Vi sinh - vòng tuần hoàn của Nitrogen
Bể thủy sinh là 1 hệ sinh thái nhân tạo, hay nói
1 cách khác là ta đang tái tạo 1 hệ sinh thái
nhỏ.Bài viết này cho chúng ta hiểu sơ lược và
có 1 cái nhìn rõ hơn về những gì đang diễn ra
trong bể thủy sinh và sẽ trả lời câu hỏi Vậy
làm thế nào để chúng ta có được 1 môi
trường tuần hoàn ổn định?:
Vòng tuần hoàn của Nitrogen (Nitơ -N2)gồm
các nguyên tố hóa học sau:
Amoniac (NH3)là một hợp chất vô cơ. Ở điều
kiện tiêu chuẩn, nó là một chất khí độc, có mùi
khai, tan nhiều trong nước.NH3 cótừ chất thải
của cá,tôm, tép..., và thức ăn thừa.
Nitrites (NO2)- oxit của Nitơ: Được chuyển
hóa từ amonia NH3 bởi vi sinh Nitrosomonas
Bacteria, vẫn còn độc tố, khiến sinh vật sống
khó thở, và chết ở nồng độ cao.
Nitrates (NO3)-oxit của Nitơ: Được chuyển
hóa từ NO2 bởi vi sinh Nitrospira Bacteria,
NO3 có độc tố nhẹ hơn NO2, dễ được hấp thụ
bởi cây.
Nitrogen(N2-chữ hán:Khí Đạm)không hai với
thủy sinh.Ở điều kiện bình thường nó là một
chất khí không màu, không mùi, không vị và
khá trơ và tồn tại dưới dạng phân tử N2,
chiếm khoảng 78% khí quyển Trái Đất và là
thành phần của mọi cơ thể sống. Nitơ tạo ra
nhiều hợp chất quan trọng như các axít amin,
amôniắc, axít nitric và các xyanua.
Trong môi trường tự nhiên - nitơ tuần hoàn
như sau:
Cây trồng không đồng hóa trực tiếp nitơ hữu
cơ, mà phải nhờ các loại vi sinh vật phân hủy
và chuyển hóa nguồn nitơ bền vững thành ra
nitơ dạng dễ tiêu (NH 3 hoặc NH4 + ), cung
cấp nguồn dinh dưỡng nitơ cho cây trồng, quá
trình này được gọi là quá trình amôn hóa.
Tiếp nối quá trình amôn hóa, các loài vi sinh
vật lại chuyển hóa tiếp từ NH 3 thành NO 3 -
được gọi là quá trình nitrat hóa.
Tiếp theo của quá trình nitrat hóa, các loại vi
sinh vật lại chuyển hóa từ NO3 - thành N 2 để
bù trả nitơ cho không khí được gọi là quá trình
phản nitrat hóa.
Dưới tác dụng của các loại vi sinh vật, nitơ
không khí được chuyển vào các hợp chất hữu
cơ chứa nitơ được gọi là quá trình cố định nitơ
phân tử.
Tất cả các quá trình: cố định – phân hủy-
chuyển hóa và phản nitrat hóa luôn xảy ra
dưới tác dụng của các loài vi sinh vật và tạo
được thế cân bằng nitơ. Nhờ đó mà đã khép
kín được vòng tuần hoàn nitơ trong tự nhiên.
Tuần hoàn Nitơ trong bể thủy sinh.
(1) Nguồn thức ăn
(2) Amoniac NH4 từ nguồn thức ăn dư, và
chất thải của cá
(3) Vi sinh Nitrosomonas Bacteria chuyển hóa
NH4 thành NO2
(4) Vi sinh Nitrospira Bacteria chuyển hóa
NO2 thành NO3, được cây hấp thụ.
(5) Việc thay nước tiếp tục loại bỏ được 1
phần NH4, NO3, NO2. Tạo môi trường sạch
cho vi sinh có ích phát triển.
(6) Ánh sáng giúp cây quang hợp,
(7) hập thụ CO2 của cá
(8) và cho ra O2, (*và ngược lại cho ra CO2
khi tắt đèn)
(9) Vi sinh phân hủy hữu cơ dưới nền, làm
giàu dinh dưỡng.
Trên thực tế nếu bể mới làm chưa có bổ sung
vi sinh, sẽ mất 2-6 tuần để hình thành 1 hệ
thống tuần hoàn hoàng chỉnh. Vi sinh được bỏ
vào để giảm thời gian đó và hoạt động nhanh
nhất là trong 1 - 3 ngày cho đến 1 tuần.
Khi lọc ngừng hoạt động lâu, vòng tuần hoàn
dễ dàng bị phá vỡ, và 1 số lượng lớn vi sinh
trong lọc sẽ bị thay thế bởi vi khuẩn có hại,
chúng sẽ tiến vào bể và làm ô nhiễm nguồn
nước , sau đó nồng độ Amoniac tăng cao, lấn
áp các vi sinh (hiếu khí) có lợi. Bởi vậy khi lọc
bị tắt sau 1 thời gian 1 ngày nên làm vệ sinh
lại, chủ yếu loại bỏ các chất mùn dơ, nơi chứa
nhiều vi khuẩn hại. Hạn chế tối đa các chất dơ
đó quay trở lại bể.
