng gia t¨ng lµm rèi lo¹n trËt tù x· héi, lµm mai<br /> mét thuÇn phong mü tôc cña d©n téc. Sù tù do qu¸ møc trong quan hÖ giíi ®· dÉn<br /> ®Õn hµng lo¹t vÊn ®Ò nh− hiÖn t−îng n¹o ph¸ thai ë tuæi vÞ thµnh niªn ngµy cµng<br /> t¨ng, kh«ng hiÓu biÕt vÒ søc kháe sinh s¶n vµ t×nh dôc, sè trÎ em h−, ph¹m ph¸p<br /> ngµy cµng nhiÒu. §Æc biÖt lµ téi hiÕp d©m ë trÎ tuæi vÞ thµnh niªn cho thÊy thùc<br /> tr¹ng gi¸o dôc giíi tÝnh cßn yÕu kÐm. Nh÷ng hiÖn t−îng ®ã ®Æt gia ®×nh trong sù t¸c<br /> ®éng vµ biÕn ®æi s©u s¾c. V× vËy, cha mÑ lóc nµy ®ãng vai trß rÊt quan träng gióp cho<br /> con c¸i nhËn thøc ®óng, lùa chän ®óng th«ng tin, ®Æc biÖt lµ c¸c th«ng tin vÒ giíi<br /> tÝnh lµ rÊt cÇn thiÕt.<br /> X· héi lu«n mong ®îi giíi tÝnh nam vµ giíi tÝnh n÷ theo nh÷ng khu«n mÉu<br /> mµ x· héi ®· kiÕn t¹o nªn. ë mçi x· héi l¹i cã nh÷ng quan niÖm vÒ vai trß giíi kh¸c<br /> nhau. Gia ®×nh lµ h×nh th¸i ®Çu tiªn vµ chñ yÕu nhÊt cña mèi quan hÖ gi÷a con<br /> ng−êi víi con ng−êi, trong ®ã cha mÑ lµ nh÷ng ng−êi cã ¶nh h−ëng lín nhÊt ®Õn con<br /> c¸i, ®−îc coi lµ mÉu mùc cho con c¸i tr«ng vµo. Trong gia ®×nh c¸c thµnh viªn t¸c<br /> ®éng lÉn nhau mét c¸ch s©u s¾c vµ kÝn ®¸o. C¸ch c− xö cña cha mÑ víi nhau lµ bµi<br /> häc sím nhÊt vÒ mèi quan hÖ b×nh ®¼ng gi÷a mét ng−êi nam vµ mét ng−êi n÷ vÒ yªu<br /> th−¬ng, t«n träng, hç trî lÉn nhau trong mäi sinh ho¹t cña gia ®×nh. Qua c¸ch c− xö<br /> cña cha mÑ, con c¸i, nhÊt lµ con trai sÏ biÕt c¸ch c− xö víi b¹n g¸i.<br /> Trong cuéc sèng hµng ngµy cã rÊt nhiÒu ®iÒu liªn quan ®Õn vÊn ®Ò sinh<br /> s¶n, t×nh dôc nh−: phim ¶nh ®Ëp vµo tai, m¾t con trÎ, g©y cho trÎ nh÷ng th¾c m¾c<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br /> 86 VÒ vÊn ®Ò gi¸o dôc giíi tÝnh cho trÎ em trong gia ®×nh<br /> <br /> cÇn ®−îc gi¶i ®¸p. Trong khi ®ã th× gia ®×nh vµ nhµ tr−êng l¹i im lÆng hoÆc kh«ng<br /> biÕt c¸ch gi¶i thÝch ®Ó c¸c em hiÓu, g©y cho c¸c em ý nghÜ hoang mang hoÆc tß mß tù<br /> ®i t×m hiÓu. Nh− vËy rÊt nguy hiÓm. V× vËy ë tuæi dËy th×, c¬ thÓ c¸c em ®ang trong<br /> giai ®o¹n ph¸t triÓn m¹nh mÏ, cã kh¶ n¨ng sinh s¶n, song vÒ mÆt t©m lý c¸c em hay<br /> c¸u giËn, dÔ bÞ kÝch ®éng, muèn tù kh¼ng ®Þnh m×nh nh−ng nhËn thøc l¹i ch−a chÝn<br /> muåi. Cã thÓ chÝnh c¸c em kh«ng hiÓu thÊu ®¸o vÒ viÖc m×nh lµm hoÆc cã thÓ c¸c em<br /> b¾t ch−íc phim ¶nh, s¸ch b¸o cã néi dung kh«ng lµnh m¹nh, ph¶n v¨n hãa. ViÖc nµy<br /> lµ mét phÇn do t¸c ®éng xÊu tõ x· héi, nh−ng chñ yÕu do gi¸o dôc gia ®×nh ch−a ®−îc<br /> chó träng. C¸c bËc cha mÑ kh«ng gi¶ng gi¶i cho con c¸i, cho nªn c¸c em ph¶i tù t×m<br /> hiÓu qua s¸ch b¸o, b¹n bÌ. Trß chuyÖn víi con c¸i hoÆc gi¶i thÝch nh÷ng th¾c m¾c cho<br /> con c¸i nhiÒu khi ®em l¹i hiÖu qu¶ cao h¬n lµ nh÷ng quyÓn s¸ch. TrÎ rÊt Ýt ®äc hoÆc<br /> kh«ng quan t©m tíi lo¹i s¸ch nµy v× kh«ng cã sù l«i cuèn.<br /> ë n−íc ta hiÖn nay, gi¸o dôc giíi tÝnh trong gia ®×nh Ýt ®−îc c¸c bËc cha mÑ<br /> quan t©m. B¶n th©n cha mÑ, c¸c bËc lín tuæi còng thiÕu th«ng tin vÒ gi¸o dôc giíi<br /> tÝnh nªn ch−a nhËn thøc hÕt vai trß cña néi dung gi¸o dôc nµy. V× vËy,,hä kh«ng<br /> quan t©m hoÆc gÆp nhiÒu khã kh¨n trong viÖc gi¸o dôc cho con c¸i. Chóng kh«ng<br /> ®−îc chØ b¶o, h−íng dÉn nh÷ng kiÕn thøc, hiÓu biÕt tèi thiÓu vÒ giíi tÝnh. Do vËy, trÎ<br /> em c¶ nam vµ n÷ hÇu nh− ph¸t triÓn mét c¸ch tù nhiªn.<br /> Môc ®Ých cña gi¸o dôc giíi vµ giíi tÝnh lµ nh»m trang bÞ nh÷ng kiÕn thøc vÒ<br /> t©m lý, vÒ ®Æc ®iÓm giíi tÝnh cña mçi giíi, vÒ ho¹t ®éng t×nh dôc cho thanh thiÕu niªn,<br /> h−íng vµo viÖc h×nh thµnh ë líp trÎ nh÷ng quan niÖm vÒ h¹nh phóc løa ®«i, tr¸ch<br /> nhiÖm, nghÖ thuËt lµm vî, lµm chång, lµm cha mÑ... Tuy nhiªn, gi¸o dôc giíi vµ giíi<br /> tÝnh cßn lµ mét kh¸i niÖm míi mÎ trong x· héi mµ chóng ta ch−a hiÓu biÕt râ rµng.<br /> Giíi lµ chØ mèi quan hÖ x· héi vµ t−¬ng quan ®Þa vÞ x· héi cña n÷ vµ nam<br /> trong bèi c¶nh x· héi cô thÓ. Gi¸o dôc giíi lµ d¹y nh÷ng phÈm chÊt cÇn cã ë mçi<br /> giíi nam vµ n÷, nh÷ng chuÈn mùc trong quan hÖ víi ng−êi kh¸c giíi… Giíi tÝnh chØ<br /> sù kh¸c biÖt gi÷a nam vµ n÷ vÒ mÆt sinh häc. Gi¸o dôc giíi tÝnh ph¶i ®−îc hiÓu lµ<br /> sù gi¸o dôc vÒ gi¶i phÉu sinh lý c¬ thÓ, vÖ sinh th©n thÓ, søc kháe sinh s¶n vµ t×nh<br /> dôc. ë nhiÒu gia ®×nh c¸c bµ mÑ ng¹i chØ b¶o hoÆc kh«ng gi¶i thÝch ®−îc cho con<br /> nh÷ng ®iÒu s¬ ®¼ng nhÊt trong quan hÖ sinh ho¹t sau nµy vµ khi lín lªn lÊy vî g¶<br /> chång. Nhu cÇu t©m t×nh, trao ®æi cña cha mÑ víi con c¸i lµ rÊt Ýt. Cha mÑ ch−a<br /> hiÓu ®−îc r»ng nhu cÇu t×m hiÓu vÒ giíi vµ giíi tÝnh cña con c¸i lµ ®iÒu tù nhiªn, lµ<br /> ®iÒu cÇn thiÕt vµ tÊt yÕu nªn hä ch−a gi¸o dôc cho con vÒ vÊn ®Ò nµy hoÆc ng¹i<br /> kh«ng muèn nãi ra, thµnh ra khi lín lªn con c¸i tù ®éng tr−íc viÖc rÊt tù nhiªn tÊt<br /> yÕu ph¶i ®Õn. Cã thÓ nãi, ë n−íc ta gi¸o dôc giíi tÝnh kh«ng ®−îc hiÓu theo ®óng<br /> nghÜa cña nã. Gia ®×nh ViÖt Nam ngµy nay cßn chÞu ¶nh h−ëng nÆng nÒ cña t−<br /> t−ëng phong kiÕn cho nªn viÖc gi¸o dôc giíi tÝnh chØ lµ nh÷ng lêi r¨n d¹y mang<br /> tÝnh ®¹o ®øc. Trªn mét ph−¬ng diÖn nµo ®ã, gi¸o dôc giíi tÝnh ®−îc hiÓu theo nghÜa<br /> chÝnh x¸c lµ gi¸o dôc ®¹o ®øc. Ho¹t ®éng cã tÝnh phæ biÕn trong c¸c gia ®×nh vÒ gi¸o<br /> dôc giíi chØ dõng l¹i ë gãc ®é d¹y vÖ sinh th©n thÓ tuæi dËy th×. Gi¸o dôc t×nh dôc<br /> hÇu nh− ch−a bao giê ®−îc ®Æt ra.<br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br />  NguyÔn ThÞ Tè Quyªn 87<br /> <br /> ViÖc quan t©m vµ gi¸o dôc con c¸i sÏ cã ¶nh h−ëng ®Õn nhËn thøc cña trÎ<br /> trong quan hÖ b¹n kh¸c giíi. Ph−¬ng ph¸p t©m sù víi con lµ ph−¬ng ph¸p tÝch cùc<br /> nhÊt trong gi¸o dôc giíi vµ giíi tÝnh cho con c¸i. T©m sù víi con gióp cho gi÷a con vµ<br /> cha mÑ hiÓu nhau h¬n. Víi c¸ch nµy, hä gióp con hiÓu ®−îc nh÷ng ®iÒu riªng t−<br /> thÇm kÝn.<br /> Trong ®Ò tµi nghiªn cøu "Gi¸o dôc trÎ em trong c¸c gia ®×nh ë ®« thÞ hiÖn<br /> nay", chóng t«i ®· ®iÒu tra 287 ng−êi trong c¸c gia ®×nh vµ pháng vÊn s©u 10 tr−êng<br /> hîp, cho thÊy: cã 61,6% gia ®×nh bè mÑ thÊy cÇn thiÕt ph¶i trao ®æi víi con vÒ vÊn ®Ò<br /> giíi tÝnh. XÐt t−¬ng quan nam n÷ cã 56,6% «ng bè vµ 64,3% bµ mÑ cho r»ng cÇn thiÕt<br /> ph¶i trao ®æi vÒ vÊn ®Ò nµy. Nh− vËy cã kho¶ng h¬n mét nöa bè mÑ nhËn thøc ®−îc<br /> tÇm quan träng cña gi¸o dôc giíi tÝnh th«ng qua h×nh thøc trao ®æi trùc tiÕp. §©y lµ<br /> c¬ së cho sù th«ng c¶m gi÷a cha mÑ vµ con c¸i, tõ ®ã hä lµ n¬i tin cËy mµ con c¸i cã<br /> thÓ trao ®æi. Sè liÖu ®iÒu tra xÐt theo t−¬ng quan giíi cho thÊy, møc ®é nhËn thøc<br /> cña bè vµ mÑ lµ t−¬ng ®ång. Tuy tû lÖ ng−êi mÑ trao ®æi víi con cã cao h¬n nh−ng<br /> kh«ng nhiÒu. Cßn gÇn mét nöa bè mÑ kh«ng nh×n thÊy sù cÇn thiÕt ph¶i trao ®æi víi<br /> con vÒ giíi vµ giíi tÝnh; ®iÒu nµy cho thÊy hiÖn nay quan niÖm gi¸o dôc giíi tÝnh<br /> trong gia ®×nh cßn nhiÒu h¹n hÑp.<br /> XÐt t−¬ng quan tr×nh ®é häc vÊn víi vÊn ®Ò nhËn thøc cã cÇn thiÕt ph¶i trao<br /> ®æi víi con vÒ vÊn ®Ò giíi tÝnh hay kh«ng, th× 65,1% ng−êi cã tr×nh ®é d−íi phæ th«ng<br /> trung häc; 62,1% ng−êi cã tr×nh ®é trung cÊp cao ®¼ng; 58,6% ng−êi cã tr×nh ®é ®¹i<br /> häc vµ 66,7% ng−êi cã tr×nh ®é trªn ®¹i häc cho lµ cÇn thiÕt. Kh¶o s¸t nµy ®· cho<br /> thÊy tr×nh ®é häc vÊn kh«ng cã ¶nh h−ëng ®Õn nhËn thøc møc ®é cÇn thiÕt ph¶i trao<br /> ®æi víi con vÒ vÊn ®Ò giíi tÝnh.<br /> Quan ®iÓm gi¸o dôc giíi tÝnh ë c¸c n−íc kh¸c, nhÊt lµ c¸c n−íc ph−¬ng T©y<br /> kh¸c h¼n chóng ta hiÖn nay. Gi¸o dôc giíi tÝnh chiÕm mét vÞ trÝ quan träng trong c¸c<br /> néi dung gi¸o dôc. Theo tiÕn sÜ Gillbert Tordjman - Tæng th− ký hiÖp héi giíi tÝnh häc<br /> thÕ giíi, gi¸o dôc giíi tÝnh cµng sím cµng tèt. ¤ng cho r»ng: “trong mäi ph−¬ng diÖn<br /> cña gi¸o dôc, chóng ta ph¸t triÓn tri thøc cña trÎ em mét c¸ch tuÇn tù nh− ®Æt tõ<br /> viªn g¹ch nÒn ®Õn viªn g¹ch m¸i. Trong t×nh dôc còng vËy, trÎ em cÇn biÕt tuÇn tù tõ<br /> chuyÖn chöa, chuyÖn mang thai tíi sù sinh ®Î, tõ t×nh c¶m giíi tÝnh cho tíi giao hîp.<br /> TÊt c¶ nh÷ng chuyÖn ®ã ®Òu cÇn biÕt nh− nh÷ng ho¹t ®éng tù nhiªn, tÝch cùc cña con<br /> ng−êi. Chóng ta cÇn dÉn d¾t nh÷ng vÊn ®Ò Êy tuÇn tù theo løa tuæi vµ cã thÓ cho<br /> chóng nghe l¹i mét c¸ch tho¶i m¸i khi cã dÞp”1.<br /> §óng lµ rÊt nhiÒu gia ®×nh, c¸c bËc cha mÑ cè nÐ tr¸nh viÖc trao ®æi nh÷ng<br /> vÊn ®Ò nµy víi con c¸i cµng l©u cµng tèt. Hä lu«n sî r»ng con m×nh biÕt qu¸ sím. Hä<br /> chê ®îi con c¸i hái hä th× hä míi suy nghÜ xem liÖu cã cÇn thiÕt nãi víi con hay<br /> kh«ng. NhiÒu cha mÑ trao ®æi víi chóng t«i: mçi khi con c¸i hä nãi vÒ vÊn ®Ò t×nh dôc<br /> lµ hä l¹i l¶ng tr¸nh sang chuyÖn kh¸c. Hä lu«n t¹o cho con m×nh ý thøc kh«ng nªn ®i<br /> vµo nh÷ng vÊn ®Ò cña ng−êi lín. VËy bao giê th× con c¸i ®−îc bè mÑ coi lµ ng−êi lín?<br /> <br /> 1<br /> Trung t©m Khoa häc x· héi vµ Nh©n v¨n Quèc gia. Trung t©m Nghiªn cøu khoa häc vÒ gia ®×nh vµ phô n÷:<br /> Gia ®×nh trong gi¸o dôc søc kháe sinh s¶n vÞ thµnh niªn. Nhµ xuÊt b¶n Khoa häc x· héi. Hµ Néi - 2003. tr.55.<br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br /> 88 VÒ vÊn ®Ò gi¸o dôc giíi tÝnh cho trÎ em trong gia ®×nh<br /> <br /> C©u hái nµy rÊt Ýt bËc cha mÑ nghÜ ®Õn. VËy nªn con c¸i bÞ bá mÆc trong gi¸o dôc giíi<br /> tÝnh ®Æc biÖt lµ gi¸o dôc t×nh dôc.<br /> HiÖn nay ë ViÖt Nam ch−a cã ch−¬ng tr×nh gi¸o dôc giíi tÝnh vµ t×nh dôc cho<br /> trÎ em theo tõng løa tuæi. Sù thiÕu v¾ng ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o lµm cho c¸c bËc cha<br /> mÑ lóng tóng khi ph¶i trao ®æi víi con c¸i vÒ lÜnh vùc nµy. §©y còng lµ nguyªn nh©n<br /> nhiÒu bËc cha mÑ l¶ng tr¸nh råi mÆc kÖ cho trÎ tù m×nh t×m hiÓu kiÕn thøc giíi tÝnh<br /> Ngµy nay ®ang x¶y ra t×nh tr¹ng c¸c em nam hiÕp d©m ë tuæi vÞ thµnh niªn;<br /> c¸c em n÷ cã thai ë tuæi vÞ thµnh niªn. T×nh tr¹ng yªu sím khi ch−a hiÓu biÕt vÒ mèi<br /> quan hÖ t×nh dôc nªn dÔ ph¹m ph¶i sai lÇm trong t×nh yªu. NhiÒu trÎ em ë løa tuæi<br /> 14 - 15, cßn c¾p s¸ch ®Õn tr−êng, ch−a cã kinh nghiÖm vÒ cuéc sèng gia ®×nh nh−ng<br /> ®· ph¶i lµm cha lµm mÑ do thiÕu hiÓu biÕt vÒ t×nh dôc vµ h¹nh phóc. §©y lµ vÊn ®Ò<br /> næi cém vµ ng−êi ta thÊy r»ng nguyªn nh©n lµ do nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, sù du nhËp<br /> cña nÒn v¨n hãa ngo¹i lai, ch¹y theo lèi sèng ¨n ch¬i, suy ®åi ®¹o ®øc. Ng−êi ta ®æ lçi<br /> cho nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng nh−ng xÐt vÒ mÆt nµo ®ã th× gia ®×nh còng cã lçi trong néi<br /> dung gi¸o dôc nµy. Trong chuyªn ®Ò nµy chóng t«i ch−a cã ®iÒu kiÖn lµm thèng kª<br /> ®Þnh l−îng xem trªn thùc tÕ gi÷a bè vµ mÑ ai lµ ng−êi th−êng xuyªn trao ®æi trùc<br /> tiÕp víi con c¸i. Tuy nhiªn, kÕt qu¶ pháng vÊn s©u mét sè gia ®×nh th× chñ yÕu mÑ lµ<br /> ng−êi trao ®æi trùc tiÕp nhÊt lµ ë nh÷ng gia ®×nh cã con g¸i. Nh÷ng gia ®×nh cã trao<br /> ®æi víi con còng th−êng lµ nh÷ng gia ®×nh cã con g¸i. ë nh÷ng gia ®×nh cã con trai bè<br /> mÑ thÊy sù trao ®æi vÒ nh÷ng lÜnh vùc nµy lµ kh«ng cÇn thiÕt l¾m. §o¹n pháng vÊn<br /> s©u sau ®©y cña chóng t«i cho thÊy t©m sù cña mét ng−êi mÑ.<br /> H: ChÞ cã bao giê trao ®æi víi con vÒ vÊn ®Ò giíi, t×nh dôc vµ søc kháe sinh s¶n<br /> kh«ng?<br /> §: Cã, t«i cã con g¸i, t«i rÊt lo sî trong x· héi cã nhiÒu biÕn ®æi phøc t¹p hiÖn<br /> nay. §«i lóc t«i trao ®æi víi con vÒ lÜnh vùc nµy. Bän trÎ b©y giê yªu sím l¾m. Kh«ng<br /> kiÓm so¸t næi ®©u, ph¶i d¹y chóng th«i. Hy väng chóng tù b¶o vÖ ®−îc m×nh.<br /> H: Chång chÞ cã bao giê trao ®æi vÒ vÊn ®Ò nµy víi con kh«ng?<br /> §: Kh«ng, mét phÇn v× bËn, mét phÇn v× ai l¹i ®Ó con trai nãi, nã thÕ nµo Êy.<br /> Kh«ng bao giê anh Êy chÞu ®©u.<br /> Bªn c¹nh c¸c ph−¬ng ph¸p gi¸o dôc giíi tÝnh trùc tiÕp qua trß chuyÖn, c¸c bËc<br /> cha mÑ cßn sö dông c¸c ph−¬ng ph¸p gi¸n tiÕp. 22,% sè ng−êi ®−îc hái trong ®ã cã<br /> 20,5% bè vµ 24,2% mÑ cho r»ng chØ cÇn gi¸o dôc giíi tÝnh, t×nh dôc vµ søc kháe sinh<br /> s¶n cho con b»ng mua s¸ch b¸o cho chóng tù häc, kh«ng cÇn trao ®æi hay nãi chuyÖn<br /> trùc tiÕp víi chóng vÒ c¸c vÊn ®Ò trªn. Lêi t©m sù cña chÞ PTM nh− sau:<br /> "T«i kh«ng nghÜ r»ng bè mÑ l¹i ®i trao ®æi nh÷ng vÊn ®Ò tÕ nhÞ thÕ nµy mét<br /> c¸ch trùc tiÕp. T«i cã ý thøc trang bÞ kiÕn thøc cho chóng. T«i rÊt sî chóng tù t×m<br /> hiÓu b»ng c¸ch rñ b¹n bÌ xem nh÷ng phim ¶nh ®éc h¹i. Nhµ nµo b©y giê ch¼ng ®Çy<br /> ®ñ c¸c ph−¬ng tiÖn nh− video, ®Çu ®Üa hay thËm chÝ m¸y tÝnh. B¨ng ®Üa th× chØ cÇn<br /> vµi ngh×n chóng cã ngay. BiÕt kh«ng thÓ nÐ tr¸nh, t«i mua s¸ch cho chóng tù ®äc. T«i<br /> nghÜ ®©y lµ c¸ch thøc tèt nhÊt”.<br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br />  NguyÔn ThÞ Tè Quyªn 89<br /> <br /> Trong khi ®ã, vÊn ®Ò gi¸o dôc giíi tÝnh nãi riªng vµ gi¸o dôc søc kháe sinh<br /> s¶n vÞ thµnh niªn nãi chung hÇu nh− ch−a ®−îc c¸c bËc cha mÑ còng nh− c¸c nhµ<br /> gi¸o dôc, c¸c nhµ qu¶n lý quan t©m ®óng møc. Kh«ng Ýt c¸c bËc cha mÑ cho r»ng gi¸o<br /> dôc giíi tÝnh t×nh dôc lµ vÏ ®−êng cho h−¬u ch¹y, cßn c¸c nhµ gi¸o dôc l¹i cho r»ng<br /> ®ã lµ vÊn ®Ò tÕ nhÞ, riªng t−, rÊt khã tr×nh bµy tr−íc häc trß... V× vËy vÊn ®Ò gi¸o dôc<br /> giíi tÝnh hiÖn nay ch−a cã mét ch−¬ng tr×nh chÝnh thøc vµ ch−a ®−îc c¸c bËc cha mÑ<br /> quan t©m ®óng møc.<br /> §Ó tr¸nh ®−îc nh÷ng sai lÇm v× kh«ng hiÓu biÕt vÒ giíi tÝnh vµ t×nh dôc, c¸c<br /> bËc cha mÑ vµ ng−êi th©n trong gia ®×nh cÇn cung cÊp cho trÎ em nh÷ng kiÕn thøc vÒ<br /> t×nh b¹n, t×nh yªu, cÊu t¹o vµ chøc n¨ng cña c¬ quan sinh s¶n, nh÷ng chuÈn mùc<br /> trong quan hÖ víi ng−êi kh¸c giíi... Mong muèn cã ®−îc th«ng tin s©u vµ s¸t víi thùc<br /> tiÔn chóng t«i ®· tiÕn hµnh pháng vÊn s©u ®èi víi 10 gia ®×nh trong 2 quËn néi thµnh<br /> Hµ Néi:<br /> Trang bÞ kiÕn thøc vÒ tuæi dËy th×:<br /> H: Khi con g¸i ph¸t triÓn tuyÕn vó vµ cã kinh nguyÖt chÞ cã biÕt kh«ng?<br /> §: Cã, n¨m líp 7 ch¸u cã kinh nguyÖt vµ lín bæng lªn<br /> H: ChÞ cã d¹y ch¸u c¸ch vÖ sinh c¬ thÓ vµ gi¶i thÝch nh÷ng hiÖn t−îng ®ã víi<br /> ch¸u kh«ng?<br /> §: Cã, t«i nãi víi ch¸u sù ®au nhøc ë ngùc lµ do tuyÕn vó cña con ph¸t triÓn.<br /> Mçi khi ®Õn kú kinh nguyÖt con ph¶i gi÷ vÖ sinh vµ thay b¨ng vÖ sinh Ýt nhÊt ngµy<br /> hai lÇn.<br /> (PV n÷ sè 3, c¸n bé 38 tuæi quËn Hoµn KiÕm)<br /> H: Con g¸i anh n¨m nay bao nhiªu tuæi? Häc líp mÊy?<br /> §: Ch¸u 15 tuæi, häc líp 9.<br /> H: Anh cã nhËn thÊy sù thay ®æi c¬ thÓ cña ch¸u kh«ng?<br /> §: T«i thÊy ch¸u lín nhanh cao b»ng bè råi.<br /> H: Anh cã bao giê nãi víi ch¸u vÒ c¸ch vÖ sinh c¸ nh©n vµ cã biÕt ch¸u cã kinh<br /> nguyÖt hay ch−a kh«ng?<br /> §: Nh÷ng vÊn ®Ò ®ã ®· cã mÑ ch¸u. T«i thØnh tho¶ng chØ nh¾c nhë ch¸u vÒ<br /> chuyÖn b¹n bÌ.<br /> (PV nam sè 6, 42 tuæi quËn Ba §×nh)<br /> §©y lµ hai trong 10 pháng vÊn vÒ trang bÞ kiÕn thøc tuæi dËy th× cho con c¸i.<br /> Trong pháng vÊn s©u ®· thùc hiÖn, t¸c gi¶ thÊy r»ng ng−êi mÑ quan t©m vµ gi¶i thÝch<br /> cho con g¸i nh÷ng v−íng m¾c vµ kiÕn thøc vÒ tuæi dËy th× lµ chÝnh. HÇu nh− c¸c «ng<br /> bè chØ quan t©m tíi viÖc häc hµnh, b¹n bÌ, mua s¸ch vë vµ rÊt Ýt ng−êi d¹y con g¸i<br /> kiÕn thøc vÒ tuæi dËy th×. HÇu nh− c¸c anh ®Òu tr¶ lêi lµ: MÑ ch¸u d¹y cho ch¸u.<br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br /> 90 VÒ vÊn ®Ò gi¸o dôc giíi tÝnh cho trÎ em trong gia ®×nh<br /> <br /> Trong mét nghiªn cøu gÇn ®©y c¸c t¸c gi¶ ®· ®−a ra nhËn xÐt: “th−êng th×<br /> ng−êi cha nãi chuyÖn víi con trai (31,9%), ng−êi mÑ nãi chuyÖn víi con g¸i (81,1%).<br /> Nh−ng cÇn l−u ý cã tíi 14,9% c©u tr¶ lêi cho r»ng ng−êi mÑ th−êng xuyªn nãi<br /> chuyÖn, h−íng dÉn con trai”2. Nh− vËy, chóng ta thÊy vai trß cña ng−êi mÑ trong<br /> gia ®×nh lµ hÕt søc quan träng. §Æc biÖt cÇn nhÊn m¹nh vai trß cña ng−êi mÑ trong<br /> gi¸o dôc giíi tÝnh. ThÊy ®−îc nh÷ng kh¸c biÖt nµy sÏ gióp chóng ta nhËn thøc ®óng<br /> vµ cã h−íng t¸c ®éng tÝch cùc h¬n trong viÖc n©ng cao vai trß cña gia ®×nh trong<br /> lÜnh vùc nµy.<br /> VÒ sù quan t©m cña gia ®×nh víi vÊn ®Ò b¹n bÌ cña con hiÖn nay còng cßn<br /> nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau. §èi víi cha mÑ, con c¸i dï ®· lín nh−ng trong ¸nh m¾t hä<br /> th× lóc nµo con còng cßn bÐ báng.<br /> H: Anh cã quan t©m tíi quan hÖ b¹n bÌ cña con g¸i kh«ng? §Æc biÖt lµ<br /> b¹n trai?<br /> §: Ch¸u cã nhãm b¹n th©n 5, 6 ®øa c¶ trai vµ g¸i. T«i thÊy c¸c ch¸u vÉn x−ng<br /> h« v« t− b¹n tí nªn t«i kh«ng nh¾c nhë. Ch¸u míi 14 tuæi cßn qu¸ nhá ®Ó nãi vÒ quan<br /> hÖ b¹n trai.<br /> (PV nam sè 2, 39 tuæi, quËn Hoµn KiÕm)<br /> H: ChÞ cã bao giê nh¾c nhë con vÒ quan hÖ b¹n bÌ kh«ng? §Æc biÖt lµ b¹n g¸i?<br /> §: Ch¸u cßn trÎ con l¾m, míi 14 tuæi ®· biÕt g× mµ nh¾c. T«i chØ thÊy lo cho<br /> con g¸i, chø con trai th× kh«ng ®¸ng ng¹i l¾m. Con g¸i t«i míi 12 tuæi nh−ng tß mß,<br /> hay hái vµ nÕu ch¸u sai lÇm th× ¶nh h−ëng xÊu h¬n nhiÒu so víi anh nã.<br /> (PV n÷ sè 5, 30 tuæi, quËn Hoµn KiÕm)<br /> H: Theo chÞ cha mÑ cÇn quan t©m tíi quan hÖ b¹n bÌ cña con kh«ng?<br /> §: Bè mÑ cÇn trao ®æi, trß chuyÖn h−íng dÉn con c¸i vÒ quan hÖ b¹n bÌ; nÕu<br /> khã nãi cã thÓ mua s¸ch b¸o ®Ó cung cÊp kiÕn thøc cho trÎ. T«i thÊy trÎ em b©y giê<br /> dËy th× sím nÕu kh«ng quan t©m vµ cung cÊp nh÷ng kiÕn thøc vÒ giíi tÝnh, nh÷ng<br /> chuÈn mùc trong quan hÖ b¹n bÌ cã thÓ dÉn tíi nh÷ng sai lÇm ®¸ng tiÕc.<br /> (PV n÷ sè 7, 42 tuæi quËn Ba §×nh)<br /> Trong qu¸ tr×nh pháng vÊn t¸c gi¶ nhËn thÊy cã nhiÒu bËc cha mÑ v× quan<br /> niÖm con c¸i cßn nhá nªn Ýt nh¾c nhë con vÒ quan hÖ b¹n bÌ nhÊt lµ b¹n kh¸c giíi.<br /> §iÒu nµy còng lý gi¶i nh÷ng sè liÖu cña c¸c nhµ qu¶n lý: “ViÖt Nam lµ mét trong ba<br /> n−íc cã tû lÖ n¹o ph¸ thai cao nhÊt thÕ giíi (mçi n¨m −íc tÝnh cã tõ 1,2 - 1,6 triÖu ca<br /> n¹o hót thai) trong ®ã vÞ thµnh niªn chiÕm 20%”3.<br /> Bªn c¹nh ®ã sù bu«ng láng qu¶n lý con trai vµ cho r»ng ¶nh h−ëng cña quan<br /> hÖ t×nh dôc sím ®èi víi trÎ em trai kh«ng nÆng nÒ còng lµ mét vÊn ®Ò cÇn ®−îc ®Þnh<br /> <br /> 2<br /> Trung t©m Khoa häc x· héi vµ Nh©n v¨n Quèc gia. Trung t©m Nghiªn cøu khoa häc vÒ gia ®×nh vµ phô n÷: Gia<br /> ®×nh trong gi¸o dôc søc kháe sinh s¶n vÞ thµnh niªn. Nhµ xuÊt b¶n Khoa häc x· héi. Hµ Néi - 2003. tr. 128.<br /> 3<br /> Nh− trªn, tr.3.<br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br />  NguyÔn ThÞ Tè Quyªn 91<br /> <br /> h−íng l¹i. Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu t¸c gi¶ thÊy, hÇu hÕt c¸c gia ®×nh cã con trai<br /> chØ lo l¾ng con v−íng vµo tÖ n¹n x· héi nh− nghiÖn hót, cê b¹c... mµ Ýt thÊy lo l¾ng vÒ<br /> quan hÖ víi b¹n kh¸c giíi. Ng−îc l¹i, nh÷ng gia ®×nh cã trÎ em n÷ trong ®é tuæi vÞ<br /> thµnh niªn kh¸ quan t©m tíi quan hÖ b¹n bÌ cña con vµ cã t©m lý sî quan hÖ t×nh<br /> dôc sím, sî con cã thai ngoµi y muèn. Tuy vËy nh−ng do h¹n chÕ vÒ mÆt kiÕn thøc vµ<br /> do e ng¹i nªn nhiÒu bËc cha mÑ vÉn h¹n chÕ trong gi¸o dôc vµ h−íng dÉn ®Þnh h−íng<br /> con trong quan hÖ víi b¹n kh¸c giíi.<br /> Gi¸o dôc giíi tÝnh lµ c«ng viÖc quan träng. HiÖn nay ®· cã kh«ng Ýt trÎ em<br /> ph¶i chµo ®êi khi cha mÑ chóng ch−a thµnh ng−êi lín, dÉn ®Õn nguy c¬ trÎ kh«ng<br /> ®−îc thõa nhËn hoÆc thiÕu sù che chë b¶o vÖ vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn, mÐo mã vÒ sù<br /> ph¸t triÓn dÔ rèi lo¹n t©m lý vµ chøc n¨ng thÇn kinh v× nh÷ng bè mÑ ch−a trë thµnh<br /> ng−êi lín nµy thiÕu sù hiÓu biÕt còng nh− kinh nghiÖm vÒ cuéc sèng gia ®×nh. ChÝnh<br /> v× vËy, gi¸o dôc giíi tÝnh trong gia ®×nh ph¶i ®−îc thÊm s©u vµo c¸c ho¹t ®éng sèng<br /> cña gia ®×nh. Tr−íc hÕt, nh÷ng ng−êi lµm cha lµm mÑ ph¶i nªu tÊm g−¬ng s¸ng vÒ<br /> t×nh yªu vµ h«n nh©n cña m×nh, trong gia ®×nh kh«ng ®Ó n¶y sinh t×nh tr¹ng v«<br /> tr¸ch nhiÖm cña ng−êi nµy víi ng−êi kh¸c. T×nh yªu vµ nghÜa vô vî chång mang gi¸<br /> trÞ ®¹o ®øc; t×nh yªu cña cha vµ mÑ lµ ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu cho sù ph¸t triÓn<br /> cña con c¸i.<br /> Cha mÑ gi¸o dôc cho con c¸i vÊn ®Ò giíi tÝnh ph¶i hÕt søc tÕ nhÞ, nghiªm tóc<br /> gi¶ng gi¶i cho con nh÷ng ®iÒu cÇn hiÓu biÕt. Ng−êi cha th−êng t©m sù víi con trai vµ<br /> mÑ t©m sù víi con g¸i, nh¾c nhë chóng ph¶i biÕt gi÷ g×n vÖ sinh ®Ó ®¶m b¶o søc<br /> kháe. NhÊt lµ ®èi víi con g¸i vµ ë ®é tuæi dËy th×, ng−êi mÑ ph¶i t©m sù trao ®æi víi<br /> con nhiÒu h¬n, nãi cho con hiÓu thÕ nµo lµ b¹n kh¸c giíi, giíi h¹n cña t×nh b¹n, hiÖn<br /> t−îng kinh nguyÖt, tuæi tèt nhÊt cho lÇn cã thai ®Çu tiªn, nh÷ng dÊu hiÖu cã thai ®Ó<br /> con c¸i cã thÓ tr¸nh ®−îc nh÷ng ®iÒu xÊu cã thÓ x¶y ra trong cuéc sèng.<br /> Trao ®æi víi con c¸i nh÷ng kiÕn thøc vÒ giíi vµ giíi tÝnh lµ rÊt quan träng. V×<br /> vËy, c¸c bËc cha mÑ kh«ng nªn bá mÆc con c¸i. Gi¸o dôc còng ph¶i tïy vµo løa tuæi,<br /> hßan c¶nh cô thÓ mµ lùa chän møc ®é kh¸c nhau ®Ó trao ®æi cho phï hîp víi con c¸i.<br /> Cã thÓ nãi, gi¸o dôc giíi tÝnh cho con c¸i cña c¸c bËc cha mÑ hiÖn nay ch−a cao l¾m.<br /> §Ó n©ng cao chÊt l−îng vµ hiÖu qu¶ cña gi¸o dôc giíi tÝnh trong gia ®×nh, c¸c c¬ quan<br /> ®oµn thÓ cÇn cã chÝnh s¸ch ph−¬ng ph¸p tuyªn truyÒn s©u réng gãp phÇn n©ng cao<br /> kiÕn thøc cho c¸c bËc cha mÑ vÒ lÜnh vùc nµy. Cã nh− vËy míi hy väng gi¸o dôc giíi<br /> vµ giíi tÝnh kh«ng cßn gÆp khã kh¨n vµ khóc m¾c nh− hiÖn nay mµ sÏ trë thµnh mét<br /> néi dung gi¸o dôc réng r·i.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn<br />