Ảnh hưởng của lipoprotein tỷ trọng thấp chiết xuất từ lòng đỏ trứng gà trong bảo quản lạnh (4°C) tinh dịch chó

Chia sẻ: Tiểu Vũ Linh Hoa | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

17
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của nghiên cứu "Ảnh hưởng của lipoprotein tỷ trọng thấp chiết xuất từ lòng đỏ trứng gà trong bảo quản lạnh (4°C) tinh dịch chó" nhằm đánh giá tác động của LDL trong bảo quản lạnh tinh dịch chó. Kết quả được đánh giá qua các chỉ tiêu gồm thời gian bảo quản, hoạt lực, sức sống tuyệt đối và tính nguyên vẹn của màng acrosome tại các mức hoạt lực 0,9; 0,5 và 0,3. Mời các bạn cùng tham khảo chi tiết!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Ảnh hưởng của lipoprotein tỷ trọng thấp chiết xuất từ lòng đỏ trứng gà trong bảo quản lạnh (4°C) tinh dịch chó

8 Tr÷íng ¤i håc Næng L¥m TP. Hç Ch½ Minh Effects of low-density lipoprotein extracted from egg yolk on preservation of chilled canine semen (4o C) Van T. Nguyen, Anh T. P. Nguyen, Huy D. Nguyen, Phuc L. G. Ha, & Khanh T. V. Doan∗ Faculty of Animal Science and Veterinary Medicine, Nong Lam University, Ho Chi Minh City, Vietnam ARTICLE INFO ABSTRACT Short communication Low-density lipoprotein (LDL) derived from hen egg yolk has been considered an important component in the storage of canine semen; Received: July 01, 2021 however, in Vietnam, there have not been many studies regarding Revised: September 14, 2021 this topic. Therefore, this study aimed to evaluate the effectiveness Accepted: October 01, 2021 of LDL in the preservation of canine chilled semen in Vietnam. The assessment of semen samples was based on four criteria: storage time, motility, absolute viability, and integrity of acrosomal membrane at motility rate 0.9; 0.5 and 0.3. The semen samples collected were divided into three equal parts, each was then diluted with three different extenders and stored at 4o C. The extenders were LDL + basic extender (LDL), egg yolk + basic extender (EY), and basic extender (C). The storage time of canine semen was recorded from the beginning Keywords of monitoring until the motility decreased to 0.3. The storage time of the three extenders was in the order of EY > LDL > C, with 108 h, 60 h, and 48 h, respectively. The absolute viability of fertilizable Canine semen sperm (Sa5) in the extender was EY (768), LDL (423) and C (280), Low-density lipoprotein which was significant (P < 0.001). The percentage of viable sperm Preservation with intact acrosome membrane at motility time A = 0.9 in LDL was 59.31%, higher than that in EY (30.99%). In the storage period from A = 0.9 to A = 0.5, the acrosome loss percentage of both EY and LDL decreased equally (7.30% and 7.23%), but the storage time of EY (84 h) was longer than that of LDL (48 h). In conclusion, the EY gave a longer storage time, higher absolute viability and longer maintain percentage of viable sperms and intact acrosome membrane compared to the LDL. However, within the first ∗ Corresponding author hours of storage, the percentage of viable sperm and intact acrosome membrane in the EY was lower than that in the LDL. Therefore, to Doan Tran Vinh Khanh preserve canine semen for a short time (less than 48 h), the LDL Email: khanhdoan@hcmuaf.edu.vn extender should be used for better effectiveness. Cited as: Nguyen, V. T., Nguyen, A. T. P., Nguyen, H. D., Ha, P. L. G., & Doan, K. T. V. (2021). Effects of low-density lipoprotein extracted from egg yolk on preservation of chilled canine semen o (4 C). The Journal of Agriculture and Development 20(5), 8-15. T¤p ch½ Næng nghi»p v Ph¡t triºn 20(5) www.jad.hcmuaf.edu.vn
Tr÷íng ¤i håc Næng L¥m TP. Hç Ch½ Minh 9 nh h÷ðng cõa lipoprotein t trång th§p chi¸t xu§t tø láng ä trùng g trong b£o qu£n l¤nh (4o C) tinh dàch châ Nguy¹n Tû V«n, Nguy¹n Thà Ph÷ìng Anh, Nguy¹n ùc Huy, H L¶ Gia Phóc & o n Tr¦n V¾nh Kh¡nh∗ Khoa Ch«n Nuæi Thó Y, Tr÷íng ¤i Håc Næng L¥m TP.HCM, TP. Hç Ch½ Minh THÆNG TIN BI BO TÂM TT B i b¡o khoa håc (ngn) Lipoprotein t trång th§p (LDL) chi¸t xu§t tø láng ä trùng g âng vai trá ch½nh trong b£o qu£n tinh dàch châ, tuy nhi¶n t¤i Vi»t Nam ch÷a câ nhi·u nghi¶n cùu v· v§n · n y. Möc ti¶u cõa nghi¶n cùu Ng y nhªn: 01/07/2021 nh¬m ¡nh gi¡ t¡c ëng cõa LDL trong b£o qu£n l¤nh tinh dàch châ. Ng y ch¿nh sûa: 14/09/2021 K¸t qu£ ÷ñc ¡nh gi¡ qua c¡c ch¿ ti¶u gçm thíi gian b£o qu£n, ho¤t Ng y ch§p nhªn: 01/10/2021 lüc, sùc sèng tuy»t èi v t½nh nguy¶n vµn cõa m ng acrosome t¤i c¡c mùc ho¤t lüc 0,9; 0,5 v 0,3. Ba lo¤i mæi tr÷íng ÷ñc sû döng gçm mæi tr÷íng c«n b£n + láng ä trùng g (EY), mæi tr÷íng c«n b£n + LDL (LDL) v mæi tr÷íng c«n b£n (C). Thíi gian b£o qu£n tinh dàch châ trong ba lo¤i mæi tr÷íng tø khi bt ¦u theo dãi ¸n khi ho¤t lüc v· 0,3 gi£m d¦n theo thù tü EY > Tø khâa LDL > C, t÷ìng ùng vîi 108 gií, 60 gií v 48 gií. Sùc sèng tuy»t èi cõa tinh tròng cán kh£ n«ng thö tinh (Sa5) trong c¡c mæi tr÷íng l¦n B£o qu£n l÷ñt l EY (768), LDL (423) v C (280), kh¡c bi»t r§t câ þ ngh¾a vîi Lipoprotein t trång th§p P < 0,001. T l» tinh tròng sèng - cán nguy¶n vµn m ng acrosome Tinh dàch châ t¤i thíi iºm ho¤t lüc = 0,9 trong mæi tr÷íng LDL (59,31%) cao hìn trong EY (30,99%). Tuy nhi¶n, khi ho¤t lüc gi£m tø 0,9 ¸n 0,5 th¼ t l» tinh tròng sèng - cán m ng acrosome ð c£ mæi tr÷íng EY v LDL ·u gi£m t÷ìng ÷ìng nhau (7,30% v 7,23% ), nh÷ng thíi gian b£o qu£n cõa EY (84 gií) l¥u hìn so vîi LDL (48 gií). K¸t qu£ cho th§y mæi tr÷íng EY câ thíi gian b£o tçn, sùc sèng tuy»t èi v duy tr¼ t l» tinh tròng sèng - cán m ng acrosome tèt ∗ T¡c gi£ li¶n h» hìn mæi tr÷íng LDL. Tuy nhi¶n, ngay sau pha ch¸, t l» tinh tròng sèng - cán m ng acrosome ¢ r§t th§p. Do â, khi b£o qu£n tinh o n Tr¦n V¾nh Kh¡nh dàch trong thíi gian ngn (d÷îi 48 gií) th¼ sû döng LDL s³ cho k¸t Email: khanhdoan@hcmuaf.edu.vn qu£ tèt, vîi t l» tinh tròng sèng - cán m ng acrosome cao. 1. °t V§n · nhi·u li·u tinh v b£o qu£n d i ng y hìn v¼ th¸ gi£m sè l¦n khai th¡c üc gièng, £m b£o sùc Trong nhúng n«m g¦n ¥y, nuæi châ l m thó khäe v t«ng thíi gian khai th¡c. c÷ng ang trð n¶n phê bi¸n t¤i Vi»t Nam, °c bi»t º vi»c gieo tinh nh¥n t¤o ¤t hi»u qu£ cao, l c¡c gièng châ µp, quþ hi¸m v th¥n thi»n. Tø ngo i y¸u tè kÿ thuªt cán ph£i £m b£o ch§t â, nhu c¦u v· nh¥n gièng c¡c gièng châ n y công l÷ñng cõa tinh dàch tèt, do â mæi tr÷íng b£o t«ng theo. Ph÷ìng ph¡p nh¥n gièng chõ y¸u ÷ñc qu£n tinh dàch trong gieo tinh nh¥n t¤o âng vai sû döng hi»n nay l giao phèi trüc ti¸p, ph÷ìng trá quan trång. T¤i n÷îc ta hi»n nay, mæi tr÷íng ph¡p n y g¥y hao tên üc gièng, d¨n tîi gi£m b£o qu£n tinh châ cán nhi·u h¤n ch¸ n¶n ph£i thíi gian khai th¡c, công v¼ c¡c lþ do tr¶n n¶n nhªp kh©u tø n÷îc ngo i vîi gi¡ th nh cao, l m chi ph½ mët l¦n phèi gièng kh¡ cao. V¼ vªy, gieo t«ng chi ph½ mët l¦n gieo tinh. Do â, c¦n ©y tinh nh¥n t¤o tr¶n châ ang d¦n phê bi¸n, ph÷ìng m¤nh c¡c nghi¶n cùu trong n÷îc v· c¡c ch§t bê ph¡p n y £m b£o ÷ñc sùc khäe cõa üc gièng sung trong mæi tr÷íng b£o qu£n nh¬m c£i thi»n do mët l¦n khai th¡c tinh dàch câ thº ph¥n th nh ch§t l÷ñng mæi tr÷íng, gióp gi£m chi ph½ gieo tinh www.jad.hcmuaf.edu.vn T¤p ch½ Næng nghi»p v Ph¡t triºn 20(5)
10 Tr÷íng ¤i håc Næng L¥m TP. Hç Ch½ Minh nh¥n t¤o t¤i n÷îc ta. 2.2. B£o qu£n tinh dàch châ Mët trong sè c¡c ch§t th÷íng ÷ñc sû döng º bê sung v o mæi tr÷íng b£o qu£n l láng ä 2.2.1. Thó th½ nghi»m trùng g bði kh£ n«ng b£o v» tinh tròng khäi sü M¨u tinh dàch ÷ñc thu nhªn tø 1 châ üc, õ 1 sèc l¤nh v cung c§p dinh d÷ïng trong qu¡ tr¼nh n«m tuêi, thuëc gièng châ ta câ khèi l÷ñng 12 kg. b£o qu£n l¤nh (Moussa & ctv., 2002). Tuy nhi¶n, M¨u tinh ÷ñc thu thªp b¬ng ¥m ¤o gi£ vîi t¦n vi»c sû döng láng ä trùng g t«ng kh£ n«ng v§y su§t 1 l¦n/tu¦n, li¶n töc trong 20 tu¦n. Têng sè nhi¹m vi sinh tø â l m cho m¨u tinh nhi¹m nëi m¨u tinh thu ÷ñc l 15 m¨u v sau khi pha lo¢ng ëc tè £nh h÷ðng ¸n kh£ n«ng thö tinh. B¶n câ 8 m¨u tinh ¤t ti¶u chu©n (ho¤t lüc tr¶n 0,8, c¤nh â, nhúng nghi¶n cùu g¦n ¥y l¤i cho r¬ng 6 sè l÷ñng tø 200 × 10 tinh tròng/l¦n xu§t tinh ph¦n lîn hi»u qu£ b£o qu£n ¸n tø sü câ m°t trð l¶n, t l» ký h¼nh nhä hìn 10% ÷ñc sû döng cõa lipoprotein t¿ trång th§p (LDL) trong láng trong th½ nghi»m. ä trùng (Moussa & ctv., 2002). Tø nhúng thüc t¸ tr¶n, · t i nghi¶n cùu ÷ñc 2.2.2. Mæi tr÷íng b£o qu£n thüc hi»n nh¬m ¡nh gi¡ t¡c ëng cõa LDL trong b£o qu£n tinh dàch châ. Méi m¨u tinh ¤t ti¶u chu©n ÷ñc chia th nh ba ph¦n b¬ng nhau º pha lo¢ng vîi 3 lo¤i mæi 2. Vªt Li»u v Ph÷ìng Ph¡p Nghi¶n Cùu tr÷íng b£o qu£n gçm: mæi tr÷íng c«n b£n (C), mæi tr÷íng c«n b£n + láng ä trùng g (EY) 2.1. T¡ch chi¸t LDL tø láng ä trùng g v mæi tr÷íng c«n b£n + LDL (LDL) (B£ng 1), 2.1.1. Vªt li»u mæi tr÷íng c«n b£n düa tr¶n mæi tr÷íng Tris - fructose cõa Iguer - Ouada & Verstegen (2001). T§t c£ c¡c mæi tr÷íng kº tr¶n ·u ÷ñc i·u ch¿nh Trùng g t÷ìi ÷ñc thu thªp trong váng 24 ë pH ð 6,7 6,8 b¬ng thi¸t bà o pH cõa Hanna gií sau khi ´ t¤i tr¤i Nghi¶n Cùu Ùng Döng Instruments, Anh. (Applied Research Farm) thuëc Tr÷íng ¤i håc Næng L¥m TP.HCM. Trùng g ÷ñc lo¤i bä ho n 2.2.3. B£o qu£n l¤nh to n ph¦n láng trng, ph¦n láng ä ÷ñc l«n tr¶n gi§y (Newstar 101, Trung Quèc) º lo¤i bä ph¦n Méi m¨u tinh (¤t ti¶u chu©n sû döng) ÷ñc láng trng cán sât l¤i tr¶n m ng láng ä. Sau â, chia th nh 3 ph¦n b¬ng nhau, sau â méi ph¦n s³ m ng láng ä ÷ñc r¤ch v thu láng ä v o cèc. pha lo¢ng vîi tøng lo¤i mæi tr÷íng theo t l» 1:1. Sau khi pha lo¢ng tinh dàch s³ ÷ñc º ên ành 2.1.2. Ph¥n t¡ch plasma ð nhi»t ë pháng trong 15 phót. Sau â kiºm tra l¤i ho¤t lüc, c¡c m¨u tinh câ iºm ho¤t lüc tø 0,9 Ph¦n b o t÷ìng trùng trong láng ä ÷ñc ph¥n trð l¶n s³ ÷ñc chia v o c¡c èng eppendorf 0,5 t¡ch theo ph÷ìng ph¡p cõa McBee (Bee & Cot- mL v b£o qu£n trong tõ l¤nh ¢ c i °t nhi»t terill, 1979). Láng ä sau khi ph¥n t¡ch ÷ñc pha o ë ð 4 C. lo¢ng b¬ng mët l÷ñng dung dàch NaCl 0,17 M câ thº t½ch t÷ìng ÷ìng v khu§y b¬ng m¡y khu§y 2.3. C¡c ch¿ ti¶u theo dãi tø HI190M (Hanna Instruments, Anh) trong 1 gií o ð 4 C. Dung dàch n y ÷ñc ly t¥m b¬ng m¡y ly M¨u tinh sau khi khai th¡c (tinh nguy¶n) ÷ñc t¥m (HERMLE, ùc) ð mùc 12.500 váng/phót kiºm tra thu thªp sè li»u v ¡nh gi¡ ph©m ch§t o trong 15 phót ð 4 C, thu ph¦n nêi (b o t÷ìng tinh dàch gçm thº t½ch (V), ho¤t lüc (A), nçng ë trùng) lo¤i bä ph¦n h¤t nhä lng b¶n d÷îi. tinh tròng (C), ký h¼nh v têng sè tinh tròng câ kh£ n«ng thö tinh (V.A.C). 2.1.3. Chi¸t xu§t LDL M¨u tinh pha ch¸ vîi mæi tr÷íng s³ ÷ñc kiºm tra, thu thªp sè li»u º ¡nh gi¡ thíi gian b£o tçn B o t÷ìng trùng (pH ≈ 6,0) ÷ñc trën vîi 5% tinh dàch v ¡nh gi¡ sùc sèng tuy»t èi (Sa) theo PEG-4000 (HiMedia, n ë) b¬ng m¡y khu§y tø cæng thùc cõa Nguyen & Nguyen (1997) thæng o ð 4 C trong 1 gií. Hén hñp n y ti¸p töc ÷ñc ly qua vi»c theo dãi ành ký sü thay êi ho¤t lüc o t¥m vîi vªn tèc 15.000 váng/phót ð 4 C trong 15 theo thíi gian. Sü thay êi ho¤t lüc bt ¦u ÷ñc phót. Ph¦n vªt ch§t nêi l ph¦n gi u LDL ÷ñc ¡nh gi¡ sau khi pha ch¸ 15 phót v ành ký méi thu l¤i. T¤p ch½ Næng nghi»p v Ph¡t triºn 20(5) www.jad.hcmuaf.edu.vn
Tr÷íng ¤i håc Næng L¥m TP. Hç Ch½ Minh 11 B£ng 1. Mæi tr÷íng b£o qu£n tinh dàch1 Th nh ph¦n trong 100 mL C EY LDL Tris (g) 3,03 3,03 3,03 Glucose (g) 1,25 1,25 1,25 Citrate.natri.2H2 O (g) 1,81 1,81 1,81 Penicillin (mg) 100,00 100,00 100,00 Streptomycin (mg) 100,00 100,00 100,00 Láng ä trùng g (mL) 0,00 20,00 0,00 LDL (g) 0,00 0,00 6,00 1 C: mæi tr÷íng c«n b£n; EY: mæi tr÷íng c«n b£n + láng ä trùng g ; LDL: mæi tr÷íng c«n b£n + low-density lipoprotein (LDL). 12 gií cho tîi khi mùc ho¤t lüc A = 0,3. T¤i Sû döng ph÷ìng ph¡p nhuëm Kov¡cs (1992) º c¡c mùc ho¤t lüc A = 0,9 c¡c m¨u tinh s³ ÷ñc kiºm tra ký h¼nh tinh tròng. nhuëm acrosome theo ph÷ìng ph¡p cõa Kov¡cs & Ti¸n h nh: Nhä 1 giåt tinh dàch châ v 1 Foote (1992) º ¡nh gi¡ t½nh nguy¶n vµn m ng giåt trypan blue 0,27% l¶n lam k½nh sau â trën acrosome; t¤i mùc ho¤t lüc A = 0,5 v A = 0,3 ·u rçi d n mäng v º khæ. Lam k½nh ti¸p töc ch¿ nhuëm acrosome theo ph÷ìng ph¡p Kov¡cs & ÷ñc ng¥m trong dung dàch cè ành (gçm 14 mL Foote 2 m¨u tinh câ thíi gian b£o tçn cao nh§t formaldehyde, 86 mL HCl 1 N v 0,2 g neutral º ¡nh gi¡ t½nh nguy¶n vµn m ng acrosome. red) trong 5 phót sau â rûa vîi n÷îc c§t v º 2.3.1. Ph©m ch§t tinh dàch khæ. Sau khi nhuëm trong dung dàch Giemsa 7,5% o ð 40 C trong 4 - 5 ti¸ng, lam k½nh ÷ñc rûa vîi n÷îc c§t, º khæ v kiºm tra ð vªt k½nh x100. Thº t½ch (Volume): Tinh dàch sau khi khai th¡c ÷ñc cho v o èng 2.3.2. ¡nh gi¡ sùc sèng tuy»t èi cõa tinh tròng falcon câ chia v¤ch º kiºm tra thº t½ch tinh dàch. ¡nh gi¡ ho¤t lüc (Activity): Theo Nguyen & Nguyen (1997), sùc sèng tuy»t èi cõa tinh tròng ÷ñc t½nh düa theo cæng thùc: Ti¸n h nh: nhä 1 giåt tinh l¶n lam k½nh s¤ch P v khæ, sau â °t phi¸n k½nh l¶n ti¶u b£n v °t Sa = at l¶n k½nh hiºn vi xem ð vªt k½nh 10x v 40x. Trong â: Xem k½nh: ho¤t lüc tinh tròng ÷ñc ¡nh gi¡ Sa: ch¿ sè sùc sèng tuy»t èi cõa tinh tròng düa theo mùc ho¤t ëng ti¸n th¯ng cõa tinh a: sùc ho¤t ëng thüc t¸ cõa tinh tròng trong tròng v cho iºm theo thang iºm cõa Milovanov kho£ng thíi gian giúa hai l¦n kiºm tra (l¦n tr÷îc (1962). v l¦n sau thíi iºm c¦n t½nh) ¡nh gi¡ nçng ë (Concentration): t: thíi gian m tinh tròng duy tr¼ ÷ñc sùc ho¤t Ti¸n h nh: Sû döng buçng ¸m hçng b¤ch c¦u ëng a (Hirschmann, ùc). Pha lo¢ng tinh dàch châ 200 Thíi gian ÷ñc t½nh theo cæng thùc: l¦n b¬ng NaCl 3%. Dòng micropipette nhä hén tn = (Tn+1 Tn-1)/2 hñp l¶n buçng ¸m ¢ ªy s®n phi¸n k½nh. Sau â °t buçng ¸m l¶n k½nh hiºn vi, ti¸n h nh ¸m Trong â: 5 æ lîn (4 æ bèn gâc v 1 æ ch½nh giúa). Khi ¸m tn: thíi gian m tinh tròng câ sùc ho¤t ëng th¼ ¸m ¦u tinh tròng, khæng ¸m l°p l¤i. giúa 2 l¦n kiºm tra K¸t qu£ ÷ñc t½nh theo cæng thùc: Tn+1: thíi gian b£o qu£n tø lóc bt ¦u th½ C = 50000 × n × b = n × 10 6 nghi»m ¸n l¦n kiºm tra sau Trong â: Tn-1: thíi gian b£o qu£n tø lóc bt ¦u th½ nghi»m ¸n l¦n kiºm tra tr÷îc C: nçng ë tinh tròng trong 1 mL tinh dàch Ngay t¤i lóc bt ¦u th½ nghi»m, v¼ n = 0 n¶n n: sè l÷ñng tinh tròng ¸m ÷ñc trong 5 æ lîn Tn-1 = 0. Do â, ta câ: b: h» sè pha lo¢ng (200 l¦n) tn = (Tn = 1)/2 ¡nh gi¡ ký h¼nh: www.jad.hcmuaf.edu.vn T¤p ch½ Næng nghi»p v Ph¡t triºn 20(5)
12 Tr÷íng ¤i håc Næng L¥m TP. Hç Ch½ Minh Khi k¸t thóc th½ nghi»m v¼ Tn+1 = 0. Do â, ta câ: tn = (Tn Tn-1)/2 2.3.3. Nhuëm m ng acrosome cõa tinh tròng T¤i c¡c thíi iºm A= 0,9 (thíi iºm bt ¦u theo dãi), A = 0,5 (thíi iºm tinh tròng cán kh£ n«ng thö tinh) v A = 0,3 (thíi iºm k¸t thóc theo dãi) c¡c m¨u tinh ÷ñc ti¸n h nh nhuëm theo ph÷ìng ph¡p Kov¡cs & Foote (1992) º kiºm tra t½nh nguy¶n vµn cõa m ng acrosome. 2.4. Xû lþ sè li»u H¼nh 1. Thíi gian b£o tçn tinh dàch cõa c¡c mæi tr÷íng. C: mæi tr÷íng c«n b£n; EY: mæi tr÷íng c«n Xû lþ thæng k¶ b¬ng ph¦n m·m Minitab b£n + láng ä trùng g ; LDL: mæi tr÷íng c«n b£n + (Minitab ® 16.2.0, Minitab Pty Ltd, Óc) vîi mæ low-density lipoprotein (LDL). h¼nh tuy¸n t½nh têng qu¡t (GLM) v x¡c ành mùc ë kh¡c bi»t þ ngh¾a cõa c¡c nghi»m thùc b¬ng trc nghi»m F. 3. K¸t Qu£ v Th£o Luªn 3.1. Ph©m ch§t tinh nguy¶n Ph©m ch§t tinh nguy¶n ÷ñc thº hi»n qua B£ng 2. Thº t½ch tinh nguy¶n to n ph¦n trung b¼nh l 5,81 mL/l¦n xu§t tinh, cao hìn k¸t qu£ cõa mët sè t¡c gi£ t¤i Vi»t Nam (Thai, 2005; Bui, 2010). Theo Johnston (1991), thº t½ch tinh dàch châ th÷íng dao ëng tø 1 - 30 mL, tuy nhi¶n thº t½ch tinh dàch khæng t÷ìng quan vîi ch§t l÷ñng H¼nh 2. Thíi gian b£o tçn tinh dàch t¤i A = 0,5. C: tinh dàch tr¶n châ. mæi tr÷íng c«n b£n; EY: mæi tr÷íng c«n b£n + láng X²t v· nçng ë tinh tròng, c¡c m¨u tinh câ ä trùng g ; LDL: mæi tr÷íng c«n b£n + low-density nçng ë trung b¼nh l 99,38 x 10 6 tinh tròng/mL. lipoprotein (LDL). Theo Freshman (2002), nçng ë tinh tròng cõa 6 châ n¶n n¬m trong kho£ng 250 300 × 10 tinh cán kh£ n«ng thö tinh), mæi tr÷íng EY (84 gií) tròng méi ñt xu§t tinh. Têng sè tinh tròng 6 câ thíi gian b£o tçn d i hìn so vîi mæi tr÷íng câ kh£ n«ng thö tinh (VAC) l 575,19 × 10 LDL (48 gií) v mæi tr÷íng C (36 gií) vîi P < tinh tròng, cao hìn k¸t qu£ cõa Thai (2005) v 0,001 (H¼nh 2). Tuy nhi¶n, giúa mæi tr÷íng LDL Bui (2010). T l» ký h¼nh trung b¼nh l 1,88%, th§p hìn k¸t qu£ cõa Iguer - Ouada & Verstegen v C kh¡c bi»t khæng câ þ ngh¾a ( P > 0,05). B¶n c¤nh â, thíi gian b£o tçn cõa Iguer - Ouada & (2001) l 15%. Verstegen (2001) vîi mæi tr÷íng Tris glucose l 13 ng y cao hìn so vîi mæi tr÷íng EY. Sü ch¶nh 3.2. Thíi gian b£o tçn l»ch n y câ thº ÷ñc lþ gi£i l do c¡c y¸u tè nh÷ nhi»t ë, kh½ hªu mæi tr÷íng, thao t¡c thüc i·u Thíi gian b£o tçn giúa c¡c mæi tr÷íng ÷ñc ki»n pháng th½ nghi»m v trùng g dòng º bê thº hi»n qua H¼nh 1. sung. Ngo i ra, c¡c ch§t câ t¡c döng b£o v» tinh T¤i mùc ho¤t lüc 0,9: T¤i thíi iºm A = 0,9 tròng câ trong EY nh÷ lecethin, c¡c lipoprotein khæng câ sü kh¡c bi»t v· thíi gian b£o tçn giúa v h m l÷ñng EY, LDL ÷ñc bê sung công câ thº c¡c mæi tr÷íng vîi P > 0,05. t¡c ëng l¶n k¸t qu£. T¤i mùc ho¤t lüc 0,5: T¤i A = 0,5 (tinh tròng T¤i mùc ho¤t lüc 0,3: Thíi gian b£o tçn cõa c¡c T¤p ch½ Næng nghi»p v Ph¡t triºn 20(5) www.jad.hcmuaf.edu.vn
Tr÷íng ¤i håc Næng L¥m TP. Hç Ch½ Minh 13 B£ng 2. Ph©m ch§t tinh nguy¶n ÷ñc sû döng trong th½ nghi»m Têng sè tinh tròng Nçng ë 6 câ kh£ n«ng thö Sè m¨u (n) Thº t½ch (mL) Ho¤t lüc (10 tinh Ký h¼nh (%) 6 tinh (× 10 tinh tròng/mL) tròng/l¦n) 8 5,81 ± 1,16 0,98 ± 0,03 99,38 ± 9,68 1,88 ± 1,65 569,43 ± 116,85 ± : ë l»ch chu©n (SD). mæi tr÷íng cho tîi khi A = 0,3 ÷ñc thº hi»n qua B£ng 3. Sùc sèng tuy»t èi cõa tinh tròng cán kh£ H¼nh 3 cho th§y r¬ng mæi tr÷íng EY (108 gií) n«ng thö tinh (Sa5) cho thíi gian b£o tçn d i hìn mæi tr÷íng LDL Mæi tr÷íng Sa5 P (60 gií) v mæi tr÷íng C (48 gií) vîi P < 0,001. EY a 768,00 ± 144,30 Mæi tr÷íng LDL (60 gií) v C (48 gií) kh¡c bi»t LDL b 423,00 ± 151,60 0,001 khæng câ þ ngh¾a. C c 280,50 ± 86,30 C¡c trung b¼nh trong còng mët cët câ chú c¡i theo sau a, b, c kh¡c nhau th¼ sü kh¡c bi»t r§t câ þ ngh¾a thèng k¶, vîi P < 0,001, ± ë l»ch chu©n (SD). C: mæi tr÷íng c«n b£n; EY: mæi tr÷íng c«n b£n + láng ä trùng g ; LDL: mæi tr÷íng c«n b£n + low-density lipoprotein (LDL). 3.4. T½nh to n vµn cõa m ng acrosome T½nh to n vµn cõa m ng acrosome công l mët ch¿ ti¶u £nh h÷ðng lîn ¸n kh£ n«ng thö tinh. Do â, n¸u ch¿ düa v o mùc ho¤t lüc A (t l» sè tinh tròng cán sèng v câ n«ng lüc thö tinh) th¼ ch÷a £m b£o ÷ñc kh£ n«ng thö thai cõa tinh tròng. V¼ vªy, t½nh to n vµn cõa m ng acrosome c¦n ÷ñc ¡nh gi¡ t¤i c¡c mùc ho¤t lüc A = 0,5 H¼nh 3. Thíi gian b£o tçn tinh dàch t¤i A = 0,3. C: v A = 0,3 º kh¯ng ành l¤i hi»u qu£ b£o tçn mæi tr÷íng c«n b£n; EY: mæi tr÷íng c«n b£n + láng tinh dàch ð pháng th½ nghi»m cõa 2 mæi tr÷íng ä trùng g ; LDL: mæi tr÷íng c«n b£n + low-density tèt nh§t. K¸t qu£ nhuëm m ng acrosome ÷ñc lipoprotein (LDL). ph¥n lo¤i nh÷ H¼nh 4. 3.3. Sùc sèng tuy»t èi N¸u ch¿ düa v o thíi gian b£o tçn tinh dàch º ¡nh gi¡ ch§t l÷ñng cõa mët mæi tr÷íng b£o qu£n l ch÷a ¦y õ m c¦n ph£i theo dãi th¶m ch¿ sè sùc sèng tuy»t èi cõa tinh tròng cán kh£ n«ng thö tinh (Sa5) º so s¡nh kh£ n«ng thö tinh trong qu¡ tr¼nh tçn trú nh¬m câ th¶m cì sð kh¯ng ành ch§t l÷ñng cõa c¡c mæi tr÷íng b£o qu£n. K¸t qu£ B£ng 3 cho th§y sùc sèng tuy»t cõa tinh tròng cán kh£ n«ng thö tinh (Sa5) khi pha vîi mæi tr÷íng EY (768) cao hìn mæi tr÷íng LDL (423), kh¡c bi»t r§t câ þ ngh¾a vîi P < 0,001, th§p hìn k¸t qu£ cõa Bui (2010) l 4001,68. Qua c¡c H¼nh 4. K¸t qu£ nhuëm m ng acrosome tinh tròng k¸t qu£ tr¶n, mæi tr÷íng EY câ ch¿ sè Sa5 cao châ (vªt k½nh ×100). A: sèng - cán m ng acrosome; hìn c¡c mæi tr÷íng cán l¤i vîi sü kh¡c bi»t r§t B: sèng - m§t m ng acrosome; C: ch¸t - m§t m ng câ þ ngh¾a ( P < 0,001). acrosome. www.jad.hcmuaf.edu.vn T¤p ch½ Næng nghi»p v Ph¡t triºn 20(5)
14 Tr÷íng ¤i håc Næng L¥m TP. Hç Ch½ Minh Düa v o k¸t qu£ trong B£ng 4 câ thº th§y r¬ng t¤i mùc ho¤t lüc A = 0,9 (bt ¦u t½nh thíi gian b£o qu£n), t l» tinh tròng sèng - cán m ng acro- some trong mæi tr÷íng bê sung LDL (53,91%) cao 1 hìn so vîi mæi tr÷íng bê sung EY (30,99%) vîi P a-d B£ng 4. T l» tinh tròng sèng - cán m ng acrosome theo mùc ho¤t lüc v mæi tr÷íng C: mæi tr÷íng c«n b£n; EY: mæi tr÷íng c«n b£n + láng ä trùng g ; LDL: mæi tr÷íng c«n b£n + low-density lipoprotein (LDL). Mæi tr÷íng C¡c trung b¼nh trong còng mët cët theo ho¤t lüc, theo mæi tr÷íng câ chú c¡i theo sau kh¡c nhau th¼ kh¡c bi»t câ þ ngh¾a thèng k¶. < 0,001 v t l» tinh tròng sèng - m§t m ng acro- some cõa EY (58,40%) cao hìn LDL (34,00%) vîi LDL P EY P < 0,05. Ngay sau khi pha ch¸ tinh dàch m ng acrosone ð mæi tr÷íng bê sung EY bà h÷ h¤i nhi·u 1 hìn ¡ng kº so vîi mæi tr÷íng câ LDL. 59,31 Ð mùc ho¤t lüc A = 0,5, t l» tinh tròng sèng 30,99 ± 7,90 - cán m ng acrosome trong mæi tr÷íng bê sung A = 0,9 X± SD b ± 19,17 EY (23,69%) th§p hìn so vîi mæi tr÷íng bê sung a LDL (52,08%) vîi P < 0,001. Tuy nhi¶n, trong Sèng - cán m ng acrosome (%) kho£ng ho¤t lüc gi£m tø A = 0,9 ¸n A= 0,5 th¼ t l» tinh tròng sèng - cán m ng acrosome cõa c£ 2 mæi tr÷íng ·u gi£m t÷ìng ÷ìng nhau (7,30% 52,08 23,69 ± 6,71 ð mæi tr÷íng bê sung EY v 7,23% ð mæi tr÷íng A = 0,5 X± SD 0,001 câ bê sung LDL) v thíi gian b£o qu£n tinh dàch b ± 14,21 a ¸n mùc A = 0,5 cõa EY (84 gií) l¤i d i hìn so vîi LDL (48 gií). Ð mùc ho¤t lüc A = 0,3, t l» tinh tròng sèng - cán m ng acrosome ð mæi tr÷íng bê 13,23 15,64 ± 5,35 sung EY(15,64%) v mæi tr÷íng bê sung LDL A = 0,3 X± SD (13,23%) l t÷ìng ÷ìng nhau v r§tth§p. i·u a ± 7,76 a n y l m gi£m hi»u qu£ ªu thai khi gieo tinh tr¶n châ c¡i l r§t lîn. K¸t qu£ tr¶n câ thº th§y mæi tr÷íng EY câ kh£ 34,00 n«ng duy tr¼ t l» tinh tròng sèng - cán m ng 58,40 ± 9,99 acrosome tèt hìn so vîi LDL, nh÷ng ngay sau A = 0,9 X± SD d ± 19,66 khi pha ch¸ tinh dàch th¼ mæi tr÷íng EY câ t l» c h÷ h¤i m ng acrosome nhi·u hìn mæi tr÷íng câ Sèng m§t m ng acrosome (%) bê sung LDL. Vi»c n y câ thº do t¡c ëng cõa mët sè ch§t câ t½nh ùc ch¸ tinh tròng câ trong EY ngay sau khi pha ch¸ tinh dàch. Trong thíi 40,67 31,67 gian b£o qu£n t¡c ëng cõa c¡c ch§t n y gi£m A = 0,5 X± SD t¡c ëng l¶n tinh tròng v c¡c ch§t câ lñi cho 0,0016 cd ± d ± b£o qu£n nh÷ lecethin, lipoprotein câ trong EY ph¡t huy t¡c döng b£o qu£n l¶n vi»c b£o v» v 10,16 5,95 duy tr¼ m ng acrosome cõa tinh tròng tèt hìn LDL. H m l÷ñng EY v LDL ÷ñc bê sung công s³ câ ½t nhi·u £nh h÷ðng ¸n kh£ n«ng b£o v» 29,09 24,50 m ng acrosome cõa tinh tròng trong thíi gian A = 0,3 X± SD d ± d ± b£o qu£n. 14,17 10,09 4. K¸t Luªn Mæi tr÷íng bê sung EY câ thíi gian b£o tçn, sùc sèng tuy»t èi cao hìn mæi tr÷íng bê sung LDL v duy tr¼ t l» tinh tròng sèng - cán m ng acrosome l¥u hìn. Tuy nhi¶n, ngay sau khi pha ch¸ th¼ t l» tinh tròng sèng - cán m ng acrosome T¤p ch½ Næng nghi»p v Ph¡t triºn 20(5) www.jad.hcmuaf.edu.vn
Tr÷íng ¤i håc Næng L¥m TP. Hç Ch½ Minh 15 ¢ r§t th§p n¶n câ thº £nh h÷ðng tîi t l» ªu Johnston, S. D. (1991). Performing a complete canine thai. Do â, khi b£o qu£n tinh dàch trong thíi semen evaluation in a small animal hospital. Veteri- nary Clinics of North America: Small Animal Practice gian ngn (d÷îi 48 gií) th¼ sû döng LDL s³ cho 21(3), 545-551. k¸t qu£ tèt, vîi t l» tinh tròng sèng - cán m ng acrosome cao. Tuy nhi¶n, c¦n thüc hi»n th¶m c¡c Kov¡cs, A., & Foote, R. H. (1992). Viability and acro- some staining of bull, boar and rabbit spermatozoa. nghi¶n cùu v· h m l÷ñng EY v LDL ÷ñc bê Biolechnic & Histochemistry 67(3), 119-124. sung v o mæi tr÷íng v hi»u qu£ ªu thai tr¶n thó c¡i sau b£o qu£n º ¡nh gi¡ to n di»n hìn Milovanov, V. K. (1962). Biology of reproduction and ar- tificial insemination of animals. Moscow, Russia: Sel- vi»cdòng mæi tr÷íng bê sung EY v LDL º b£o hozizdat. qu£n tinh dàch trong thíi gian d i (tr¶n 48 gií). Moussa, M., Martinet, V., Trimeche, A., Tainturier, D., & Anton, M. (2002). Low density lipoproteins extract- Líi C£m Ìn edv from hen egg yolk by an easy method: cryoprotec- tive effect on frozen-thawed bull semen. Theriogenol- Tªp thº t¡c gi£ xin ch¥n th nh c£m ìn Tr÷íng ogy 57(6), 1695-1706. ¤i håc Næng L¥m TP.HCM ¢ t i trñ kinh ph½ Nguyen, A. T., & Nguyen, D. Q. (1997). Artificial insem- thüc hi»n (M¢ sè: CS - SV - CNTY - 04). ination of cattle and poultry. Ha Noi, Vietnam: Ha Noi Publishing House. T i Li»u Tham Kh£o (References) Thai, H. M. T. (2005). Possibility of collecting dog semen and preservation effect of some dog semen extenders Bee, L., & Coteerill, O. (1979). Ion-exchange chromatog- (Unpublished master's thesis). Nong Lam University, raphy and electrophoresis of egg yolk proteins. Journal Ho Chi Minh City, Vietnam. of Food Science 44(3), 656-667. Bui, H. T. T. (2010). Preserving ability of some extenders in canine semen (Unpublished bachelor's thesis). Nong Lam University, Ho Chi Minh City, Vietnam. Freshman, J. L. (2001). Clinical management of the sub- fertile stud dog. Veterinary Clinics of North America: Small Animal Practice 31(2), 259-269. Iguer-Ouada, M., & Verstegen, J. P. (2001). Long-term presevervation of chilled canine semen: effect of commercial and laboratory prepared extenders. Theriogenology 55(2), 671-684. www.jad.hcmuaf.edu.vn T¤p ch½ Næng nghi»p v Ph¡t triºn 20(5)