Ảnh hưởng của độ mặn đến sinh trưởng và tỷ lệ sống của cá Khoang Cổ Đỏ Amphiprion frenatus Brevoort 1856

Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản số 1/2009<br /> VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU<br /> <br /> ẢNH HƯỞNG CỦA ĐỘ MẶN ĐẾN SINH TRƯỞNG VÀ TỶ LỆ SỐNG CỦA CÁ<br /> KHOANG CỔ ĐỎ Amphiprion frenatus Brevoort 1856.<br /> EFFECT OF SALINITY ON GROWTH AND SURVIVOR RATE OF TOMATO NEMONEFISH<br /> Amphiprion frenatus BREVOORT 1856<br /> <br /> Bùi Thị Quỳnh Thu<br /> Học viên Cao học, khóa 2006<br /> <br /> Tóm tắt<br /> Báo cáo này giới thiệu một số kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của độ mặn đến tốc độ tăng trưởng<br /> và tỷ lệ sống của cá Khoang Cổ Đỏ Amphiprion frenatus. Cá được nuôi ở 8 nghiệm thức độ mặn bao<br /> gồm: 5, 10, 15, 20, 25, 30, 35 và 40‰. Kết quả cho thấy, độ mặn có ảnh hưởng đến sinh trưởng và tỷ<br /> lệ sống của loài A. frenatus. Cá nuôi ở độ mặn 30 và 35‰ cho tỷ lệ sống 100% và tốc độ sinh trưởng<br /> nhanh nhất. Cá nuôi ở các độ mặn: 15, 20, 25, 40‰ cho tỷ lệ sống 100% nhưng tốc độ sinh trưởng<br /> thấp hơn so 30 và 35‰. Đạt tỷ lệ sống thấp (43%) và sức sinh trưởng chậm khi nuôi cá ở độ mặn<br /> 10‰. Sức sinh trưởng và tỷ lệ sống đạt thấp nhất (0%) khi nuôi cá ở độ mặn 5‰.<br /> Từ khóa: Nannochloropsis, vi tảo, tỉ lệ thu hoạch<br /> Abstract<br /> This study presents the data on the effect of salinity on growth and survival rate of Amphiprion<br /> frenatus. Eight experiments have been carried out: 5, 10, 15, 20, 25, 30, 35 and 40‰. As a result,<br /> salinity clearly affected growth and survival rate of A. frenatus. The highest growth and survival rate<br /> were achieved on 30 and 35‰ with survivor rate: 100%. At salinity: 15, 20, 25, 40‰, survivor rate<br /> achieved 100% but it is lower than 2 experiments of 30 and 35‰. At salinity 10‰, survivor rate<br /> achieved 43% and the growth rate decreased slowly. The lowest growth and survival rate (0%)<br /> achieved when sanility was down at 5‰.<br /> I. ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Cá Khoang Cổ Đỏ Amphiprion frenatus là<br /> <br /> Do vậy, nghiên cứu này được đặt ra nhằm tìm<br /> <br /> loài cá cảnh tuy ít có giá trị về mặt thực phẩm<br /> <br /> hiểu khả năng sống của cá trong các điều kiện<br /> độ mặn khác nhau để giúp người yêu thích cá<br /> <br /> nhưng nhờ màu sắc sặc sỡ, kích thước nhỏ, có<br /> <br /> Khoang Cổ Đỏ có thể nuôi chúng trong điều<br /> <br /> khả năng thích nghi cao trong điều kiện nuôi<br /> nhốt và đặc điểm đặc trưng là luôn sống cộng<br /> <br /> kiện môi trường không phải tối ưu của loài.<br /> II. ĐỐI TƯỢNG, VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG<br /> <br /> sinh cùng Hải Quỳ nên loài cá này đã được thị<br /> trường cá cảnh trong nước cũng như trên thế<br /> <br /> PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> 2.1. Đối tượng nghiên cứu<br /> <br /> giới rất ưa chuộng. Đã có khá nhiều công trình<br /> nghiên cứu về các đặc điểm sinh học, sinh thái,<br /> <br /> Đàn cá Khoang Cổ Đỏ (Amphiprion<br /> frenatus) một tháng tuổi có nguồn gốc từ sinh<br /> <br /> dinh dưỡng và sinh sản loài cá này (Brusle-<br /> <br /> sản nhân tạo và từ cùng một ổ trứng. Cá có<br /> <br /> Sicard et all, 1990); (Hattori, 1991); (Hà Lê Thị<br /> Lộc 2002, 2005)... Tuy nhiên, ngưỡng độ mặn<br /> <br /> chiều dài toàn thân trung bình 19,4±0,32 mm<br /> 2.2. Phương pháp nghiên cứu<br /> <br /> của cá đến nay vẫn chưa có nghiên cứu nào đề<br /> cập đến. Mặc dù đây là loài cá sinh sống tập<br /> <br /> Cá được nuôi dưỡng trong các bể kính thể<br /> tích 15 lít với 8 nghiệm thức độ mặn. Mỗi một<br /> <br /> trung ở những khu vực quanh các rạn san hô,<br /> <br /> nghiệm thức được lặp lại 3 lần. Thời gian tiến<br /> <br /> nơi có Hải Quì cư trú, độ mặn thường ổn định,<br /> nhưng nghiên cứu về ngưỡng độ mặn trên loài<br /> tương tự là A. clarkii (Hà Lê Thị Lộc, 2005) cho<br /> <br /> hành thí nghiệm: 8 tuần. Phương thức chăm<br /> sóc: cho ăn, thay nước và vệ sinh bể nuôi<br /> <br /> thấy cá chịu được sự dao động lớn về độ mặn.<br /> <br /> tương tự nhau giữa các lô thí nghiệm. Thức ăn<br /> của cá là Nauplii của Artemia, cho ăn 4<br /> <br /> 45<br /> <br /> Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản số 1/2009<br /> lần/ngày: lúc 8g; 11g, 14g và 17giờ với mật độ 5<br /> – 7 con/ml. Bổ sung vi tảo Nannochloropsis<br /> <br /> ammonia được đo bằng test-kit. Số liệu được<br /> xử lý bằng phần mềm Excel, SPSS 15.0 để<br /> <br /> 6<br /> <br /> oculata mật độ 10 tb/ml. Hằng ngày si phông<br /> đo cá 10 ngày/lần, tính tỷ lệ sống và tốc độ tăng<br /> trưởng ngày, tốc độ tăng trưởng chiều dài (GRL<br /> <br /> phân tích và đánh giá sự sai khác giữa các lô thí<br /> nghiệm.<br /> III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN<br /> 3.1. Môi trường trong hệ thống bể thí nghiệm<br /> <br /> (mm)) và khối lượng tương ứng (GRW (g)). Tốc<br /> <br /> Do thí nghiệm được tiến hành trong các bể<br /> <br /> độ tăng trưởng đặc trưng theo ngày (SGRL ((%<br /> ngày). (Phạm Thị Hạnh, 2007).<br /> <br /> với hệ thống nước được xử lý tốt và thay nước<br /> 50% hàng ngày nên các yếu tố môi trường trong<br /> <br /> Các yếu tố môi trường được đo hằng ngày<br /> vào mỗi sáng (lúc 9giờ). Nhiệt độ được đo bằng<br /> <br /> tất cả các bể là tương đương nhau. Số liệu trình<br /> bày trong bảng 1 là các giá trị môi trường của<br /> <br /> nhiệt kế rượu, độ muối đo bằng khúc xạ kế, pH<br /> đo bằng pHmetre, các yếu tố nitrite, nitrat và<br /> <br /> hệ thống nuôi.<br /> <br /> sạch đáy, thay 1/2 lượng nước mới. Định kỳ cân<br /> <br /> Bảng 1. Một số yếu tố môi trường trong hệ thống nuôi<br /> 0<br /> <br /> -<br /> <br /> Nhiệt độ ( C)<br /> <br /> pH<br /> <br /> NH3(mg/l)<br /> <br /> NO2 (mg/l)<br /> <br /> DO(mg/l)<br /> <br /> 24,5 − 29<br /> 26,91 ± 1,15<br /> <br /> 7,7 – 8,3<br /> <br /> 0–0<br /> <br /> 0 −1<br /> 0,35 ± 0,361<br /> <br /> 5,5 − 6,5<br /> 5,9 ± 0,36<br /> <br /> Biến động về nhiệt độ và pH trong quá trình<br /> <br /> trong quá trình thực hiện thí nghiệm được thể<br /> <br /> thực hiện thí nghiệm được thể hiện ở hình 1,<br /> biến động về hàm lượng oxy hòa tan và nitrate<br /> <br /> Nhiệt độ (C)<br /> <br /> hiện ở hình 2.<br /> <br /> DO(mg/l)<br /> <br /> 7<br /> <br /> 1.2<br /> <br /> 8.4<br /> <br /> 6<br /> <br /> 1<br /> <br /> 8.2<br /> <br /> 5<br /> <br /> pH<br /> <br /> Nitrite(mg/l)<br /> <br /> 30<br /> 28<br /> <br /> 8<br /> 26<br /> 7.8<br /> <br /> 0.8<br /> <br /> Nhiệt độ 4<br /> pH<br /> <br /> DO<br /> 0.6<br /> <br /> 3<br /> <br /> 7.6<br /> <br /> 24<br /> <br /> 7.4<br /> 22<br /> 7.2<br /> 7<br /> <br /> 20<br /> 30<br /> <br /> 40<br /> <br /> 50<br /> <br /> 60<br /> <br /> 70<br /> <br /> 80<br /> <br /> 90<br /> <br /> Ngày tuổi (ngày)<br /> Hình 1. Biến động độ mặn và pH<br /> <br /> Nirtrite<br /> <br /> 0.4<br /> <br /> 2<br /> <br /> 0.2<br /> <br /> 1<br /> 0<br /> <br /> 0<br /> 30<br /> <br /> 40<br /> <br /> 50<br /> <br /> 60<br /> <br /> 70<br /> <br /> 80<br /> <br /> 90<br /> <br /> Ngày tuổi (ngày)<br /> Hình 2. Biến động hàm lượng DO và Nitrite<br /> <br /> Trong quá trình nuôi, độ mặn, nhiệt độ, pH<br /> luôn thay đổi do lượng nước được bổ sung<br /> <br /> hoạt động trao đổi chất của cá tăng nhanh<br /> nhưng vẫn nằm trong giới hạn cho phép.<br /> <br /> hàng ngày để bù đắp lượng nước bốc hơi và<br /> siphông. Tuy nhiên dao động này không lớn<br /> <br /> Nhìn chung, các yếu tố môi trường trong<br /> các bể nuôi tương đối ổn định, nằm trong giới<br /> <br /> (hình 1). Tương tự, hàm lượng oxy hòa tan<br /> <br /> hạn thích hợp với cá Khoang Cổ Đỏ (theo Hà Lê<br /> <br /> cũng không biến động nhiều. Hàm lượng nitrite<br /> tăng dần trong quá trình thí nghiệm từ 30 ngày<br /> <br /> Thị Lộc, 2005 và Trương Quốc Phú, 2006).<br /> Trong suốt quá trình nuôi, không có những biến<br /> <br /> tuổi đến 90 ngày tuổi (từ 0 mg/l đến 1 mg/l) do<br /> <br /> động đáng kể có thể gây ảnh hưởng đến kết<br /> quả thí nghiệm.<br /> <br /> 46<br /> <br /> Tạp chí Khoa học - Công nghệ Thủy sản số 1/2009<br /> 3.2. Sinh trưởng của cá Khoang Cổ Đỏ ở các độ mặn khác nhau<br /> Bảng 2. Sinh trưởng về chiều dài và khối lượng của<br /> cá Khoang Cổ Đỏ khi nuôi ở các độ mặn khác nhau<br /> Chỉ<br /> tiêu<br /> <br /> GRL<br /> (mm)<br /> <br /> RW (g)<br /> <br /> Độ<br /> mặn<br /> (‰)<br /> <br /> Ngày tuổi (ngày)<br /> 30<br /> <br /> 40<br /> a<br /> <br /> a<br /> <br /> 50<br /> <br /> 60<br /> <br /> a<br /> <br /> a<br /> <br /> 0<br /> <br /> 70<br /> a<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 80<br /> <br /> 90<br /> <br /> a<br /> <br /> 0a<br /> <br /> 5<br /> <br /> 19,6±0,36<br /> <br /> 19,8±0,25<br /> <br /> 0<br /> <br /> 10<br /> <br /> 19,1±0,39a<br /> <br /> 19,5±0,4ab<br /> <br /> 20,1±0,37b<br /> <br /> 20,7±0,17b<br /> <br /> 21,3±0,24b<br /> <br /> 22,0±0,16b<br /> <br /> 22,8±0,28b<br /> <br /> 15<br /> <br /> 19±0,31a<br /> <br /> 19,8±0,35ab<br /> <br /> 20,6±0,38bc<br /> <br /> 21,3±0,27c<br /> <br /> 22,2±0,25c<br /> <br /> 22,8±0,21c<br /> <br /> 23,6±0,28c<br /> <br /> 20<br /> <br /> 19,3±0,36a<br /> <br /> 20,3±0,21abc<br /> <br /> 21,1±0,24cd<br /> <br /> 22,1±0,27d<br /> <br /> 23,1±0,21d<br /> <br /> 24,0±0,19d<br /> <br /> 25,2±0,25d<br /> <br /> 25<br /> <br /> 19,1±0,36a<br /> <br /> 20,4±0,3bcd<br /> <br /> 21,5±0,29d<br /> <br /> 22,7±0,3de<br /> <br /> 23,9±0,28e<br /> <br /> 25,1±0,24e<br /> <br /> 26,1±0,18e<br /> <br /> 30<br /> <br /> 19,8±0,29a<br /> <br /> 21,1±0,3cd<br /> <br /> 23±0,17e<br /> <br /> 24,2±0,3f<br /> <br /> 25,5±0,17f<br /> <br /> 26,9±0,24f<br /> <br /> 28,2±0,17ef<br /> <br /> 35<br /> <br /> 19,3±0,23a<br /> <br /> 21,2±0,23d<br /> <br /> 23,1±0,19e<br /> <br /> 24,4±0,21f<br /> <br /> 25,9±0,28f<br /> <br /> 27,4±0,18f<br /> <br /> 28,8±0,22f<br /> <br /> 40<br /> <br /> 19,8±0,31a<br /> <br /> 20,6±0,27bcd<br /> <br /> 21,8±0,25d<br /> <br /> 22,9±0,18e<br /> <br /> 24,0±0,27e<br /> <br /> 25,1±0,22e<br /> <br /> 26,3±0,23de<br /> <br /> 5<br /> <br /> 0,157±0,0085a<br /> <br /> 0,149±0,0085a<br /> <br /> 0a<br /> <br /> 0a<br /> <br /> 0a<br /> <br /> 0a<br /> <br /> 0a<br /> <br /> 10 0,157±0,0086a 0,157±0,0065ab<br /> <br /> 0,167±0,0087b<br /> <br /> 0,2±0,0058b<br /> <br /> 0,237±0,0113b<br /> <br /> 0,29±0,0057b<br /> <br /> 0,334±0,0072b<br /> <br /> 15 0,153±0,0067a 0,173±0,0071bc<br /> <br /> 0,203±0,0081c 0,227±0,0093bc 0,296±0,0139c<br /> <br /> 0,337±0,01c<br /> <br /> 0,385±0,0057c<br /> <br /> 20 0,153±0,0078a 0,187±0,0081cd<br /> <br /> 0,203±0,0086c 0,251±0,0099cd 0,313±0,0079cd 0,367±0,0045d<br /> <br /> 0,405±0,0065d<br /> <br /> 0,145±0,007a<br /> <br /> 0,192±0,0066cd<br /> <br /> 0,222±0,0082c 0,265±0,0089de<br /> <br /> 0,339±0,01def<br /> <br /> 0,383±0,0033e 0,426±0,0063e<br /> <br /> 30 0,164±0,0067a<br /> <br /> 0,214±0,0061ef<br /> <br /> 0,243±0,0052d 0,287±0,0128ef<br /> <br /> 0,353±0,01ef<br /> <br /> 0,4±0,0056f<br /> <br /> 0,449±0,0053f<br /> <br /> 0,15±0,0065a<br /> <br /> 0,225±0,0091f<br /> <br /> 0,258±0,0067d<br /> <br /> 0,358±0,0048f<br /> <br /> 0,407±0,0053f<br /> <br /> 0,463±0,0044f<br /> <br /> 25<br /> <br /> 35<br /> <br /> 40 0,161±0,0065a 0,197±0,0069de<br /> <br /> 0,293±0,0059f<br /> <br /> 0,212±0,0074c 0,258±0,0065d 0,328±0,0096de 0,376±0,0052de 0,425±0,0048e<br /> <br /> Số liệu trình bày trên bảng là giá trị trung bình ± độ lệch chuẩn. Số liệu cùng cột có các chữ cái khác nhau<br /> <br /> thể hiện sai khác có ý nghĩa thống kê (p